Vijf banen
op de tocht
bij RMO
KUNST 8f CULTUUR
'Elke dag is het Jantjesdag'
Griezelig sprookje bij De Appel
Stampod klaagt nood over verdwijnen concertpodia
Derk Sauer begint nieuwe uitgeverij
Wereldpremière 'Beyond the Rocks'
Joep Onderdelinden doet
onbegrijpelijk kinderachtig
Almere krijgt stadsrapper
»ep de regio bestaat grote belangstelling voor professio-
kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt stad-
die musiceren, zingen, dansen, toneelspelen, fo-
i ti>f op andere wijze actief Zijn. Vandaag: Cultuur Ver-
igorhout.
est
ge
neteen als je de gro-
hfoet Wapen van
rutónnenloopt: hier
gespeeld. De hele
ennlijk een decor, met
kasteelste-
ratnuur en vlaggen
Hefc van onbekende
lies. En met een
raum aan het eind. Dit
it 4asis van het in 1947
Cultuur Verheft. Dit
waar de laatste
^odlaatshebben voor
ellfe Jantjes',
van de to-
ïz^ing is bepaald geen
ichiaar wel enorm leuk
i vertellen de regis-
arj Tetteroo en Lida
1 t'den. Achttien jaar
laaerde Cultuur Verheft
stuk van Herman
n cMargie Morris ook
id'„En het Jantjesge-
is^en hangen", zegt
ip<
t ingevoel? „Ja, ik be-
t tehet stuk kunt spelen
4aie vereniging, er is
;e iedereen. Het samen-
ie^erlijk. Daar komt
>og echt alles in het
an\
pa
stuk zit. Van intens verdriet tot
grote vreugde, een lach en een
traan. Dat is het Jantjesgevoel."
„Maar niet alleen de vereniging
heeft er prettige herinneringen
aan", vult Van de Wilden aan.
„Ook het publiek vond het des
tijds prachtig. Er werd nog ja
ren over gepraat. Omdat het
ook zo herkenbaar is. De ge
beurtenissen, de emoties, ie
dereen kent ze uit eigen erva
ring."
Tsja, dan kun je bijna niet an
ders dan het stuk uiteindelijk
nog eens opvoeren. Dat er
achttien jaar tussen zit, is lo
gisch. Er zijn meer mooie stuk
ken om te spelen. En, zegt Tet-
teroo, „dit stuk legt een enorm
beslag op de hele vereniging.
„Je bent er echt een jaar mee
bezig. Alle andere activiteiten
worden naar het tweede plan
verschoven. Normaal gespro
ken voeren we twee stukken
per jaar op. We brengen ook
nog kindertoneel en kleinere
theatervoorstellingen, we heb
ben een levende poppenkast
en doen mee aan tal van festi
viteiten. Bij een grote produc
tie is daar allemaal minder tijd
Lida van de Wilden en Chris Tetteroo: „Het enthousiasme van iedereen is enorm. Anders is het niet vol
te houden." Foto: Henk Bouwman
voor." Van de Wilden: „Sinds
mei vorig jaar zijn we al bezig
met voorbereidingen en sinds
augustus repeteren we twee
keer per week!"
Tetteroo: „Het is enorm inten
sief. We hebben een logopedis
te ingehuurd, speciaal voor het
Amsterdamse accent en de le
den krijgen zangles. Verder
maken we de meeste kleding
zelf, net als de decors. Er wor
den programmaboekjes ge
drukt, enzovoort, enzovoort.
Voor ons tweeën is het elke dag
Jantjes-dag, zo druk zijn we er
mee bezig."
„Maar", haast Van de Wilden
zich te zeggen, „het blijft leuk
hoor. Anders is het niet vol te
houden."
De regisseurs spelen ook een
rol in het stuk. Beiden noemen
ze het 'de mooiste rol'. Van de
Wilden speelt Na Druppel. „De
straatzangeres. Iemand die
veel lol kent en overal schijt
aan heeft." Tetteroo speelt
Blauwe Toon. „Een van de drie
Jantjes. Hij is het Jantje dat
geen Amsterdamse achter
grond heeft, uit een beter mi
lieu komt, een beetje een bui
tenstaander blijft, maar toch
gewaardeerd wordt."
