DENKSPORT
Big Al zwoegt in Hilversum
Douwe de Jong: 1941-2005
Herdenking Hans Christian Andersen
Overbodige
hoge kaarten
II
III
III
3
111
a
HI
a
III
p
R
ï!t
lil
R
R
D
P
B
a
a
a
A
1
a
ill
a
a
a
p
n
a
a
p
p
p
p
p
p
n
p
P
p
p
p
a
p
p
Mi
lili
a
a
■ni,
111
a
a
a
Ml
Ml
a
-
a
a
a
p
p
p
p
o
p
p
o
>AC
ART
HOC 965
ZATERDAG 26 MAART 2005
BRIDGE
PUZZEL
SCHAKEN
Marijke van der Pas
is zo vervelend als een hele avond
kaart' in handen te krijgen. Met
5 vier of vijf punten in handen, kun je
idger weinig doen. Je zit maar te pas-
p oninteressante kaarten bij te spelen,
irgelijke handen zit je op je vrije
1 bepaald niet te wachten. Plaatjes
bn in het algemeen met een stil ge-
ontvangen. Hoge kaarten worden ge-
jerd en uitsluitend geofferd om de ei-
liiddenkaarten tot slag te promoveren,
is die hebberigheid wel eens fataal. Er
bellen waarbij hoge kaarten overbodig
ff gewoon in de weg zitten. Het is zaak
jen open te houden en zo nodig ruim-
jj afstand te doen van de aanvankelijk
geerde honneurs.
eerste spel moet west op zijn qui vive
ij het verdedigen van 4*.
4 A B 7
V 8 3
AB 10765
4 H
12 N 45
wJ_) n ¥AHB1097
WT° 9 8 4 2
37 5432 z *109
4H V 10 9 86
¥654
3
A V 6
d opent de bieding met 14. OW spelen
ke sprongvolgbiedingen, dus kan oost
»ren roet in het eten te gooien met een
olgbod. NZ zijn echter niet van hun
E brengen. Zuid biedt 24 en hoogt 34
joord op naar 44.
heeft het bieden niet kunnen versto
laar zijn partner heeft belangrijke in-
itie gekregen. West start met ¥2 en als
Je slag neemt met de boer weet west
fs hoe de hartenkleur verdeeld zit. In
jee slagen die volgen zal oost ¥A en
in incasseren. West weet dat ook zuid
agen bij moet lopen. Welke twee kaar-
joet west hierop afgooien?
Jkt alsof 4HV ooit de downslag zullen
eren dus een onnadenkende west zal
jee kaarten koesteren en met het af-
n van twee kleine klaveren de ruiten-
laanseinen. Helaas kan west dan nog
jmg wachten op de downslag want
I zuid aan slag komt, heeft hij tien sla-
^nen handbereik. Hij heeft de ruiten-
iniet nodig.
Jnaakt een denkfout. Na het incasse-
m drie hartenslagen hebben OW nog
iéén slag nodig om het contract down
jlen. Meestal zullen 4HV voor die slag
Jragen maar de downslag kan veel
ludiger veilig worden gesteld. West
op ¥A en ¥H beide ruitenkaarten lo-
Dost zal de boodschap begrijpen en
i naspelen. Die slag kan west troeven
n is zuid wel één down.
pjd zonder omwegen voor de zekere
(slag. Zelfs als u daarvoor hoge kaar
loet opruimen.
f tweede spel is de opgave het con-
yan de tegenpartij down te spelen een
astiger.
