Abu Ghraib
achtervolgt
Rumsfeld
BUITENLAND
Armenië herdenkt genocide
Protestantse prins ondergaat roomse luister
Regering Berlusconi II
is allerminst stabiel
Ezer Weizman was bij
leven al legendarisch
'Onderzoek rol minister in Irak'
Ex-bootvluchtelingetj e
Elian bedankt Amerika
Turken slachtten in 1915 anderhalf miljoen Armeniërs af
Willem-Alexander onder de indruk van inauguratie paus Benedictus XVI
Pauselijk appartement is
hard aan likje verf toe
w gestenigd
ghanistan
- Een Afghaanse
in het noordoosten
anistan tot de dood ge-
Dat heeft politiechef
an Noori gisteren laten
olgens Noori is het de
A «liging wegens over-
fghanistan sinds de Ta-
d2001 uit de macht
/erdreven. Een recht -
oordeelde de 29-jarige
jnderdag tot steniging,
kan volgens de sharia
iche wetgeving) wor-
raft met straffen varië-
zweepslagen tot steni-
lens het islamitische
ran de Taliban werden
rouwen gestenigd.
miljoen
in Iran
Ongeveer vier mil-
iërs, ofwel 6 procent
evolking, zijn volgens
ïse staatskrant drugs-
rs. Iran vormt een
■t land voor heroïne,
lorfine en cannabis uit
IQ tan. In de afgelopen
is het drugsgebruik in
n sterk gestegen.
itijnen
ngerstaking
Bijna duizend Pa-
jevangenen in een pe-
e inrichting in het
van Israël zijn vrijdag
rstaking gegaan. Ze
l en met hun actie tegen
ïorten van de bezoek-
voor familieleden,
Ie belangenvereniging
itijnse gevangenen be-
iduidelijk is waarom de
lisdirectie de bezoe-
ingen heeft opge-
ïicaliën voor
nen gestolen
lit een depot in Frank-
Dr ton natriumchloraat
.l :e bommen gemaakt
worden - gestolen. Dat
S ïolitie zaterdag ge-
gens Spaanse media
sche separatisten ver
gelijk voor de diefstal,
pse radio meldde dat
pende en gemaskerde
'een bewaker van het
Sadden vastgeboden. Ze
jjjiceerden tijdens de
gebaren, maar een van
t k Frans met een
f ccent.
1 kiest
e|ger Haider
Ij-De ultra-rechtse Vrij-
jij van Oostenrijk
eft Heinz-Christian
j(;35) zaterdag gekozen
te voorzitter. Hij volgt
^ubner op, de zus van
Ier. die is overgestapt
Iers nieuwe partij
iche staat aan de ex-
:htse kant van de par-
laatste campagne had
[an „Wenen moet
ibul worden".
verkers vast
[erstroming
:ker 69 mijnwerkers
it in een overstroomde
iohe-stad in de pro-
in het noordoosten
i. Hulpverleners heb-
jontact met de kom-
iren, sinds de mijn
itermorgen door on-
k joorzaak overstroom-
:ft het Chinese pers-
ihua gemeld op ge-
ikale autoriteiten.
'tekent
terreur
- Syrië heeft gisteren
ig van de Verenigde
lekend, dat is gericht
irkomen van fonds
loor terroristen. Syrië
licht wetgeving te
:en om financiering
risme te voorkomen.
Tganisaties kunnen
M activiteiten steeds va-
^ikmaken van geld dat
id in de georganiseer-
id. De Verenigde Sta
in Syrië herhaaldelijk
ligd van steun aan het
bnale terrorisme.
alimentatie?
rijs kwijt
- Poolse vaders die
ntatieverplichting
|men, kunnen hun rij-
liezen. „De tijd van
:n me toch niets ma-
lorbij. Als ze benzine
tetalen, kunnen ze ook
ie overmaken", zei de
etaris van sociale za-
e Mizejewski zaterdag
:t Gazeta Wyborcza.
gel is een gevolg van
lie het Poolse parle-
'ag aannam. Volgens
oeten werkeloze ex-
et alimentatiever-
n een baan in de pu-
or accepteren. Bo-
omen wanbetalers op
e lijst, waardoor ze
g kunnen afsluiten.
maandag 25 april 2005
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Er moet een on
afhankelijk onderzoek komen
naar de rol van de Amerikaanse
minister van defensie Donald
Rumsfeld in het martelschan
daal in de Abu Ghraibgevange-
nis in Bagdad. Dat schrijft de
mensenrechtenorganisatie Hu-
man Rights Watch (HRW) in
een afgelopen weekeinde gepu
bliceerd rapport.
