REGIO
De wijkverpleegster
Met wie heb je het gedaan?
daar nadrukkelijk kan schade berokkene
10
vrijdag iö maan i
Goeie Mie herleeft in winnend verhaal van de wedstrijd 'Sleutels van het verleden'
vervolg van voorpagina
'De wijkverpleegster' is het winnende
verhaal van de verhalenwedstrijd 'Sleu
tels van het verleden', georganiseerd in
het kader van het Leidse boekenweek
festijn. De opdracht daarbij was het ver
leden van Leiden tot leven te wekken in
maximaal 1500 woorden.
De bel gaat. De 91-jarige Cornelia Hees
schuifelt naar de voordeur. 'Mevrouw
Hees? Ik ben de nieuwe wijkverpleegster, Mia
Swanenburg.' Er flitst iets door de gedachten
van de oude vrouw, maar ze kan het niet
thuisbrengen.
Ze laat de wijkverpleegster binnen en loopt te
rug naar de huiskamer, steun zoekend bij de
muur.
'U woont hier mooi, in de Groenesteeg.'
'Bedankt, ik ben in deze buurt geboren en ge
togen. Komt u hier ook vandaan?' 'Nee me
vrouw, ik kom uit Dordrecht. Ik ben pas in
Leiden komen wonen.' 'Daar zult u geen spijt
van krijgen, Leiden is een mooie stad.'
'Dat vind ik ook,' lacht Mia. 'Mijn collega's in
Dordt zeiden tegen me: "Als je maar geen spijt
krijgt, Mie, van je verzoek om overplaatsing."
Ik heb het hier goed naar mijn zin.'
Terwijl ze dat zegt, knielt ze neer voor de stoel
\vaarop mevrouw Hees is gaan zitten. 'In mijn
papieren staat dat u last hebt van een open
been. Ik kom de wond schoonmaken en een
nieuw verband aanleggen.'
Ze wikkelt het verband zorgvuldig af en vraagt:
'Kunt u zich wel redden?' 'Dat gaat wel.' Op de
een of andere manier krijgt ze haar naam niet
over haar lippen. 'Met mijn rollator kom ik wel
bij de winkel. Ik heb de tijd.'
'Als u hulp nodig heeft, dan help ik u graag.'
Mevrouw Hees zwijgt. Mia legt een nieuw ver
band aan en staat op. 'De wond ziet er goed
uit, maar moet tweemaal daags schoonge
maakt worden. Ik kom vanavond nog een
keertje terug. Als er iets is, kunt u me trouwens
altijd bellen.'
Ze haalt een kaartje uit haar zak en legt het op
tafel. 'Tot vanavond.'
Als ze hoort dat de wijkverpleegster de deur
achter zich dicht heeft getrokken, blijft Corne
lia Hees stil zitten. Ze voelt zich onbehaaglijk.
Haar oog valt op het kaartje en blijft steken bij
de paam. Haar handen trillen als ze het kaartje
weer neerlegt. Swanenburg. Ze hoort de vrouw
weer zeggen: 'Als je maar geen spijt krijgt,
Mie.'
Mie Swanenburg, Goeie Mie, de Leidse gif
mengster die in 1881 haar oudtante ver
moordde naar wie zij is vernoemd. Zou Goeie
Mie zijn teruggekomen? Haar oudtante Corne
lia was getrouwd met een broer van Maria Ca-
tharina Swanenburg, zoals ze voluit heette. Ze
bezweek in 1881 onder hevige pijnen na het
eten van een papje dat haar schoonzuster voor
haar had klaargemaakt. Een paar maanden la
ter stierf Cornelia's zoon Willem en vervolgens
Arend, de andere. Twee jaar later vergiftigde
Mie zelfs haar ouders.
Allemaal om geld. Ze sloot verzekeringen af op
het leven van haar slachtoffers. Dat kon toen
nog zonder medeweten van de persoon in
kwestie, zolang de premie maar betaald werd.
Bij overlijden streek Mie de uitkering van het
begrafenisfonds op. Familie, vrienden, buren
en hun kinderen, Goeie Mie leek begaan met
iedereen, maar haar liefdadigheid was dode
lijk.
