Gebruikers Muziekhuis blij maar voorzichti|
KUNST CULTUUR
Oeroud verhaal is bij Joop
Keesmaat in goede handen
Het betere beukwerk in de Veen
Sfeervol jubileumconcert Crescendo
Dans in bollenveld
Ongedwongen sfeer bi
Toneelgroep Voorschot?
Uitbundig spel
in 'Hilletje Jans'
Baerilyn
maandag 25 april 2005
Tom Waits. Foto: EPA/Yui Mok
Waits ageert
tegen tv-redame
Amsterdam - De Amerikaanse
zanger Tom Waits overweegt
juridische stappen tegen een
tv-reclame van Opel. In de re
clame, die te zien is op de
Zweedse televisie, is muziek te
horen die sterk lijkt op die van
hem zelf. Waits weigert zijn
muziek te laten gebruiken voor
commerciële doeleinden. Maar
ook in tv-reclames van Audi en
Lancia was al typische Tom
Waits-muziek te horen. Volgens
Waits bestelen de automerken
hem door in hun reclames zijn
muziek te imiteren. Hij heeft al
diverse malen met succes actie
ondernomen tegen commerci
eel gebruik van zijn muziek en
imago.
Britse kunstenaar
Paolozzi dood
londen/anp - Een van de meest
invloedrijke Britse kunstenaars
van de 20e eeuw, Sir Eduardo
Paolozzi, is overleden. Paolozzi
wordt beschouwd als de grond
legger van de Britse popartbe
weging en is vooral bekend om
zijn mechanische sculpturen en
een serie mozaïeken op de mu
ren van het metrostation Tot
tenham Court Road-in Londen.
In de jaren vijftig werkte hij
vooral als beeldhouwer en ge
bruikte hij gietvormen van ma
chineonderdelen om robotach
tige structuren te maken. In de
jaren zestig ging hij over tot het
maken van meer ingenieuze
constructies. De Tate Gallery in
Londen organiseerde in 1971
een grote overzichtstentoon
stelling van het werk van Pao
lozzi.
door Herman Joustra
leiden - De gebruikers van het Muziek
huis zijn blij met het voornemen van
cultuurwethouder Hessing om
750.000 euro te investeren in het op
knappen van het gebouw aan de Mid
delstegracht. Ze houden wel een slag
om de arm omdat een definitief be
sluit nog moet worden genomen door
de gemeenteraad.
De wethouder kondigde vrijdag aan
de 7,5 ton te willen gebruiken om het
onderkomen aan de Middelstegracht
te voorzien van een goed werkende
geluidsisolatie. Bovendien wil hij het
Muziekhuis brandveilig maken.
Hessing maakte een en ander be
kend, nadat was gebleken dat de ge
meente over 2004 een meevaller had
van 15 miljoen euro. Kort geleden
nog gaf de gemeente aan van de con
certfunctie van het Muziekhuis af te
willen, omdat het opknappen van het
gebouw te veel geld zou kosten.
Voorzitter Johan Andree van de Stich
ting Muziekhuis is 'optimistisch'.
„Maar ik blijf voorzichtig, ik geloof
het pas als ik een brief met het defini
tieve besluit onder ogen krijg. Inclu
sief handtekeningen. Het is een voor
nemen van de wethouder, nog geen
besluit. De gemeenteraad moet het
voorstel nog goedkeuren. Aan de an
dere kant: de politiek kan eigenlijk
niet meer terug. Men was bezorgd
over de toekomst van het Muziekhuis
en nu heeft men geld gevonden om
die toekomst veilig te stellen. Ik denk
dat het wel gaat goedkomen."
Geluidsisolatie
Ook voorzitter Theun Kohlbeck, van
de Leidse Vereniging van Popmuzi
kanten, een van de huurders van het
pand, wil nog niet op het definitieve
besluit vooruitlopen. „Als ik de be
richten mag geloven, is de gemeente
bereid in het gebouw te investeren.
Maar persoonlijk ben ik nog niet be
naderd. Ik durf dus nog niet te jui
chen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als
het college valt? Ik ben in de loop der
jaren heel voorzichtig geworden en
hou dus nog even een slag om de
arm. Al verwacht ik niet dat de ge
meente nog terugkrabbelt, na de golf
van verontwaardiging over het plan
de concertfunctie van het Muziekhuis
te schrappen. Maar ik geloof het pas
echt als de geluidsisolatie er in zit."
