Boekenweek succesvolste ooit
KUNST 8c CULTUUR
Carel Kraayenhof speelt Matthaus met Kracht
Rijnstreekkoor weet goed raad met zware muziek van Wylie
After Forever:
The show must go c
De Gelukkige Mandarijn
grappig en eigenzinnig geheel
'Stromen'
Ex Animo buitenge wc.
alert en emotioneel
in de Waag, een sympathiek festival
Lopez wint Radiusprijs
Bijzondere bewerking met bandoneon, trompet en slagwerk in Leidse Schouwburg
HDC941
Yannick van de Velde. Foto: CPD
Nominatie voor
Van de Velde
los angeles/amsterdam - De
Nederlandse acteur Yannick
van de Velde is voor zijn hoofd
rol in de jeugdfilm 'In Oranje'
genomineerd voor de Ameri
kaanse Young Artist Award, de
Oscar voor jonge acteurs onder
de achttien. Het is voor het
eerst dat een Nederlandse ac
teur voor de prijs in aanmer
king komt. De ceremonie vindt
dit jaar voor de 26ste keer
plaats. In het verleden kregen
onder meer sterren als Reese
Witherspoon, Christina Ricci,
Leonardio DiCaprio en Elijah
Wood de prijs. De prijs voor
beste buitenlandse jeugdacteur
wordt voor het eerst uitgereikt.
De Young Artist Awards worden
op 30 april uitgereikt in Holly
wood.
Anouk winnares
}FM Awards
Amsterdam - Zangeres Anouk is
de grote winnares van de 3FM
Awards. Luisteraars van de ra
diozender kozen de Haagse tot
beste zangeres. Ze kreeg tevens
de Schaal van Rigter voor meest
gedraaide artiest op 3FM. Deze
prijs is genoemd naar de vorig
jaar overleden radio-dj Wim
Rigter. De radioprijzen voor
Nederlandse popmuziek wer
den dit jaar voor het eerst uitge
reikt. De Award voor beste sin
gle ging naar Lange Frans en
Baas B met hun nummer 'Zin
loos'. Beste mannelijke artiest
was dj Tiësto en Kane is volgens
de luisteraars de beste band. De
titel beste liveband ging naar
Di-rect. The Sheer was beste
nieuwkomer en Intwine heeft
met 'Perfect' het beste album
gemaakt.
Gouden Uii voor
Frank Westerman
gent - Frank Westerman heeft
zaterdag in Gent de Gouden Uil
gewonnen voor zijn boek 'El
Negro en ik'. De jury van de
Belgische literaire prijs noemde
het werk van de Nederlander
een 'meeslepende aanklacht te
gen opportunisme'. Westerman
ontving naast het beeld van de
Gouden Uil een bedrag van
25.000 euro. Ook de Gouden Uil
voor jeugdliteratuur ging naar
een Nederlander: Guus Kuijer.
Zijn boek 'Het boek van alle
dingen' stak volgens de jury
hoog boven het hele aanbod ui-
t.In 'El Negro en ik' vertelt Wes
terman aan de hand van het
beeld van een opgezette Afri
kaan het Europese denken over
slavernij, kolonialisme en racis
me. Hij zag het beeld als 19-ja-
rige student, ontwikkelingswer
ker in opleiding, in een Spaans
museum.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'De Gelukkige Mandarijn'
van Frank Houtappels. Met Alex Klaasen,
Lottie Hellingman, Ellen Pieters, Nina
Deuss en Chiara Tissen. Regie: Porgy
Franssen. Gezien: 19/3, Leidse
Schouwburg, Leiden. Nog te zien: 1/4
Wassenaar.
Hun samenwerking eindigde
tien jaar geleden abrupt als ge
volg van een tragisch ongeval
annex moord. De vijf voormali
ge medewerkers van het inmid
dels dichtgespijkerde Chinese
restaurant 'De Gelukkige Man
darijn' komen na al die jaren
weer eens samen. Wie hen
daarvoor heeft uitgenodigd,
blijft heel lang in het ongewisse.