Ook de rol van CIA-chef Gero-
ge Tenet moet volgens HRW
worden onderzocht. Deze
week is het een jaar geleden
dat foto's naar buiten kwamen
van Irakezen die in de beruch
te gevangenis bij Bagdad sek
sueel werden vernederd en
mishandeld.
Tot nu toe zijn voor die mis
drijven vijf ondergeschikten
veroordeeld. Alle kopstukken
zijn vrijuit gegaan. Volgens
Human Rights Watch is het
„gewoonweg niet terecht" dat
gewone soldaten moeten boe
ten, terwijl verantwoordelijke
mensen aan de top vrijuit
gaan.
HRW stelt in zijn rapport dat
minister Rumsfeld de verant
woordelijkheid voor het com
mando' heeft en ondanks be
richten over mishandeling van
gevangenen niet zijn autoriteit
gebruikte om te waarschuwen
dat het daarmee afgelopen
moest zijn. Onder verantwoor
delijkheid van Tenet hebben
de VS gevangenen overge
bracht naar landen waar ge
marteld wordt, en gevangenen
laten verdwijnen in geheime
locaties, aldus HRW.
Het afgelopen jaar hebben het
Amerikaanse ministerie van
defensie en het leger verschil
lende onderzoeken ingesteld
naar het schandaal. Daaruit
werd duidelijk dat mishande
ling van gevangenen een wijd
verspreid probleem was in
Amerikaanse militaire gevan
genissen. Extreem harde on
dervragingspraktijken (zoals
het gebruik van honden) die
bij uitzondering toegepast
mochten worden in de specia
le gevangenis voor 'onwettige
strijders' in Guantanamo, op
Cuba, bleken te zijn doorgesij
peld naar andere militaire de
tentiekampen.
havana/anp-rtr - Elian Gonza
lez, het Cubaanse bootvluchte-
lingetje dat vijf jaar geleden in
zet was van een hevige juridi
sche en diplomatieke strijd tus
sen Cuba en de Verenigde Sta
ten, heeft de Amerikanen be
dankt voor zijn 'vrijheid'. De nu
11-jarige jongen sprak op een
politieke bijeenkomst in het bij
zijn van de communistische
dictator Fidel Castro.
Het was precies vijfjaar geleden
dat Amerikaanse federale agen
ten Elian weghaalden bij fami
lieleden in Miami. Die hadden
hem opgevangen, nadat hij was
aangespoeld op de kust van
Florida. Zijn moeder had de
overtocht vanuit Cuba niet
overleefd. De jongen werd na
zeven maanden juridisch ge
touwtrek herenigd met zijn va
der, die hem mee terug nam
naar zijn geboorteland. De
kwestie verdeelde ook de Ame
rikaanse bevolking tot op het
bot.
Elian sprak in zijn rede eerst
waardering uit voor de bebaar
de Cubaanse leider, die het Ca
ribische eiland land al zesen
veertig jaar met ijzeren vuist re
geert. „Ik wil ook het Ameri
kaanse volk bedanken voor zijn
steun, die ertoe heeft bijgedra
gen dat ik naar huis mocht", zei
hij daarna. Tijdens de bijeen
komst in Havana zat Elian op
een ereplaats. Hij mocht samen
met zijn vader, die nu in het
Cubaanse parlement zit, naast
Castro plaatsnemen. De jongen
dient wel vaker als propaganda
materiaal bij politieke bijeen
komsten, maar sprak deze keer
voor het eerst zelf.
rome/gpd - De regeringscrisis
in Italië is zaterdag afgewend
met de eedaflegging door een
nieuw kabinet. Berlusconi bis
heet het in de wandeling, om
dat er een formeel einde is ge
maakt aan Berlusconi I, de
langstdienende regering sinds
de Tweede-Wereldoorlog.
Het nieuwe kabinet wordt ge
dragen door dezelfde partijen
als het oude. Er is slechts een
aantal ministers vervangen. En
volgens Berlusconi zal het pro
gramma van zijn nieuwe ploeg
- die de rit tot de verkiezingen
volgend voorjaar afmaakt - zich
meer richten op financiële
steun aan het traditioneel meer
armlastige zuiden van Italië en
aan behoud van de koopkracht
van de burgers.
Opvallende wijzigingen in het
nieuwe kabinet zijn de terug
keer van de een jaar geleden
met ruzie opgestapte minister
van economische zaken Tre-
monti en de portefeuille cul
tuur die aan de in Europa niet
onbekende christen-democraat
Buttiglione is vergeven.
