IRA denkt na
over oproep
ontwapening
BUITENLAND
Curie neemt mysteries rond testament paus niet weg
EU: Onderzoeksbudget naar 'wereldniveau'
'Voorconclaaf hulp voor
kardinalen bij pauskeuze
Omstreden busverbinding van start
Del Ponte positief over samenwerking met Servië
Waarnemers: Geen snel besluit
'Jackson had
orale seks
met jongen'
Rusland biedt Moldavië
bondgenootschap aan
Amerikaanse wetenschappers
twijfelen aan nut raketschild
massaal
=rtis paus
Jaar schatting
~~len zijn donderdag-
jakau samengeko-
jTdens een mis de
■*te bewijzen aan paus
>aulus Honderd
ie jensen namen 's mid-
i hl aan een witte mars,
zigekleed in het wit de
nferdachten. Karol
:ons van 1963 tot zijn
eg tot paus in 1978
jsttop van Krakau. Hij
uertig jaar van zijn le-
Jelwassene doorge
it
gshuizen bij
ijk Charles
Inder de 850 geno-
»r het huwelijk van de
=5nprins Charles met
rker Bowles zijn
üttegenwoordigers
sashuizen uit Europa
den-Oosten. Het Ne-
i4koningshuis wordt
loordigd door prins
n èn prinses Lauren-
Ipien plaats naast
I Haakon van Noor-
ajn vrouw Mette-Ma-
ïormalige koning
^jji van Griekenland.
vanaf
;;,'6 opgebaard
^jio - Het lichaam van
neag overleden prins
'"Van Monaco wordt
l® 'in de paleiskapel in
wjo. De Monegasken
2e'ar vanaf zondagmid-
^d nemen van hun
mfersten die afscheid
eVnen, zijn de actieve
^iige werknemers van
^Maandagochtend is
m<td voor leden van
l®flngsorganen. Daarna
ajj diplomatique aan
a%naf dinsdag is de
itei voor het gewone
na
bpeditie
3 mislukt
*"in Belg en een Ame-
%ls recordpoging
Mer over de bevroren
*rit, de zee tussen
^Iberië, wilden lopen,
3Stn expeditie donder-
onigd. De Belg Dixie
was een maand ge-
veDAmerika vertrokken
Pr%t maar het weer
vht geworden, aldus
!t VRT-radio. Het duo
tenhelikopter geëvacu-
ïlsl
a ui
fiel drugs
veteranen
gl"
enen Britse smokkel-
vt voor 19 miljoen eu-
^lïne naar Groot-Brit-
venokkeld in een bus
=20rlogsveteranen. De
y»n hadden een reis
Jiar Frankrijk en ze
der dat te weten in
rdl dmgs terug naar
istuurder van de bus
e m van de hoofdver-
dus de krant The In-
w' gisteren. De smok-
^"ats in oktober vorig
de details werden
'lag bekend tijdens
iaaiak tegen de bestuur-
^jmedeverdachte.
jeugd kan
>ed lezen
.Mrca 20 procent van
J™nderen van elf jaar
;n'ed lezen. Dat meld-
Jjrrranten donderdag
an onderzoek van
prijscommissie. De
y reageerde op uitla-
premier Blair die be-
het basisonderwijs
i dankzij hervormin-
n LabourpartiJ. De
y ie commissie ver-
J ministerie van On-
inderzoeken welke
et meest geschikt is
n ^tn te leren lezen en
talc
dolheid
Tthtoffer
sen
e a Een derde persoon
ügPnd aan hondsdol-
feilden. De 45-jarige
gft^rburg raakte besmet
asjfgaandonatie. De
zie 26-jarige vrouw, liep
Hrfgel dodelijke virus
hP tijdens een vakan-
n»De man stierf in een
r0flP centrum. Eerder
eft'jven al twee perso-
zij organen van de
.go fv uit Mainz hadden
2Ï0. In totaal zijn bij zes
ajjelen van haar li-
Dfansplanteerd.