In elk geval benutten zij de ge
legenheid om uitvoerig te spre
ken over de nooit opgehelderde
gebeurtenissen van toen. Nie
mand blijkt achteraf helemaal
vrijuit te gaan. Daarbij lopen de
onderlinge spanningen nogal
eens op.
Als je het stuk zo samenvat,
klinkt het als een thriller. Ge
deeltelijk is dat zo. Als echter na
één van die vele gespannen
conversaties in het stuk het ge
zelschap uitbarst in een Frank
Sinatra-lied, dan zou je bijna
van een stijlbreuk kunnen spre
ken. 'This is a lovely way to
spend an evening' - kan het iro-
nischer? En het blijft niet bij die
ene 'stijlbreuk', er zijn nog vijf
van die, hier in een speciale
context geplaatste, songs. Op
zulke momenten tendeert 'De
Gelukkige Mandarijn' naar een
muzikale komedie.
Het resultaat is een aparte com
binatie van theatergenres die
ook nog een speciale ontkno
ping kent. Als namelijk alles
zo'n beetje is gereconstrueerd,
herhaalt zich min of meer de
geschiedenis. Tekstschrijver
Frank Houtappels (die zowel
voor televisie als voor het thea
ter opmerkelijke dingen heeft
geschreven) heeft hiermee we
derom een origineel gegeven
geconstrueerd.
Gelukkig zijn de diverse aspec
ten van het stuk bij de spelers
in goede handen. Cabaretiers
en acteurs komen hier tot een
vruchtbare samenwerking. Alex
Klaasen en Ellen Pieters bij
voorbeeld kennen we in eerste
instantie als cabaretiers, de
overigen als actrices. Iemand
als Lottie Hellingman blijkt in
deze productie het komedie
spelen uitstekend te beheersen.
Het ene moment geven ze een
mini-showtje weg of brengen
met vileine spot een lied, het
andere moment creëren ze de
spanning van een heuse 'whod
unit'.
Weliswaar geen diep uitgewerk
te karakters, maar ook beslist
geen bordkartonnen typetjes.
Een grappig, eigenzinnig ge
heel.
muziek recensie
Ken Vos
Concert: muziekfestival Stromen. Gezien:
19/3, De Waag, Leiden.
Stromen, een klein festival be
staande uit vier concerten op
twee locaties, is het resultaat
van de samenwerking tussen
drie kleine podia die het niet
gemakkelijk hebben en daarom
regelmatig de handen ineen
slaan. Hot House, de X en
Burcht Jazz programmeren mu
ziekstijlen die in eikaars ver
lengde liggen in de hoop daar
een breder publiek mee te be
reiken.
Na de theatermuziekvoorstel-
ling 'Toverwater', onder leiding
van Tony Overwater, 's mid
dags in het Volkshuis, was er 's
avonds een drieluik dat ge
opend werd door een nieuwe
editie van het Yuri Honing
Kwartet.
De vierde man is nu de Berlijn-
se gitarist Frank Moebus die
met zijn grillige, maar ook uit
gesponnen spel een goede part
ner is voor de strakke lijnen van
saxofonist Honing. Het kwartet
laat zich voor deze tournee in
spireren door de muziek van
Miles Davis tussen 1969 en
1975, dus strakke ritmiek ge
koppeld aan wispelturige, lange
improvisaties.
Gelukkig houdt het kwartet het
wat de improvisaties betreft
overzichtelijk en spannend,
maar het groepsgeluid wil on
danks de redelijk volle Waag
p
muziek* recensie
Susanne Lammers
Concert: Matthaus Passion van J.S. Bach
door Ex Animo, Jeugdkoor Op Maat en
het Randstedelijk Begeleidingsorkest
o.l.v. Wim de Ru. M.m.v. Alex Vermeulen
(evangelist), Joep Bröcheler (Christus),
Silvia Schlüter, Tetsje van der Kooi e.a.
