KUNST CULTUUR
Langs straatgezicht en schommelstoel
Zingen in Lourdes
Droomchoreografie i
Torres innemend
Bert Klunder klaagt nooit
'Abbey Road' opent deurei 1
Lazarus in de race om cabaretpr
Reeks van Dick Bos opnieuw uitgegev|
woensdag 23 maart 2005
Het Stedelijk Museum CS op reis door de eigen collectie
Monic Hendrickx. Foto: CPD/PR
Prijs voor actrice
Monic Hendrickx
rouen - Tijdens het 18de Nor-
die Film Festival in het Franse
Rouen heeft Monic Hendrickx
de 'Best Actress Award' gewon
nen voor haar rol in de film
'Het Zuiden'. De film werd ge
regisseerd door Martin Koolho
ven en geproduceerd door Isa
bella Films. Het Zuiden is een
psychologisch drama waarin
Monic Hendrickx als de zelfver
zekerde Martje een wasserette
runt. Wanneer Martje verliefd
wordt op de nieuwe chauffeur,
blijkt er veel persoonlijk leed
schuil te gaan achter deze sterk
ogende vrouw. De actrice viel
eerder ook al in de prijzen. Tij
dens het Berlijn International
Film Festival 2005 was ze de
Nederlandse Shooting Star. Vo
rig jaar won zij op het Neder
lands Film Festival een Gouden
Kalf voor Beste Actrice voor
haar rol in 'Het Zuiden'. Gou
den Kalveren kreeg zij ook al
voor haar rol in 'Nynke' (2001)
en haar rol in 'De Poolse Bruid'
(1998).
Schietpartij bij
concert van Nas
londen - Een concert in Lon
den van de Amerikaanse rapper
Nas is maandagavond laat afge
broken nadat er was geschoten.
Dat deelde de politie gisteren
mee. Zij vond twee kogels en
hulzen. Niemand is gearres
teerd. Volgens de BBC werd er
geschoten door een man die tij
dens het optreden op het podi
um sprong.
Boek ontdekt
van Dumas
parijs - In de nationale biblio
theek van Frankrijk in Parijs is
een roman van Alexandre Du
mas (1802-1870) ontdekt, die
nooit in boekvorm is versche
nen. De titel is 'Le Chevalier de
Sainte-Hermine' (De Ridder
van Sainte-Hermine) en het
boek telt meer dan negenhon
derd pagina's, meldde de Fran
se krant Le Figaro gisteren. Du
mas schreef de roman korti voor
zijn dood en wist het niet hele
maal te voltooien. In 1869 wer
den wel enkele hoofdstukken
afgedrukt in een Franse krant.
Claude Schopp, Dumas-kenner
en ontdekker van de geschrif
ten, heeft zelf de laatste regels
erbij geschreven. In juni wordt
De Ridder van Sainte-Hermine
uitgebracht in Frankrijk. Du
mas heeft tachtig romans ge
schreven, waaronder 'De Drie
Musketiers' en 'De Graaf van
Monte Cristo'.
door Francoise Ledeboer
Amsterdam - Het Stedelijk Mu
seum CS is de komende maan
den op reis door de eigen collec
tie. In de serie gastconservatoren
waarin ook koningin Beatrix de
vloer kreeg, is nu de beurt aan
Carel Blotkamp, hoogleraar
kunstgeschiedenis aan de Vrije
Universiteit. Zijn expositie 'Lepo
rello. Een reis door de collectie'
begint met een straatgezicht van
Jongkind uit 1874 en eindigt in
2004 met een schommelstoel
van de Israëlisch-Engelse ont
werper Ron Arad.
