Bijen in nood
GESPREK VAN DE DAG
WNF en Center Pares in de jungle
Pak slaag geneest verslaafden
Nakomelingei
wereldleiders
naar Nederlan
Zware bevalling
Chinese in Japanse kimono
'Acht jaar na de bij, sterft de mensheid uit'
In het Siberische Novosibirsk kun
nen alcohol- en drugsverslaafden
met hun billen bloot om van hun
slechte gewoonte af te komen. Vol
gens de nieuwe methode van psychi
ater Marina Tsjoechrova helpt een
Heinrich Heine
leder die spelletjes alleen
maar als spelletjes
beschouwt en werk als
werk, heeft van geen van
beide veel begrepen
flink pak slaag - met een flexible stok
op het blote achterwerk - een einde
te maken aan de verslaving, schreef
de krant The Moscow Times.
Tsjoechrova heeft tot nu toe tien pa
tiënten onder handen genomen, van
wie er zes - na een behandeling van
circa een jaar - geheel van de drank
en drugs kunnen afblijven. Vier lie
ten zich na de eerste paar aframme
lingen niet meer zien en zouden
weer in hun oude gewoonte zijn ver
vallen.
De patiënten moeten de eerste drie
weken van de behandeling minstens
een keer per week een sessie van
driehonderd slagen op de billen in
casseren. Daarna worden zij gesla
gen op eigen verzoek, maar minstens
een keer per maand, anp
Het kan gerust uniek worden ge
noemd, de samenwerking tussen
het Wereld Natuur Fonds (WNF)
en bungalowverhuurder Center
Pares. Zaterdagmiddag werd het
prille 'huwelijk' tussen de twee
partijen in het Limburgse Heijen
wereldkundig gemaakt op een
persconferentie. Het WNF en
Center Pares openden de Jungle
Expedition in de Jungle Dome,
(een tropische) megahal van het
park Het Heijderbos. Het WNF
stopt er per jaar enige tienduizen
den euro's in.
„Er is nu iets totaal nieuws ont
staan, dat in Europa zijn gelijke
niet kent", aldus de trotse huis-
bioloog van Center Pares, Jean
Henkens. ,,De bezoekers kunnen
de jungle voelen en ondergaan.
Dat is ook ons uitgangspunt. Het
is goed om mensen zoveel moge
lijk in contact te brengen met de
natuur. Dan worden ze vanzelf
ook milieubewuster en neemt de
liefde voor de natuur alleen maar
toe", meent Henkens.
De Jungle Dome bestaat welis
waar al zo'n zeven jaar, maar is in
de achterliggende periode geheel
aangepast aan de 'eisen' van het
Wereld Natuur Fonds. Hoewel dat
woord 'eisen' niet te streng moet
worden gelezen, omdat Henkens
maar al te graag wilde meewerken
aan het (educatieve) project. „Wat
mij betreft komen er op de andere
parken ook zulke projecten van
de grond, maar dan zal ik eerst de
hoge heren in Rotterdam zover
moeten zien te krijgen."
De Jungle Dome - met glazen dak
- is ondergebracht in een enorme
hal van zo'n zestig meter lang en
vijftien meter hoog met zo'n 8000
exotische bomen en planten en
zo'n 300 vogels van 80 verschil
lende soorten. Het klimaat, de
temperatuur (minimum 20 gra
den) en de luchtvochtigheid (tus
sen de 70 en 100 procent) zijn
precies als in het oerwoud, inclu
sief donder en bliksem en de re
gen (2000 mm per jaar valt er in
de Jungle Dome).
Over de inrichting is nagedacht:
„Geen plantje komt uit een be
schermd gebied. Als wij in tropi
sche landen bomen en planten
halen, zal dat nooit tot verstoring
van de natuur leiden", zegt de
huisbioloog, „en dat geldt ook
voor de dieren die hier lopen en
zwemmen. Die komen allemaal
van opvanghuizen. Wij bieden ze
een natuurlijk onderdak."