Gehoord: 18/3, Hooglandse kerk, Leiden.
De Hooglandse kerk is bepaald
de mooiste van Leiden, maar
als het om muziek gaat, is hij
wel een beetje egoïstisch. Hij
slurpt ook van Ex Animo's Mat
thaus Passion het leeuwendeel
op, de contouren kun je wel
zo'n beetje volgen, maar de fi
nesses, de details en de afwer
king komen niet voorbij het
schip. Dat is jammer, want
daardoor wordt Bachs passie
muziek toch een beetje een ge
bergte dat je in de verte ziet
schemeren en soms blinken,
maar uiteindelijk onbereikbaar
ver weg blijft.
Met de solisten had Ex Animo
een beetje pech. Van de oor
spronkelijk gecontracteerden
waren er twee ziek. Tetsje van
der Kooi bleek een gelukkige
vervangster voor Dionne Brus-
see, maar invaller Henk Gunne-
man zong de tenor-aria's op
het randje van adequaat. De
versieringen hinderden de toch
al niet heel grote stem van alt
Silvia Schlüter en bas Evert Jan
Nagtegaal zong zijn aria's rond
uit saai.
Joep Bröcheler, die de d
partij zong, bleek niet g£n
stem, zijn bijdragen klo I
wel diep, maar veel te rfei
te weinig stevig om drafcfl
zijn. Dat maakte hem t< >t<
wat afwezige Jezus. Eva
Alex Vermeulen hield h
te sober soms. Zijn hel( n<
stem vertelde het verha
lijk, pas wanneer Jezus
latus staat, laat hij emo
Verreweg de mooiste sc
bijdrage is het duet 'So
Jesus nun gefangen'. Sc
en Van der Kooi versmi
prachtig en verbeelden 0
sief en beheerst verwaï
wanhoop, doorsneden
verontwaardigde en be
bae van het koor, die d 1
sage naar een hoog niv
len.
Het meest opvallende
Matthaus Passion warcf-,e
dragen van het koor. E
zong buitengewoon alë—
emotioneel. Het contra^
de van spanning strak 1
turbae en de contempl
soms ronduit gevoelige^
getuigde van inlevingsv
gen en het razendsnel
van rol naar rol, van opv
en bloeddorstig volk ni
zette christenen, verliee
enige hapering. De inli (U1
totaal. Daarbij bewaart 1
Animo balans en zuive
bleef het bij een besch 311
bruik van dynamiek. Gr0
stemgroep die uitscho !s
klankkleur bleef tot in
koor glanzend, vol en 1iö'
muziek recensie
Maarten Baanders
Concert: The Jerusalem Passion' door het
Rijnstreekkoor o.l.v. Jan Verhoef. Gezien: 18/3,
Immanuëikerk, Rijnsburg.
In Nederland worden niet vaak wer
ken uitgevoerd van Murray Wylie.
Deze Australische componist schrijft
christelijke muziek in een conserva
tieve, directe, enigszins bombastische
stijl. Het Katwijkse Rijnstreekkoor
heeft zich daar niet door laten af
schrikken.
Met de uitvoering van delen uit 'The
Jerusalem Passion' toont het koor
aan dat Wylie een bezielend compo
nist is, die de beleving van de christe
lijke boodschap op een heldere en di
rect aansprekende manier verklankt.
Jan Verhoef geeft stevig en soepel lei
ding aan het koor, waardoor de mu
ziek veel vaart krijgt.
Veel onderdelen van dit oratorium
worden gekenmerkt door een stem
mingsomslag en een climax 'Hope of
Unity' bijvoorbeeld begint met don
kere mannenstemmen en orgel. Het
Rijnstreekkoor geeft een mooie me
lancholieke tint aan deze passage.