Tremonti wordt vice-premier
en dat zal door de UDC, de
christen-democratische partij
die na dramatisch verlies bij re
cente regionale verkiezingen de
kabinetscrisis veroorzaakte,
niet in goede aarde vallen. Be
halve conflicten tussen partijen
zijn er ook potentiële proble
men tussen personen. De sfeer
in de- coalitie werd onver
bloemd weergegeven door de
ontslagen minister van cultuur
Urbani: „Blij dat ik eruit ben. Ik
had meer dan genoeg van com
plotten, ruzies, kannibalisme
en dwaasheid."
IN MEMORIAM
Jonge Armeniërs tijdens de herdenkingstocht in het centrum van Jerevan. Foto: Reuters
Elian beëindigde zijn speech met
de scholierengroet: 'Pioniers
voor het communisme, Laten we
zijn als Che (Guevara)'.
Foto: Reuters
jerevan/anp-afp - I11 de Armeense hoofdstad
Jerevan hebben gisteren meer dan een miljoen
mensen herdacht dat 90 jaar geleden de massa
moord op Armeniërs plaatsvond in het Otto
maanse rijk. De herdenking werd geopend door
president Robert Kocharian die een krans bij het
monument voor de slachtoffers legde. Het hoofd
van de Armeense christelijke kerk leidde een
emotionele dienst. Op 24 april 1915 gaven de
Turkse autoriteiten het bevel tot arrestaties van
Armeense leiders, die in verzet zouden zijn geko
men tegen de Turkse overheersing. Dat vormde
de aanzet tot een periode van georganiseerde
moordpartijen waarbij volgens historici tussen
de één en anderhalf miljoen Armeniërs om het
leven kwamen. De slachtoffers werden door de
autoriteiten afgeschilderd als binnenlandse vij
anden. Turkije, die de moorden tot nu toe niet
erkent als genocide, houdt het op 300.000 doden
en benadrukt dat er in die onrustige tijden ook
veel Turkse slachtoffers te betreuren waren.
Na de kranslegging beklommen meer dan een
miljoen Armeniërs de heuvel bij Jerevan waar het
monument voor de doden is gelegen. Niet alleen
een groot gedeelte van de inwoners van de Kauk-
asische staat was voor de herdenking naar Jere
van gekomen, ook duizenden in het buitenland
wonende Armeniërs sloten zich bij de ceremonie
aan.
Zaterdagavond hielden in Jerevan tienduizenden
mensen een demonstratie om de Armeense eis
kracht bij te zetten dat Turkije de moorden als
volkerenmoord erkent. Verscheidene Europese
landen hebben er eveneens bij Ankara opaange-
drongen de massamoord een plek te geven in de
eigen geschiedenis. Dat zou mogelijk ook de ge
sprekken van Turkije met de Europese Unie over
eventuele toetreding soepeler doen verlopen.
Ook bij het Armeense genocidemonument in As
sen is de massamoord van 90 jaar geleden her
dacht. Ongeveer vijfhonderd mensen legden
bloemen en luisterden naar toespraken bij de ge
denksteen op begraafplaats De Boskamp in As
sen. De onthulling ervan in 2001 leidde indertijd
nog tot verzet van de Turkse gemeenschap in ons
land.
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - De gisteravond ge
storven Ezer Weizman was een
van de kleurrijkste figuren uit
de korte geschiedenis van de
joodse staat. De 81-jarige ex-
president was al geruime tijd
ernstig ziek, maar was tien da
gen geleden vanuit het zieken
huis in zijn huis in Caesaria te
ruggekeerd. „Ezer is al tijdens
zijn leven een legende gewor
den en zo zal hij in ons geheu
gen gegrift blijven staan", zei
vice-premier en generatie-ge-
noot Shimon Peres in een spe
ciale uitzending van de Israëli
sche televisie.
Ezer Weizman kwam uit een
vooraanstaande Israëlische fa
milie en huwde andere Israëli
sche 'aristocratie'. Zijn oom,
Chaim Weizmann, was in 1948
de eerste president van de
staat. Moshe Dayan, de legen
darische minister van defensie,
was zijn zwager. Zelf was Ezer
Weizman een van de oprichters
en, al op 34-jarige leeftijd, de
commandant van de Israëlische
luchtmacht. Onder zijn leiding
behaalde die in de Zesdaagse
Oorlog van 1967 een grote over
winning op de Arabische lucht
machten.
In de jaren zeventig richtte Ezer
Weizman zich op de politiek.