Op twaalf plekken langs de Jungle
Expedition kunnen deelnemers
spellen doen, opdrachten uitvoe
ren en op onderzoek uitgaan.
„Spanning en plezier staan voor
op", zegt Henkens, „maar de ex
peditie leert ook veel over de
schoonheid en de gevarieerdheid
van het tropische regenwoud."
Het is niet de eerste keer dat het
WNF met een commercieel be
drijf in zee gaat. Het WNF werkt al
samen met De Efteling, met No-
vomundo (dinershow in Hilver
sum), Nokio, Cannon, Essent en
enkele bioscopen. „Wij zoeken
steeds vernieuwende manieren
om in contact te komen met een
breed publiek. Daarom creëren
we ontmoetingsplekken. Center
Pares is een uitermate goede part
ner, dit park ontvangt per jaar
zo'n 200.000 gasten en bovendien
heeft de bungalowverhuurder een
goede naam op het gebied van
duurzaam toerisme, voor ons een
speerpunt", aldus Marc van den
•Tweel, directielid van het Wereld
Natuur Fonds.
Jan van Stipriaan Luïscius
Voor informatie en reserveringen voor de
Jungle Dome: 0900-4345337,
www.centerparcs.nl en www.wnf.nl.
Televisie- en filmproducent
IdtV heeft vergaande planna
voor een driedaagse confere
tie over wereldvrede met kin
deren en kleinkinderen van
wereldleiders.
Onder anderen de zoon van
Zuid-Afrikaanse activist Stev
Biko, de achterkleinzoon vai
de Indiase vrijheidsstrijder J
hatma Gandhi, de dochter v
de Cubaanse dictator Fidel
Castro en de dochter van de
Joegoslavische leider Tito he
ben al toegezegd om op 28,
en 30 oktober in Maastricht
verschijnen. Dat heeft een
woordvoerster van IdtV zate
dag gemeld. „Veel van deze
kinderen zijn erfelijk belast
reageerden allemaal enthou
ast op onze uitnodiging en\
len graag vertellen over hun
varingen", aldus de woord
voerster.
Het Rode Kruis heeft zich ge
meld als sponsor en wil een
scholenproject over de confi
rentie maken.
IdtV hoopt ook nog op de
komst van onder anderen di
dochter van de ontvoerde Q
lombiaanse politica IngridE
tancourt en de dochter vani
vermoorde Israëlische prem
Yitzak Rabin. Eind mei valti
definitieve beslissing over dt
conferentie, anp
beijing - De spanningen tussen China en
Japan mogen dan hoog zijn opgelopen, de
fotograaf die in dit park in de Chinese
hoofdstad Beijing bezoekers traditionele
Japanse kledij verhuurt en ze daarin op de
foto zet, heeft er vooralsnog geen last
van. Hij doet nog steeds goede zaken.
Foto: Reuters/Jason Lee
MENSELIJK
Een Zuid-Koreaan is na 272 POGINGEN eindelijk geslaagd voor het theoriege
deelte van het RIJEXAMEN. De bijna 70-jarige Seo Sang-moon, die analfabeet
is, leerde zichzelf de 'regels van de weg' door keer op keer mondelinge theorie
examens af te leggen. Medewerkers van de rijschool waar Seo meer dan vijf jaar
kind aan huis was, reageerden enthousiast op zijn slagen. Zij beschouwen hem
'bijna als familielid'. De bejaarde Zuid-Koreaan gaat zich nu op het praktijkge
deelte van zijn rijexamen richten.
Een toerist die voor zijn hotel in het
zuiden van Thailand zijn huurauto
maar niet aan de praat kon krijgen,
ontdekte dat een VIJF METER LAN
GE PYTHON de oorzaak was van de
motorproblemen. Dat meldden
Thaise kranten gisteren. Na een blik
onder de motorkap bleek het reptiel
de motor in een wurggreep te hou
den. De politie moest eraan te pas
komen om de python los te wikke
len. Het dier herkreeg zijn vrijheid
in een nabijgelegen bos.
