In tranen door een lintje
GESPREK VAN DE DAG
Helen
Thomas, de first lady van
de pers
'Hoe gewoner de mensen, hoe meer ze hem op prijs stellen'
Zwembaddienst
Toen ze veertig was dook ze op een dag op
in de perszaal van het Witte Huis. Sinds
dien is ze er niet weg te slaan. Veteraan He
len Thomas, luis in de pels van de macht en
'First Lady van de pers'.
In een anonieme kantoortuin in het cen
trum van Washington DC komt een frêle
gestalte aangelopen. Jee, wat is ze klein. In
de ogen van de wereld is Helen Thomas
een journalistieke reuzin.
'First Lady van de pers' wordt ze genoemd.
Vierentachtig is ze en nog niet met pensi
oen. Maar haar pantser - felrode lipstick,
opvallende kralenkettingen - houdt op bij
haar voeten. Die zijn geschoeid in een paar
zachte pantoffels. Acht presidenten heeft ze
versleten, en met nummer negen heeft ze
weinig op. Maar als George Bush in het
Witte Huis is, is zij er ook. „Niets is mooier
dan daar zijn en vragen kunnen stellen. Dat
is onvervangbaar." De Amerikaanse oud
president Gerald Ford zei ooit: Als God de
aarde in zes dagen maakte, dan had hij
nimmer op de zevende dag kunnen rusten,
maar het moeten uitleggen aan Helen Tho
mas. Hoe zij haai- rol ziet?,,Ik denk gewoon,
ze werken voor mij. Ik heb presidenten
nooit op een voetstuk geplaatst." De vrouw
die decennia lang als verslaggeefster van
UPI - een Amerikaans persbureau - pittige
vragen stelde aan presidenten, werkt nu als
columniste bij de regionale kranten van uit
gever Hearst.
Veterane volgt in Witte Huis haar negende president
Nu ze uit het korset van de objectieve ver
slaggeving is gebroken, merkt ze dat ze
meer weerstand oproept. Het Witte Huis
van president Bush negeert de nestor van
de Washingtonse journalistiek al meer dan
twee jaar bij het vragen stellen. „Want ik
stel een vraag over martelingen. Ik kan dat
niet niet vragen. Ik leg hen het vuur na aan
de schenen." Haar behandeling door het
Witte Huis heeft geleid tot verontwaardigde
reacties onder collega's. Maar Thomas zegt
dat ze er een beetje om moet lachen. „Bush
is klaarblijkelijk bang. Deze president is ten
oorlog getrokken zonder provocatie. Dat is
onacceptabel. Onschuldige mensen zijn ge
dood. Er is gemarteld. We zijn allemaal ten
schande gemaakt. Je ziet waarom ze me
niet erg mogen."
Helen Thomas werd op 4 augustus 1920 in
de staat Kentucky geboren, als zevende van
negen kinderen in een van origine Liba-
nees-Syrisch gezin, en groeide op in De
troit. Thomas wilde van jongs af aan jour
naliste worden. In 1942 trok ze na een stu
die Engels op de bonnefooi naar Washing
ton, waar ze al snel een baantje vond bij
een krant. Bijna twintig jaar later, novem
ber 1960, stapte ze over naar het Witte
Huis. „Na de verkiezingszege van Kennedy
was het Witte Huis de plek waar ik wilde
zijn." Of ze nu in de 'luier-brigade' zat - die
de geboorte van John F. Kennedy's zoon
volgde - of op reis ging met president Ri
chard Nixon naar China, Helen Thomas
was erbij.
Ze schreef twee boeken over haar ervarin
gen 'op de eerste rij van het Witte Huis'Ze
trouwde pas op latere leeftijd, met een ge
pensioneerde oud-collega, die altijd begrip
had voor zijn 'hyper-Helen' die alle dagen
naar het Witte Fluis racete. Thomas is in
middels weduwe, maar nog steeds aan het
werk. „Het werk heeft van me gemaakt wie
ik ben. Het geeft me de kans om te zijn wie
ik wil zijn." Ze heeft zich als een horzel
vastgezet in het onderwerp Irak. „Zijn wij
dat, dacht ik bij de invasie. Je voelt de rege
ring iets doen waarmee je het absoluut niet
eens kan zijn. Wij vallen toch geen andere
landen preventief binnen."