Blotkamp volgt de chronologie
met per jaar één werk, maar
gaat daarbij dwars door alle
stromingen, stijlen en discipli
nes heen. Hij signaleert dat mu
sea en boeken de geschiedenis
van de moderne kunst vaak
voorstellen als een chronologi
sche opeenvolging van stro
mingen. Eerst was er impres
sionisme, toen symbolisme,
vervolgens expressionisme, ku
bisme, futurisme, enzovoort:
„Prettig overzichtelijk, zo'n
schema, maar de praktijk van
de kunstproductie is anders,
meer caleidoscopisch. Er lopen
allerlei lijnen door elkaar en
veel kunst laat zich helemaal
niet in een stroming dwingen."
Die opvatting verklaart de titel
'Leporello'. Dat is een in har-
monikavorm gevouwen boek
dat werd vernoemd naar Lepo
rello, de knecht van Don Gio
vanni in Mozarts opera die de
veroveringen van zijn meester
in zo'n boek toont. Omdat ze
op deze tentoonstelling in een
reeks op elkaar reageren, ont
vouwen de werken zich als 'een
soort leporello' over de tweede
verdieping van de tijdelijke ves
tiging van het museum bij het
Centraal Station.
Bij deze bonte afwisseling kreeg
Blotkamp zelf ook de associatie
met het toneelstuk 'Reigen' van
Arthur Schnitzler uit 1903,
'waarin het hoertje het doet
met de soldaat, de soldaat weer
met het kamermeisje, het ka
mermeisje met de jonge me
neer, de jonge meneer met het
vrouwtje, enzovoort'.
Individuele associaties en emo
ties daargelaten, geeft zijn ten
toonstelling in elk geval een
mooi beeld van de rijkdom van
de vaste collectie. Die is zelden
zo grootschalig te zien omdat
tijdelijke exposities de afgelo
pen decennia, mede door ruim
tegebrek aan het Museumplein,
meestal voorrang kregen. Blot-
kamps start laat zich verklaren
omdat in 1874 de 'Vereeniging
tot het Vormen van eene open
bare verzameling van Heden-
daagsche Kunst' werd opge
richt. Daarmee legde een aantal
n
londen - De beroemde Abbey
Road studio in Londen, waar
de Beatles 193 van hun 219
liedjes opnamen, is tot 3 april
toegankelijk voor het publiek.
Het is de eerste keer sinds de
studio in 1931 in gebruik wérd
genomen, dat het zijn deuren
voor buitenstaanders opent.
De studio is vooral bekend
vanwege het zebrapad dat er
vlakbij ligt en dat als decor
diende voor de hoes van het
Abbey Road-album van de
vier overstekende Beatles. Vol
gens een woordvoerder van
vermogende Amsterdamse par
ticulieren de basis voor wat een
nieuw museum voor moderne
kunst moest worden.
De expositie omvat zo'n 130
werken, waaronder veel dat
door deze vereniging en/of par
ticulieren werd geschonken.
Daaronder was het eerder ge
noemde straatgezicht van Jong
kind, een werk van Willem Roe-
lofs (1876), twee schilderijen
van Charles Rochussen (1880)
en een schilderij van Jan Toor-
op (1890). Als eerbetoon aan al
le particulieren die sinds de op
richting de collectie hebben
verrijkt, vroeg Blotkamp vijf
verzamelaars voor 'Leporello'
een 'jaloersmakend werk' in
bruikleen te geven. Uit de col
lectie van Willem Diepraam
werd dat voor 1938 een foto van
Paul Outerbridge, terwijl» Mar-
tijn en Jeannette Sanders voor
1985 een werk van Martin Kip-
penberger uitleenden.
Blotkamp koos voor de 19de
eeuw onder anderen Isaac Isra
els (voor 1881), Auguste Rodin
(voor 1884), Edgar Degas (1888)
Vincent van Gogh (1889) en
Paul Cézanne (1891). Op reis
door de vorige eeuw staan voor
de eerste helft bekende namen
als Jan Sluijters (in 1907), Geor
ges Braque (1908), Picasso
(1911), Carel Willink (1926),
Kees van Dongen (1931) en
Charley Toorop (1939) op het
programma.