4 B 6 5
A H
B 9 8 7 6
1032
jj982 N 4 H 7 4
39 «4,0 :Aa376 532
Z B 7
4 A V 3
V B 4
H 542
H V 8
ient met ISA. Noord weet genoeg en
reet op naar 3SA. West heeft een
igde klaverenstart. De leider heeft
lus: hij kan *10 leggen in de hoop dat
boer in handen heeft. In dat geval
ij een dubbele klaverenstop. Hij kan
twee leggen. Dat is goed als west *9
[Ook dan heeft de leider vanwege *8
tand een dubbele klaverenstop. Het
van de twee is hier winnend maar
Ier kan niet door de kaarten heen kij-
lij kiest voor de tien.
lekt de tien met de boer. Zuid heeft
een beslissing. Hij kan de slag ne-
let de vrouw en hij kan duiken. Ne-
iopt verkeerd af als oost daarna aan
mt en door *H8 heen speelt. West
dan vier klaverenslagen. De slag ne-
let *V is eigenlijk alleen goed als
»AV heeft en maar een vierkaart klave-
lid doet het dus uitstekend door oost
te laten houden. Oost speelt uiter-
[averen door. West neemt de vrouw
:t aas en speelt *4 na om de heer van
it te jagen.
ien kaarten lijkt het alsof 3SA nu ge-
is. De leider kan een ruiten naar de
ielen en vervolgens een ruiten afge-
ist komt aan slag en heeft geen kla-
ïeer. Zuid maakt dan 4A, drie har-
jen, vier ruitenslagen en een klave-
echter een bijzonder wakkere spe-
heeft geregistreerd dat zijn partner
gste klaveren heeft nagespeeld. West
rt daarmee aan te geven dat zijn
i in de laagst overgebleven kleur zit-
ist moet nog bijspelen op de derde
nronde en kiest voor het afgooien
Na deze briljante manoeuvre kan
,0 Jeen kant meer op. Hij moet van de
jj^deur leven. Nu oost 4A heeft afge-
heeft west een zekere entree in die
HM et nog twee hoge klaveren in han-
3SA ten dode opgeschreven.
Oplossing
nummer 11
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
OPEENDRIJVEN en AFSCHEIDING
Kruiswoord raadsel
nummer 12
HORIZONTAAL:
1. Wereldtaal; 8. hoge berg; 9. vreemde
titel; 10. lofdicht; 12. deel v.e. jas; 13.
rivier in Frankrijk; 15. dorpsweide; 16.
kerkdienst; 18. drukte; 20. slot; 21. geld
straf; 22. stamloze moeraspalm; 24. voor
(Latijn); 26. oude lengtemaat; 28. maai-
werktuig; 30. mand; 33. compactdisc; 34.
militair eerbetoon; 35. aanvoerder; 36.
bijwoord; 37. bars; 39. slotwoord van
gebeden; 40. zijde v.e. schip; 42. kort
geleden; 45. tafelgast; 48. afvallen, ver
mageren; 49. schaamte; 51. machine
mens; 53. volgzaam; 54. schenken; 55.
zuidvrucht; 56. sierheester; 57. golfterm
(afslag); 58. judograad; 60. roeipen; 61.
wild, woest.
VERTICAAL:
1. Soort hert; 2. modderdruppel; 3. loof
boom; 4. stroom; 5. voertuig; 6. opgooi;
7. muziektempel; 8. roofvogel; 11. ooit;
12. straatsteen; 14. loofboom; 15. hand
langer; 16. soort hond; 17. houten bijen
korf; 19. aansporen tot snelheid; 23. vis-
uil; 25. landweg; 27. deel v.h. oor; 28.
lust; 29. Europeaan; 31. loofboom; 32.
Europeaan; 33. klein vertrek; 38. berouw;
39. levenslucht; 41. twistgesprek; 43.
zuidvrucht; 44. mist; 46. lor; 47. cowboy
feest; 49. bevel; 50. landtong; 52. deel van
de voet; 54. leidsman; 58. lidwoord; 59.
thans.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes 21-
45-54-14-48-1-13-25-29-44-49 en 12-5-
40-26-59-55-20-56?
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per
briefkaart, dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactie
secretariaat Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzen
ders worden twee cadeaubonnen van 12,5 euro verloot. Oplossingen kunt u
ook zenden naar ons e-mailadres: <redactie.ld@hdc.nl>
Winnaars
De winnaars van een cadeaubon zijn:
J. van Burk, Straat ter Leede 25,
Warmond (cryptogram).
Mw. E. Planje, Bachstraat 680,
Leiden (kruiswoord).