'et!
vermisten
beving
tiet
2n (iet aantal Indonesi-
je ySten na de zeebeving
jjigEmber is met 50.000
an,len bijgesteld. Vol-
iVnfi'heidsorganisatie
[e pulp staan er nu
acj lsen als vermist te
pn')fficiële dodental
j 126.915.
vrijdag 8 april 2005
door onze correspondent De loftrompetten en liefdesbetuigingen van het Vati- Vreemd zijn ook de elkaar tegensprekende verklarin-
vaticaanstad/anp-afp - De tijd
tussen de bijzetting van paus
Johannes Paulus II en het begin
van het conclaaf op 18 april is
voor de kardinalen een 'voor-
conclaaf. Het is een periode
van intensieve discussies om
een ideaal profiel van de nieu
we paus te vormen.
„Momenteel ontdekken we de
regels van het spel", bekenden
gisteren enkele kardinalen. Zij
zijn enigszins afgeschrikt door
de zwaarte van hun verant
woordelijkheid. De eer die de
menigte heeft gebracht aan de
zaterdag overleden paus lijkt
druk op hen uit te oefenen om
een opvolger van hetzelfde for
maat te vinden.
Als de 116 kiesgerechtigde kar
dinalen (de Filipijn Jaime Sin is
door ziekte afwezig) in conclaaf
gaan, hebben ze het terrein al
verkend in de 'generale congre
gaties', vergaderingen in kleine
groepen, en veel gesprekken in
de wandelgangen.
De eerste vijf generale congre
gaties die zijn gehouden sinds
maandag, hebben de reeds in
Rome aanwezige kardinalen de
gelegenheid geboden de regels
te bestuderen. Die zijn nauw
keurig vastgelegd in teksten,
waaronder de 'apostolische
grondwet over de vacante Heili
ge Stoel', die Johannes Paulus II
in 1996 heeft opgesteld.
De regels dienen een funda
menteel doel: het zoeken naar
consensus. De paus mag niet
de man van een fractie zijn. In
tegenstelling tot de politieke
wereld, verwerpt de kerkelijke
wereld verkiezingscampagnes,
kandidaatstellingen en pressie
groepen. De verplichting tot
absolute afzondering tijdens
een conclaaf, was oorspronke
lijk bedoeld om de kardinalen
weg te houden van de verlei
dingen van de Europese staten.
Tegenwoordig moet vooral in
vloed van de media worden
vermeden.
door onze correspondent
Hans Celeijnse
Vaticaanstad - Het gisteren gepubliceerde pauselijk
testament werpt een merkwaardig licht op uitlatingen
van de Vaticaanse Curie over Johannes Paulus II.
Een jaar of acht geleden was het de hele wereld duide
lijk dat de paus zeer leed onder zijn talrijke aandoenin
gen, waaronder de ziekte van Parkinson. Talrijke hoog
waardigheidsbekleders in het Vaticaan zouden nadien
verklaren dat het de wens van de paus zelfwas om tot
het einde in zijn ambt te blijven.
Het in 2000 opgetekende zinnetje „Ik hoop dat God me
leert hoe lang ik moet doorgaan met het werk waartoe
hij me op 16 oktober 1978 opriep" leert dat Johannes
Paulus II ernstige twijfels had.
De paus was op dat moment al zeer beperkt in zijn be
wegingsvrijheid. Hij moest bijvoorbeeld rondgedragen
worden in wat in de wandelgangen van het Vaticaan,
zoals de Nederlandse kardinaal Simonis gisteren op
merkte, 'de elektrische stoel' genoemd werd.
De vraag is dan ook gewettigd of Johannes Paulus niet
meteen ja had gezegd als er vanuit de Curie zachte
druk op hem was uitgeoefend om - tegen de traditie en
geldende regels in - met pensioen te gaan. Dat is niet
gebeurd. Integendeel, als er publieke kritiek kwam op
het zichtbare lijden van de paus en twijfel aan zijn ver
mogen om de kerk te besturen, was het steevaste ant
woord uit het Vaticaan, dat zijn lijden aan miljoenen in
de wereld grote inspiratie gaf en er met zijn verstande
lijke vermogens niets mis was.