Over de tweede helft van de vo
rige eeuw kon Blotkamp uit een
grotere variatie aan technieken
kiezen. De gastconservator se
lecteerde onder meer een hals
sieraad van Emmy van Leersum
(voor 1982), een portret van Re-
né Daniëls van Mariene Dumas
(1984), een affiche van Anton
Beeke (1989) en een video van
Het eerste stuk
van de exposi
tie, het straat
gezicht van Jo-
han Barthold
Jongkind uit
1874. Foto: GPD
Aemout Mik (1998).
Om de concentratie op de kwa
liteit van de individuele kunst
werken te bevorderen, worden
ze afzonderlijk getoond op pa
nelen naar een kleurenpalet
van P. Struycken.
De expositie 'Leporello. Een
reis door de collectie, 1874-
2004-1874' in het Stedeüjk
Museum CS (Oosterdokskade
5, Amsterdam) duurt tot en
met 12 juni. De openingstij
den zijn dagelijks van 10.00 tot
18.00 uur en op donderdag
van 10.00 tot 21.00 uur.
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: 'More Day More Night'
door Marta Reig Torres (chor.) en
'Compass for Fools' door Jéröme Meyer
(chor.). Gezien: 21/3, Bellevue,
Amsterdam. Te zien: vanavond in het
LAKtheater, Leiden.
Hun ogen drukken verbazing
uit. Op het toneel hangt alleen
een grote witte ballon. Verder is
het er leeg. Toch lijken de drie
danseressen van alles waar te
nemen. 'More Day More Night'
van choreografe Marta Reig
Torres, die hiermee een welver
diende plaats in de serie De
Nieuwe Theatermakers kreeg,
gaat over dromen. De drie per
sonages zoeken gefascineerd
hun weg in hun dromen, maar
willen eruit ontsnappen als het
te veel wordt. De bewegingen
zijn prachtig helder en in een
hechte stijl gekozen. Door hun
snelle, gedecideerde uitvoering
roepen ze lichtheid en tegelijk
een nieuwsgierig makende
spanning op. De wonderlijke
droombelevenissen brengen
het lichaam aan het kronkelen.
De armen beschrijven barokke
lijnen. De gewrichten en nek-
wervels maken vreemd schar
nierende bewegingen. En wat
de choreografie daarbij zo inne
mend maakt is de puntig komi
sche uitstraling van de danse
ressen. Ze doen soms denken
aan Mickey Mouse-achtige ani
matiefilmwezentjes. Als de
droom beklemmend wordt,
2
EMI, eigenaar van de studio,
schrijven jaarlijks zeker hon
derdduizend fans hun namei
op de muren van het geboiQ n'
,,We maken het iedere week 8'
schoon. Maar het is een tradi IE
tie die we leuk vinden.
Met de openstelling viert de
studio dat het vijfentwintig
jaar geleden begon met het
maken van soundtracks vooi |e
films. John Williams dirigeer gi
de toen het London Sympho
ny Orchestra bij de opnamei
van de muziek voor Raiders 1
The Lost Ark.
probeert één van hen er me
aandoenlijke piepjes en krei
tjes uit los te komen. 'More
More Night' is allesbehalve
nachtmerrie, maar een dan: g
stuk vol humor en troost, ui
voerd door drie vrouwen die p
niet alleen goed kunnen dai
sen, maar ook performance
kwaliteiten hebben.