„Ach, het is zo'n prachtig stuk,
met heerlijke liedjes. De hele
vereniging, bijna vijftig man
sterk, kijkt er naai" uit. Het hele
dorp eigenlijk", zegt Tetteroo.
„Toneel leeft hier enorm. De
club heeft 600 donateurs. En
we spelen in de KTS in Voor
hout. Daar is veel meer ruimte
dan hier. Als we in het Wapen
van Voorhout zouden moeten
spelen, zouden we tientallen
keren op moeten om iedereen
tevreden te stellen. Echt, er ko
men duizenden mensen op
af."
'De Jantjes' zijn te zien op: 17
april om 14.30 uur; 22, 23 en
24 april om 20.00 uur; 24 april
ook om 14.30 uur. Kaartver
koop: zaterdag a.s. in het Wa
pen van Voorhout, Heren
straat 106; 12, 15 en 19 april
bij Esther Kortekaas, Kroes-
karperlaan 24 in Voorhout,
tussen 17.00 en 19.00 uur.
tekst: Herman Joustra
foto: Henk Bouwman
toneel recensie
Maja Landeweer
Toneelgroep De Appel met 'Don
Quïchote' van Miguel de Cervantes.
Regie: David Geysen. Decor: Ben Stolk.
Gezien: 2/4 in Den Haag (Appeltheater).
Daar nog te zien: tot en met 28/5
Een man en een vrouw klam
pen zich aan elkaar vast. Steeds
steviger. Alsof een orkaan ze uit
elkaar wil rukken. Maar er is
geen orkaan. Het zijn de man
en de vrouw zelf, die van elkaar
weg willen. En daar tegelijk ont
zettend bang voor zijn. Daarom
gaat de man dromen. Hij
droomt over een andere wereld,
een niet-bestaande wereld,
waarin hij een ridder is die reu
zen bevecht, terwijl zijn prinses
op hem wacht. Op papier klinkt
het mooi, het uitgangspunt van
David Geysen's bewerking van
het klassieke verhaal van 'Don
Quichote', maar in de uitvoe
ring op het toneel lijkt het rela
tiedrama - dat op het langwer
pige toneel parallel wordt ge
speeld aan de vertelling van de
dolende ridder - er nogal aan
de haren bijgesleept.
Het ene verhaal staat voor de
kille werkelijkheid, het andere
voor de romantische fantasie,
maar als combinatie werkt het
nauwelijks. De twee verhalen
blijven te veel op zichzelf staan.
Hoe lijfelijk en overtuigend ge
speeld ook, de geschiedenis van
de uitgebluste liefde voegt wei
nig toe. Sterker punt dan het
overheersende liefdesthema in
deze eigengereide 'Don Qui
chote' is de setting waarin Gey
sen het verhaal van Cervantes
plaatst. Geysen vertaalt de gek
te van 'Don Quichote', die is
dolgedraaid door het lezen van
te veel ridderromans, naar onze
tijd. Hij plaatst de ridder op ge
lijke voet met heroïnehoertjes,
drugsverslaafden, alcoholisten
en mensen die zichzelf zijn
kwijtgeraakt na een teleurstel
ling in - alweer - de liefde.
Terugkerend thema in het werk
van Geysen is het niet volwas
sen willen worden. Maar het is
de vraag of de dromer, op de
vlucht voor de werkelijkheid,
nou zo goed af is. „Wat doen
wij hier op deze verlaten vlak
te", vraa^ Sancho (Iwan Wal
ham), de schilknaap van Don
Quichote (Hugo Maerten), zich
op zeker moment af. „Tussen
de dwazen, de dolenden en de
verstotenen."