Cryptogram nummer 12
HORIZONTAAL:
4. (Een vis) laten schieten (9); 7. Via stellen die last
hebben van stress (11); 8. Demonische wegpiraat
(15); 12. Neem hem weg uit de keuken! (8); 13. Naar
de Kaap varen (6); 15. Hierdoor krijgt een mop meer
tempo (15); 17. Boetserende landbouwer? (8); 18.
Liggen ze dwars bij een tweeslachtig meisje? (5); 19.
Hij komt nauwelijks voor in het stuk (8); 20. We moe
ten Toon dwingen, is dat duidelijk? (8).
VERTICAAL:
1. Gebied waar schurken wonen (12); 2. Schuin
geslepen (4); 3. Zo is koek niet zo ingewikkeld (8); 5.
Zij maakt reclame voor de zorg (12); 6. Hond die over
de heide loopt (6); 9. Kast in een trein? (12); 10.
Smeerlap te vergelijken met een varken (9); 11.
Grondig voedsel (8); 14. Verwaand in de lucht laten
vliegen ((10); 16. Studietempo van een cursus (8).
Oplossing
nummer 11
Horizontaal: 1. Dwergstaat; 6.
morgenavond; 7. Jaap; 8. zee
leeuw; 11. misrekening; 12.
aal; 13. reuzemop; 14. com
mando; 15. ensemblespel; 17.
afdracht; 18. hapjespan;
Verticaal: 1. De maat is vol; 2.
europarlement; 3. goedzak
ken; 4. afvallige; 5. toneelge
zelschap; 9. waarmaken; 10.
klop; 13. robbertje; 16. elftal;
19. as;
jonan hui
Als Gari Kasparov zich aan zijn
woord houdt en nooit meer
achter het schaakbord plaats
neemt, heeft hij op een fantasti
sche manier afscheid genomen.
Hij heeft twee toptoernooien
gewonnen en zijn onaantastba
re eerste plaats op de wereld
ranglijst zelfs nog verstevigd.
Nooit zal iemand te weten ko
men of Kasparov ooit nog te
verslaan zou zijn geweest.
Hetzelfde geldt voor Bobby Fi
scher. In 1971 veegde hij de
vloer aan met Taimanov, Lar-
sen en Petrosjan en een jaar la
ter werd hij wereldkampioen
door Spasski overtuigend te
verslaan. Nooit zal iemand we
ten wat Karpov drie jaar later
tegen de gigant had kunnen in
brengen.
De meeste schakers doen het
anders. Viktor Kortsjnoj, die de
ze week 74 werd, blijft schaken
tot hij er bij neervalt. Daaron
der (qua leeftijd) heb je de ge
neratie Timman. De 53-jarige
Amsterdammer is ongeveer net
zo oud als Karpov, Andersson,
Ljubojevic, Hübner en Ribli. De
een speelt wat meer dan de an
der, maar allen zijn zich ervan
bewust dat hun leeftijd met
zich meebrengt dat ze niet
meer van toernooi naar toer
nooi vliegen. Karpov en Tim
man kunnen het zich financieel
ook veroorloven om vooral te
doen wat ze leuk vinden, waar
bij Timman aantekent dat hij
het leuk vindt om weer eens te
rug te keren naar de wereldtop.
Twee jaar jonger dan Timman
is Alexander Beljavski. In Tim
mans toptijd (jaren tachtig) be
hoorde ook Beljavski tot de vijf
sterkste schakers van de wereld.
Hij werd drie keer kampioen
van de Sovjet-Unie en won
twee keer het Interpolis-super-
Diagram 1:
Stelling na 16.Pf5
toernooi in Tilburg. Wie dat
presteert, hoeft verder geen ge
gevens te overleggen om tot de
grootsten gerekend te mogen
worden. Dat deze kleine mage
re man Big Al wordt genoemd,
is bok zeker geen grapje. In het
door hem gewonnen Interpolis-
toernooi van 1981 maakte hij
grote indruk met zijn overwin
ning op Bent Larsen, na diverse
stukoffers. Het commentaar is
mede gebaseerd op dat van
Beljavski zelf in het toernooi
boek.