De Turk ALI AGCA, die paus Johan
nes Paulus II in 1981 beschoot en
zwaar verwondde, wil samen met
Dan Brown een vervolg schrijven op
diens wereldbestseller de DA VINCI
CODE. Het boek moet De Vaticaan-
Code gaan heten. Dit heeft Agca's
advocaat laten weten. Agca ver
wacht van het project 'welddadige
resultaten voor de hele mensheid'.
Agca nodigt Brown uit naar Istanbul
te komen om het idee te bespreken.
Als een vrouw na een zware bevalling laat ik me
voorzichtig in de bank zakken, om de laatste meters
van Danilo di Luca in deAmstel Gold Race te zien.
Ja, zo kan ik het ook. Weinig wind, alleen een beetje
mist. Een dag eerder reed ik met 12.000 andere wie
lertoeristen de klassieker als toertocht, in de stro
mende regen, de gierende windvlagen en - uiteinde
lijk pas - de klamme mist. Na acht uur kwam ik van
het zadel als een verpleeghuisbewoner die na twee
dagen een schone pamper krijgt. Allebei m'n billen
liggen open, een combinatie van een nieuwe en zeik
natte koersbroek en het schuren over het zadel op die
gemene Limburgse heilinkjes. Ik ben net-heel voor
zichtig- ingesmeerd met sudocrème.
Op camping Schoonbron in Schin op Geul heb ik de
regen de hele nacht al op het dak van m'n caravan
horen tikken. De rest van het gezin is - met basket
balverplichtingen - thuis gebleven, maar met een ra
cefiets ben je nooit alleen. In het kampeer straat je
van veld G sleutelt vrijdagmiddag iedereen nog aan
zijn rijwiel en worden bespiegeli?igen op de koers
uitgewisseld.
De dag daarop heb ik honderd meter na de start al
een fietsmaat. Ene Henk, een orthopedisch schoen
maker uitBrunssum. Hij is bijna twee meter lang,
weegt honderd kilo en is van het type Magnus Back-
stedt, de knoestige Zweedse wielerreus. De eerste
tachtig kilometer sleurt hij mij de hellingen op, de
laatste zeventig kilometer zou het mijn beurt moeten
zijn.
Maanden geleden - ik heb nummer 423 van de
12.000 deelnemers - heb ik in een optimistische bui
ingeschreven voor de 200 kilometer. Maar met mijn
geringe trainingsarbeid in het voorseizoen en het gu
re weer van vandaag, kies ik voor de 150. Dat is geen
probleem, zegt een meisje van de organisatie, maar
de computerchip aan m'n voorwiel doet of ie van
niks weet. Elke keer als ik over de elektronische mat
ten op de weg rijd, krijg ik via sms op mijn gsm valse
koersinformatie door. 'Beste Dick, om 08.17 uur ben
jij van start gegaan voorde 200 km in de Toerversie
van deAmstel Gold Race. T-Mobile wenst je veel suc
ces'.
Ik heb de Alpe d'Huez, de Croix de Fer en de Galibier
beklommen, maar geen van die hellingen was zo
steil als de Eyserbosweg, de Fromberg en de Keuten-
berg (22 procent!). Afdalen is levensgevaarlijk door
de klei en de steentjes die als puistige gelei op het
wegdek spoelen en aanleiding zijn voor een enkele
uitrukkende ambulance en vele honderden lekke
banden.
Zelf rijd ik na 45 kilometer lek, maar de orthope
disch schoenmaker (waarom tref ik nooit een fiet
senmaker?) blijft trouw op me wachten. Na 90 kilo
meter staat zijn vrouw langs de kant met warme
bouillon, een verademing na de droge wafels, de ou
de krentenbollen en de zure Isostar die we bij de offi
ciële bevoorradingsposten krijgen uitgereikt. 'Beste
Dick, om 10.48 uur ben jij het derde registratiepunt
na 153 km gepasseerd. T-Mobile wenst je veel succes
in de laatste 47 kilometer.
