Het gaat vooruit met de brommobiel
WEG WIEL 2
Waterstof heeft toekomst als energiebesparende brandstof
Favoriet is 'gewoon veel meer auto'
Lüwe werkgroep doet aanbevelingen
enslange
o-keuring
istoel kan
kken beter
ALENDER
ra fabriek
indai India
lUIo kan en moet
Ihoner worden'
l/gpd - Auto's kunnen
iten veel schoner wor-
de Europese auto-in-
moet daarbij een voor-
srol vervullen. „Meer in-
n in milieutechnologie is
een broodnodig, maar
p den duur ook. Als Eu-
bedrijven veel schonere
fêjpp de markt zouden
°=^n, zou dat een concur-
foordeel opleveren",
^orette Corbey (PvdA),
al jaren lid van de mi-
nmissie van het Euro
(EP), probeert
Ustrie daarvan te overtui-
jde door haar opgerichte
Group on Clean
ir Europe'. Het is een
hep waarin naast enkele
H 'ran het EP en diverse mi-
janisaties, ook de auto-
5 |ie vertegenwoordigd is.
frtal informele brain-
essies waarvan de eerste
jen week heeft plaatsge-
1, moet uitmonden in
t aanbevelingen aan de
!se Commissie, het dage-
stuur van de EU. Want
volgens Corbey snel
engere eisen voor de
tstoot van auto's komen.
1 dan 30 miljoen Europea-
bben ernstige gezond-
achten door luchtver-
Natuurlijk zijn niet al-
Wo' s daarvoor verant-
ïlijk, maar ze spelen wel
angrijke rol. Technolo-
Ijn veel schonere en
energiezuinigere auto's moge
lijk, maar de industrie moet
daartoe wel geprikkeld wor
den." Europa zou volgens Cor
bey een voorbeeld moeten ne
men aan de VS. „Op de auto-
beurs van Detroit is onlangs
een 'zero-emission'-auto gepre
senteerd; een auto die helemaal
geen vervuiling meer uitstoot.
De Amerikaanse industrie
dreigt op milieugebied een
technologische voorsprong te
nemen", waarschuwt ze.
De naam van de werkgroep is
er een met een knipoog. Het is
een tegenhanger voor de 'High
Level Group on Cars 21', een
prestigieuze werkgroep onder
voorzitterschap van Europees
Commissaris Günter Verheu
gen. Die groep, waarin de Euro
pese auto-industrie op het
hoogste niveau vertegenwoor
digd is, stelt aanbevelingen op
die de concurrentiekracht van
de Europese auto-industrie
moeten verbeteren. „Ook in die
groep praat men over milieu
aspecten, maar men legt daar
heel andere accenten. Fabri
kanten zeggen dat ze wel iets
aan het milieu willen doen,
maar niet meer dan de concur
rentie omdat ze anders met
meer kosten worden opgeza
deld", zegt Corbey. Ze vindt dat
een verkeerde opstelling. „Je
moet niet wachten op wat de
concurrentie van buiten Euro
pa doet, maar proberen ze een
slag voor te zijn."
nol-rijk - Autoverkopers
ts te gek om klanten te
i n. Een groeiend aantal
en werkt al met vaste ta
li voor een onderhouds-
Nissan start nu met 'apk
Sb': wie een auto van dat
koopt, krijgt de hele le-
Juur van het voertuig een
iperiodieke keuring (apk),
drie jaar jaarlijks ver-
is. De service is gekop-
tan de auto, dus blijft ook
rkoop gelden.
iG - Veel autostoelen en
iteunen bieden bij een
van achteren nog niet
Jdoende bescherming
[de gevreesde whiplash,
ijkt uit een crash-test, die
heeft uitgevoerd met
den van negen automer-
is keer was het testresul-
elijk, eenmaal matig en
:er goed. Autostoelen
it kreukelzones, intelli-
'eiligheidsgordels en air-
ïlangrijk voor de veilig-
ior inzittenden. In een
torium zijn de autostoe-
een slede gemonteerd en
a onderworpen aan ach-
jotsingen met verschil-
snelheden.