De loftrompetten en liefdesbetuigingen van het Vati
caan voor hun paus dezer dagen doen ook de vraag rij
zen hoe groot de genegenheid voor de Heilige Vader
was. Het testament vermeldt een notitie gemaakt in
1982, waarin Johannes Paulus het College van Kardina
len opdracht geeft zich 'naar vermogen' te schikken in
de wens van de Poolse bisschoppen over de plek waar
hij begraven zou moeten worden.
De Polen, daaraan lijdt geen twijfel, zouden een teraar
debestelling in Poolse grond hebben geprefereerd.
Twee jaar later verzachtte hij zijn tekst enigszins: „Er is
geen verplichting om de Poolse bisschoppen te vragen
hun standpunt te geven over de plaats van mijn begra
fenis." Met andere woorden: het besluit wordt aan het
college van kardinalen gelaten. En dat kiest voor de
traditie dat pausen in Rome hun laatste rustplaats vin
den.
Er werd gisteren in het Vaticaan geen enkele officiële
toelichting gegeven op het testament. Op dinsdag had
woordvoerder Joaquin Navarro Valls gezegd dat lezing
van het testament en vervolgens publicatie op zich lie
ten wachten, omdat de pauselijke aantekeningen in
handgeschreven Pools eerst naar het Italiaans moesten
worden vertaald.
De omvang van het testament, iets meer dan drie be
drukte A4-tjes, maakt dit argument op z'n zachtst ge
zegd enigszins ongeloofwaardig. Onder de talrijke Vati-
caan-watchers overheerste gisteren de overtuiging dat
er eerst een langdurige interne discussie moest plaats
vinden alvorens het testament kon worden gepubli
ceerd.
Vreemd zijn ook de elkaar tegensprekende verklarin
gen over de nalatenschap. Zo zei mgr. Karei Kasteel,
decaan van de Apostolische Kamer (de Vaticaanse
commissie die direct na de dood van de paus onder
meer diens privé-vertrekken leeg ruimt) ook tegen deze
krant dat er geen echt testament was gevonden.
De manier waarop de Vaticaanse Curie met het testa
ment is omgesprongen heeft dan ook tot grote specu
laties in de pers geleid. Bijvoorbeeld hoe het mogelijk
was dat meteen een besluit werd genomen over zijn
begrafenis in de Sint Pieter, terwijl de laatste wil van
Johannes Paulus volgens het Vaticaan nog niet was in
gezien.
Een mysterie blijft ook wie de anonieme kardinaal is
die de paus twee jaar geleden 'in pectore' (wat wil zeg
gen dat alleen hij de naam in zijn hart droeg) heeft be
noemd. Er waren twee speculaties: een bisschop uit
een communistische dictatuur of Don Stanislaw, zijn
persoonlijke secretaris die meer dan dertig jaar Johan
nes Paulus II diende en in het Vaticaan allerminst po
pulair was vanwege zijn invloed op de paus.
In het testament wordt de naam van deze kardinaal
niet vermeld. En aangezien de paus in het gepubliceer
de document ook de opdracht geeft om zijn persoon
lijke notities te verbranden zal die ook niet openbaar
worden. Kardinaal Simonis kon er gisteren niets over
zeggen. „Misschien overlijdt die kardinaal wel met de
paus die hem benoemd heeft", opperde hij.