Verderop wordt deze opengebroken
als de vrouwenstemmen inzetten,
waarna dit lied met een rijke klank en
vol gloed eindigt. Ook in andere de
len slaagt het koor erin om deze op
wekkende werking tot stand te bren
gen.
Verrassend in Wylies compositie is de
combinatie van zware plechtstatig
heid en lichte melodieën. 'Why Hast
Thou Forsaken Me?', klinkt het in een
door Wylie vaak toegepaste neer
gaande melodische lijn, om af te wis
selen met een bijna swingend cou
plet. Juist door die tegenstelling krijgt
zo'n zwaardere passage veel drama
tiek. Deze muzikale zeggingskracht
brengt het Rijnstreekkoor goed over.
De spanning van het verhaal over Je
zus' optreden in het oude Jeruzalem
en het op aarde neerdalen van het
nieuwe, hemelse Jeruzalem, wordt
ook nog eens met verve vertolkt door
vertelster Inge Post.
Een prachtige rol is weggelegd voor
de sopraan Marjo van Someren. Van
haar warme, intense timbre gaat vaak
een meeslepende werking op het
koor uit. 'The Consolation' wordt
mooi gezongen. De rustige partij van
Van Someren krijgt een stralende
omlijsting van eerst de vrouwenstem
men, en later van het hele Rijnstreek
koor.
Ook de instrumentalisten doen het
goed. Met veel bravoure speelt pia
nist Jan Lenselink zijn begeleiding,
waarin talloze speelse uithalei bi
stopt zitten. Trompetten, tron ei
en pauken zorgen voor dramare
soms een roerige sfeer, terwijl
dwarsfluitistes Annemieke Lui
Marinda Kusters, vooral als
ren, indruk maken met hun z
dige klank. De mooi uitgevoei "j
bopartij van Ymeen Korevaar ls
sterk bij aan het stalende kara 'd
de muziek. 111
Het Rijnstreekkoor heeft zich d<
goed ambassadeur getoond v;ei]
muziek van Wylie!
nd
Amsterdam Maria Lopez van Het Nationale Ballet heeft vrijda
Het Muziektheater in Amsterdam de Alexandra Radiusprijs ont\
gen. De 28-jarige Amerikaanse krijgt de aanmoedigingsprijs vo<
lettalent wegens haar grote uitstraling en haar sprankelende to
persoonlijkheid. De prijs werd uitgereikt door Alexandra Radius
Voor Anna Seidl was er de Panthère Oeuvreprijs. Ze danste ond
meer leidende rollen in 'Romeo en Julia' en 'Het Zwanenmeer'.
Foto: ANP/Juan Vrijdag
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert: After Forever. Gezien: 19/3, LVC,
Leiden.
Bij After Forever staan ze de
laatste weken niet te springen
van vreugde. In februari werd
bij drummer André Borgman
kanker geconstateerd. De band
zocht in ijltempo een plaatsver
vanger want de succesvolle
Limburgse band heeft een
drukke agenda en, zoals Fred
die Mercury van Queen al lang
geleden zong: 'The show must
go on'.
Eigenlijk hoeft zangeres Floor
Jansen weinig te doen om in
druk te maken. De wind van de
ventilator beweegt frivool door
haar haren en het oogverblin
dende roodleren topje doet de
rest. Ondanks de recente tegen
slagen staat er een band met
een winnaarsmentaliteit, uit
straling en heel veel speelminu
ten achter zich. 'Childhood in
Mihor', met de zachte kinder
stemmen op de achtergrond en
'Beautiful Emptiness' worden
als een geweldige eenheid11
zaal in geslingerd. Het zin
gaat Floor Jansen ogenscl I
makkelijk af. Even is ze go1
prinses met de betoveren
sprookjeszang, dertig seci
later draait ze 180 graden 1
en lurkt met haar enorme1
halen dicht tegen de in dfc
wereld ongebruikelijke op
aan.