Ook 'Compass for Fools' va
röme Meyer toont mensen
in hun innerlijke wereld ron
dwalen. Maar deze keer gaa jjj
het om vier gekken. Zo kem jj
achtig, eenvoudig en persoi ,j
lijk de choreografie van Tor
is, zo overdadig, overspann
en geforceerd is 'Compass I
Fools'. De bewegingen spat
alle kanten op. Het beginbe
is nog wel mooi en indringt
Een danseres zit aan lange
wen vast en lijkt door ande
bewogen te worden. Maar
dra de andere drie, die de t
wen vasthielden, opkomen 1
breekt er een orgie los van
nische zwaai-, ren- en valp N
en, sprongen, bizarre tafen er
verwrongen pogingen tot g
tact en spastisch gefladder r
de armen. Verwilderd dwa to
len de personages in hun 1
nen rond. Er zijn wel mom n
ten die op de lachspieren e
ken. Ook zijn er mooie still wi
vens op een tafel en nog w dr
korte groteske scènes waai e
ineens van opkijkt en die 0 )l
netvlies blijven staan. Maa g
ze verwijzingen naar het si >r<
derij 'Het Narrenschip' vaihl
roen Bosch zijn eilandjes i te
choreografie die door veel
uit elkaar valt.
Amsterdam - Lazarus van An-
dré Manuel en Antiquariaat
Oblomow van Erik van Muis
winkel en Diederik van Vleuten
maken kans op de Poelifinario,
de prijs voor het meest indruk
wekkende cabaretprogramma
van het seizoen. Dat heeft de
Vereniging van Schouwburg
en Concertgebouwdirecties
(VSCD) laten weten. Ir
maakt de cabaretjury n
nominaties bekend. De
kent sinds 2003 jaarlijks
retprijzen toe in twee cat®
en. Behalve de Poelifina
dat de Neerlands Hoon
stemd voor een cabareti®
een opvallend programl
een opvallende ontwikkel!
In Leiden en de regio bestaat
grote belangstelling voor pro
fessionele en amateuristische
kunstbeoefening. Heilig Vuur
volgt stad- en regiogenoten die
musiceren, zingen, dansen, to
neelspelen, fotograferen of op
andere wijze actief zijn. Van
daag: Dianne van Klink uit Kat
wijk.
Al 25 jaar gaat Dianne van
Klink minstens een keer per
jaar naar Lourdes om daar als
vrijwilliger zieken te verzorgen.
Dit voorjaar staat er weer een
week gepland, maar dan met
een speciaal doel erbij. Van
Klink zingt namelijk mee in de
Nederlandse musical 'De ont
moeting' die in de Franse be
devaartsplaats wordt opge
voerd in de Bernadette-kerk,
op initiatief van de stichting
Aquero. Deze stichting, die
weer is opgericht door vrijwilli
gers van de Vereniging Natio
nale Bedevaarten, maakt reizen
naar Lourdes mogelijk voor
mensen met een krappere por
temonnee.
Vijf jaar geleden voerde die
stichting ook al een succesvolle
musical op in Lourdes, over
Bernadette en haar visioenen
van Maria. Dit keer wordt er
een eigentijds verhaal verteld,
dat draait om de ontmoeting
van Wilem en Sanne in
Lourdes. Willem is een vijftiger
die niet meer lang te leven
heeft en nog een keer in
Lourdes wil zijn voordat hij
sterft. Sanne is door haar ou
ders naar Lourdes gestuurd na
het dodelijke ongeluk van haar
vriend Pim. Eigenlijk weet zij
niet goed wat ze er moet vin
den. De toevallige ontmoeting
van de twee hoofdpersonen in
Lourdes zorgt er voor dat hun
blikken op het leven verande
ren. „Intussen is het publiek
ook getuige van enkele ont
moetingen tussen andere pel
grims en enkele vrijwilligers",
vertelt Van Klink. „Zo wisselen
serieuze momenten en vrolijke
stukken elkaar af."
De stichting heeft de Bernadet-
tekerk, waar plaats is voor dui
zenden toeschouwers, voor
twee dagen weten te reserve
ren. Op zaterdag 14 mei houdt
het 80-koppige gezelschap de
generale repetitie, om vervol
gens op zondag 15 mei, eerste
pinksterdag, het stuk eenmalig
voor een hopelijk volle kerk op
te voeren. Van Klink heeft zelf
geen hoofdrol, maar zingt in
het koor dat bijna 60 mensen
telt. De koorleden stellen alle
pelgrims voor die vooral in de
zomer met duizenden tegelijk
Lourdes bezoeken.
