Eisenpakket
voor keuze
nieuwe paus
BUITENLAND
Polen neemt verweesd afscheid van zijn paus en 'oompje'
VS raden reizen naar Israël af
Vergrijzing 'tijdbom' voor Europese landen
Kardinaal Ratzinger: De paus ziet ons en bidt voor ons
Rechter onderzoekt rol Spaanse liefdesbrief komt
Zorreguieta bij verdwijning na zevenenzestig jaar aan
Islamitische groep claimt aanslag Cairo
is vanaf
6 open
f - Het publiek kan
lus Johannes
f maandag be-
een woord-
jlt Vaticaan giste-
imaakt. dag ge-
Ij» week overleden
eke kerkvorst
ian het begin van
I {laatste rust-
itypte van de Sint
in Rome. Het
de plek waar de
zijn begra-
Afwezig;
ken boos
j^eveer de helft van
aers (47 procent)
juist dat het Ko
afwezig
van de paus.
van Mauri-
j>t het merendeel
_eken het als een
por katholieke
iU Ruim 30 procent
vindt het
dat het Ko-
naar de be-
Sluit
ide Jemen
^t-Brittannië heeft
11e in de Jemeniti-
Sanaa gesloten
'serieuze be-
een
van Buitenland
enden gaat het om
dreigementen,
"loten alle werk-
Jlp de ambassade
vandaag te sta-
^Tories
Labour
p| aanloop naar de
nrlöezingen van 5
ijlrittannië zit de
Partij de regende
pp de hielen. Vol-
ahg van het bureau
van de
Telegraph krijgt
van 36 procent
nl De Tories staan
rrjDe Liberaal De
inde derde partij,
-rijgen zij de steun
Ljt van het electo-
1
al
hervat
over Atjeh
idonesische re
bellen ven de
itjeh (GAM) her-
Ie week in de Fin-
lelsinki het vre-
in februari was
j\nister van Com-
Djalil zei gis-
□jdonesische dele-
naar Helsinki
_prak de hoop uit
.de onderhande-
aaarder zijn dan
3: aantal
zaterdag 9 april 2005
*8
000
De erfenis van Johannes Paulus zal in zijn eigen land voortleven
door onze correspondent
Wierd Duk
krakau - Een volk nam afscheid van zijn va
der. Miljoenen Polen huilden, zongen, zwe
gen, brandden kaarsen, zonken op hun knie-
eën, prevelden gebeden en deelden in de af
gelopen dagen met elkaar dat reusachtige,
nationale verlies.
„Wat er van ons moet worden? Kijk naar de
honderdduizenden hier op straat in Krakau.
Een miljoen Poolse pelgrims is naar Rome ge
reisd. De heilige vader heeft ons zoveel gege-
geven. De vruchten van zijn werk zullen wij
pas in de toekomst plukken. De erfenis van
Johannes Pauls II leeft voort, wat er verder in
het Vaticaan ook gebeurt."
Krzysztof Kozlowski is adjunct-hoofdredac
teur van het invloedrijke katholieke weekblad
Tygodnik Powszechny, waaraan Karol Wojty-
la als priester en universitair docent vele bij
dragen leverde. „Nadat hij paus werd, gaf hij
ons nog enkele interviews. En hij bleef ons le
zen, tot vlak voor zijn dood."
De redactie zetelt in Krakau, de zuid-Poolse
konigsstad waar Wojtyla decennialang werkte
als priester en bisschop. In een indrukwek
kend stil vaarwel kwamen hier op donderdag
avond bijna een miljoen mensen bijeen in het
Blonia Park, even buiten het historische cen
trum. Ze waren gekleed in wit, net als tijdens
de 'witte mars' na de moordaanslag op de
paus. Met hun ontelbare brandende kaarsen
leken zij Krakau te verwarmen.