23
®200S
BRationale Oldtimer
statie, Prins Bernhard-
Zuidlaren.
'18 888. www.pbh.nl
'aasraces, opening
aceseizoen, Circuitpark
rt. 023 5740 750.
|ircuit-zandvoort.nl
oord-Hollands
irfestival, Venhuizen.
2 500.
|ldtimer.club.tip.nl
jr: redactie Weg Wiel,
[507, 2003 PA Haarlem,
pail-, hdwegenwlel@hdc.nl
(liging onder verantwoording
etreffende organisatie. De uit-
niet verantwoordelijk voor af-
en of gewijzigde data.
aatste informatie: bel het ver-
lefoonnummer of ga naar het
ide internetadres.
Wat rijdt daar nou?
Een brommobiel is geen
gehandicaptenvoertuig. Het
is een vierwielige bromfiets
voor twee personen, herken
baar aan een 45km-sticker
achterop.
Oorspronkelijk werden de
wagentjes gebouwd voor ge
pensioneerde Franse boeren
die nooit anders dan tractor
hadden gereden. Dat ver
klaart Franse merken als
Aixam, Ligier, Microcar en
Bellier. Vroege exemplaren
hadden 50cc bromfietsmo
tortjes waarmee zo'n Franse
boer met een noodvaart de
berg afdenderde maar waar
mee hij met moeite boven
kwam. De 2-cilinder diesel
motoren van nu gaan om
hoog en omlaag even hard.
Hij wordt gezien als een
personenauto, maar auto
(snel)wegen zijn verboden
terrein. N-wegen ook wan
neer die een verbodsbord la
ten zien voor tractor, brom
mer en fiets. Bestuurders
dienen tenminste 16 jaar te
zijn en in het bezit van een
bromfietscertificaat. Anders
is een rijbewijs noodzakelijk.
De gordel is verplicht
De verzekering kan eisen
dat de beoogde bestuurder
eerst rijles neemt. De gemid
delde leeftijd van bestuur
ders is vrij hoog, risico's en
dus premies houden daar
mee gelijke tred.
Aanschafprijzen: ca. 9.000-
13.000 euro. Ze zijn zo duur
omdat relatief kleine aantal
len worden gebouwd.
Er bestaan ook vrachtwa
gentjes (o.a. de Ligier X-Pro)
met 200 kg laadvermogen.
Brommobiel: maximum
gewicht 350 kg, maximale af
meting: 1 x b x h: 4,00 x 2,00 x
2,50 meter, vermogen: 4,5 pk
(diesel), max. snelheid: 45
km/uur.
De Ligier X-Too komt het best uit de praktijktest. Foto: Ligier
Speciaal voor deze krant reden
Willy en Nelly Mathijssen in drie
brommobielen voor een vergelij
kende test. Zelf hebben ze een
vier jaar oude Aixam. Maar wel
ke nieuwe zouden ze kopen: de
Ligier, de Aixam of de Microcar?
Aixam
Net als werkelijk iedereen gaan
onze 75-jarige testpiloten alleen
al plat voor het uiterlijk van de
Aixam. Het wagentje heeft een
guitig neusje en een rode kleur
waardoor het zo lijkt weggere
den uit een stripverhaal van
Donald Duck. Nelly vindt hem
vriendelijk, Willy vindt hem
vooral ruim en groot ogen. Het
interieur is verzorgd, het dash
board doet volwassen aan. Ple
zierig is ook de dieselmotor,
een 400 cc Kubota, hij produ
ceert een aangename roffel die
ook op lange ritten niet ver
veelt.