Ondertussen, inmiddels alle be
sef voor realiteitszin kwijtge
raakt, plonst Don Quichote
poedelnaakt rond in een bub
belbad. Het is weergaloos hoe
Geysen het toneel omtovert tot
een plek, die zo zot
- en vaak hilarisch - is, dat het
je duizelt als toeschouwer. De
herbergier lijdt aan Gilles de la
Tourette en stoot tussen het
'kan ik u ergens mee van dienst
zijn?' en het wijzen van de ka
mer enorm grove scheldwoor
den uit. Overal zwerven stukjes
aluminiumfolie, blikjes bier en
flessen champagne rond.
Geysen husselt hedendaags
taalgebruik door elkaar met
flarden uit de gedragen 16e-
eeuwse tekst van Cervantes en
de voorstelling kent geen helde
re logica. Makkelijk te volgen is
het daardoor niet altijd, fasci
nerend is het wel. Want door de
structuur van de voorstelling
laat Geysen de toeschouwer af
dalen in de verwarde geest van
Don Quichote. En wordt een
sprookje een grie^Jverhaal.
amsterdam/gpd - Uitgever Derk Sauer is samen
met zijn vrouw Ellen Verbeek, Boudewijn Poel-
mann en Annemieke Hoogenboom per 1 april de
nieuwe, onafhankelijke uitgeverij Nieuw Amster
dam begonnen. Karei Glastra van Loon, Mart
Smeets, Rascha Peper, Henk Spaan, Matthijs van
Nieuwkerk en Hugo Borst zijn enkele van de op
vallende namen die allen van uitgeverij L.J. Veen
zijn overgestapt naar Nieuw Amsterdam.
Marij Bertram en Hendrik de Leeuw vormen de
directie van de nieuwe uitgeverij. Voorheen
vormden zij de directie van Amstel Uitgevers, on
derdeel van Veen Bosch Keuning. De uitgeverij
wordt gefinancierd door Sauer, Verbeek en Poel-
mann en Hoogenboom. Zij zijn de oprichters van
Independent Media, de Russische kranten-en
tijdschriftengroep die onlangs door Sanoma is
overgenomen.
Marie-Anne van Wijnen, uitgever van L.J. Veen,
heeft zich met haar redactie aangesloten bij
Nieuw Amsterdam. Samen met haar zijn ook au
teurs als Carla Bogaards, Wim Brands, Gerard
van Emmerik, Willem G. van Maanen, Bart Mid
delburg en Huub Oosterhuis overgestapt naar
Nieuw Amsterdam.
„Met de oprichting van Nieuw Amsterdam is een
droom werkelijkheid geworden", zegt Derk Sau
er. „De uitgeverijwereld wordt steeds meer be
paald door fusies en winstmarges. Wij zijn er vast
van overtuigd dat er behoefte is aan een onaf
hankelijke en toonaangevende uitgeverij waar de
belangen van auteurs en lezers voorop staan."
De eerste uitgaven van Nieuw Amsterdam ver
schijnen deze zomer.
I et Nationale
ei op tournee
ima 'Feest',
izier van het dan-
itaat. Hoogtepunt
.oncert' van 'West
ïoreograaf Jerome
Concert', in 1956
het New York Ci-
n van de weinige
alletkomedies:
nige caleidoscoop
met reacties van
kers op het luiste-
jekende Chopin-
urnee begint op 3
Isschouwburg
II ook
eater
de twee succes-
Peters komt er
lusicalversie van
igentigjaar na het
het eerste Pie-
Chris van Ab-
19 oktober de
'Pietje Bell' in
later Rotterdam in
ia volgt een
het hele land tot
leur Johnny Kraay-
de rol van Drogist
j Pietje het leven
- Vlrigitte Nijman is
lis van Pietje en Ki-
ürpeder Bell. Voor de
toptje Bell, Sproet,
ëentje zijn 24 kin-
n gteerd die per tour-
enbodium staan.
leiden - De Leidse Vereniging
van Popmuzikanten (LVP) wil
de gegevens zien van geluids
metingen die in het verleden bij
het Muziekhuis zijn uitgevoerd
door de Regionale Milieudienst.