Op marktpleinen in Poolse steden staan op
vrijdag, net als op 'de Blonia' in Krakau, grote
beeldschermen opgesteld. De Poolse tv
switcht tussen beelden van de begrafenis
plechtigheid in het Vaticaan en opnames van
de rouwende Poolse massa's. De uitzending
wordt besloten door een militair mannenkoor
dat God vraagt om 'ons vrije land te zegenen'.
Dat het moderne Polen vrij en onafhankelijk
is, dankt het voor een groot deel aan het moe
dige optreden van Karol Wojtyla. Als mede
werker van het destijds dissidente weekblad
Tygodnik Powszechny schreef hij over het be
lang van geestelijke en religieuze waarden,
die door het marxistisch materialisme werden
ontkend.
Terwijl op de tv de baar van Johannes Paulus
II in Rome wordt weggedragen, herinnert
Krzysztof Kozlowski zich een mooie anekdo
te. Hij haalt een zware legger met vergeelde
exemplaren van zijn tijdschrift te voorschijn.
Als jonge priester maakte de paus kort na de
oorlog een studiereis door Nederland, België
en Frankrijk. Hier heb ik het eerste artikel dat
hij ooit schreef, over zijn reis door Frankrijk.
Dat werd in 1949 door ons geplaatst."
„Zijn tweede stuk, over Nederland, verdween
echter in de bureaula van de hoofdredacteur.
Die dacht natuurlijk: Nederland is maar een
klein land en die Wojtyla moet het niet te
hoog in de bol krijgen. Pas in 2002 vonden wij
het handgeschreven stuk over het 'koppige
katholicisme in de Lage Landen' terug. Toen
was Karol Wojtyla allang paus en hebben we
het alsnog gepubliceerd als een 'onverwachte
ontdekking'."
In zijn stuk analyseert Wojtyla het 'pragmati
sche katholicisme' van de Nederlanders die
'in plaats van na te denken over spiritualiteit,
zoals de Fransen doen, een katholieke vakbe
weging oprichten'.
Kozlowski, lachend:Als ik nu door ongedul
dige auteurs wordt gevraagd waarom het zo
lang duurt voordat wij hun artikelen publice
ren, antwoord ik altijd: 'Rustig maar. Onze
paus heeft vijftig jaar moeten wachten'."
Wojtyla werd een gewaardeerd medewerker.
„De verzamelde bijdragen van de Heilige Va
der aan Tygodnik Powszechny beslaan een
dik boek", zegt Kozlowski trots. 'Wujek', zo
noemde men de latere paus op de redactie:
'Oompje'. Met die koosnaam ondertekende
de paus tot het einde van zijn leven brieven
aan vrienden.
Kozlowski kijkt uit het venster en ziet daar de
massa rouwenden, die terugkeren van de ce
remonie op de Blonia. De begrafenis is voor
bij, in Krakau gaan de cafés en restaurants
weer open. Bijna veertig miljoen Polen moe
ten vanaf nu verder zonder hun geestelijk lei
der. „Kijk hoeveel jongeren deze paus tot het
geloof heeft gebracht", mijmert Kozlowski.
„Die enorme populariteit onder de jeugd in
de hele wereld is op zichzelf een wonder. Al
leen daarom al verdient de paus het om heilig
te worden verklaard."
Belgische kardinaal geeft programma
De mensenmassa op het Sint Pietersplein in Rome bij de begrafenis van paus Johannes Paulus. Op de voorgrond de kist met de paus, met aan weerszijden hoge buitenlandse
gasten, kerkelijke leiders en de verzamelde kardinalen. Foto Reuters
totale aantal
avi Azië door de
—16 december om
«komen of sinds-
yrmist, is bijgesteld
5)00. Dat hebben
de getroffen
gn meegedeeld.
r(«tal slachtoffers is
gedacht,
het aantal
}j 1 eigen land met
Jeneden heeft bij-
j)-915. Indonesië
v|trst getroffen.
ielgië
isie baby's
baby's
xh, is meestal een
ïtllissing genomen
-iseinde, nadat was
;hdie baby's ernstig
lui Nederland is dit
iedat was al langer
fplijkt uit onder-
deren door de
O van Brussel,
jam en Amster-
.^taten zijn gepu
ft wetenschappe
rs Lancet. In 143
iderzochte Belgi-
in 2000 zei de
overlijden een
^teholpen.