Waar Willy moeite mee heeft is
het stuurkarakter. „Je moet in
een bocht flink draaien anders
raak je de stoep", zegt Willy. De
remmen lijken wat te 'glijden'
waardoor de kuitspieren flink
aan de slag moeten. Dat is geen
prettig idee. Nelly vindt de
Aixam prachtig maar is niet blij
met de lage zit. De achterklep
doet slap en gammel aan, je
zou bang zijn dat-ie een keer
afbreekt als je hem openzet.
Volgens de importeur is hij
niettemin sterk genoeg. En de
achterkant 'slaat' als je door
een kuil in de weg rijdt
Microcar
De Microcar smoelt niet bijzon
der aantrekkelijk, vindt het test
duo, misschien ook een beetje
vanwege de saaie grijze kleur
van het testexemplaar. In de
brochure zie je kleuren die hem
leuker staan. Wel maakt hij een
stevige en veilige indruk, de
zichtbare kooiconstructie bij de
voorruit en de meegeleverde
airbag helpen daar natuurlijk
aan mee. Microcar schermt
graag met veiligheid. Maar ook
rijdt, remt en stuurt deze brom
mobiel precies goed. Daarom is
het des te spijtiger dat de test
wagen een nogal spijkerend
diesellawaai voortbrengt waar
je je na een poos aan gaat erge
ren. Willy en Nelly zijn niet
groot van stuk, en toch zijn
voor hen de stoelzittingen al te
kort. Het instrumentenpaneel
ziet er keurig uit, maar ook hier
kleine foutjes: de handrem zit
te ver weg, net als de aan/uit
knop voor de binnenverlich-
ting.
Ligier
De Ligier springt qua postuur
boven zijn soortgenoten uit. De
grotere hoogte biedt een mak
kelijke instap en dat is iets wat
de Mathijssens missen bij hun
eigen Aixam. Hierdoor hoeven
ze ook niet zo ver te bukken on
der de achterklep als ze bood
schappen inladen bij de Cl000.
Het model vinden ze erg mooi.
„Het is gewoon veel meer au
to", vindt Nelly, die wel gefluit
hoort bij haar rechteroor en
misgrijpt op een dashboard
kastje. In plaats daarvan heeft
de Ligier een schuifla onder de
bestuurdersstoel, maar daar
kun je onder het rijden dus niet
bij om even een ramensponsje
te pakken. Niet handig.
Ook kan Willy zijn linkervoet
tijdens het rijden moeilijk kwijt
vanwege een opdringerige wiel
kast. De stoelen zitten fijn, de
motor trekt lekker fel op en het
geluid is alleszins acceptabel.
Ligier claimt het motorlawaai
met 5 decibel te hebben terug
gebracht, maar daarmee lijkt
het wagentje nauwelijks stiller
dan de Aixam. Bij de koude
start staat de Ligier opvallend te
stuiteren op zijn bandjes. Zodra
de motor warm is wordt dit
minder. Het sturen gaat tame
lijk zwaar maar ook erg precies.
De schakelpook van de auto
maat in voor- of achteruit zet
ten was in de gloednieuwe Li
gier een crime. Die had gewoon
nog afgesteld moeten worden,
verontschuldigde de importeur
zich.
Conclusie
Het echtpaar Mathijssen gaat
voor de Ligier. Van alle drie is
de instap, het zitten en rijden
bij deze X-Too het best voor el
kaar. De buitenkant is mooi, de
binnenkant functioneel, ruim
en niet te rumoerig. Méér auto,
vinden ze. Alleen dat schakelen
kan zo niet, zegt Willy.
door Jeroen Akkermans
Aan het begin van de vorige
eeuwwisseling stond de elektri
sche auto er goed voor. De op
batterijen rijdende auto van Ca-
mille Jenatzy, La Jamais Conten
te, hield het snelheidsrecord van
meer dan 100 kilometer per uur,
het wagenpark was vrijwel gelijk
verdeeld in elektrische en ver
brandingsmotoren en in New
York reden aardig wat taxi's op
batterijen rond.
