De bollengids heeft genoeg te vertellen
REGIO
VRAAG
i
COLOFON
Groene man
Met de touringcar langs ziekzoekers, schuren, papierpapjes en heel veel kleuren
dinsdag 26 april 2005
irdamse boekhandel heeft dit weekeinde een signeersessie
ilders afgeblazen omdat de komst van de omstreden po
liticus wel eens
Wilders wil signeren gevaarlijk zou
j kunnen zijn
ril] contact opnemen voor het perso
neel. Wilders
lodigd vanwege zijn boek 'Kies voor vrijheid' waarin hij
uitlegt om de WD te verlaten en als eenmansfractie ver-
Is de politicus-met-dat-haar wel welkom in de Leidse
Is? Navraag bij directeur MICHIEL FOLKERS van Boekhan-
r in Leiden.
het besluit van uw Amsterdamse collega?
iet moment wel wat angst in de Nederlandse samenle-
hoor dat Wilders geweigerd wordt in een appartemen-
;x waar de Nederlandse staat een woning voor hem heeft
ijk ik van dit bericht niet op."
Ielfde beslissing nemen?
wij een auteur laten signeren,
I altijd zeer zorgvuldige afwegin-
elk boek gaat het, verkoopt het
5 de inhoud? En trekt de komst
eur extra publiek naar de win-
Wilders in elk geval niet gewei
en vanwege het veiligheidsas-
t signeren. Ik ga ervan uit dat
leden auteur zijn eigen veilig-
len bij zich heeft."
rs welkom bij Kooyker?
veelvuldig in de media en dat
:h in goede verkoopcijfers van
~f de inhoud van zijn boek mij
is een gewetensvraag. In elk
hij een redelijke achterban,
:eën spreken een grote groep
Iers aan. En we leven in een de-
h land waar vrijheid van me-
Wg een groot goed is."
2 Ifi antivoord op de vraag.
Wilders graag bij ons wil ko
ren, mag hij zeker contact opnemen. Maar zoals ik al
fNrt we een auteur laten komen, maken we altijd zeer zorg-
Uvegingen. Dat zullen we in het geval van Wilders zeker
f >teus Waarsenburg foto: Reuters/Jerry Lampen
,i^ I T DE ARCHIEVEN
ra
15, Dinsdag 26 April
01
Êiehiertwee merkwaardige tramraadselen, die in Leiden te
Qzijn. Een geheel onbruikbare railkruisingen nietige voel-
^pde zijkant van verschillende tramwagens. Het is allemaal
zo vreemd als het lijkt. Bij de remise aan de Rijnsburger-
m nieuwe tunnel onder het spoor vond men de onbruikbare
de rails van de ene baan, waarover thans de trams de re-
uit rijden, zijn gelegd over de rails, die sinds vandaag ge
len, wanneer de trams door de nieuwe tunnel rijden. Het in
ji geschiedt nu niet aan de zijde van de spoorbaan, doch
Jstgeester zijde van de remise, en derhalve kon deze krui-
Mderlijk worden gelegd. Men hoefde voor het in gebruik ne-
1 definitieve in en uitrit slechts de oude bovenste rails weg
fn de houten voelhoorns aan de zijkant? Over enige tijd zul-
s volgens wettelijk voorschrift richtingaanwijzers moeten
zijkant van de wagens.
Joop van der Werf gidst de leden van de KBO Amstelveen door de Bollenstreek. „Kijk eens even links! Geniet er maar van." Foto: Henk Bouwman
D, zaterdag 26 april
vertrekkende wethouder Verboom heeft gistermiddag
aal geslagen voor de bouw van 36 woningen aan de Me-
Er worden meer huizen gebouwd in de Kooi, 14 in de Ja-
22 stuks in de Timorstraat. Foto: archief Leidsch Dagblad
ze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
!,50 (afdruk van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer
HDC Media b.v., Postbus 2,1800 AA Alkmaar, onder vermelding van
ilad, ANNO d.d.(datum van plaatsing) of door contante betaling aan
het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto
binnen drie weken thuisgestuurd.