Haar kritiek viel ook buiten het Witte Huis
niet bij iedereen in goede aarde. „Niet veel
mensen zijn het met me eens. Maar ik voel
me niet eenzaam. Ik voel me dogmatisch, ik
heb gelijk. In Irak zijn de soldaten tot de
tanden toe bewapend. Hier hebben ze
moeite met de rekrutering van nieuwe sol
daten. In de Tweede Wereldoorlog wisten
we waarom we vochten. Nu kunnen men
sen niet uitleggen waarom we daar zitten."
Vanwege vrijheid en democratie toch, zoals
president Bush zo vaak verkondigt? „Dat
gepraat over democratie is een rechtvaardi
ging, waar Bush op terugvalt omdat de rest
van wat hij heeft gezegd over Irak niet
klopt. De VS waren altijd grote voorstan
ders van het verspreiden van democratie.
Via goede diplomatie, zoals tijdens de Kou
de Oorlog. Democratie moet van binnenuit
groeien. Toch niet onder dreiging van wa
pens!"
Er is sinds de start van de tweede regering-
Bush veel gesproken over een nieuw geluid
uit Washington en een nieuwe bereidheid
samen te werken, maar Thomas gelooft
daar niet in. De ijzeren vuist is verpakt in
een fluwelen handschoen, zegt ze. „Condo-
leezza Rice (minister van buitenlandse za
ken, red.) is een havik. Ze dicteert. Dat is
geen diplomatie. Het is allemaal 'je bent
voor ons of je bent tegen ons'. Ronald
Reagan was heel conservatief, maar die
duwde niet zo hard door, die was bereid
compromissen te sluiten."
Helen Thomas is niet gelukkig met de koers
van haar land. „We zitten nu in de slechtste
tijd van mijn leven. We zijn ons moreel
kompas kwijt." Maar ontmoedigd, nee, dat
is ze evenmin. „Ik heb nooit een moment
van spijt gekend. Elke dag brengt weer wat
nieuws."
Ans Bouwmans
MICHAEL PALIN heeft genoeg ge
reisd. Na bijna twintig jaar stopt hij
met het maken van grote televisiese-
ries^overzijn reizen, meldde giste
ren" de Britse krant.The Sunday Ti-
més.. Volgens Palin zal hij nooit
Mischa de Vreede
"öüd worden, daar ben
ik niet bang voor. Ik
vind het fijn. Steeds
meer sluiers worden
weggerukt, zodat je
steeds meer jezelf
wordt
meer zijn laatste serie, 'Himalaya',
kunnen overtreffen. Ik had een
fantastisch team en ik denk niet dat
ik ooit zo veel geluk zal hebben", al
dus de ex-Monty Python. Palin, die
eind april 62 jaar wordt, vindt zich
zelf ook te oud. De Brit zegt in de
toekomst nog best af en toe een pro
grammaatje te willen maken, maar
geen grote reisverhalen meer, waar
al met al soms wel twee jaar werk
mee gemoeid is. In Palin's eerste
REISPROGRAMMA, 'Rond de we
reld in 80 dagen', poogde hij de fic
tieve reis van Jules Vernes Philias
Fogg na te doen. Voor Himalaya
reisde de Brit onder meer op de
grens van Afghanistan en Pakistan,
India, Nepal en China. Hij ontmoet
te de Dalai Lama, die hem begroette
met de woorden Ik ken jou, ik heb
je op televisie gezien."
Foto: Ton Kastermans
Helen Thomas. Vierentachtig is ze en nog niet met pensioen. Foto: GPD
Kip vervangt gft-vuilniszak in België
De Vlaamse gemeente Diest heeft
een originele manier gevonden om
de speciale vuilniszak voor groente-,
fruit- en tuinafval te vervangen. Zo'n
tweeduizend gezinnen hebben zater
dag en gisteren elk drie kippen ge
kregen die het gft-afval kunnen com-
posteren. Bewoners die eerder had
den aangegeven dat zij geen kippen
willen houden, moeten voortaan
MENSE
meer gaan betalen voor gewone vuil
niszakken.