'Als u hulp nodig heeft, dan help ik u graag.'
De oude vrouw weet het zeker, die wijkver
pleegster is Goeie Mie. En vanavond komt ze
terug. Wat moet ze doen? Wie kan ze bellen?
En belangrijker, wie zal haar geloven? De
Een prent over het leven van Goeie Mie uit het Leids gemeentearchief. Illustratie: GPD
dochter van de buren die wel eens bood
schappen voor haar doet, maar bij het minste
of geringste over het verzorgingstehuis begint?
De stichting waarvoor Mie werkzaam is?
Destijds geloofde ook niemand in Mie's
schuld. Toch had ze kans gezien bijna hon
derd slachtoffers te maken door ze een brouw
sel met arsenicum voor te zetten. Ze kwam
aan het gif door operment te kopen, een mid
del tegen wandluizen dat bestond uit een
mengsel van zwavel en arsenicum dat door de
witkalk werd geroerd. Gebeurde dat roeren
niet goed genoeg, dan kon de arsenicum er zo
afgeschept worden.
Ze hoort weer de stem van de wijkverpleeg
ster: 'Als je maar geen spijt krijgt, Mie.' Nee,
spijt had Mie Swanenburg nooit gehad. Ja,
misschien dat ze die ene keer te snel om uit
betaling had gevraagd bij het begrafenisfonds
waar ze haai' laatste slachtoffer had verzekerd.
Daardoor had ze zichzelf verdacht gemaakt en
na een lang proces verdween ze achter de tra
lies in Gorkum.
Gorinchem, bij Dordrecht?
Zie je wel, zegt Cornelia Hees tegen zichzelf.
En was de wijkverpleegster ook niet direct
over de Groenesteeg begonnen, waar ze de
meeste slachtoffers had gemaakt? Meer aan
wijzingen heeft ze niet nodig. Goeie Mie is te
rug in Leiden, maar dit keer krijgt ze niet de
kans om haar gruwelijke praktijken uit te oefe
nen. Er zal niet nog een Cornelia Hees worden
vermoord.
De angst die de oude vrouw aanvankelijk voel
de, is omgeslagen in woede en daadkracht. Ze
staat op en loopt naar achter. Had Kees, het
mannetje dat de tuin doet, laatst niet iets over
muizen gezegd? Hij zou er wat aan doen.
Ze scharrelt rond in het schuurtje en vindt de
doos muizenkorrels op de bovenste plank. Het
doodshoofd op de verpakking lijkt haar toe te
lachen.
Om half negen gaat de bel. Cornelia Hees doet
open en kijkt Goeie Mie aan. 'Je bent precies
op tijd,' zegt ze, 'ik heb juist thee gezet.'
Corrie de Haan
TUSSEN PEN EN PAN
Mijn leven is niet saai. Vijf kinderen (Fré, Marc, Sam,
Fleur, Olivier) in de leeftijd van 13 tot 24 jaar en mijn
man (Theo) zorgen voor veel leven in de brouwerij. Vier
dagen in de week ga ik naar de redactie van deze krant.
Of ik trek op zoek naar nieuws en achtergrondverhalen
de regio in. Een ingewikkeld bestaan? In 'Tussen pen en
pan' bericht ik er wekelijks over.
Op de vroege donderdag
morgen hebben we het
aan het ontbijt al over
seks, omdat onze krant
kopt dat meisjes (scholie
ren) vaak tot seks worden
gedwongen. De jongens
schijnen op dit gebied
actiever te zijn dan tien
jaar geleden. Meestal be
waren we dat onderwerp
voor de wat latere zon
dagmorgen, want op die
eerdere uren proberen
Theo en ik nog wel eens
aan de liefde toe te ko
men. Ze weten dat alle
maal, maar praten daar
discreet niet over. Toen
Fleur een jaar geleden bij
zö'n zondagsgesprek on
bevangen vroeg of wij
ook nog wel eens wat de
den, schrok ze dat het
antwoord ja was. Ieder
een in de wereld mag het
doen behalve je ouders.