Leidsch Dagblad
T Klein en H. de Wit
directie hdcuz@hdc nl
actie: Jan Geert Majoor,
laan Brandenburg
I: redactie.ld@hdc.nl
82, Leiden, tel. 071-5 356 356
54,2300 AB Leiden
in van de receptie zijn:
met donderdag
>uur
0 -12.30 uur
5 356 415
071-5 356 325
overlijden, geboorte, jubilea
eberichten, desgewenst met
Iding, via www.hdcmedia.nl of
ieberichten@nhd.hdc.nl.
lil fax 072-5196696. tel 072-
(t
I661
f 023-5150 543
3i 3677
Jndel: 071-5 356 300
R kunnen contact opnemen
g (acceptgiro)
len aut. ine)
fj €216,90
s een machtiging verstrekken
Isch afschrijven van het
ld ontvangen €0,50 korting
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800
ma t/m vr.- 07 30-17.00 uur; za 08 00-13.00 uur
(als op zaterdag voor 12.00 uur wordt gebeld,
wordt de krant dezelfde dag nabezorgd Wie
tussen 12.00 en 13.00 uur belt, ontvangt de
krant op maandag
OPZEGGEN
Opzeggen van abonnementen: uitsluitend
schriftelijk, uiterlijk één maand voor afloop van
de abonnementsperiode, t.a v. afdeling
lezersservice, postbus 2.1800 AA Alkmaar
Voor leveringsvoorwaarden abonnementen zie
www.leidschdagblad.nl of KvK-nummer
37014187
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen
HDC Media BV is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar
Bagageruimtes vol rolstoelen, rolla-
tors en daartussenin doosjes met hya
cinten. De passagiers van de touring
cars die deze weken in de Bollen
streek rondtoeren zijn meestal niet de
jongsten meer. Voor velen is de kleu
renpracht dan ook een bekend ge
zicht. Maar dat maakt hun enthousi
asme en hun belangstelling voor een
bloemetje in huis niet minder, zo
blijkt tijdens het meeliften met een
rondrit.
Op deze druilerige middag rijden
bussen af en aan op de Voorhoutse
Jacoba van Beierenweg om toeristen
af te zetten of op te halen bij Panora
ma Tulipland. Joop van der Werf
(67) kijkt of 'zijn' bus er bij is. Hij
gaat vanmiddag leden van de KBO
Amstelveen door de Bollenstreek
gidsen.
De Sassenheimer heeft zijn wortels
eigenlijk in Den Haag liggen. Maar
sinds hij eind jaren zestig in Lisse
kwam wonen - het zuidelijkste stuk
je van zijn rayon - is hij zich steeds
meer in de streek gaan verdiepen.
Via zijn buurman raakte hij betrok
ken bij Tulipland. Als manager, en
nu ook al een jaar of vijf als gids.
Daar ging wel wat voorbereiding aan
vooraf. „Herman van Amsterdam,
die boeken over de regio schrijft,
heeft ons op sleeptouw genomen."
Van der Werf maakte daarbij driftig
aantekeningen en destilleerde daar
uit zijn eigen verhaal. Toch dreunt
hij geen standaard praatje op: het
wordt voortdurend aangepast, af
hankelijk van de route en nieuwe in
formatie. „Die haal ik uit mijn net
werk. En soms lees ik iets in de krant
waarvan ik denk: dat moet ik ont
houden. Zo blijf je actueel."
Door zijn achtergrond is wat Van der
Werf vertelt ook anders dan het ver-
'Toeristen lopen weinig kans
hetzelfde te horen ah ze hier
voor een tweede keer komen'
haal van zijn collega-gidsen, onder
wie echte bollenkinderen zijn. „Toe
risten lopen dus weinig kans precies
hetzelfde te horen als ze hier voor
een tweede keer komen." De res
pons van zijn passagiers houdt het
voor de gids zelf leuk om te doen.
„Ik mis er nog twee", constateert de
groepsleid
ster van de
KBO bij de
deur van
een bijna
volle tou
ringcar. De
ontbreken
de dames
laten niet
lang op zich
wachten. Een uur bij Panorama Tu
lipland was eigenlijk te kort, vindt
een Amstelveense achter in de bus.
„We hadden nu geen tijd om thee te
drinken." Maar het was wel de
moeite waard, voegt haar buur
vrouw toe. „Het is echt een beziens
waardigheid. Alleen werd ik wat licht
in mijn hoofd, waarschijnlijk van de
hyacinten. Dat merk ik ook als ik die
bloemen thuis heb staan."