Dat had je gedacht, T-Mobile. Voorde 150 kilome
ter-rijders ligt dit registratiepunt even na Vaals pas
op 95 kilometer en moeten we er nog 55. De gemid
delde snelheid zakt op dit laatste stuk naar een be
schamende 22 kilometer per uur, als gevolg van een
combinatie van koude spieren in doorweekte fiets-
kleding, een aaneenschakeling van de gemeenste
heuveltjes die een meedogenloze organisatie vlak
voor de finish heeft gepland en duizenden fi-
lerijdende wielertoeristen. Op de Bergseweg
en de Keutenberg wordt massaal omhoog
gewandeld, maar ondanks opspelende
bovenbeenspieren en dankzij het kleine
triple-blad van mijn Shimano Ulte-
gra-groep kan ik blijven zitten.
'Beste Dick, om 15.49 uur begon je
aan de laatste klim naar de Cauberg,
dit is één kilometer voor de finish. T-
Mobile. 'Als ik met een vuurrode
druipneus (ik teken nogal door de
kou) en getekend door de modder
spatten op mijn gezicht voor de laatste
keer de elektronische matten passeer,
legt een fotograaf van de organisatie
het flatteuze einde van mijn lij
densweg vast.
Een uur na mijn Amstel Gold Race
ben ik met de caravan alweer op
weg naar huis, om mijn billen te la
ten verzorgen en sterke verhalen op
te hangen. Want fietstochten zijn
net bevallingen. Pas ver na afloop
worden ze onvergetelijke ervaringen.
Reageren? column@dickvanderplas.nl
De 34.000 kaartjes van de Duits-
landtournee van BRUCE SPRING
STEEN zijn zaterdag binnen 26 mi
nuten uitverkocht. Organisator Glo
bal Concerts had het over een 'abso
lute recordtijd'. De 55-jarige Ameri
kaanse rocklegende treedt in juni op
in Hamburg, Berlijn, München,
Frankfurt en Düsseldorf. Foto: AP
Met een BULLDOZER hebben onbe
kenden in de nacht van vrijdag op
zaterdag de ramen van een benzine
station in het Belgische Grace-Hol-
logne vernield. De daders stalen een
fles chocolademelk en gingen er
met hun bulldozer vandoor. De ma
chine werd later teruggevonden.
In Saudi-Arabië is een wetsontwerp
ingediend dat de verspreiding van
PORNO, via mobiele telefoons straf
baar stelt. De maximumstraf is DUI
ZEND ZWEEPSLAGEN en 100.000
riyal boete. Een algemeen verbod op
de import van mobiele telefoons
met internettoegang heeft het niet
gehaald in Saudi-Arabië.
Prins WILLEM ALEXANDER en
prinses MAXIMA wassen hun han
den voordat ze de Meiji-tempel in
Tokio betreden. Het prinselijk paar
is tot dinsdag in Japan voor een offi
cieel bezoek. Foto: ANP
Ziektes en virussen roeien comple
te bijenvolken uit. Fruittelers en
glastuinders wacht een flinke strop
als er te weinig bijen zijn voor de
bestuiving. En de natuurliefhebber
ziet wilde planten uitsterven. „Men
beseft het belang van het bijtje
niet."
Een witte sluier beschermt het ge
zicht van imker Roel ten Klei. Ge
zoem zwelt aan als hij een bijen
kast opent. Een bij kruipt over zijn
vinger. „Mooi toch", zegt de be
drijfsleider van het Bijenhuis in
Wageningen vertederd. Hij zucht.
„Bijen zie je bijna niet. Voor im
kers heeft men geen oog, terwijl
het bijtje enorm belangrijk is."
Veel mensen denken dat bijen al
leen nut hebben omdat ze honing
maken. Maar als bestuiver van ge
wassen zijn ze nog veel belangrij
ker voor de voedselvoorziening en
de natuur.