Een eeuw geleden was de elek
trisch aangedreven auto bijzon
der populair. Elektriciteit was
een geduchte concurrent van
de verbrandingsmotor: de mo
tor stonk niet, maakte nauwe
lijks geluid en was zeer be
trouwbaar. Bovendien zwaaide
elektriciteit sinds kort overal de
scepter: in de fabrieken, woon
kamers en keukens.
Die idylle duurde kort, een de
cennium later domineerde de
verbrandingsmotor het straat
beeld. Stinkend en lawaaierig,
zeker, maar wel een stuk lichter
en daardoor stukken beter heu
velopwaarts.
„Dat is de reden van de misluk
king: de zware batterij. Natuur
lijk speelden ook de vondsten
van grote hoeveelheden olie
een rol. Daarnaast is de actiera
dius beperkt: een elektrische
auto moet vaker tanken," aldus
Gijs Schimmel, die onlangs
promoveerde op een onderzoek
naar de toekomst van waterstof.
Eigenlijk is er een eeuw later
weinig veranderd. Waterstof als
drager van elektrische energie
wordt een formidabele toe
komst toegedicht. „We hebben
echter nog steeds geen goede
oplossing voor het opslaan van
grote hoeveelheden energie,
ook niet in waterstof. Het op
slaan van waterstof in beperkte
volumes en gewichtseenheden
is de bottleneck."
Waterstof is in feite een opslag
medium voor elektrische ener
gie. Waterstofgas reageert in
een zogenaamde brandstofcel
met zuurstof. Hierdoor ontstaat
er een elektrische spanning
waarmee een elektromotor is
aan te drijven. Uit de uitlaat
stroomt waterdamp. Tot zover
is iedereen gelukkig: dit is een
stuk beter dan fossiele brand
stoffen.
Probleem is alleen dat water
stofgas niet in zuivere vorm op
aarde voorkomt en gewonnen
moet worden uit aardgas of wa
ter. Aardgas is geen optie: dat
raakt langzaam maar zeker op
en bovendien wordt er dan C02
geproduceerd, een broeikasgas.
Waterstof moet dus uit water
geïsoleerd worden.
Via elektrolyse kan water ge
splitst worden in twee water
stofatomen en een zuur
stofatoom. De energie die na
derhand vrijkomt in de brand
stofcel moet er eerst in gestopt
worden. Dat gebeurt nu nog
grotendeels met kolen, olie en
gas en is dus weinig duurzaam.
Optimisten voorspellen dat
wind-, water- en zonne-energie
de fossiele brandstoffen in de
toekomst vervangen.
Het grootste obstakel op het
De op batterijen rijdende auto van Camille Jenatzy, La Jamais Contente. Foto: GPD
pad naar de waterstofeconomie
is de opslag. Waterstofgas
neemt erg veel volume in be
slag: de energiedichtheid per
eenheid van massa is hoog, per
eenheid van volume zeer laag.
Zomaar waterstofgas in een
tank pompen werkt dus niet:
enorme reservoirs zouden inge
bouwd moeten worden.
Een oplossing waarvan drie
Amsterdamse brandstofcelbus
sen gebruik maken is zeer hoge
druk: dan kan er veel meer wa
terstof mee. De waterstoftank
op de bussen heeft een druk
van 350 keer de luchtdruk. Vol
gens Schimmel werkt dat niet
voor auto's.
„Je bent dan met een soort
bom onderweg. Bij lpg-tanks is
men al bang voor drukken ho
ger dan tien keer de luchtdruk."
Vloeibaar maken door onder
koeling is voor de auto ook
geen optie: voor het onderkoe
len is een temperatuur van min
253 graden nodig en dat vereist
een dure en zware installatie.
Delftse onderzoekers presen
teerden vorig jaar een oplossing
die volgens Schimmel wel veel
belovend is. De'onderzoekers
willen het waterstofgas opslaan
in speciaal 'ijs'. Hierin zitten
grote poriën waarin het gas kan
worden opgesloten. Normaliter
kan dat ook alleen onder hoge
druk, maar de aanwezigheid
van een bepaalde stof doet de
druk dalen tot honderd keer de
luchtdruk.