Bel j avski-Larsen
l.e4 c6 2.d4 d5 3.Pc3 dxe4
4.Pxe4 Lf5 5.Pg3 Lg6 6.h4 h6
7.Pf3 Pd7 8.h5 Lh7 9.Ld3 Lxd3
10.Dxd3 Pgf6ll.Lf4e6
De hoofdvariant is ll...Da5+
12.Ld2 Dc7 en lange rokade,
maar de agressieve Larsen kiest
voor de variant met korte roka
de en opmars van de a-pion.
12.0-0-0 Le7 13.Pe5 a5
Eerder dat jaar had Michael Tal
tegen Beljavski 13...0-0 ge
speeld. Na afloop had Tal ge
zegd dat hij beter niet direct a5
kon spelen, omdat dan Thel
zou volgen met de bedoeling
Pg6.
Diagram 2:
Stelling na 20...Kf7
14.Thel a4 15.Pg6!
Daar is hij dan, een wending
waarmee spelers in de Caro-
Kann tegenwoordig allemaal
rekening houden. Na 15...fxg6
16.Dxg6+ KfB 17.Txe6 De8 mag
wit rustig dameruil toelaten:
18.Pf5 Dxg6 19.hxg6 Te8
20.Txe7 Txe7 21.Ld6 en wit
wint.
15...Pd5 16.Pf5!
Zie diagram 1.
Beljavski: "Natuurlijk had Lar
sen deze beslissende zet ook
gezien, maar hij schatte de
praktische problemen voor wit
groter dan na 15...fxg6." Ook dit
tweede paard mag niet geno
men worden, vanwege 16...exf5
17.Pxe7 Pxe7 18.Ld6 Pe5
19.dxe5 0-0 20.e6. Er dreigt
trouwens mat in één.
16...Lf8 17.Ld6 Tg8
Slaan op g6 wordt nog steeds
direct afgestraft: 17...fxg6
18.Pxg7+ en mat.
18.C4
Nou ja, als zwart dan steeds
maar niets kan slaan, kan wit er
eens een normale zet tussen
door doen.
18...Pb4 19.Dh3fxg6
Zwart zwicht eindelijk voor de
druk, maar wat moet hij an
ders? De eenvoudige doorbraak
d5 zou dodelijk zijn.
20.Txe6+ Kf7
Zie diagram 2.
21.hxg6+ü
Weer een offer en nu moet
zwart het wel aannemen.
21...Kxe6 22.Tel+Pe5
Na 22...Kf6 23.Ph4 is Df5 mat
niet te dekken.
23.Lxe5
Zwart geeft het op. Wit dreigt
mat in twee met Pxg7 en De6
en om dezelfde reden kan zwart
niet met Kd7 weglopen. Bel
javski zou 23...Pd3+ gewoon ne
geren met 24.Kbl Pxe5 25.Txe5
Kd7 26.Pxg7 en wit wint de da
me.
Hoe gaat Beljavski om met het
ouder worden? Dat vraagt hij
zichzelf niet af. Hij blijft ge
woon schaken. De geboren Oe
kraïner die nu in Slovenië
woont speelt nog steeds vele
toernooien. Daarnaast speelt
hij clubcompetities in onder
andere Slovenië, Hongarije,
Rusland en Duitsland. Waarom
staat hij vandaag op deze plek
in de krant? Omdat hij vorige
week Nederland aan dit rijtje
toevoegde. Vrijdag arriveerde
hij op Schiphol, zaterdag speel
de hij met landskampioen
ZZICT (Breda) tegen HSG (Hil
versum). In de aula van scho
lengemeenschap Groot Goylant
in Hilversum. Op het vierde
bord. Tegen Erwin l'Ami. Remi
se na vijf uur zwoegen. Big Al,
alle schakers houden van jou
en we hopen dat je er nog
steeds van geniet. Hopelijk blijf
je nog lang spelen. Maar zou je
er dan af en toe weer eens een
paar stukken tegenaan willen
gooien? Dat vinden wij leuk.