Bovendien wil de LVP zelf ge
luidsmetingen laten uitvoeren
en bij verschillende bedrijven
offertes aanvragen voor het
aanbrengen van een afdoende
geluidsisolatie. De popmuzi
kanten hopen zo een beter
beeld te krijgen van de veroor
zaakte overlast en de kosten die
zijn gemoeid met het oplossen
van deze problematiek.
De vereniging, een van de
huurders van het Muziekhuis
aan de Middelstegracht, houdt
geregeld concerten in de ruimte
bovenin het pand. De gemeen
te, eigenaar van het gebouw,
gaf onlangs te kennen de con
certfunctie van het Muziekhuis
te willen schrappen, omdat de
geluidsisolatie van het gehele
pand te wensen overlaat. Daar
mee zou de bodem onder het
bestaan van de LVP wegvallen,
zei voorzitter Theun Kohlbeck
vorige week in deze krant, om
dat één van de pijlers van de
vereniging juist is het program
meren van concerten van
bands die elders moeilijk 'aan
de bak komen'. Ook moet de
LVP het voor zijn financiën
vooral hebben van de barin-
komsten tijdens concerten.
Kohlbeck denkt dat het isoleren
van de zolder 'verreweg de
goedkoopste oplossing is', voor
wat de LVP betreft. „Veel goed
koper in elk geval dan de ver
huizing naar een ander pand.
In dat geval willen we nog wel
wat geld terug zien van de ge
meente. Voor het verlies van in
komsten bijvoorbeeld. Maar
ook omdat we zelf zo'n 20.000
euro hebben geïnvesteerd in de
verbouwing van de zolder.
Daarvoor hebben we onder
meer geluidsisolatie aange
bracht in het podium, terwijl
dat eigenlijk niet nodig zou
moeten zijn. Laat ik het zo zeg
gen: we hebben jarenlang huur
betaald aan de gemeente voor
een ruimte die niet geluidsdicht
blijkt te zijn."
Kohlbeck wil de kosten van
nieuwe geluidsmetingen ook
verhalen op de gemeente.
„Want we zijn bezig een pro
bleem op te lossen voor de ei
genaar van het pand, de ge
meente."
Burgemeester en wethouders
laten weten 'uiteraard niet blij
te zijn' met de gang van zaken
rond het Muziekhuis. „Maar
het college heeft een strakke lijn
waar het geluidshandhaving en
brandveiligheid betreft. Overal,
niet alleen bij het Muziekhuis.
Voor het hele pand geldt het
probleem van zowel geluids
overlast als brandonveiligheid.
Maar voor een oplossing van
beide is geen geld. Het pro
bleem van een heel pand kun je
niet oplossen met een deelop
lossing, bijvoorbeeld het aan
pakken van de geluidsoverlast
bij de LVP", aldus een woord
voerder.
Intussen heeft ook Stampod, de
Stichting Samenwerkende Po
dia Leiden, haar teleurstelling
geuit over het voornemen van
de gemeente de concertfunctie
van het Muziekhuis te schrap
pen. De stichting doet dat in
een brief aan het college van B
en W en de gemeenteraad. „Het
fijnmazige, authentieke weefsel
van kleinschalige podia ver
dampt onder onze ogen",
schrijft de stichting. En: „He
laas ziet de wethouder van cul
tuur de betekenis van de kleine
parels in zijn stad over het
hoofd: het lijkt alsof hij niet be
grijpt hoe kostbaar ze zijn als
voedingsbodem voor kunstont
wikkeling en als bijdrage in het
cultuuraanbod. Wij zijn diep te
leurgesteld en wachten de reac
tie en actie van de gemeente
raad met spanning af. Hopelijk
zit daar meer muziek in."
Maat vol voor personeel 'Oudheden'
door Ad van Kaam
leiden - Het personeel van het
Rijksmuseum van Oudheden
heeft met verbazing gereageerd
op de verklaring van de Raad
van Toezicht dat het zich blijft
opstellen achter het beleid van
directeur Renée Magendans. De
voorzitter van de ondernemings
raad, René van Es, zegt de hou
ding van de Raad 'onbegrijpelijk'
te vinden. De relatie met de di
recteur is dermate verstoord dat
de OR niet ziet hoe zij de aan
staande reorganisatie moet lei
den. Volgens de vakbond staan
in elk geval vijf banen in het mu
seum op de tocht.