Dat gevoel hadden we in
onze tijd ook al.
Na de zaterdagse uit
gaansavond van onze
kinderen wil ik dus altijd
nieuwsgierig weten met
wie zij het hebben ge
daan. Meestal zijn dat hi
larische verhalen over
zoenen, foute jongens en
stomme meiden. Soms
zijn ze gefrustreerd om
dat er een onbereikbare
liefde is en dan komen
we met handige tips. Als
Fré toevallig thuis is, krij
gen we ook nog wel eens
wat sappige verhalen te
horen over verliefde stu
denten en vluchtige con
tacten, maar alarmerend
kan ik die hedendaagse
stories allemaal niet vin
den. Ideale schoonzonen
trekken ons huis binnen
zonder dat onze meiden
een blik op hen werpen.
De aantrekkelijkste meis
jes eten hier mee zonder
dat onze heren hun best
doen. Ja, mijn oude va
der zei laatst hardop dat
hij een vriendinnetje van
Fleur er leuk vond uit
zien. Ja, dat vonden wij
allemaal.
Toch is het volgens de
onderzoekers van het
kenniscentrum voor sek
sualiteit zorgelijk gesteld
met de onvrijwillige han
delingen van normale
jongeren. Aarzelend
vraagt Fleur wat nu pre
cies tegen je zin is. Jon
gens zoenen waar je niets
mee wilt hebben? Ze
zoent regelmatig, maar is
lang niet altijd verliefd.
„Dat is niet erg, ziekte
van Pfeiffer daarna is veel
erger", zegt Sam diplo
matiek. De zuigzoenen
die ze hebben opgelopen
en vervolgens bedekken
met haren, petjes, sjaals
en colletjes ontgaan ons
ook niet. Theo vraagt al
tijd direct of het prettig
was. Als dat laatste het
geval zou zijn - we heb
ben het nog niet mogen
meemaken - zou dat wel
eens nadelig kunnen uit
pakken voor de dader.
We hebben daar allemaal
een voorstelling bij.
Goed, we zitten nog op
het zoenen. Jullie doen
toch wel meer? De con
dooms die in de toilet-
kast liggen hoeven we
niet regelmatig aan te
vullen, dat zien wij ook,
maar toch: hoe zit het
daar mee? Ze zuchten bij
dit tweedegraads ver
hoor. „Wat wil je horen?
Wie doen dat allemaal
wel?" 5000 jongens en
meisje die geviaagd zijn
naar hun seksuele erva
ringen en belevingen.
Hier, het is de opening
van de krant. „Volgens
mij kreeg jij een paar we
ken geleden een woede
aanval bij een stompzin
nig onderzoek naar mep
pende agressieve kleuters
waar de wereld bol van
zou staan. Je geloofde er
toen niets van. In jouw
visie moet seks altijd leuk
zijn. In onze visie is dat
het ook. We meppen wel
als het tegenzit." Sam
kijkt naar Fleur. We la
chen. Zo is dat kinderen.
„Mogen we zo'n koek-
reep meenemen?" En
passant krijg ik de Hit
krant toegeworpen. „Die
seksrubriek vind jij toch
ook zo nuttig?"
Vroeger deed ik het met
het rode boekje voor
scholieren. Een prachtig
handzaam boekje waar je
alles uit kon halen. In de'
Muziek Express stonden
de teksten van de songs.
De jeugdcultuur is gesek-
sualiseerd, stellen de on
derzoekers. Ik heb veel
moeite met zo'n stelling.
Natuurlijk, ze zien meer
en ze lezen meer. Aan de
andere kant vind ik de
jeugd, en ze komen met
bakken ons huis binnen,
veel wijzer. Ze zijn ope
ner over seks, over jon
gens, over meisjes, over
avontuurtjes tijdens een
avondje uit. Ze hebben
een mening over alle so
aps en zien goed wat
overdreven is. Als ik een
groep 17-jarige jongens
of meiden moet rijden
naar een hockeywed
strijd, geniet ik op en top.