Diest vindt de aparte inzameling van
groente-, fruit- en tuinresten te duur.
Elk jaar kost dit de gemeente 500.000
euro extra. Daarom bedachten amb
tenaren het idee om kippen uit een
legbatterij aan te schaffen en deze
gratis ter beschikking te stellen aan
belangstellende gezinnen.
LIJK
Koningin Beatrix, prins Friso en prinses Mabel poseerden gisterochtend op pa
leis Huis ten Bosch met GRAVIN LUANA, de dochter van het prinselijk paar.
Het vierde kleinkind van de koningin werd een maand geleden, op 26 maart, in
Londen geboren. Het is Luana's eerste bezoek aan Nederland.
Foto-. GPD/Marcel Antonisse
JUFINGRID van openbare basis
school 't Holdersnêst in Harkema
heeft afgelopen week geen les gege
ven, omdat ze met een vriendin zeer
schaars gekleed voor BLOOTBLAD
Foxy heeft geposeerd. ,,Ze is niet
geschorst, maar in goed overleg
hebben we besloten haar afgelopen
week geen les te laten geven om de
ergste kou uit de lucht te halen", al
dus directeur W. Wouda van de
school zaterdag.
De foto's van de juf zijn heel de
week al het gesprek van de dag in
het Friese dorp. De leerkracht po
seerde op een erotiekbeurs in
Utrecht.
Directeur Wouda noemt de kwestie
heel vervelend.Als juf heb je een
soort voorbeeldfunctie, maar het is
natuurlijk geen halszaak."
De voormalige Britse premier JOHN
MAJOR heeft de hoogste Engelse
onderscheiding ontvangen, de Orde
van de Kouseband. De 62-jarige
Major wordt daardoor ridder in die
orde en gaat voortaan door het leven
als Sir John, meldde de BBC zater
dag. Koningin Elizabeth beslist wie
mag toetreden tot de orde. Naast
haarzelf telt de orde 24 leden, on
der wie leden van de koninklijke fa
milie en leden van andere konings
huizen. Koningin Beatrix is een zo
geheten Stranger Lady in de orde.
Ook Britse premiers maken een goe
de kans na hun aftreden te mogen
toetreden. Major was premier van
1990 tot 1997. De officiële cere
monie vindt in juni plaats in het
woonpaleis van de koningin, het
kasteel van Windsor.
Honderden Nederlanders krijgen
eind deze week ter gelegenheid
van Koninginnedag weer een ko
ninklijke onderscheiding voor hun
maatschappelijke verdiensten. Hoe
eenvoudiger de ontvangers, hoe
trotser ze zijn. Het lintje als ce
ment in de samenleving.
Bij zijn vertrek uit de gemeente
raad van Bloemendaal kwam
raadslid en oud-wethouder Hein
Coebergh in aanmerking voor
een lintje. Wie minimaal twaalf
jaar het gemeentebestuur dient,
heeft daar tenslotte automatisch
recht op. Juist vanwege die van
zelfsprekendheid bedankte Coe
bergh beleefd voor de eer en wei
gerde de versierselen. Als verkla
ring haalde hij een strofe uit Ge
rard Reves gedicht 'Roeping' aan:
„Zuster Immaculata die al vier en
dertig jaar verlamde oude men
sen wast, in bed verschoont en
eten voert, zal nooit haar naam
vermeld zien."
Voor Jan van de Burg (69) uit
Austerlitz was de onderscheiding
die hij dertien jaar geleden kreeg
juist een van de hoogtepunten in
zijn leven. Het trouwe lid van fan
farekorps Erica speldt geregeld de
draaginsigne op. Hij siert er zijn
Erica-uniform mee tijdens optre
dens en zijn colbertje bij gepaste
gelegenheden. „Niet om met de
borst vooruit te lopen en te laten
zien dat ik uitzonderlijk ben.
Maar ik ben er wel trots op. Ik zie
het als een bekroning van mijn
inzet voor Erica."