Aanvankelijk was hij actief in de
rechtse Cheirut-partij, voorlo
per van de Likud, maar in de
loop van de jaren werden zijn
politieke ideeën gematigder. Hij
was het die na de oktoberoor-
log van 1973 de relatie met
Egypte opwarmde. Vooral zijn
goede persoonlijke contacten
met president Anwar Sadat
droegen bij aan het Israëlisch-
Egyptische vredesakkoord.
Maar toen dat naar zijn smaak
niet snel genoeg werd uitge
voerd, kwam het tot een breuk
met premier Menachem Begin.
Hij verliet de Likud en begon
een eigen politieke partij. Later
trad hij toe tot de Arbeiderspar-
Ezer Weizman. Foto: Reuters
tij, maar keerde ook die uitein
delijk de rug toe. „Weizman
was typerend voor de onaf
wendbare wending in de Israë
lische politiek. Als eerste recht
se politicus kreeg hij begrip
voor de realiteit in de wereld in
het Midden-Oosten en besloot
de weg van land-in-ruil-voor-
vrede te bewandelen," zei gis
teravond Yossi Sarid, parle
mentslid voor de linkse partij
Yachad.
In 1989 verwijderde de toenma
lige premier, Yitschak Shamir,
Weizman uit het kabinet na een
crisis over onderhandelen met
de PLO. Weizman was al voor
stander van spreken met de Pa
lestijnse Bevrijdingsorganisatie
toen zoiets in Israël nog vol
strekt taboe was. In 1993 werd
hij president en in die hoeda
nigheid nodigde hij Yasser Ara
fat bij zich thuis uit, in een po
ging het vredesproces uit het
slop te halen. Beschuldigingen
dat hij geld en geschenken aan
nam van rijke vrienden leidden
uiteindelijk in 2000 tot zijn af
treden. Daarna ging zijn ge
zondheid snel achteruit en ver
toonde hij zich nog zelden in
het openbaar.
door onze correspondent
Hans Geleijnse
Vaticaanstad - Juichen 'Bene
detto, Benedetto' en ritmisch
klappen, zo ver ging prins Wil
lem-Alexander gisteren op het
autoriteitenpodium van de Sint
Pieter natuurlijk niet. Ook pre
mier Jan-Peter Balkenende was
zeer gepast aanwezig in het
keurige gezelschap op de twee
de rij bij de plechtige inzege
ning van paus Benedictus XVI.
Maar in een gesprekje met deze
krant na de plechtigheid toon
den beiden zich diep onder de
indruk van wat zich even eerder
had afgespeeld. In de schaduw
van de Sint Pieter, met orgel
spel nog dreunend over het
plein, spreekt Willem-Alexan-
der van een 'zeer indrukwek
kende gebeurtenis'. Balkenende
vond het ook prachtig, al was
het met bijna drie uur 'wel een
beetje lange zit'.
De roomse pracht en praal mo
gen mooi zijn, de prins kan
'voor mijn eigen geloofsbele
ving' met minder toe. Maar de
Nederlandse delegatie opereert
nadrukkelijk in de geest van de
eenheid onder alle gelovigen
waartoe de nieuwe paus ook
opriep. Willem-Alexander heeft
daar geen moeite mee. „Bij ons
thuis gaan er twee heel gemak
kelijk door één deur" grapt hij.
De beroering in vooral katho
liek Nederland over het ontbre
ken van een Oranje-hoofd tus
sen al die kopstukken van onze
wereld bij de begrafenis van Jo
hannes Paulus II wordt door
Prins Willem-Alexander, geflankeerd door premier Balkenende en de Britse prins Philip, kijkt toe als de
zojuist ingezegende paus Benedictus XVI in zijn nieuwe pausmobiel de ereloge passeert. Foto: Reuters
premier en prins nadrukkelijk
tot het verleden verklaard. „Je
kunt nu eenmaal niet altijd ie
dereen tevreden stellen. Ik ver
tegenwoordig hier niet alleen
het katholieke volksdeel, maar
het hele Nederlandse volk",
zegt Willem-Alexander.
Bovendien, hij was niet in de
besluitvorming betrokken. „Ik
zat in Vancouver bij een IOC-
vergadering. Van de ophef in
Nederland had hij via het in
ternet wat meegekregen.
„Maar nu is er een andere af
weging gemaakt. Eentje die los
staat van de vorige. Wij zijn
hier met een zwaardere dele
gatie dan destijds bij de inau
guratie van Johannes Paulus
II."
De man die politiek verant
woordelijk is voor de zwaarte
van de delegatie, betrekt glim
lachend ook formele stellin
gen: destijds een premier en
een minister van buitenlandse
zaken, nu een premier en een
kroonprins. „Dan schrijf je
toch een beetje geschiedenis."