Ze zijn in deze fase te
gengesteld aan elkaar. De
jongens beschrijven stee
vast de slipjes en de mei
den behandelen het on
handige handelen van
die jongemannen. Beide
groepen oordelen mee
dogenloos over elkaar.
Met enig gevoel overi
gens, want zonder beide
seksen is een feest of een
toernooi absoluut niet
geslaagd.
Door die openheid horen
de onderzoekers nu ook
dat ze wel eens tegen
hun zin aan seks doen.
Ze hebben het er ook
over in mijn auto. En dat
de meiden dit meer aan
geven dan jongens, ver
wondert mij niet. Op la
tere leeftijd zeggen wij
vrouwen dit nog. De
vrouwenbladen staan er
bol van. Laten we dit niet
opblazen. Laten we hier
geen leger psychologen
op afsturen. Het gaat hier
om normale jongens en
normale meisjes. Mijn
vriendjes probeerden 30,
35 jaar geleden ook van
alles. En ook toen waren
er gewone scholieren die
eerder begonnen aan
seks dan ik. We moesten
de condooms wel eerst
onder de kraan houden
om te kijken of ze niet
lekten. Dat doen ze te
genwoordig niet meer.
Zorgelijk.
Saskia Stoelinga
Reageren?
s.c.m.stoelinga@hdc.nl
VRAAG
Een bezoeker met een camera verstoorde afgelopen week de voo
stelling 'Claudia Zuigt' van Claudia de Breij (foto). De vrouw op ri
weigerde te stop-
pen met filmen, ook 'OpHCime üït ffe Zflfl
toen de cabaretière 7 1 7 7 7 7 7
om omvroeg. De
Breij brak haar show af en doet nu een oproep aan collega's om
ten en het cultureel centrum Stroud voortaan tè mijden. FRIEKE
HURKMANS, bedrijfsleider van de Leidse Schouwburg, heeft het
kefietje met Claudia van een afstandje met interesse gevolgd.
Ooit zelf wel eens zoiets meegemaakt met bezoekers?
„Ja. Hier in de Leidse Schouwburg. Bij een optreden van Acda
De Munnik. In de baignoire had iemand een kleine camera op 'e
omlijsting gelegd en het ding zijn w
laten doen. Acda De Munnik had
tijdens hun show niets in de gaten,
wel."
In Putten deed de directie niets,
was jullie reactie?
„Ik was er in Putten niet bij. Weet
niet wie er van de organisatie in del
zat. Wij hebben de bezoeker na afli
opgewacht en meegenomen naar
rectiekamer. Daar degene gewezei
de consequenties en vervolgens
delijk om de tape verzocht. De z;
der minne geschikt. Zoiets kan nat
lijk veel schade berokkenen aan
ten als die opnames op internet
of op een illegale cd of dvd."
Moet Putten op de zwarte lijst of tik
dit overal gebeuren?
„Ik heb een hekel aan zwarte lijstd
ken de achtergrond van het verhaal niet, weet ook niet waai
vrouw filmde. Zoiets kan overal gebeuren, ook bij ons dus.
hoeft van mij niet op een lijst."
Had Claudia de Breij haar show moeten afinaken?
„Moet ze zelf weten. Zoals ik ook vind dat artiesten zelf maai
ten weten waar ze willen optreden en waar niet."
hdi
tekst: Ad van Kaam
fot
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1955, Vrijdag 18 Maart
N00RDWIJKERH0UT - Het is dit jaar precies vijfentwintig jaar jje
den, dat het huidige stadhuis van Noordwijkerhout in gebruik w^,-
nomen. Tot 1930 was men - alweer sinds 25 jaar - gehuisvest
gebouw, dat nu de Twentsche Bank is. Het nieuwe raadhuis we j,j(
die tijd zuinigjes opgezet en het was te voorzien, dat uitbreiding
toekomst niet uit zou kunnen blijven.