De OR blijft van mening dat de
directeur weg moet en weet
zich breed gesteund door het
personeel van Oudheden.
„Voor hen is de maat vol", zegt
Van Es. „De mensen hier wer
ken keihard en met veel passie
binnen dit prachtige museum
met zijn schitterende collectie.
Maar ze zijn gedemotiveerd en
ongerust wat er met hen en met
het museum gaat gebeuren. We
begrijpen niet dat de Raad van
Toezicht daar zo gemakkelijk
aan voorbijgaat. Die doet nu
voorkomen alsof er niets aan de
hand is. Terwijl wij het afgelo
pen jaar verschillende malen
signalen hebben afgegeven dat
het vertrouwen in de directeur
weg is."
Hoewel de Raad van Toezicht
bij monde van H.J. Hielkema
gisteren liet weten dat de bal nu
bij de ondernemingsraad ligt,
houdt Van Es de deur open
voor een gesprek. „Wij willen
ons standpunt best nogmaals
toelichten. Dat hebben we afge
lopen vrijdag al gedaan, maar
blijkbaar is dat niet overgeko
men. Een onafhankelijke des
kundige heeft in februari aan
getoond dat de schulden van
het museum zijn opgelopen tot
1,9 miljoen. Hielkema ontkent
dat. Hij heeft blijkbaar andere
cijfers. Waarom krijgen wij die
niet te zien? De raad wacht nu
af in plaats van een oplossing te
bieden. Het is bijna symptoma
tisch voor de gang van zaken
hier."
De sfeer binnen het museum is
volgens Van Es intussen tot het
nulpunt gedaald. „Het ziekte
verzuim is hoog. Twintig pro
cent is toch niet normaal. Er
gaan geruchten, let wel, het zijn
geruchten, dat collega's door de
directie onder druk worden ge
zet. Personeelsleden zijn bang
om zich openlijk uit te spreken,
ook dat hebben we gesigna
leerd bij de vertrouwensper
soon van de Raad van Toezicht.
Het museum moet door, we
moeten reorganiseren. Dat kan
niet anders. Maar die reorgani
satie gaat onder de huidige di
recteur niet lukken."
Of er nog een gesprek komt met
de Raad van Toezicht of niet, de
AbvaKabo belegt morgen een
vergadering voor het personeel,
leden en niet-leden. „Er staan
vijf banen op de tocht", zegt
Mick Bleijerveld van de vak
bond. „We beraden ons over
wat we gaan doen. Ik sluit ac
ties niet uit, al wil ik niet voor
uitlopen op de vergadering."
Amsterdam - De (stille) speelfilm 'Beyond the
Rocks', met Rudolph Valentino en Gloria Swanson
in de hoofdrol, beleefde gisteravond zijn wereld
première tijdens de Filmmuseum Biennale in Am
sterdam. Filmhistorici zijn bijna driekwart eeuw op
zoek geweest naar deze klassieker, de enige film
waarin de vroegere Hollywoodsterren Rudolph Va
lentino en Gloria Swanson samen te zien zijn. 'Bey
ond the Rocks', uit 1922 van Sam Wood, is geres
taureerd, ingekleurd en door componist Henny Vri-
enten van muziek voorzien. De film leek spoorloos
verdwenen. Het enige wat van de rolprent restte
was een strook nitraat van een minuut, die sinds
1976 in de collectie van het Filmmuseum was op
genomen. Groot was dan ook de verbazing dat
'Beyond the Rocks' in de nalatenschap van een
filmverzamelaar opdook.
Foto: ANP/Filmmuseum
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: Strak. Tekst en spel: Joep
Onderdelinden. Begeleiding: Margöt Ros.
Liedteksten: Coot van Doesburgh.
Gezien: 5/4, schouwburg Leiden
(landelijke première).