Sinan Cengiz van Cultureel Centrum
de X, dat na het vertrek uit het Volks
huis zijn intrek zou nemen in het
Muziekhuis, zegt een 'dubbel gevoel'
te hebben over het voornemen van
Hessing. ,,Aan de ene kant is het na
tuurlijk mooi dat er nu een oplossing
is gevonden. Ik denk ook dat het wel
goed komt. Aan de andere kant: als
het geld er niet was geweest, was Lei
den gedwongen geweest een visie te
ontwikkelen over een vierde kernpo
dium. Als die discussie had opgele
verd dat er elders een nieuw gebouw
zou worden neergezet voor de kleine
podia, dan zou dat helemaal geweldig
zijn geweest. Dat zie ik nu de eerste
twintig jaar niet meer gebeure f1
Cengiz refereert met zijn ufü
aan een eerder besluit van
meente geen speciaal, eigen
in te stellen voor kleine 'muz
jes' als Hot House, De Buren
Made in Leiden, Folkclub Hjf'
Cultureel Centrum de X, het
ten 'vierde kernpodium', na dS
gehoorzaal, de Leidse Scho
en het LAK-theater.
Deze organisaties beschikkg*
Cultureel Centrum de X na,
een eigen locatie. Folkclub lf«
mede daarom zelfs met zijn p|S
mering gestopt.
lisse - Het bollenveld van de Gebr. Beelen, aan de Loosterweg in Lisse, was vrij
dagavond het toneel voor een dansvoorstelling. Japanse Butoh-dans temidden
van Hollandse bollenvelden. Butoh is een dansvorm die voortkomt uit de diepste
universele gevoelens van de mens en hangt vaak nauw samen met de specifieke,
natuurlijke locatie waar het plaats heeft. Omdat de locatie deze keer een bloe
menveld was had de dansgroep zich laten inspireren door kleur, groei en vergan
kelijkheid. De voorstelling met de titel 'Fields of Colour' was een initiatief
Stichting Fields of Wonder dat sinds de oprichting zes jaar geleden al zesje
stellingen op locatie heeft gemaakt. Foto: Hielco Kuipers ji
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: 'Gilgamesj, hij die alles
gezien heeft' van het RO-theater. Regie:
Peter Sonneveld. Spel: Joop Keesmaat.
Gezien: 23/4, Leidse Schouwburg.
„Hij die alles gezien heeft, de
grondvesten van de wereld. Hij
die alles wist, alles begreep. Hij
die alle landen ontdekte, alle
wijsheid verzamelde. Wat be
dekt was, zag hij; hem bleef
niets verborgen. Hij heeft ken
nis gebracht van voor de grote
watervloed, heeft verre wegen
bereisd, en is tot rust geko
men."
Zo begint het heldendicht over
Gilgamesj, de mythische, half
goddelijke koning van Oeroek
in Babylonië. Bijzonder is wel
dat het geen eenduidig verhaal
is van bovenmenselijke presta
ties en lof, van een god die alles
kan, maar ook van menselijke
zwakheden, inzicht, ontwikke
ling en pessimisme.
Gilgamesj is in het begin van
het verhaal geen rechtschapen
vorst, maar een botte, onrede
lijke tiran. Hij maakt het zo
bont dat de goden het nodig
vinden wat meer harmonie in
de wereld te brengen en een te
genhanger te scheppen: de na
tuurmens Enkidoe. Na een
zwaar gevecht worden ze vrien
den. Samen overwinnen ze het
monster Chumbawa en de ver
woestende hemelstier.
Als Gilgamesj de godin van de
liefde schoffeert, moet Enkidoe
sterven. Gilgamesj is ontroost
baar en gaat op zoek naar het
kruid van de eeuwige jeugd.
Een overlever van een vloed die
de rest van de wereld verdronk,
vertelt het hem dat dat te vin
den is op de zeebodem. Gil
gamesj bindt stenen aan zijn
voeten en duikt het kruid met
grote moeite op. Even later is
een moment van onoplettend
heid genoeg om het weer kwijt
te raken: een slang eet het op
en blokkeert de weg naar het
eeuwige geluk (waar hebben we
dat meer gehoord?). „Neem en
lees het tablet van lapis lazuli,
dat vertelt hoe Gilgamesj alle
moeilijkheden het hoofd
bood", zijn de laatste woorden.