Thans is het moment gekomen dat de uitbreiding een feit zal w HA
De plannen zijn gereed en de Rijksgoedkeuring is verkregen, zo f>|
dra de architect alles aanbestedingsklaar heeft gemaakt, tot aai
ding kan worden overgegaan. Een groot voordeel is, dat de archj
die het 'oude' raadhuis heeft ontworpen, ook het ontwerp heeftr
maakt voor de nieuwbouw, hetgeen natuurlijk de stijl ten goed*
Verder is het inderdaad hoog nodig, dat er een nieuw gedeelte
bestaande gebouw wordt gezet, want de toestanden zijn eigenlij
verantwoord. De secretaris bijvoorbeeld heeft zijn 'werkkamer'
raadzaal.
ANNO 1980, dinsdag 18 maart
leiden - De bewoners van de flat op de hoek van de Vijf Meil d- M
het Bevrijdingsplein kunnen niet wennen aan het geluid dat b kop
rillon van het naburige winkelcentrum 'De Luifelbaan' produpet
Een groep bewoners schrijft aan het gemeentebestuur dat hl
Ion elk kwartier een oorverdovend geluid maakt, dat boveni
slecht van kwaliteit is. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien 1
plaatsing 2,50 (afdruk van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op giri 11
8406 t.n.v. HDC Media b.v., Postbus 2,1800 AA Alkmaar, onder vermei
Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van plaatsing) of door contante b<
de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijg
binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: T. Klein en H de Wit
E-mail: directie@hdcmedia.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor.
Adriaan Brandenburg
E-mail: redactie.ld@hdc nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres. Postbus 54,2300 AB Leiden.
De openingstijden van de receptie zijn.
Maandag tot en met donderdag
van 08.30 -16.30 uur
Vrijdag van 08.30 -12.30 uur
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten: overlijden, geboorte, jubilea
en andere familieberichten, desgewenst met
foto en/of afbeelding, via www.hdcmedia.nl of
per e-mail: familieberichten@nhd.hdc.nl.
Indien geen e-mail: fax 072-5196696, tel 072-
5196699.
ADVERTENTIEVERKOOP
Advertenties m.b.t.:
Auto's: 072-6813661
Onroerend goed: 023-515° 543
Personeel: 075-6813677
Overige detailhandel: 071-5 356 300
Reclamebureaus kunnen contact opnemen
met: 075-6813636
LEZERSSERVICE
0800 -1711 (gratis)
Mobiel 072 - 5196800
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20,20 (alleen aut ine.)
p/kw €56,70 p/J €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling
VERZENDING PER POST
Sch.
Voor abonnementen die per post Danst
worden verzonden geldt een toesl
aan portokosten per verschijndag
Voor zaterdagabonnementen gek
zaterdag
aa
leate
aarte
ng: T
icht,
Bt au
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gral
Mobiel- 072 - 5196800
ma t/m vr. 07 30-17.00 uur; za. 08 gen
(als op zaterdag voor 12.00 uur w jg
wordt de krant dezelfde dag nabajg^
tussen 12.00 en 13.00 uur belt, onf.
krant op maandag.) f~, ei
direc
OPZEGGEN
Opzeggen van abonnementen, uf
schriftelijk, uiterlijk één maand vï. n")
de abonnementsperiode, t.a.v. aff'SpiU
lezersservice, postbus 2,1800 AA Inge t
Voor leveringsvoorwaarden abonmsgj-g
www.leidschdagblad.nl of KvK-ni^
37014187 een v
AUTEURSRECHTEN Kveg 1
Alle auteursrechten en databank^ j-00;
ids ti
HDC Media BV. 2004
aanzien van (de inhoud van) dezf
worden uitdrukkelijk voorbehoua
rechten berusten bij HDC UitgevPPira
cq. de betreffende auteur p roej
1 Cai
ide
De publicatierechten van werkert^
beeldende kunstenaars aangeslcL^
CISAC-organisatie zijn geregeld n
Beeldrecht te Amstelveen r
en, ee
HDC Media BV is belast met de Ijjiser
gegevens van abonnees van dit f"
gegevens kunnen tevens wordeij
gerichte informatie over voordek- De 1
en te geven, zowel door onszelf!) dez(
derden. Heeft u hier bezwaar teg zijn 1
u dat laten weten aan HDC Medkj-]^ jj
Lezersservice, postbus 2.1800 A^jje
solen