Vraagtekens die de Curie had kunnen uitwissen. Maar
kennelijk golden er hogere belangen.
srinagar - Onder zware veiligheidsmaat
regelen is gisteren een busdienst begon
nen tussen het Pakistaanse en Indiase ge
deelte van het omstreden Kashmir. Be
hangen met slingers oranje bloemen en
uitgezwaaid door duizenden inwoners
van Kasjmir vertrok de de trans-Kasjmir-
bus 's ochtends uit de regionale hoofd
stad Srinagar om later op de dag even
feestelijk aan te komen in Salamabad,
ruim honderd kilometer verder. „De vre-
deskaravaan rijdt. Niemand kan hem
stoppen", zei de Indiase premier Manmo-
han Singh bij het vertrek. Afgezien van
een schietincident na het vertrek, verliep
de bustocht voorspoedig en waren passa
giers opgetogen over de reis. De nieuwe
verbinding wordt beschouwd als een
symbool van de verbeterde relatie tussen
de voormalige aartsvijanden Pakistan en
India. De buurlanden voerden drie keer
oorlog om de regio, waarvan de bevol
king overwegend islamitisch is. Het is de
eerste busverbinding sinds 1947 toen het
gebied in de Himalaya na de onafhanke
lijkheid van de Britten verdeeld werd in
een Pakistaans en Indiaas deel.
Foto: Reuters/Danish Ismail
door onze correspondente
Hetty van Rooij
brussel - Met zeventig miljard
euro in zeven jaar probeert
'Brussel' het Europees weten
schappelijk onderzoek op te
stuwen tot wereldniveau. De
Europese Commissie, het dage
lijks bestuur van de Europese
Unie, stelt de lidstaten voor het
tot nu toe beschikbare bedrag
de komende jaren te verdubbe
len. „Meer geld is de enige ma
nier om te zorgen dat Europa
de concurrentie aan kan met
Japan en de Verenigde Staten",
aldus de Sloweense eurocom
missaris Potochnik. De Com
missie financiert al decennia
lang onderzoeksprojecten
waarbij laboratoria, weten
schappelijke instellingen en
universiteiten'uit verschillende
landen samenwerken. Eén van
de voorbeelden waar de EU
trots naar verwijst, is een pro
ject om auto's veiliger te ma
ken, waaraan 57 partners uit
vijftien landen deelnemen en
dat wordt 'getrokken' door
TNO Delft.
Volgens Potochnik is de stagna
tie in de groei van de Europese
economie voor een belangrijk
deel te wijten aan het feit dat
kennis en innovatie onvoldoen
de aandacht krijgen. Het gevolg
is dat veel wetenschappers en
onderzoekers uit Europa hun
heil zoeken in de VS.
Als die brain drain' niet stopt,
ziet het er somber uit voor de
Europese economie, aldus de
commissaris. „We lopen in de
wereld achterop. De lidstaten
geven gemiddeld nog geen twee
procent van hun budget uit aan
wetenschappelijk onderzoek.
Ze worden door Japen en de VS
aan alle kanten gepasseerd. Wij
stellen de lidstaten voor om het
bedrag uit Brussel de komende
jaren te verdubbelen, maar de
boodschap is dat de landen zelf
óók over de brug moeten ko
men", aldus Potochnik.
Eén van de voorstellen van de
commissaris is de oprichting
van een onafhankelijke 'Onder
zoeksraad', die mede bepaalt
welke projecten kunnen reke
nen op geld uit Brussel. Po
tochnik wil meer samenwer
king tussen wetenschap en in
dustrie, meer competitie op Eu
ropees niveau en betere voor
uitzichten voor ambitieuze on
derzoekers. Zijn plannen moe
ten de goedkeuring krijgen van
de lidstaten en van het Euro
pees parlement.
belgrado-den haag/gpd - De Servische au
toriteiten willen voor dinsdag de door het
Joegoslavië tribunaal in Den Haag gezochte
generaal Nebosja Pavkovic oppakken en
uitleveren. Diens uitlevering moet de EU
ertoe brengen volgende week positief te
oordelen over een afgeronde studie naar de
haalbaarheid van een toekomstig EU-lid-
maatschap voor Servië-Montenegro.
De belofte Pavkovic snel op te pakken en
uit te leveren is gedaan door de Servische
minister Ljajic, tevens voorzitter van de Na
tionale raad voor samenwerking met het
Joegoslavië tribunaal.
Df generaal wordt bericht van misdaden
tegen Albanezen in Kosovo. De hoofdaan
klaagster bij het tribunaal, Del Ponte, heeft
voor het eerst de samenwerking tussen Ser
vië-Montenegro en het tribunaal geroemd.