Lintjes roepen verdeelde reacties
op. Ontvangers voelen zich diep
vereerd en zijn beretrots. Ande
ren hopen stiekem jaren tever
geefs op een lintje en kijken af
gunstig toe hoe anderen die eer
wel ten deel valt. Sommigen
moeten juist niets hebben van
het fenomeen en weigeren prin
cipieel.
Hoe dan ook, het effect van een
lintje is vaak enorm, constateert
oud-journalist en lintjeskenner
Bert van Nieuwenhuizen. Hij is
auteur van het boek 'Het heeft
Hare Majesteit behaagd'. De eer
ste keer dat Van Nieuwenhuizen
(59) zelf zag wat de uitreiking van
een lintje teweeg kan brengen,
was toen een oom van hem een
koninklijke onderscheiding ont
ving. „Dat was een echte oude
De twijfelachtige hoop om mijn haar droog te houden,
laat ik varen als de eerste jongeren vanaf de kant be
ginnen te oefenen voor het NK-bommetje. Later zou
nog het freestyle onder-water-scheten-laten volgen
(eerst zie je alleen een luchtbel, daarna ruik je ze ook).
Het kussen van piepschuim waarop ik met mijn bo
venlijf dreef, is me in een onbewaakt moment ontsto
len door een 6-jarig meisje met een geniepige oogop
slag. Samen met mijn zwager lig ik ongelukkig te we
zen in zo'n overdekt zwembad dat het bescheiden re
creatiepark alleen kan exploiteren als het ook dienst
doet als opvang voor de lokale randgroepjeugd. De in
de welkomstfolder beloofde watertemperatuur be
draagt 30 graden, maar bij ons rijst het vermoeden dat
men hier - ver onder de Moerdijk en zonder medewe
ten van de EU - niet in Celsius maar in Fahrenheit is
gaan rekenen.
We zijn voor een combinatie van Finse bungalows en
schoonfamilie neergestreken in een oord met de be
drieglijke naam Familyparadise. Onze tiveede zwager
heeft zijn - veel kleinere - dochters op bed gelegd voor
het middagslaapje en zit met een biertje in de zon. Wij
- mijn eveneens van de koude kant afkomstige schoon
broer en ik - hebben de eerste zwembaddienst. Onder
protest - het was niets minder dan een dienstbevel -
begeven we ons met drie uitgelaten nazaten naar de
centrale parkaccommodatie, waarvan behalve een
zwembad ook een bowlingbaan en een indoor-golf deel
uitmaken. Maar met een beetje geluk komen we daar
dit weekeinde niet meer aan toe. Wij hebben tenslotte
al zwembaddienst gehad. Al bij het omkleden realiseer
ik me dat mijn zwager het zwaarder heeft dan ik. Hij
moet het veel te krappe kleedhokje delen met zijn 4-ja-
rige zoontje, terwijl ik mijn 8-jarige koter een klap
deurtje verder zelfstandig kan laten opereren. Op het
moment dat ik zijn kleren bij elkaar raap en aan zo'n
onmogelijke haak in een veel te klein lockertje probeer
te hangen, duikt hij al met zijn 9-jarige nicht te water.
Het zwemparadijs bestaat uit een vierkante bak waar
in je vijf keer heen en weer moet zwemmen om aan de
honderd meter schoolslag te komen. In het midden
staan een bar en wat zitjes, waar de al genoemde
hangjeugd de chloorlucht een chemische verbinding
laat aangaan met sigarettenrook. Het water waarin
mijn zwager en ik drijven is van een onbestemde,
groengele kleur. We hopen allebei vurig dat de spaar
zame verlichting van het bad daar debet aan is. Aan de
andere kant van de bar en het terras is nóg een bad,
dat met een beetje goede wil herinnert aan de zwempa
radijzen zoals Centre Pares die in ons land heeft geïn
troduceerd. Hier is ook weinig te beleven, want het wa
ter ligt er - ondergrondse wildwaterstromen en jet-
streams ten spijt - zo dood als een pier te wezen. Maar
om de drie minuten hijsen onze nazaten zich uit het
water van de ene bak om zich, twintig tochtige en roke
rige meters verder, in het andere bad te laten zakken.
Er zit er minstens één bij die de zwemkunst niet mach
tig is, zodat de kleumende vaders van de zwembad-
Reageren? column@dickvanderplas.nl
dienst voortdurend ach ter deze vrijwel naak
te feiten aanhobbelen.