Maar er bleef bij veel Neder
landers onduidelijkheid be
staan over het waarom. Be
staat daardoor niet het risico
dat het aanzien van het ko
ninklijk huis enigszins bescha
digd is geraakt? Balkenende
wil die discussie niet aan.
„Kom, daar begeef ik me niet
in. Dat is geen vruchtbare dis
cussie."
Beiden maken overigens een
zeer ontspannen indruk. Wil
lem-Alexander, zeer toeganke
lijk, poseert gewillig met een
groep Italiaanse schoolkinde
ren. Op onze vraag of prins
Maxima hier niet graag met
hem had wollen zijn, schiet hij
even in de lach. „Mijn vrouw
is ruim zes maanden zwanger.
Ze is zeer energiek, af en toe
moet ik haar afremmen. Nu
zijn we net terug uit Japan.
Morgen gaan we naar Polen,
met een bezoek aan Ausch
witz, dat ook emoties op
roept", verklaart hij.
Beidé protestanten hebben
zich zo dicht bij de paus niet
'in het hol van de leeuw' ge
voeld. De prins heeft Benedic
tus sterkte gewenst, en hoopt
dat deze wereldleider („want
dat ben je als hoofd van een
kerk met meer dan een miljard
leden") zich zal inzetten voor
de vrede. Balkenende heeft, zo
zegt hij, niet alleen een den
ker, een intellectueel, maar
ook een warm mens de hand
mogen drukken. Hij hoopt op
meer. Een bezoek aan Neder
land zou zeer welkom zijn,
maar zit er waarschijnlijk niet
meteen in. „Maar ik zou hem
heel graag willen ontmoeten",
zegt de premier.
De preek van de paus heeft de
kroonprins goed kunnen vol
gen. „We hadden 'm in verta
ling. Voor de rest heb ik me
beholpen met wat er restte van
m'n schoollatijn, het Spaans
dat ik heb geleerd en een beet
je huis-, tuin en keuken-Itali
aans."
vaticaanstad/anp-afp - Het
pauselijk appartement in Vati
caanstad krijgt een grondige
opknapbeurt voordat de kers
verse paus Benedictus XVI het
betrekt. Volgens ingewijden
waren de vertrekken op de
derde verdieping van het
apostolisch paleis na het 26-
jarig pontificaat van Johannes
Paulus II hard aan een likje
verf toe.
Het werk kon pas beginnen na
de verkiezing van de nieuwe
paus. Die moest namelijk eerst
het zegel verwijderen dat de
kardinaal-camerlengo, die be
last is met het toezicht op de
eigendommen van het Vati-
caan tijdens de periode tussen
twee pausen, na de dood van
Johannes Paulus II had aange
bracht. De verzegeling van het
pauselijk onderkomen is een
traditie die stamt uit de Mid
deleeuwen. De maatregel
moet voorkomen dat onverla
ten van binnen of buiten de
kerk zich vergrijpen aan de
rijkdommen van een overle
den kerkvorst. Het personeel
van het Vaticaan krijgt zelfs
een bonus uitbetaald als een
paus overlijdt, om te zorgen
dat zij hun handen thuis hou
den.
In het geval van Johannes Pau
lus II zou er echter bitter wei
nig te halen zijn geweest, aldus
het Italiaanse dagblad La Re-
pubblica. De overleden kerk
vorst leidde een zeer nederig
bestaan, onder bijna Sjfjtaan-
se omstandigheden. 2jJt\ ka
mers waren uiterst sober inge
richt.
'Paus hinderde onderzoek kindermisbruik'
De nieuwe paus heeft vier jaar geleden de bisschopppen in
een brief opgedragen beschuldigingen van kindermisbruik
door priesters intern en in het geheim te onderzoeken. Dat be
richtte de Britse krant The Observer gisteren. Ratzinger, toen
nog baas van de Vaticaanse congregatie voor de geloofsleer,
stelde in de brief dat de kerk bevoegd is zelf gevallen van mis
bruik te onderzoeken en af te handelen. Dergelijke zaken die
nen absoluut geheim te worden gehouden, voegde de Duitse
kardinaal eraan toe. Volgens advocaten van slachtoffers wilde
het Vaticaan zo kindermisbruik geheim houden en voorko
men dat de politie er onderzoek naar zou doen. Zij vinden dan
ook dat Ratzinger zich overduidelijk schuldig heeft gemaakt
aan ernstige belemmering van de rechtsgang.