Volgens de onderzoekers is het
mogelijk met 120 liter van deze
vriesstof zo'n 500 kilometer af
leggen. Schimmel: „Dat is veel
belovend, want er is geen ge
wichtsprobleem. Een bijko
mend voordeel is dat de water
stofatomen niet vast zitten. De
druk is voor auto's nog wel
hoog, wat de acceptatie kan be
moeilijken".
Een oplossing waar Schimmel
aan heeft gewerkt is opslag in
metalen als magnesium, omdat
je daarvoor geen hoge drukken
nodig hebt. De waterstofato
men worden vastgeplakt aan
magnesium dat een vrij licht
metaal is. Doordat er per ge
wichtseenheid magnesium be
hoorlijk wat waterstof gebon
den wordt, is er geen gewichts
probleem en hoeft er niet om
de haverklap getankt te wor
den.
Ook deze oplossing kent echter
zijn eigen problemen. Hierbij is
veel warmte, dus energie, nodig
om de waterstof vrij te maken:
de binding tussen waterstof en
magnesium is zeer sterk. De
oplossing ziet Schimmel in de
warmte die vrijkomt bij de ver
branding in de brandstofcel.
„Er komt 40 procent warmte
vrij die gewoon wegstroomt.
Die kun je gebruiken om water
stofvrij te maken." Daarvoor
moet de temperatuur in de hui
dige brandstofcel flink omhoog:
anders stroomt de warmte niet
naar de tank met waterstof,
maar naar buiten. „De tank-
temperatuur is rond de 250 gra
den en de huidige cellen wer
ken niet bij 250 graden. Als die
cellen ontwikkeld worden, is
opslag in magnesium een goe
de kanshebber."
- Hyundai gaat een
fabriek in India bou-
[et model Atos wordt nu
geproduceerd, de op
komt vanuit het nieuwe
!x in Chenai vanaf 2007.
i verwacht in de nieuwe
jaarlijks 150.000 auto's
ren. De totale productie
is in 2007 dan 400.000
In 2003 werden 650.000
in India verkocht. Vorig
iren dat er al 800.000.
ntal verkochte auto's
005 wordt geschat op
en in 2007 op 1,15 mil
let Koreaanse merk heeft
in de VS een water-
eg ikstation in gebruik ge-
Pl 1. In de buurt van Los
!S rijden vijf Hyundai's
1 met brandstofcel rond
n geüsts. Over een jaar of 10
!urenterstof als voertuigbrand
ei gebruikt worden.
jac Modelautobeurs,
3 Expo Center, Houten.
,07 054. www.namac.nl
door Joop van der Pol
Je ziet er steeds meer, achter
volgd vaak door tandenknarsen
de automobilisten: brommobiel-
tjes. En nee, ze horen echt niet
op het fietspad. Deze week alles
over dit oprukkende fenomeen
plus een trio-test.
Toen hij nog bij Daf werkte,
manoeuvreerde Willy Mathijs
sen met twee vingers in de neus
splinternieuwe trucks over het
fabrieksterrein. Maar een auto
rijbewijs, och, dat had-ie niet
nodig. Met zijn Nelly fietste hij
overal heen en samen bleven ze
er gezond bij. Ook na zijn pen
sionering. Maar een paar jaar
geleden viel Nel van de trap.
Haar knie was kapot en voor
het fietsen betekende dat over
en sluiten. Het stel nam een
kloek besluit en schafte een
brommobiel aan, zo'n wagentje
dat je zonder rijbewijs mag rij
den. Je kunt er mooi met z'n
tweeën in en je zit droog en
warm. Nu zijn ze allebei 75 jaar
en met grote regelmaat starten
ze het 2-cilinder dieseltje. Voor
de boodschappen, een ritje
naar de kleinldnderen of ge
woon omdat de zon schijnt. Ze
mijden de spits en liefst ook het
duister, bij gladheid blijven ze
lekker thuis, al is dat niet echt
nodig.