Zij staat er ook niet langer op dat het land
de door het tribunaal gezochten meteen ar
resteert. Servië-Montenegro geeft hen ge
durende enige tijd de mogelijkheid zichzelf
over te geven.
Ljajic heeft onthuld dat de vrijwillige over
gaven financieel aantrekkelijk worden ge
maakt. Er zijn daarvoor twee fondsen in het
leven geroepen. Voor Bosnische Serviërs is
250.000 euro beschikbaar, voor Serviërs zelf
400.000 euro. Betrokkenei* krijgen 200 euro
per maand plus elke twee maanden drie
vliegtickets. Familieleden die naar Den
Haag reizen krijgen bovendien een onkos
tenvergoeding van 250 euro.
Het Joegoslavië tribunaal zoekt nog dertien
mensen. De meesten van hen zijn Serviërs
of Bosnische Servërs. Del Ponte heeft er bij
Ljajic op aangedrongen dat de Bosnisch
Servische leider Karadzic en zijn generaal
Mladic voor medio juli aangehouden wor
den. Het is dan tien jaar na het drama-Sre-
brenica. De regering in Belgrado wil alle za
ken met het tribunaal voor het eind van dit
jaar geregeld hebben, zo gaf Ljajic te ken-
dublin/anp-rtr - De Noord-ler-
se guerrillagroep IRA zal de op
roep van Sinn Fein-leider Gerry
Adams om de wapens neer te
leggen in beraad nemen.
Dat heeft de organisatie giste
ren laten weten. De leider van
Sinn Fein, de politieke tak van
de IRA, riep de guerrillagroep
woensdag op de wapens neer te
leggen en de strijd voor onaf
hankelijkheid met politieke
middelen voort te zetten.
Het was voor het eerst dat
Adams openlijk de IRA vroeg de
wapens neer te leggen. Adams
riep de IRA op een politieke op
lossing na te streven om een
einde te maken aan het Britse
bestuur in Noord-Ierland.
„In het verleden heb ik het
recht van de IRA verdedigd om
een gewapende strijd te voeren.
Dat deed ik omdat er geen al
ternatief was, nu is er een alter
natief', aldus Adams. Hij voeg
de eraan toe te beseffen dat
dergelijke 'historische beslissin
gen' alleen genomen kunnen
worden na intensief intern
overleg. Volgens de Britse om
roep BBC zou het 'enige tijd'
kunnen duren voordat de IRA
santa maria/anp - Een voor-
malige bewaker van Neverland,
de ranch van Michael Jackson,
heeft gisteren in de rechtbank
gezegd dat hij ruim tien jaar ge
leden heeft gezien dat de pop
ster orale seks had met een jon
gen van 9 of 10 jaar. Dat meld
de de nieuwszender CNN.
Ralph Chacon werkte toen 's
nachts op Neverland. Hij vertel
de de jury dat hij had gezien
hoe Jackson 'de penis van de
kleine jongen in zijn mond
stopte', terwijl de twee naakt bij
de douche stonden. De ouders
van de jongen spanden in 1993
een civiele procedure tegen de
zanger aan. Zonder schuld te
bekennen, trof Jackson met hen
een schikking en betaalde hij
hun miljoenen dollars.
De 46-jarige Jackson staat te
recht voor seksueel misbruik
van een andere jongen op zijn
ranch. Chacon is een van de ge
tuigen die de aanklagers heb
ben opgeroepen om aan te to
nen dat seksueel misbruik van
kinderen een neiging is van
Jackson. Deze getuigenis is vol
gens CNN de eerste die gaat
over seksueel contact dat ver
der gaat dan liefkozingen en
ma< tiirbatie.
reageert. Maar de BBC voegde
eraan toe dat het ondenkbaar is
dat de Sinn Fein-leider een der
gelijke oproep zou doen als hij
een 'neen' zou verwachten.