Als iemand iets te vaak beweert
gelukkig te zijn, ga je twijfelen.
Wie probeert wie te overtuigen,
vraag je je dan af. Van dat me
chanisme maakt Joep Onder
delinden dankbaar gebruik. Hij
doet kwiek, is weliswaar 40,
maar je ziet het niet. Hou een
open geest, en de midlifecrisis
krijgt geen vat op je. Het geluk
kan niet op. Dat zorgeloze
beeld vertoont steeds meer
barstjes en, jawel, de flinke Joep
stort in en probeert zich nog
groot te houden. Onderdelin
den beschikt over genoeg ac-
teertechniek om dit soort over
gangen duidelijk neer te zetten.
Daarmee is het eerste deel van
het nieuwe soloprogramma van
Joep Onderdelinden min of
meer getypeerd. Bij de rest raak
je echter snel het spoor bijster.
Dat ouder worden en eenzaam
heid zo'n beetje de thema's
zijn, maakt hij genoegzaam
duidelijk. Alleen de manier
waarop, is onbegrijpelijk kin
derachtig. In de strijd tegen de
kaalheid bijvoorbeeld heeft hij
een oplossing gevonden. Hij
laat zijn haarzakjes gropien op
de rug van een pony waarna
het resultaat bij hem geïmplan
teerd kan worden. Als een echte
pony, zegt de grappenmaker.
Het is een schamel gegeven,
maar Joep neemt de tijd om het
verhaal breed uit te meten.
Zijn oma bijvoorbeeld is alleen.
Dus neemt Joep haar bij zich in
huis, waar ze in de kast mag
wonen. Dat laatste behoort tot
de absurdistische details van
het programma, waarmee hij
kennelijk een lach denkt te sco
ren. Bij optredens reist oma
mee per kast. Aan het eind van
zijn optreden kan Onderdelin
den haar als typetje opvoeren.
Wat is daarvan de belangrijkste
grap? Oma laat veel winden.
Het poep-en-pies-gehalte van
dit programma is trouwens ta
melijk hoog.
Zijn onvervulde kinderwens
laat hij in vervulling gaan door
op het zoontje van een vriendin
te passen. Af en toe moet hij
even achter de coulissen zijn
om het zoontje tot stilte te ma
nen, want ook dat jongetje reist
met hem mee langs de theaters.
En natuurlijk kan hij de verlei
ding niet weerstaan om even in
de huid van de kleuter te krui
pen. We zien een volwassen
man met luierbroekje een kind
nadoen. Toegegeven: de type
ring is raak. Maar het is humor
van een verbijsterend niveau.
Zijn eerste soloprogramma, vo
rig jaar in de schouwburg te
zien, ging nog mank aan de no
dige flauwiteiten. Dat werd
toen nog gecompenseerd door
een paar leuke invalshoeken.
Helaas biedt 'Strak' geen revan
che: het is soms zelfs bedenke
lijk flauw.
almere/anp - Almere heeft vanaf volgende maand een stadsrapper
en is daarmee de eerste in Nederland. „Er is heel veel te doen in
deze stad en dat willen we niet kenbaar maken met een loze slo
gan", zegt cultuurscout N. Teunissen die naar de stadsrapper, een
ludiek soort stadsdichter, op zoek gaat.
De teksten moeten in het Nederlands zijn en over Almere gaan,
omdat de stadsrapper een voorbeeldfunctie vervult. „Een kritische
noot mag ook. Het gaat erom dat we een rapper met een bood
schap hebben, die dat ook wil overbrengen."
Burgemeester Annemarie Jorritsma van Almere heeft enthousiast
gereageerd op het voorstel.
""es Jacqueline Go-
Nijhuis
iej
laJng
pi?
band Krezip
vaig een onaange-
geven voor
uian Paradiso in
zeHet mini-concert
;nals aftrap voor de
§igne 'Onderwijs
laioede'. Novib wil
wereldwijd
naar school
et concert kwa-
lentallen jongeren
scholieren van
rgelegen gymnasi-
>ij het
lie Ballet