Die geraffineerde stemwis
gen en de heftige gruntstr
van Sander Gommans zo
voor de unieke sound vai
Forever. De band kiest rn
veelvuldig vol geplamuui '1
symfo-tapijtjes, aangevul11
breed uitwaaierende stac
opererende gitaarpartijei
veelvuldig voor dezelfde e
bouw van de nummers. s'
Met 'Glorifying' en het m
diase klanken onderstem
'Through Square Eyes' k(
band uit het zuiden lang
het meer metalachtige re
re. De enorme power vai -
band gaat hier vergezeld
een dansend pandemoni
van lange haren. Jansen I
zich hier aan vast, maari
tuigt bij de drukke passa
voor de volle 100 procen J
Rapdichter KAÏN: doordringende podiumaanwezigheid die kritisch en
belerend uit de gospeltraditie put. Foto: Eric Taal
maar niet goed samensmelten. ritmische continuïteit te accen-
De basgitaar van Tony Overwa- tueren, een essentieel element
ter klinkt vaak te wollig om de in de gekozen muzikale rich
ting. Ook Joost Lijbaarts precie
ze drumspel lijkt af en toe in de
ruimte op te lossen. Gaande
weg klinkt de band wel beter als
geheel, maar ondanks de goede
improvisaties komt het muzika
le concept niet geheel uit de
verf.
Iets later, maar ook vroeger in
de geschiedenis is de muziek
van Electric Barbarian te plaat
sen. De band onder leiding van
basgitarist Floris Vermeulen
maakt meteen indruk door rap
dichter KAÏN die kritisch en be
lerend direct uit de gospeltradi-
tie put. Met zijn doordringende
podiumaanwezigheid roept hij
meteen de goede spanning op
voor het verder merendeels in
strumentale optreden van Elec
tric Barbarian.
Een centrale rol is weggelegd
voor DJ Grazzhoppa, op draai
tafels, die het goed weet te vin
den met het vierkante drum-
spel van Harry Ar ling. De mu
ziek is van een hoge intensiteit,
maar er is ook veel ruimte voor
speelse improvisaties, vooral
van trompettist Bart Maris. Ma-
ris doet veel onverwachte din
gen en eist makkelijk de aan
dacht op voor zijn op Miles Da-
vis en Don Cherry gestoelde
speelwijze. Het optreden kent
veel variatie en interessante
muzikale scharnierpunten, zo
als een explosieve uitwisseling
tussen Ar ling en Grazzhoppa.
Tekenend voor de goede, ont
spannen sfeer in de Waag is de
afsluiting met de sympathieke,
maar iets te strakke Braziliaanse
electro-dansmuziek van Electro
Coco.
door Hans Visser
leiden - De Matthaus Passion
met bandoneon, trompet en
slagwerk? „Het kén", zegt Carel
Kraayenhof. Nadat Egon Kracht
drie jaar terug zeer aangenaam
verraste met zijn bewerking
voor zijn eigen jazzensemble
The Troupe, maakte hij een
nieuwe bewerking met daarin
partijen voor trompettist Erik
Vloeimans, slagwerker Murk
Jiskoot en de bandoneonist uit
de Beemster. De bijzondere
Matthaus is op 28 maart (twee
de paasdag) in Leiden te horen.
„Het idee ontstond toen we el
kaar een jaar geleden tegen
kwamen bij de radio", vertelt
Kraayenhof. „Egon schrijft voor
deze bewerking al mijn noten
en ik moet zeggen: het klinkt
fantastisch. Kerkelijk bijna.
Maar een bandoneon zit in ze
kere zin dan ook dichtbij het
orgel dat ook bij Bach een grote
rol speelt. Maar simpel is het
niet. Deze muziek van Bach is
meerstemming dus speel ik ook
op de bandoneon met elke
hand vaak een andere melodie,
waarbij je ook nog te maken
hebt met de technische eisen
die het instrument stelt."