Sinn Fein, de politieke arm van
de IRA, is onder druk komen te
staan, nadat was bekend ge
worden dat IRA-leden betrok
ken waren bij een bankoverval
en bij een moord op een inwo
ner van Belfast. Sinn Fein heeft
familieleden van het slachtoffer
zijn steun betuigd, maar wei
gerde tot dusver openlijk af
stand te nemen van de IRA.
Sinds de IRA zijn onafhankelijk
heidsstrijd in 1969 begon, zijn
ongeveer 3500 mensen om het
leven gekomen. In 1997 kondig
de de IRA een staakt-het-vuren
af, maar ook nadien vonden
nog geregeld aanslagen en ge
welddadigheden plaats.
In 2000 verklaarde de IRA zich
bereid de wapens in depots op
te slaan, maar in de praktijk
kwam daar weinig van terecht.
Wel wordt gepraat over zelfbe
stuur, maar in 2002 liepen de
besprekingen vast, nadat in
kantoren van de Sinn Fein ge
heime regeringsdocumenten
waren gevonden.
CHisiNAU/GPD - Rusland is uit
op een bondgenootschap met
Moldavië waar beide landen
van kunnen profiteren. Dit
blijkt uit een telegram dat de
Russische president Poetin aan
zijn Moldavische ambtgenoot
Voronin heeft gezonden ter ge
legenheid van zijn inauguratie
voor een tweede ambtstermijn
van vier jaar.
De relaties tussen Rusland en
Moldavië zijn zeer gespannen
nadat de communist Voronin
een pro-westerse koers is gaan
varen. In 1992 scheidde het
oostelijke deel van Moldavië
(Transdnjestrië) zich met mili
taire steun vanuit Moskou van
Moldavië af.
Ondanks internationale verdra
gen over het terugtrekken van
troepen en materieel uit Trans
dnjestrië, stopte Rusland daar
in 2003 mee. Poetin stelt
Voronin nu een 'constructieve
samenwerking' voor.
De Russische minister van bui
tenlandse zaken, Lavrov, zei te
hopen dat de onderhandelin
gen over de toekomst van
Transdnjestrië snel hervat kun
nen worden. Inzet dient daarbij
volgens hem de vorming van
een federatieve, gedemilitari
seerde en neutrale staat te zijn.
Vononin wees eerder een om
vorming van Moldavië in een
federatie van de hand. Zijn pro-
westerse houding strookt niet
met Lavrov's opmerking inzake
neutraliteit.
Het Moldavische parlement
sprak eerder unaniem uit dat
de oplossing voor de zaak-
Transdnjestrië gebaseerd moet
zijn op de grondwet van Molda
vië. In samenwerking met Ame
rika, de EU, Oekraïne, Rusland
en de OVSE (de organisatie
voor veiligheid en samenwer
king in Europa) moet Transdn
jestrië democratisch worden.
Militairen en criminelen moe
ten er verdwijnen. Strikte grens
controles met internationale
waarnemers dienen daar mede
borg voor te staA.
washington/anp - Een groep
vooraanstaande Amerikaanse
wetenschappers, onder wie ne
gen Nobelprijswinnaars, heeft
het Congres gisteren in een
brief opgeroepen de financie
ring van het omstreden raket-
schild stop te zetten. De geleer
den twijfelen aan het nut van
het peperdure systeem.
Volgens de wetenschappers
heeft het raketschild op geen
enkele manier zijn effectiviteit
tegen een mogelijke aanval be
wezen.
Er i* tot dusver geen enkele ge'
slaagde proef uitgevoerd met
het verdedigingssysteem, dat
president George Bush na jaren
weer uit de ijskast heeft ge
haald.
Het Pentagon heeft er niette
min al 130 miljard dollar aan
uitgegeven. Het raketschild is
een geesteskind van de overle
den oud-president Ronald
Reagan. Critici gaven diens am
bitieuze plannen, die de Ver
enigde Staten moesten be
schermen tegen een raketaan-
val, gekscherend de bijnaam
Star Wars.