Vwe
lacedonië
^/erenigde Naties
ag na jaren van on-
■en een nieuwe
tsteld voor de
oegoslavische Re-
Het bal-
de toekomst
^cedonië-Skopje
n.Athene en
-I sinds 1991 in de
e naam van de re
genland heeft po-
r(e noorderburen
.Macedonië aan te
n s gedwarsboomd,
vreest dat de naam
2idt tot aanspraken
Samige Noord
door onze correspondent
Hans Celeijnse
Vaticaanstad - Honderden miljoenen
tv-kijkers over heel de wereld en volgens
de Italiaanse autoriteiten ruim een mil
joen pelgrims in Rome hebben gisteren
de plechtige begrafenis van Johannes
Paulus II gevolgd. „De paus staat aan
een venster in de hemel. Hij ziet ons en
bidt voor ons", zei de Duitse kardinaal
Joseph Ratzinger tijdens de uitvaartmis
op het Sint Pieterplein. Zijn preek werd
herhaaldelijk onderbroken door applaus
en massaal geroep om een snelle heilig
verklaring van de vorige week zaterdag
gestorven kerkvorst.
De door Ratzinger geleide mis werd van
af gereserveerde plaatsen bijgewoond
door politieke en religieuze leiders uit
tweehonderd landen. Onder hen de
Amerikaanse president Bush en diens
tegenhanger, het Iraanse staatshoofd
Khatami, VN's Kofi Annan en vertegen
woordigers van vorstenhuizen zoals
prins Charles van Engeland. Europese,
Aziatische en Latijns-Amerikaanse rege
ringsleiders zaten bij elkaar, evenals af
gezanten van alle wereldreligies.
Even na tien uur 's morgens werd het
stoffelijk overschot van de paus in een
kist van cipressenhout voor de trappen
van de Sint Pieter op het plein gezet. Op
hun gereserveerde plaatsen links ervan
namen 160 kardinalen plaats met witte
mijters boven rode mantels. Op het Sint
Pietersplein en de brede Via della Conci-
liazione hadden op dat moment meer
dan vierhonderdduizend mensen een
plek gevonden. Italianen en Polen, veel
al jongeren, vormden de overgrote
meerderheid in een zee van nationale
vlaggen.
De misliturgie, in het Latijn, werd adem
loos gevolgd. Maar vooral tijdens de
preek waarbij Ratzinger (in het Italiaans)
herinneringen ophaalde aan Johannes
Paulus, roerde het publiek zich. De
naam van Johannes Paulus werd ge
scandeerd, de kreet 'Santo subito' (di
rect heilig verklaren) daverde over het
plein.
Ratzinger beklemtoonde dat Johannes
Paulus altijd zijn roeping door de He
melse vader heeft willen volgen. Refere
rend aan het lijden van de in zijn laatste
jaren doodzieke paus zei Ratzinger: „Hij
ging gebukt onder een onmenselijk
zwaar gewicht, maar heeft nooit gepro
beerd zijn eigen leven te redden. Hij
heeft altijd alles willen geven tot aan zijn
laatste moment."
De mis nam ongeveer tweeënhalf uur in
beslag. Daarna werd de kist, met op het
deksel slechts een kruis met de letter M
van Maria ernaast, door twaalf dragers
in de Sint Pieter gebracht, gevolgd door
de kardinalen en de genodigden. Tegen
half drie 's middags was de paus begra
ven in de grond van de crypte waar voor
diens zaligverklaring paus Johannes
XXIII lag. De kist werd bedekt met aarde,
zoals de paus had verzocht in zijn testa
ment. Op de marmeren plaat op zijn
graf staat slechts de naam van Johannes
Paulus en de data van zijn pontificaat.
rome/anp - De Belgische kardi
naal Godfried Danneels heeft
tien eisen voor een nieuwe paus
gepresenteerd.