In elk zwembad hangt een klok die is be
doeld om je kinderen - die het nooit koud
krijgen, die ook dood water leuk vin
den en lak hebben aan onze ellende -
een ultimatum te kunnen stellen.
Tot half vier, hebben we gezegd,
maar wat kunnen wijzers tergend
langzaam gaan als je er elke halve
minuut op kijkt. Om te voorkomen
dat dit uitdraait op zo'n deprime
rend stukje zonder happy end, zal
ik u besparen wat er gebeurde toen
de wildwaterstromen na een uur bor
relend tot leven kwamen, onze naza
ten zich alleen onder dreiging van li
chamelijk geweld naar de douches
lieten sturen en ik bij de lockers
ontdekte dat het plastic arm
bandje met het sleuteltje zich niet
meer om mijn pols bevond, maar
ergens boven een afvoerputje in
het diepste deel van het bassin cir
kelde. Ons kan dit weekend na
melijk niks meer gebeuren. Wij
hebben al zwembaddienst gehad.
rooie rakker. Maar zelfs hij was er
ontzettend blij mee."
Zelf droeg Van Nieuwenhuizen
later de nodige mensen voor een
onderscheiding voor toen hij ac
tief was in de amateur-muziek
wereld. „Hoe gewoner de men
sen, hoe meer ze het lintje op
prijs stellen. Zij staan met tranen
in de ogen. Dat hen dat toch mag
overkomen." Zo niet bij mensen
die wat hoger op de sociale lad
der verkeren, beweert Van Nieu
wenhuizen: „Die vinden eerder
dat ze er recht op hebben. Die
denken 'gut, krijg ik het nu pas' of
ze hadden een graadje hoger ver
wacht."
Ieder mens heeft behoefte aan
een schouderklopje op zijn tijd,
analyseert Van Nieuwenhuizen
de lintjesmagie. „Mensen ervaren
toch dat ze uit de massa worden
gepikt: 'Ik ben iets bijzonders'.
Bovendien gaat de uitreiking ge
paard met een ceremonie met ro
de loper, een fles champagne en
boeket bloemen." Toch kan de
koninklijke onderscheiding - ze
ker tijdens de jaarlijkse lintjesre
gen - ook op de nodige scepsis
rekenen. Dat stamt nog uit de tijd
dat het lintje een elitaire aangele
genheid was: alleen hotemetoten
met een flink jaarsalaris kwamen
er voor in aanmerking. Dat is in
middels verleden tijd. Nu telt
vooral iemands persoonlijke inzet
en bijzondere verdiensten voor
de samenleving. De lintjes zijn
daardoor 'van ons allemaal' ge
worden. Ze versterken de binding
en saamhorigheid in de maat
schappij, meent Van Nieuwen
huizen. „Zo'n onderscheiding is
bedoeld voor mensen die het ce
ment van de samenleving vor
men." Wat dat betreft mogen
ontvangers best wat trotser zijn,
vindt hij. „De meesten laten 'm
na uitreiking in een la liggen. Dat
is toch die Hollandse nuchter
heid. Mensen zijn blij met het
feestelijk moment, maar vinden
het niet nodig om daarna na
pronken." Zoals Tiny Koninr1
veld-van Veenendaal uit Zeil
(76). Vier jaar geleden werd 1
noemd tot Ridder in de Orde
Oranje Nassau voor haar jarfl
lange inzet voor het Rode B"
In eerste instantie droeg ze 1|
lintje geregeld. Om function!
redenen: „Ik verkoop dichtbf
dels aan de deur. Met het 1'
op verkocht ik er meer." Ma|
versiersel ligt nu opgeborgeir
een Chinese kist. „Ik waarde!
wel dat ik hem gekregen helj
hoor. Maar ik denk er eigen
nooit meer aan. Laat mij maf
woon mijn ding doen." gpd.
Voor Jan van de Burg (69) uit Austerlitz was de onderscheiding die hij dertien jaar geleden kreeg een van de hoogtepunten in zijn leven.
Foto: GPD/Phil Nijhuis