+1425.2 m* h: 1.10 p
DAMMEN
Eric van Dusseldorp
Ml
iMJ
Ml
p
p
p
p
Q
p
O
o
o
Diagram nr. 1
Diagram nr. 2
Diagram nr. 3
Diagram nr. 4
Een golf van ontzetting ging vorige week
door de damwereld toen bekend werd dat
de vermaarde dambestuurder Douwe de
Jong was overleden. De man die tegen zijn
pensioengerechtigde leeftijd aanliep en na
zijn maatschappelijke carrière nog heel
veel voor de damsport had kunnen (en ook
willen) betekenen, overleed op 20 maart
plotseling aan een hartstilstand. Hij was
nog maar 63 jaar.
De Jong heeft veel voor de damsport en in
het bijzonder de Koninklijke Nederlandse
Dambond betekend: zo was hij jarenlang
bondssecretaris, coördinator persoonlijke
wedstrijden en coach van het nationale
team. Hij was ook de grote man achter het
wereldkampioenschap dat hij in 1986 en
1990 naar zijn stad Groningen wist te ha
len.
Douwe de Jong was een echte dambobo,
maar één van het goede soort. Nuchter,
met beide benen op de grond, hard wer
kend, maar ook open, aanspreekbaar en
wars van kapsones. Een echte Noorderling.
Hij was altijd onberispelijk jasje-dasje ge
kleed en stoorde zich soms aan het kJeed-
gedrag van bepaalde dammers bij gespon
sorde toernooien. Het idee om kleding
voorschriften in te voeren voor de finale
van het kampioenschap van Nederland
was van hem afkomstig. Het voorstel haal
de het niet: een dammer en een stropdas
zijn nu eenmaal onverenigbare groothe
den.
Ook op het sportieve vlak stond de Gronin
ger zijn mannetje. Hij werd in 1957 jeugd
kampioen van Nederland en nam in de ja
ren zestig en zeventig tienmaal deel aan het
nationaal kampioenschap met een gedeel
de derde plaats in 1972 als beste resultaat.
Anno 2005 hoorde hij evenwel niet meer
tot de beste 200 van Nederland.
Een paar leuke fragmenten uit de damcar-
rière van Douwe de Jong.
Zwart: G. Prinsen - Wit: D. de Jong
Zie diagram 1.
Wit won door een aardige doorbraakcom-
binatie: 39-34 (18x27) 33-29 (24x22) 36-31
(27x36) 34-30 (25x34) 40x7.
Zwart: H. van Snippenburg - Wit: D. de
Jong
Zie diagram 2.
De risico's die de witspeler kennelijk geno
men had, pakten goed uit: 27-22 (18x27)
29x18 (13x22) 33-28 (22x31) 43-39 (27x38)
36x27 (21x32) 39-33 (38x29) 34x1.
Zwart: D. de Jong - Wit: F. Laporta
Zie diagram 3.
In 1969 nam Douwe de Jong deel aan het
Europees kampioenschap. De Italiaan La
porta speelde nietsvermoedend 32-28? en
FILATELIE
werd geslachtofferd door een valluikslag:
(25-30) 34x14 (10x30) 28x17 (30-34) 39x30
(21-27) 31x22 (12x21) 23x12 (8x50).
Zwart: W. Terlouw - Wit: D. de Jong
Zie diagram 4.
Na (17-22?) volgde een pittige combinatie,
eentje die in een vaardigheidstest niet zou
misstaan: 49-44! (22x31) 25-20! (14x25,
want op 15x24 etc. is de valluikslag met 26-
21 vernietigend) 26-21 (16x27) 37x26
(28x37) 42x22 (18x27) 30-24 (29x20) 34-30
(25x34) 40x16. Eigenlijk een combinatie
van een valluikslag en een Coup Philippe.