Met het lijstje heeft de aartsbis
schop van Mechelen-Brussel zo
goed als een verkiezingspro
gramma voor het komende
conclaaf op tafel gelegd, meld
den Belgische media gisteren
Danneels wil enerzijds dat het
beleid van de zaterdag overle
den paus Johannes Paulus II
wordt voortgezet, bijvoorbeeld
wat de contacten met andere
religies als de islam betreft. Te
gelijk pleit de kardinaal voor
een frisse wind in het Vaticaan.
De Belg wil dat de leiding van
de kerk wordt hervormd, bij
voorbeeld door vrouwen een
grotere rol te geven.
.Vrouwen moeten verantwoor
delijkheid krijgen in de kerk",
stelt Danneels in De Standaard.
„Dat betekent niet dat zij met
een priester moeten kunnen
worden. Maar zij verdienen wel
een plaats in de instellingen
van de kerk."
Verder wil de Belg meer macht
voor de lokale kerken. Ook pleit
Danneels voor meer aandacht
voor regionale verschillen, de
jeugd en ethische vragen. Op de
vraag of de Rooms-Kathoüeke
Kerk opnieuw een jonge paus
nodig heeft, zegt de 71-jarige:
„Voor God bestaat er geen leef
tijd."
Danneels is volgens kenners
van het Vaticaan een van de
kanshebbers voor het paus
schap. De kardinalen sluiten
zich vanaf 18 april in de Sixtijn
se Kapel op om in conclaaf te
beslissen over een opvolger van
Johannes Paulus II.
Over zijn eigen kansen wil Dan
neels niet te veel over kwijt.
„Hoe meer men over je kansen
spreekt, hoe minder waar
schijnlijk dat je het wordt", al
dus de kardinaal. Hij voegt er
een oude wijsheid uit het Vati
caan aan toe. „Wie als paus de
Sixtijnse Kapel ingaat, komt er
als kardinaal weer uit."
Terwijl sommige kardinalen
zich dezer dagen in stilzwijgen
hullen, spreekt Danneels vrijuit
met de pers. Hij wijst erop dat
de leiders van de Rooms-Ka-
tholieke Kerk tot aan het con
claaf hun mond niet hoeven te
houden. Ze moeten alleen 'in
telligent antwoorden' op vragen
van journalisten, aldus Dan
neels in Le Soir.
'Karl Marx Allee boulevard voor paus'
De christen-democratische oppositie in Berlijn wil dat de ge
meente de Karl Marx Allee naar de overleden paus Johannes
Paulus II noemt. „Berlijn is de paus veel dank verschuldigd voor
de beslissende rol die hij speelde bij de ineenstoring van het
Europese communisme en bij de val van de Berlijnse Muur",
zei Stephan Tromp, leider van de Christen-Democratische Unie
(CDU) in Berlijn. De Karl Marx Allee werd na de Tweede We
reldoorlog in het communistische Oost-Berlijn gebouwd. In
1961 verwijderden de communisten de naam van Sovjetdictator
Stalin en noemden de allee naar Karl Marx, een van de grond
leggers van het communisme.
buenos aires/anp - Een federa
le rechter in Argentinië heeft bij
staatsorganen in het Zuid-Ame
rikaanse land informatie opge
vraagd over de mogelijke rol
van Jorge Zorreguieta, de vader
van prinses Maxima, in de ver
dwijning van een biologe.
Rechter Daniel Rafecas heeft
onder meer aangeklopt bij het
technologisch instituut, waarbij
de biologe Marta Sierra tot haar
verdwijning werkzaam was.