Aan de productie meedoen
ging niet zomaar: evenals alle
deelnemers moest ze op audi
tie. Alle vrijwilligers die be-
Dianne van Klink: „Tot nu toe geniet ik er met volle teugen van. Maar het is voor mij wel eenmalig."
Foto: Dick Hogewoning
kend zijn bij de Vereniging Na
tionale Bedevaarten konden
vorig jaar auditie doen in
Veenendaal. Daar repeteren we
ook sinds september. Het leek
wel Idols; je zong een s(uk en
een soort juiy luisterde kritisch
toe. Zoveel ervaring heb ik nu
ook weer niet, ik heb hiervoor
alleen in een jongerenkoor ge
zongen."
Tijdens het stuk kan Van Klink
geen moment het toneel verla
ten en dat kan nog wel eens
zwaar worden. „Het koor staat
bijna anderhalf uur lang conti
nu op het toneel", vertelt de
sopraan. „We zijn niet de hele
tijd aan het zingen, maar je
bent dus wel voortdurend aan
wezig." De stemmen zijn in ie
der geval al goed geoefend. De
cd met alle liedjes uit de pro
ductie is namelijk al opgeno
men. „Dat was een unieke er
varing. Het was voor velen en
ook voor mij namelijk voor het
eerst dat we meededen aan het
opnemen van een cd. Het is
voor mij ook de eerste keer dat
ik aan zo'n groot project mee
doe. De meeste anderen heb
ben wel in toneelgezelschap
pen of koren gezeten. Dat is te
merken, er zitten goede stem
men bij."
Wie overigens deze musical
wel wil zien, maar er niet voor
wil afreizen naar Lourdes, kan
een try-out meemaken in het
Health Center Hoenderdaal in
Driebergen. Daar speelt het ge
zelschap op zaterdag 23 en
zondag 24 april een drietal try-
outs. Van Klink is nog niet ner
veus met de voorstellingen in
zicht. „Maar die zenuwen zul
len wel komen bij de eerste try-
out", lacht ze. „Tot nu toe ge
niet ik er met volle teugen van.
Maar het is voor mij wel een
malig. Ik hoef hierna niet per
se door te gaan met musicals."
Kaarten voor een try-out van
'De Ontmoeting* zijn te be
stellen tel. 0297-521487. of
www.aquero.nl. Op de websi
te is ook meer informatie over
de musical te vinden.
tekst: Joris Rietbroek
foto: Dick Hogewoning
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Zonder omwegen' door
Bert Klunder. Gezien: 22/3, schouwburg
Leiden.
Er sluipt iets voorspelbaars in
het optreden van Bert Klunder.
Het gaat bij hem altijd om ge
tob waar je regelmatig smake
lijk om kunt lachen. Hij kan im
mers zeuren als geen ander,
schudt voortdurend zijn hoofd
over de ontevreden medemens
en durft dan in dit programma
toch nog te beweren: 'ik klaag
nooit'. Terwijl we weten dat zijn
programma's in feite één grote
jammerklacht zijn.
Toch probeert Klunder in 'Zon
der omwegen' iets nieuws uit.
Hij verschuilt zich ditmaal niet
achter een personage. Bij vorige
optredens koos hij de rol van
pianostemmer, uitgebluste le
raar of officier van justitie. Hier
zit hij als Bert Klunder op een
stoeltje en doet alsof hij exis
tentiële bespiegelingen uit de
losse pols formuleert. Zijn pro
gramma laat dus alle toneelma
tigheid achter zich en is nu ka
ler dan ooit.