Sinds Europese wetgeving in
1996 de poort openzette, gaat
het vooruit met de brommo
biel. De vloot van 45 km-voer-
tuigjes groeit gestaag. Inmid
dels tuffen er in ons land zo'n
14.000 rond. Die 14.000 zijn een
schatting, want een registratie
bestaat vooralsnog niet, de kar
retjes hebben alleen een brom
fietsplaatje. Vanaf oktober ver-
Parkeer drie brommobielen bij de school en de klassen gaan collectief uit hun dak. Van links naar rechts: de Microcar, de Aixam en de Ligier. Foto: GPD/Marc Bolsius
andert dat, want dan gaan
brommobielen net als alle
scooters en brommers een ei
gen kenteken krijgen.
Mensen bestempelen de brom
mobiel vaak als 'invalidenwa
gentje'. Dat is het niet. Wel is
het zo dat de meeste bestuur
ders om de een of andere reden
geen auto (meer) kunnen of
mogen besturen. Zoals Mathijs
sen. Of de autorijdende partner
is overleden, of mensen hadden
een brommer waar ze vanwege
de bronchitis niet meer op mo
gen rijden. Mindervaliden ook,
voor wie het voertuig moet
worden aangepast.
Af en toe kom je 16-jarigen te
gen in een brommobiel. Begrij
pelijk, want zo'n speelgoed-au
tootje is natuurlijk veel stoerder
dan een scooter, en je mag er in
rijden met een bromfietscertifi
caat. Daarbij hebben de model
len het stadium van 'sneue
ufootjes' nu wel achter zich, de
vormgeving is modern en soms
zelfs buitengewoon aanspre
kend. Open daken, mp3-spe
lers, parkeerhulp, alles koop je
erin. We ondervonden het zelf:
parkeer drie van zulke Disney-
wagentjes bij een middelbare
school en klassen IA tot en met
5G gaan collectief uit hun dak.
Gelukkig hebben de pittige aan
schafprijzen, tussen de 9.000 en
13.000 euro, een sterk remmen
de werking op de kooplust. De
Stichting Wetenschappelijk On
derzoek Verkeersveiligheid
heeft trouwens al voorgesteld
om de minimumleeftijd te ver
hogen naar 18 jaar.
De babyboomers van na de
Tweede Wereldoorlog daaren
tegen vergrijzen snel en er zul
len dus alleen maar meer ron
kende Microcars, Ligiers,
Aixams, JDM's en Belliers voor
uw auto opduiken. Dus went u
er maar beter aan, in plaats van
naar het voorhoofd en het fiets
pad te wijzen. Sterker nog, voor
u het weet rijdt u er zelf mis
schien wel in. Onze generatie
GTi/TDi hecht nogal sterk aan
haar automobiele vrijheid, zo
als het openbaar vervoer al een
paar decennia ondervindt. Als
straks de haargrens volledig is
geweken en de rijbewijskeuring
een probleem wordt, zullen ve
len eerder kiezen voor het com
fort van een micro-wagentje -
vrij van wegenbelasting!- dan
voor een tochtig NS-perron of
een vochtige buurtbushalte.
De beweerde onveiligheid is
geen criterium. Fabrikanten
gooien kooiconstructies, bui
tentemperatuurmeters, airbags
en parkeersensoren in de strijd.
Brommobielen zijn niks onvei
liger dan een fiets of scooter, al
kun je wel stellen dat de door
snee bestuurder een groter risi
co vormt voor verzekeraars. En
het kleintje met zijn carrosserie
van polycarbonaat of acryl is nu
eenmaal kwetsbaar. Om een le
verancier te citeren: „Je rijdt
zo'n ding al total-loss tegen een
bloembak".