De halfgod is intussen wel hard
tegen het menselijk tekort op
gelopen.
Het Gilgamesj-epos is een
prachtig verhaal vol oeroude
motieven in een onverwacht di
recte taal. Het werd zo'n 4500
jaar geleden in Mesopotamië
opgetekend op kleitabletten in
spijkerschrift. Die tabletten dui
ken op in het decor, of liever
gezegd, ze dalen neer in het
mooie toneelbeeld dat steeds
voller wordt. Het is moeilijk om
iemand te vinden die zo'n ver
haal beter kan vertellen dan
Joop Keesmaat. Hij houdt het
tempo er op een aangename
manier in, zijn dictie is glashel
der, hij vraagt geen aandacht
voor zichzelf en overdrijft de
emoties niet, maar laat de tekst
zijn werk doen. Voor de muziek
van Willem Brink en slagwerker
Wim Konink geldt hetzelfde:
het gaat om het verhaal. Met
dank ook aan regisseur Peter
Sonneveld.
door Joris Rietbroek
roelofarendsveen - Een goed
gevulde feesttent, rijkelijk stro
mend bier en zeven plaatselijke
coverbands die allen een half
uurtje optreden. Dat is in het
kort het jaarlijkse feestje van
jongerensociëteit Splotsz in
Roelofarendsveën, dat 'De Veen
gaat Vreemd' heet. Meer dan
dertig muzikanten uit het dorp
speelden zaterdagavond tien
tallen covers van onder ande
ren Nirvana, Red Hot Chili Pep
pers en Coldplay.
Sommige bandleden kennen el
kaar en spelen al langer samen,
anderen zijn onbekenden van
elkaar. De bezoekers maakt de
samenstelling niet veel uit, het
publiek slikt de muziek van de
lokale helden als zoete koek.
Vooral de eerste vier bands
trekken stevig van leer, zoals
The Nasty Motherfuckers from
Hell. Met zo'n naam hoeft het
publiek niet op schattige lief
desliedjes te rekenen: de vijf he
ren onder leiding van zanger
Lion Zandvliet spelen harde,
logge rock van Velvet Revolver
en Silverchair. Wel denken ze
ook even aan de meisjes in de
zaal door 'You're the one that I
want' uit de film 'Grease' te
spelen. Maar wel op hun eigen
manier: het lieve liedje krijgt
een beukende metaluitvoering.
Alleen aan de tekst is het vrolij
ke origineel nog te herkennen.
Ook weinig subtiel qua muziek
en groepsnaam: Over je Zuiger,
volgens hun eigen biografietje
kind aan huis in het Pieter Baan
Centrum. Hoewel de band een
zangeres in de gelederen heeft,
krijgen de luisteraars geen
'vrouwenrock' van bijvoorbeeld
Anouk voorgeschoteld. Michel
le 'Mies' Hoogenboom zingt
namelijk liever iets van Metalli-
ca of de klassieker 'Whole lotta
Rosie' van AC/DC en schreeuwt
daarom de longen uit haar lijf.
Intussen vormen haar begelei
ders het strakste combo van de
avond.
Drie oudere muzikanten heb
ben zich verenigd in 'Anti Alco
hol Commercial' en spelen de
muziek waar ze ruim tien jaar
geleden al op los gingen. Op
Nirvana bijvoorbeeld, maar ook
op the Presidents of the USA.
Ook de Peter Gaz Reunion is
vooral in de alternatieve rock
van de jaren negentig blijven
hangen. Oud werk van the Red
Hot Chili Peppers laten ze ho
ren, en van Primus en Jane's
Addiction, om uiteindelijk ook
nog gas terug te nemen en een
knappe versie van David Bo
wie's 'Fame' te spelen.
De laatste drie gezelschappen
zetten hun gitaarversterkers
een pietsie zachter, zoals de
sinds 2002 bestaande band
Helix. De vier in maatpak gesto
ken mannen laten het betere
beukwerk links liggen. Liever
spelen ze wat gevoeliger mate
riaal, zoals Coldplay en Radio-
head.