Hun gids, die vooraan zit en hun op
merkingen niet hoort, lijkt die even
later te bevestigen. „Vooral 's avonds
ruiken de hyacinten hier heerlijk, be
dwelmend zou ik haast zeggen. Het
is jammer dat we daar weinig van
mee krijgen in deze bus met airco. In
platbodems, zoals vroeger, zou dat
anders zijn, maar dan hadden we
paraplu's moeten hebben."
Vanaf het beginpunt combineert
Van der Werf verleden, heden en
toekomst in zijn verhaal. Van de Ja
coba van Beierenweg gaat het name
lijk richting Jacoba's vroegere woon
plaats, inmiddels de ruïne van Tey-
lingen. „Een naam die u in de toe
komst vaker zult horen, omdat dat
de naam wordt van de nieuwe ge
meente die Sassenheim, Voorhout
en Warmond vanaf volgend jaar
gaan vormen."
„Bij de rotonde rechts", wijst hij in
tussen de chauffeur de weg. Als de
passagiers in stilte willen genieten
van het uitzicht kunnen ze hem vra
gen zijn mond te houden, heeft Van
der Werf bij het vertrek gezegd. Want
hij kan wel
door blijven
praten over
wat ze zien.
„Die twee
mannekes
rechts, dat
moeten
ziekzoekers
zijn. U heeft
ze op het
doek ook kunnen zien, met parasol
om de ogen te beschermen tegen de
felle kleuren. Deze klus wordt nog
steeds met de hand gedaan."
Terwijl de dames achterin proberen
uit te vinden hoe ze de koude lucht
stroom uit het ventilatiesysteem bo
ven hun hoofd kunnen stoppen, ver
telt de gids verder over ziektes van
bloembollen en de bestrijding daar
van. Over de wurmpjes die hyacin
ten aantrekken. Over de kokers waar
ziekzoekers aangetaste bollen in de
den en waarin vervolgens een snot
terige substantie ontstond - vandaar
de naam snotkokers. En, omdat 'be
strijdingsmiddel' een vies woord is,
over de toepassing van wisselteelt.
Ja, dat is bij asperges ook, weet een
van de passagiers. Die wisselteelt is
de reden dat de velden niet een uit
gestrekte lappendeken van verschil
lende kleuren vormen. Sommige
bedden zijn kaal: bedekt met plastic
of een 'papierpapje' om te voorko
men dat het zand wegwaait.
Op weg naar Hillegom moet de bus
vaart minderen, omdat er een file
staat. Maar Van der Werf heeft ge
noeg te vertellen om verveling tegen
te gaan. „Links ziet u het houten
bollenschuurtje van het panorama.
Eerst stonden er twee. Toen overleed
pa, bleef één zoon hier en ging de
ander weg - met schuurtje", zo on
derbreekt de gids zijn eigen verhaal
over de herkomst van de tulp.
Want die stamt uit Turkije, zo weten
de toeristen hem te vertellen. Van
der Werf vertelt hoe: Kruisvaarders
namen bollen mee, die aanvankelijk
in kloostertuinen terechtkwamen
vanwege hun vermeende genees
krachtige werking. Het was de Belg
Carolus Clusius die het Turkse ge
was via zijn uitstapje naar Oostenrijk
- waar het de Duitse naam voor tul
band, tulipana, kreeg - tot grote
bloei bracht.
Door gaat het naar het 'nieuwe' bol-
lengebied bij Noordwijk. „Dit is ont
staan toen de bollenboeren na de
oorlog hun expansiedrift niet kon
den bedwingen", vertelt Van der
Werf. Het verschil in bedrijfsvoering
is te zien in het landschap: „Hoge
bollenschu
ren kom je
hier niet te
gen." Maar
de velden
zijn even
mooi. „Kijk
eens even
links! Ge
niet er maar
van." Dat
doen de buspassagiers. „Ik zie dit
liever dan maïs, ja toch?", merkt ie
mand op.
In Noordwijk zijn ze al geweest om
te lunchen, na een rondvaart 's mor
gens. „Hier hebben we gegeten",
wijst één van hen, „bij De Gouden
Muur. Dat was prima. Het REM-ei-
land, waar vroeger televisie uitzen
dingen vandaan kwamen, krijgen de
toeristen door de regen niet te zien.