In cijferstand Zwart: M. Storm (2,4, 6, 7, 8,
9, 10, 11, 12. 14, 15, 17, 18, 20, 22, 25, 27
Wit: D. de Jong (28, 29,30, 33, 34, 35, 36, 37,
38, 39, 40, 41, 42, 43, 45. 47, 49.
Wit won door een heuse zesklapper 29-23
(18x29) 33x24 (22x44) 24-19 (14x23) 30-24
(20x29) 34-30 (25x34) 38-33 (29x38) 40x18
(12x23) 43x5 met winst.
Zwart: D. de Jong (2,3,4, 6, 7, 8,9,10,12,
13, 14. 16,17, 18, 22. 26 - Wit: R. Stortelder:
(24, 28, 29. 31, 32, 33, 36, 37, 39, 42. 43. 44,
45, 47, 48,49). De volgende, bekende com
binatie doet het altijd goed: (17-21) 28x17
(13-19) 24x22 (8-13) 17x19 (14x34) 39x30
(26x50).
Op 2 april 1805 werd in Odense Hans
Christian Andersen (overleden 1875) gebo
ren. Denemarken herdenkt (dag van uitgif
te 2 maart) zijn wereldberoemde schrijver
(niet alleen van sprookjes, maar ook van
romans, reisverhalen, toneelstukken en ge
dichten; zijn sprookjes zijn in bijna 150 ta
len vertaald) met vier zegels. Deze tonen
achtereenvolgens een portret (4,50 kr.), een
detail van één van zijn karakteristieke sym
metrische papierknipsels (5,50 kr.), een
deel van de eerste bladzijde van het
Sprookje van mijn leven, zijn pen en inkt
pot, een tekening van Het lelijke eendje
(6,50 kr.) en op een 7,50 kr.-zegel tekenin
gen die hij in Rome maakte en reislaarzen
die hij in Marokko droeg. Verder versche
nen een postzegelboekje (10 x de 5,50 kr.),
twee velletjes (8 x de 4,50 kr. en 8 x de
5,50 kr.), en een prestigeboek(je).
Wereldwijd zullen ongetwijfeld tal van lan
den Andersen postaal herdenken; inmid
dels hebben zich al enkele gemeld te weten
Alderney (3/2, 26p, 32p, 36p, 40p en 65p),
China Duitsland (4/4, 144 c.j, Hong
Kong (22/3,1,40, 2,40, 3 en 4 Hong Kong
dollars), Jersey (2/4, 33p, 34p, 41p, 50p, 73p
en een velletje met een 2 pond-zegel), Mal
ta (3/3, 7c, 22c, 60c en 75c), Polen (2 x
1,30 zl., paar) en Singapore (30/3, 1st, 60c,
1 en 2 Singapore dollars).
Het is niet voor het eerst, zoals uit het vol
gende overzicht blijkt, dat motieven ont
leend aan sprookjes van Andersen op ze
gels verschijnen; in alfabetische volgorde:
Bulgarije (1965, 1968 en 2000), Burundi
(1977), Cambodja (2000), Centraal Afri
kaanse Republiek (1979), Cuba (2000), DDR
(1972 en 1975), Denemarken (1935,1972,
1974,2 x1975, 1988, 1989, 1994, 1906 en
1997), Grenada (1987), Grenada Grenadi
nes (1987), Grenadines of St. Vincent (1992)
Finland (1990), Hongarije (1976,1979 en
1987), Israël (2000), Liberia (1998), Marshall
Islands (2001), Bahrein (1972), Monaco
(1980), Mongolië (1970 en 1987), Noord-
Korea (1987), Polen (1987), Roemenië
(1955), Sierra Leone (1996), Tsjecho-Slowa-
kije (1955, 1967,1977 en 1985), Verenigde
Naties (1996) en Zweden (1975).
Groenland heeft nu ook een cultureel
landschap dat binnenkort op de Werelderf-
goedlijst van de UNESCO staat. Het is de
250 km ten noorden van de Poolcirkel aan
de westkust gelegen Illussat Isfjord. Dit ijzi
ge gebied wordt afgebeeld op een 6,00 kr.-
zegel die Groenland in omloop bracht.