Maar de bij is in nood. Het aantal
imkers daalt jaarlijks met twee
procent. Naar schatting zijn er
nog 7200 in Nederland. Ze heb
ben zo'n 65.000 volken van elk
tienduizenden bijen. Parasieten
zoals de varroamijt en ziektes zo
als Amerikaans vuilbroed slopen
de bijenvolken. Het bespuiten van
onkruid leidt tot zieke volken. Een
nieuw gevaar ligt op de loer: de
komst van de Afrikaanse kleine
bijenkastkever, die in de Verenig
de Staten al grote schade aan bij
envolken heeft aangericht en on
langs in Portugal is opgedoken.
Eens komt 'ie met een bosje bloe
men mee naar Nederland, ver
wachten imkers.
Het Bijenhuis is de zetel van de
Vereniging tot Bevordering der
Bijenteelt in Nederland, waarbij
de meeste imkers zijn aangeslo
ten. Het ruikt er naar was en ho
ning. In de kantine stelt de 60-ja-
rige Ten Klei dat met de juiste be
strijding virussen en ziekten aan
gepakt kunnen worden. Maar
voor de kleine bijenkastkever
moet nog een list worden verzon
nen. Een minstens zo groot pro
bleem is de 'vergrijzing van im
kers'. De doorsnee imker is een
man van een jaar of vijftig. De
aanwas van jonge imkers is mini
maal.
In de Betuwe staan pruimenbo
men in volle bloei. De eerste bloe
semfietstochten zijn alweer ge
houden. Ondertussen maken
fruittelers in Midden-Nederland
zich ernstige zorgen. Zeker zestig
procent van de telers zet in het
voorjaar bijenvolken in om de
bloesem in de boomgaarden te
bestuiven. Volgens de Nederland
se Fruittelers Organisatie (NFO)
ligt het aanbod van bijenvolken
dit jaar lager en zijn de volken ook
van mindere kwaliteit. „Volgens
sommigen is het verdwijnen van
de bijen rampzalig voor de fruit
teelt", zegt Heieen Koenraads.
„Niemand kan precies vertellen
hoe belangrijk bijen zijn, maar dat
fruittelers baat hebben bij een ge
zonde stand lijkt me duidelijk."
De commerciële gewassen zijn
sterk afhankelijk van de bij, zegt
Ten Klei. „Als een bijtje zijn werk
goed doet, zorgt hij voor een
mooie, ronde appel. In de fruit
teelt is de economische waarde
van bijen ooit op vijftig miljoen
euro geschat."
Ook glastuinders kunnen niet
zonder het insect. Voor het
bestuiven van bijvoorbeeld auber
gines en meloenen zijn bijenvol
ken nodig. Zaadtelers hebben
soms zelfs imkers in dienst. Alleen
roering
teweeg heeft gebracht. Voor 99
procent van de bijenhouders is
het een tijdrovende hobby, waar
veel specialistische kennis voor
nodig is. Geld levert het amper
op: een bijenvolk is tussen de
zestig en honderd euro waard,
een volk levert onder uitstekende
omstandigheden zo'n 45 kilo ho
ning per jaar.
In de Tweede Wereldoorlog telde
Nederland ruim 100.000 imkers
voor de productie van honing en
het bestuiven van fruit. Destijds
stonden de polders vol koolzaad,
nu staan daar aardappels of ge
bouwen, zegt Ten Klei. Hij vindt
dat dom. Want als plantjes niet
goed worden bestoven, verdwij
nen ze na een paar jaar. „Einstein
heeft ooit gezegd dat acht jaar na
het verdwijnen van de laatste bij,
de mensheid uitsterft."
Rudi Buis
Een witte sluier beschermt imker Roel ten Klei,
bijen laat zien. Foto: GPD/Cees Zorn
die een honingraadi
met behulp van bijen telen ze
voldoende zaad voor bloemen
en asperges.
De gevolgen van het verdwij
nen van het geelzwarte beest
je rijn straks ook zichtbaar in'
de wilde flora, zoals de bloe
men langs de kant van de
weg of op de hei. Toch
maakt bijna niemand
zich druk over de te
loorgang van de bij.
Minister Veerman
van landbouw wil
per augustus
de bestrij
ding van
Ameri-
Kinderen op ontdekkingstocht in de jungle in park Het Heijderbos.
Foto: WNF-Center Pares