„Het is inderdaad heel heiig", stelt
een Amstelvener vast. Of het een an
dere keer nog wel gaat lukken, be
twijfelt de gids. „Het is de bedoeling
dat het wordt afgebroken", legt hij
uit. „Maar er is ook sprake van een
initiatief om het weer te gaan ge
bruiken."
Van der Werf verhaalt nog over
bouwplannen van Harry Mens en
over vierkante bierflesjes, naar aan
leiding van de plek waar Freddy Hei-
neken gewoond heeft. Toch zijn het
de bollenvelden die het meest tot de
verbeelding spreken, zo blijkt uit de
onderlinge gesprekken. „Die zijn al
uitgebloeid, zie je dat?" „Ik vind het
grappig dat er af een toe een enkele
tulp staat, die zijn ze zeker verge
ten." „De kleuren hé? Prachtig, dat
paars."
Van de gids horen ze dat er heel wat
tijd overheen gaat om een zuivere
kleur te kweken. „En dan moet er
ook nog een goede vorm zijn en ste
vig blad. Bij elkaar is er vijfden tot
vijfentwintig jaar voor nodig, een
langdurig traject waarbij kwekers
hun vorde
ringen
angstvallig
geheim
houden."
Voor de
passagiers
het weten,
komt Voor
hout in
zicht. „Oh,
we zijn al weer bij Tulpenland",
klinkt het door de bus. „Je kunt niet
zeggen dat we niets hebben gezien,
hè?", reageert een ander. ,,En we
hebben heerlijk gegeten, lekker ge
bak."
Panorama Tulipland levert gidsen
voor rondritten door de Bollenstreek
aan groepen toeristen met eigen ver
voer. Kosten 1 euro per persoon. In
formatie via 0252-222777.
Annelieke Slappendel
'Soms lees ik iets in de krant
waarvan ik denk: dat moet ik
onthouden. Zo blijf je actueel'
LEIDEN, 17.00 UUR
Een groene man met een rood hoofd
staat voor een paars huis.
De lucht is roze. Zwarte rook komt uit de
schoorsteen, maar toch vliegen een paar gi
gantische blauwe vogels over. De knalgele
zon straalt strepende stralen over het zo
merse tafereel.
Verderop wordt een meisje geboren met ha
ren in de kleur van de zon en in een rood
jurkje. Haar vingers zijn nog niet meer dan
kleine blauwe streepjes, haar neus een stip.
Ze heeft een enorme glimlach op haar mond
en ogen zo groot als eieren. De voeten zijn
er nog met.
Nog iets verderop wordt een stoeptegel al
leen maar knalrood. En eentje geel. En nog
eentje blauw en groen.
Het is zomers weer en in het centrum van
Leiden kleuren kinderen met krijt op straat.
Hun moeder zit in de deuropening met een
boek, terwijl het drie dreumesen sterke
kroost niet alleen de stoeptegels opfleurt,
maar ook zichzelf. Broeken en handen heb
ben niet meer de kleur die huidskleur heet,
in het van oudsher blanke Nederland. Mis
schien krijgen de jonge kunstenaars daar
wel de inspiratie van voor hun bonte krijtfl-
guren.
Een kat draait om de benen van de moeder
en rolt zich dan over de door de zon ver
warmde stoep. Buitenweer in optima forma.
Bij de eerste zonnestralen - al dan niet geel
gestreept - komen in de grachten de bootjes
uit hun winterslaap. De sloepen met drie
jongens voorzien van ontbloot bovenlijf en
krat bier, de roeiboten met een jongetje en
een meisje (hij roeit), de iets grotere bootjes
met het hele gezin, de jongste telgen in
oranje reddingsvest.
Op terrasjes zitten de zitters te kijken naar
de voorbijwandelaars. „Het wordt zomer",
zegt een terrasbezoeker tegen een vrindje.
„De studentenborstjes komen weer op."
Het is weer buitenweer. Het meisje met het
gele haar, rode jurkje en glimlach als een
halve cirkel heeft inmiddels blauwe voeten
gekregen. De moeder aait de kat over zijn
buik. In de verte het rinkelend geluid van
een sneuvelende ruit.
Er wordt ook weer op straat gevoetbald.
Anton Diedrich