Het zeskoppige 'Duo The Hap
py Four' maakt er met behulp
van een blazerssectie een feest
je van. 'Dance the night away'
heet een van hun liedjes en dat
doet het publiek voor het podi
um maar al te graag. Een funk-
versie van discokraker 'I will
survive' maakt het af. Dan is het
aan The Nick Daleman Tribute
Band om een eind aan het fes
tijn te breien, wat ze doen met
bekende rockhits als 'Zombie'
van The Cranberries. Een prima
afsluiter van een wederom ge
slaagde editie van 'De Veen
gaat Vreemd'.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Over de schadelijkheid van
tabak' van Anton Tsjechov en 'Atalanta'
van Peer Wittenbols door Toneelgroep
Voorschoten. Regie: Jemke van
Veenendaal. Gezien: 22/4, De
Verdieping/Cultureel centrum,
Voorschoten.
uitspreken. Dat geeft on:
een jachtig tempo. Gelufi
bloeit hun optreden eerf<
maal echt op. Bijvoorbe
wanneer Iris (Nelly van
de) en Daphne (Hannel
een levendige beschrij'
ven van de krachtmei
Atalanta (Lindsay Boi
Hippomenes (Raymoni
meer).
Tsjechov laat een vroi
de houden over 'Over
delijkheid van tabak'. 1
sonage laat het nodige
komen, behalve het oni
zelf. De spanning tussei
gen verhaal van de vroi
lezing die maar niet bej
weet Irene van Dijk goi
buiten.
Bij 'jong' en 'oud' trouvjj
de sfeer in het eigen mi :j
tertje De Verdieping in
zin ongedwongen. Nati
acteren spannend - ooi
schien. juist voor een za i(
circa twintig bezoekers, n
mand even de tekst kwi y
schiet de souffleur op d5
rij gewoon even te hulp J
een mag dat zien en ho 1
tekent de ongedwongei
Eind 2005 bestaat de Toneel
groep Voorschoten veertig jaar.
Vooruitlopend op dit jubileum
brengt het gezelschap twee
kleine producties uit. Irene van
Dijk brengt een tekst van Tsje
chov, vier leden van de eigen
jeugdafdeling laten zien hoe ze
aan een tekst van Wittenbols
hebben gewerkt.
Volop aanstekelijk enthousias
me, maar het resultaat van hun
inspanningen is bij de jeugd
nog broos. De Atalanta-tekst
bevat namelijk eigentijdse taal
en meer literaire passages. Die
dubbelheid zit hen nog dwars.
Het ene moment is er een zeke
re flair, het andere moment lij
ken ze blij dat ze de tekst zon
der haperen hebben kunnen
muziek recensie
Lidy van der Spek
Oranjeconcert: Chr. Harmoniever.
Crescendo o.l.v. Erik Waerts en Christel
Peters. Gehoord: 22/4, Geref. Kerk,
Sassenheim.
Het Oranjeconcert belooft een
feestelijke opmaat te worden
van het Bevrijdingsconcert op
30 april; beide optredens ter ge
legenheid van het 100-jarig be
staan van de Chr. Harmonie
vereniging Crescendo. De ver
eniging heeft een Leerlingen
en Startersorkest o.l.v. Erik
Waerts, en een Aspirantenen
semble onder aanvoering van
Christel Peters. Voordat het eer
ste orkest losbarst, wordt me
vrouw Janneke Duijm gehul
digd omdat zij 50 jaar op veel
fronten hand- en spandiensten
voor Crescendo heeft verricht,
bovendien al jaren lang klari
nettist is in de vereniging. Uit
handen van de burgemeester
ontvangt zij dan ook lintje en
versierselen behorend bij het
Ridderschap in de Orde van
Oranje Nassau.
Daarop wordt Duijm gefêteerd
op een mooi stukje harmonie-
muziek met opvallend veel
dwarsfluiten en natuurlijk een
horde klarinetten, bespeeld
door de Starters. Het stuk heet
'Little Stars' en dat zijn de mu
zikanten ook! 'Song of the Lake'
gloeit meer door donkere kleu
ren, van hoorn, trombone en
bariton die prachtig homogeen
spelen, af en toe overruled door
een vitale uitbarsting van het
hele orkest. Ook in 'Festive
Dance' flitsen de verschillende
klankkleuren tegen elkaar, nog
eens versterkt door slagwerk en
contrabas. De klarinetten heb
ben het vooral voor 't zeggen in
een warm 'Reeds of Distinction'
van J.L. Hosay. Zij zetten de
melodie uit; fluiten en saxen
blazen daar een fraaie voile
overheen, en het grootste koper
geeft 'bij paukenslag' nog eens
een zet in de goede richting.