Dat heeft het Argentijnse pers
bureau DyN gemeld op gezag
van bronnen bij Argentijnse
justitie. Gewapende personen
in burger ontvoerden de vrouw
op 30 maart 1976, kort na de in
stallatie van een junta in Argen
tinië. Sindsdien is niets meer
van haar vernomen.
INTA is onderdeel van het mi
nisterie van Landbouw, Vee
teelt en Visserij, waar Zorre
guieta kort na de verdwijning
van Sierra aan de slag ging als
onderstaatssecretaris.
I
madrid/anp - Een liefdesbrief
geschreven door een Spaanse
soldaat tijdens de Spaanse Bur
geroorlog is na 67 jaar eindelijk
gearriveerd bij diens vrouw. Dat
heeft de Spaanse krant El Pais
vrijdag bericht.
De 21-jarige Anastasio Maque-
da schreef de brief in 1937 toen
hij in het leger zat van generaal
Franco. De brief bevatte een ge
codeerde boodschap, waarin de
soldaat schreef dat hij wilde
overlopen naar de republikei
nen. De brief werd echter on
derschept en Maqueda ver
dween voor enkele jaren in de
gevangenis.
De brief zelf verdween in een
militair archief, waar hij on
langs werd gevonden door een
onderzoeker. Deze leverde de
brief alsnog af bij de weduwe
van de Spaanse soldaat. „Mijn
geliefde echtgenote, ik hoop dat
deze liefdesbrief je bereikt in
goede gezondheid", schreef de
man die in 2004 is overleden.
Aantal niet-werkenden neemt komende decennia 'dramatisch' toe
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv/gpd - Amerikanen
moeten Israël en de Palestijnse
gebieden mijden, tenzij er een
strikte noodzaak bestaat voor
een bezoek. Dat staat in een
nieuw reisadvies van het Ame
rikaanse ministerie van buiten
landse zaken.
Israëliërs en Palestijnen hou
den zich redelijk goed aan een
begin maart overeengekomen
staakt-het-vuren, maar de Ame
rikaanse overheid is bang dat
het geweld ieder moment weer
kan losbarsten.
Zo bestaat het gevaar dat aan
de vooravond van Israëls terug
trekking uit de Gazastrook
groepen militante kolonisten
him toevlucht zullen nemen tot
het gebruik van wapens.
In de Amerikaanse waarschu
wing staat dat het aantal ter
reuraanslagen in Israël is ver
minderd, maar ook dat de Isra
ëlische veiligheidsdienst door
lopend in beslag wordt geno
men door tussen de veertig en
zestig geplande acties van mili
tante groepen. Er zouden ook
concrete aanwijzingen bestaan
dat Amerikaanse doelen in Isra
el gevaar lopen. Amerikanen
die zich in de Gazastrook be
vinden krijgen de raad onmid
dellijk te vertrekken.
Israël heeft duizenden extra po-
litie-eenheden naar Jeruzalems
oude stadsdeel gestuurd we
gens verhoogd gevaar van het
uitbreken van geweld op de
Tempelberg. 'Revava', een ex
treem rechtse joodse groepe
ring, wil zondag met duizenden
aanhangers demonstreren voor
'vrijheid van godsdienstuitoefe
ning' op de berg, waar ooit de
joodse tempel stond en die nu
de plaats is van de Aksa-mos
kee en andere islamitische hei
ligdommen.
De politie is bang dat de aan
kondiging van de betoging de
gemoederen van de moslims
zal opzwepen en vandaag, of in
de komende dagen, voor Pales
tijns geweld zal zorgen. Het be
zoek van niet-moslims aan de
Tempelberg is momenteel be
perkt tot een enkele rondleiding
per dag. onder politiebegelei
ding. Om de moslims niet te
provoceren mogaa de deelne
mers ter plekke feet zichtbaar
bidden of andere godsdienstoe
feningen houden.
door onze correspondent
Hans Gertsen
brussel/gpd- De lidstaten van
de Europese Unie zitten op 'een
demografische tijdbom'. Door
dalende geboortecijfers en toe
nemende vergrijzing neemt het
aantal niet-werkenden de ko
mende decennia dramatisch
toe. Nu staan er tegenover twee
werkenden, één niet-werkende.