„Dat vraagt dus om veel repeti
ties, maar het mooie daarvan is
weer dat je zoveel in de Mat
thaus Passion ontdekt, dat je er
weer eens achter komt hoe ge
niaal Bach is geweest. Het leuke
is ook dat ik hier geen hoofdrol
speel maar onderdeel ben van
het geheel. Alles wat we doen
staat in dienst van deze passie
muziek."
Kraayenhof die de afgelopen
maanden nummers op cd zette
met onder meer Rob de Nijs en
in Argentinië met de groep Blof,
mag zich intussen ook verheu
gen in een fors groeiende be
langstelling vanuit Duitsland.
Tussen al die bedrijven door
werkt hij aan een nieuwe cd
met muziek van de Italiaanse
filmcomponist Ennio Morrico-
ne. „We leerden elkaar kennen
bij de opnamen van de laatste
cd van Dulce Ponte, waarop ik
haar begeleid in een nummer
van hem. Hij vond de klank van
het bandoneon zo mooi dat hij
besloot om bij hem in Italië een
cd met mij op te nemen. In juli
gaat dat gebeuren. We zullen
natuurlijk veel filmmuziek op
nemen, maar hij schrijft ook
een paar nieuwe nummers."
Matthaus Passion o.a.: 25
maart, De Meerse, Hoofddorp;
28 maart, Leidse Schouwburg,
Leiden (15.30 en 20.15 uur).
amsterdam/leiden - De Boeken
week 2005 was een groot succes.
Dat concludeert de organisatie
uit een steekproef onder twintig
boekwinkels, die gemiddeld 15
procent meer klanten ontvingen.
Ook boekverkopers in Leiden en
de regio melden een omzet die
fors hoger ligt dan vorige jaren.
De Stichting Collectieve Propa
ganda van het Nederlandse Boek
(CPNB) noemt de jubileumeditie
van de Boekenweek de meest
succesvolle in de 70-jarige ge
schiedenis. De Boekenweek
werd zaterdag afgesloten.
De boekverkopers noemen di
verse redenen voor de grote be
langstelling: de aantrekkings
kracht van het Boekenweekge
schenk ('Zomerhitte' van Jan
Wolkers), het vrij reizen met het
geschenk op zondag 13 maart
en het rijke aanbod van ge-
schiedenistitels die aansloten
op het motto van de Boeken
week.
'Zomerhitte' werd uitgegeven in
een oplage van 751.000. Dat
bleek soms niet genoeg. Twee
dagen voor het einde van de
Boekenweek was de voorraad
Boekenweekgeschenken in een
aantal winkels zo goed als op.
Ongeveer een derde van de
boekhandels had geen exem
plaren meer. Om die reden is
de tv-spot over de Boekenweek
en het geschenk stopgezet.
Boekenweekorganisator CPNB
stelt de oplage van het Boeken
weekgeschenk vast op basis van
de bestellingen van de boek
winkels. Van 'Zomerhitte' wer
den 750.000 exemplaren ge
drukt. Op de internetsite van
Boekblad zegt CPNB-directeur
Bij boekhandel De Kier werd de Boekenweek zaterdag afgesloten met een uitbundig 'optreden' van een auteursduo: Maarten 't Hart en Rosi-
ta Steenbeek signeerden hun werk, eerst bij de boekwinkel in Voorschoten en later in de middag bij de winkel in Leiden. Foto: Hielco Kuipers
Henk Kraima dat een aantal
boekverkopers niet goed heeft
ingeschat wat Jan Wolkers te
weeg zou brengen. Ook de po
pulariteit van het Boekenweek
thema geschiedenis is onder
schat.
Het tekort aan Boekenweekge
schenken schaadt volgens Kra
ima de reputatie van de Boe
kenweek bij de lezers. De orga
nisator had al besloten - bij wij
ze van hoge uitzondering - op
eigen risico een forse buffer aan
te leggen. Maar ook deze exem
plaren waren vorige week al
weg.
In 2006 vindt de Boekenweek
plaats van 15 tot en met 25
maart.