In zijn sombere wereldbeeld
krijgen de vrouwen altijd de
schuld. Hij schetst hoe het al
fout ging door toedoen van een
vrouw ten tijde van het para
dijs. En lardeert zijn groten
deels vrouwvijandige betoog
met talrijke voorbeelden. Zo
wordt de man door de vrouw
bij elke onenigheid steevast
voor 'egoïst' uitgemaakt, met
soms ter afwisseling een bij
voeglijk naamwoord daaraan
1
toegevoegd: 'vuile egoïst', c
zo'n betoogtrant, die we i
dels wel zo'n beetje van h |g
kennen, krijgt hij toch we |g
lachers op zijn hand. n
Het moet een 'nuttige avt
worden. Bij herhaling not s
de vragen, waar het in we
om draait: Waarom is het
Hoe moet het? Wat kun g
we er aan doen? Op duidi n.
antwoorden daarop hoe\Pa
natuurlijk niet te hopen. 1
antwoord gaat waarschiji
schuil achter de metafooi
het frambozenijsje. Als je
ijsjeswinkel één bolletje 1
smaken mag kiezen en je
frambozen, dan moet je I
daarmee doen. Niet mee
die andere 41 nadenken.
Het is de simpele levenslf1"
een leuke sombermans c Fdi
langzamerhand iets te va
herhaling dreigt te vallen
door Jacob Moerman
den haag - Een kwartje kostten ze oorspronke
lijk, die kleine Dick Bos-boekjes met het formaat
van een pakje sigaretten. Het eerste deeltje ver
scheen in april 1941. Vanaf dat moment kreeg de
jeugd te maken met een held, altijd recht door
zee, nieuwsgierig, niet zonder humor en bedre
ven in de oosterse vechtsport jiu-jitsu. Iedere
maand rolde een nieuw avontuur van de persen,
verkrijgbaar bij de kiosk op de straathoek. De vol
ledige reeks, negentien delen in totaal, wordt nu
opnieuw uitgegeven. Komende maand verschijnt
het eerste deel.
De laatste dertig jaar was er niet veel aandacht
voor deze stripheld van weleer, maar dat was
vroeger wel anders. Vanaf zijn geboorte weet
Dick Bos, een creatie van Alfred Mazure, talloze
jonge lezers aan zich te binden. Met tot de ver
beelding sprekende boektitels als 'Dr. X. Li-
Hang', 'Gas', 'Zilver' en 'Chicago' wordt de strip
ongemeen populair. Sommige boekjes bereiken
een oplage van meer dan 100.000 exemplaren.
Ook tijdens de oorlog, ondanks de papier
schaarste. Boekjes uit 1942 worden maar al te
vaak gemaakt van verschillende soorten papier,
nog steeds te herkennen aan de verschillende
kleuren bruin en beige van de katernen. ,o!
Mazure creëert Dick Bos aanvankelijk als
daad van verzet. Deze stripheld is voor heao
vooral een Nederlander die in moeilijke oir*
digheden zijn mannetje staat en de moed P
laat zakken. Het is dan ook niet toevallig dj^
naam van deze stripheld klinkt als het Engtar
'boss'. Nadat in 1942 in totaal vijftien boeNe-
verschenen, krijgt Mazure bezoek van twe
nen van het uitgeversbedrijf Ullstein. Zij dia
hem het voorstel om van Dick Bos een SS jr
te maken. De avonturen moeten zich zowj58
het front afspelen als in het circuit van de I01
handel, waartegen Bos ten strijde zal treklÉjj
lokaas spiegelen de beide mannen Mazurfo
miljoenenoplage voor. Maar hij weigert. M3
resultaat dat een paar weken later de boelL
meer mogen verschijnen en Dick Bos worjgr
dreigd met een plotselinge dood. s
Mazure besluit vrij snel na de oorlog zijn 1^
Bos nieuw leven in te blazen. Maar ook d%a
men de problemen om de hoek kijken. Er(ai
een banvloek over Dick Bos en de andere1
helden uitgesproken, vanuit het Nederlan,,
nisterie van Onderwijs, Kunsten en WeteiV;
pen. Na een kort vervolg van 1964 tot 196lsg
de held nu dus in volle glorie terug.