Het Aspiranten Ensemble heeft
speciaal een stuk ingestudeerd
voor Janneke Duijm, het Ameri
kaanse 'Legion of Merit' van Ja
mes Cumow, geschreven voor
mensen die een onderscheiding
verdiend hebben. Een fraai
meerstemmig stuk waarin de
verschillende klanknuances
prachtig te onderscheiden zijn.
Voor deze gelegenheid arran
geerde Erik Waerts een Ierse
versie op 'Three songs for Scot
tish students' met plenty neer
waartse loopjes die niet echt
eensgezind willen sporen. In de
naam 'Boom-Boom' ligt het
melodische en ritmische thema
verankerd, dat het aspiranten
Ensemble strak in de maat en
in een voortvarend tempo uit
voert.
Als het echte Leerlingenorkest
optreedt (met 'Cassiopeia')
hoor je dat meteen aan de vol
wassen orkestklank, aan de ver
rassend afwisselende dyna
miek, doortrokken van neuzige
klarinetstootjes en helle fliere
fluiters waaronder weer dat
mooie donkere koper ronkt.
Crescendo heeft ook een Djem-
bé groep. Samen met de slag
werkers halen zij ritmisch een
stuk West Afrika binnen de mu
ren van de Gereformeerde Kerk.
Van achter uit de zaal komen
ze. 'Djembé Spirit' begint met
een ritmisch intro waarop het
orkest treffend antwoord geeft,
vervolgens meedeint op steeds
andere ritmes, totdat de djem-
bégroep een knallende solo
mag verzorgen, met gezongen
ritmische 'boodschappen'. Een
originele draai aan een sfeervol
jubileumconcert.
nurnberg - Een afbeelding van Marilyn Monroe
gemaakt van gekleurde snoepjes, 'gummi bears', is
momenteel te zien op een expositie in het Duitse
Nurnberg. De snoepjeskunst van kunstenaar Jo
hannes Cordes heeft als titel 'Baerilyn'.
Foto: EPA/Alexander Ruesche
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Het bijzondere leven van
Hilletje Jans' door het Leiderdorpse
gezelschap 'Aardewerk Hemelse
Gerechten'. Tekst: Ad de Bont en Alan
Zipson. Regie: Helene Kok. Gezien: 23/4,
voormalige MeelfabriekLeiderdorp.
Daar nog te zien: t/m 29/4
(schoolvoorstellingen voor basisscholen
en eerste klassen Voortgezet Onderwijs).
Van buiten is de 'Zijlstroom'
maar een onooglijk gebouwtje:
de voormalige Leiderdorpse
Meelfabriek aan de Zijldijk oogt
somber en vervallen. Van bin
nen echter tref je een karakte
ristieke ruimte, die theaterma
kers moet inspireren tot een lo
catieproject. Het Leiderdorpse
gezelschap 'Aardewerk He
melse Gerechten' is de uitda
ging aangegaan en presenteert
hier een uitbundige productie
die qua speelstijl en bonte
vormgeving vaak sterk te verge
lijken is met het werk van to
neelgroep De Appel.
De ruimte doet drenst als het
liederlijke café 'De Verj
sekop'. Maar met een t
fantasie kun je de speell
zien als het binnenruii
een achttiende-eeuws
op Indië vaart. Beide 1<
zijn relevant voor 'Het
dere leven van Hilletje
Twee vertellers lichten -
oogde tijdsbeeld toe enl
den ons door de lotgevd
Hilletje Jans die eerst tej
rechte een moord in d<
nen krijgt geschoven ei
gens enkele avonturen
beleeft. Aanleiding geni
elk geval voor een afwi:
reeks kleurrijke theatei
Om te overleven gaat I
vele jaren als man door|
ven. Yvonne van de Nii
met Hilletje Jans/Jan
prachtrol in handen. Di
te beseffen. Haar vertol
knap omdat ze een hel»
evenwicht weet te bei
sen een krachtige hooft
haar plaats in het coll<
ze productie is immers
lijk gericht op groepsw
waarbij al te nadrulckel
tisch optreden uit de ti
vallen.