In 2050 staan er ten opzichte
van twee werkenden anderhal
ve niet-werkende. Dat blijkt uit
een prognoses van Eurostat,
het statistisch bureau van de
EU. Een woordvoerster van de
Europese Commissie waar
schuwde voor de enorme finan
ciële gevolgen. De sociale ze
kerheid, gezondheidszorg en
oudedagsvoorzieningen drei
gen te bezwijken omdat steeds
minder werkenden voor de kos
ten moeten opdraaien.
Uit de cijfers van Eurostat blijkt
dat de EU-bevolking nog tot
2025 stijgt. Dan heeft de Unie
470 miljoen inwoners: dertien
miljoen meer dan nu. De groei
is vooral het gevolg van immi
gratie. Na 2025 is dat effect weg
en gaat de Europese bevolking
dalen naar 450 miljoen in 2050.
Tegelijkertijd zet de vergrijzing
door. Het aantal 65-plussers zal
toenemen van 75 miljoen nu
(ruim zestien procent van de
bevolking) naar 134,5 miljoen
(dertig procent van de bevol
king). Tussen nu en 2050 daalt
de beroepsbevolking in de EU
van 307 miljoen (67 procent
van de bevolking) naar 255 mil
joen (57 procent). Door een af
nemend aantal geboorten daalt
ook het aantal kinderen in de
Unie met ongeveer drie pro
cent.
Volgens Eurostat verschilt de si
tuatie wel per land. In centraal
en oost-Europa krimpt de be
volking tot 2050 met bijna
twaalf procent. In zuid- en
west-Europa daarentegen is er
een gemiddelde bevolkings
groei van 0,4 procent tot 2050.
Maar Duitsland zal in 2050 acht
miljoen inwoners minder heb
ben, Frankrijk juist zes miljoen
meer.
Nederland kent tot 2050 een
bevolkingsgroei van 7,1 pro
cent. Halverwege deze eeuw
wonen er 17.406.000 mensen in
Nederland. In 2050 zal 23,5
procent van de Nederlandse
bevolking 65 jaar of ouder zijn
(nu 13,9 procent). Tegenover
twee werkenden staan er in Ne
derland dan 1,3 niet-aktieven.
In Spanje zal die verhouding
nog slechter zijn: twee werken
den zorgen indirect voor 1,8
niet-werkenden.
cairo/gpd-anp - Een tot nu toe onbekende mos
limgroep heeft gisteren de aanslag opgeëist die
de dag ervoor in de Egyptische hoofdstad Caïro
werd gepleegd. Bij de aanslag op de toeristen-
markt kwamen drie mensen om het leven, onder
wie de dader.
De groep, die zichzelf de 'Islamitische Brigades
in het Land van de Nijl' noemt, schrijft in een
verklaring op internet dat de aanslag een protest
is tegen de 'tirannie' van de Egyptische president
Mubarak en het Amerikaanse optreden in de re
gio. De groep zegt binnenkort met videobeelden
van de aanslag te komen. De authenticiteit van
de verklaring kon niet worden geverifieerd.
Het aantal doden door de aanslag steeg vrijdag
naar drie. Een Amerikaanse toerist die donder
dag gewond was geraakt, bezweek in het zieken
huis, meldden de Egyptische autoriteiten.
De Amerikaanse ambassade in Caïro heeft land
genoten aangeraden weg te blijven bij de bazaar
of andere toeristische trekpleisters.
In Egypte, een belangrijke bondgenoot van de
VS, zijn de laatste tijd herhaaldelijk aanslagen
uitgevoerd op toeristische doelen. Volgens ana-
lysten hebben de terroristen het vooral gemunt
op buitenlanders vanwege de aanwezigheid van
westerse troepen in Irak.
