Lords tegen
terreurwet
BUITENLAND
Forens naar Madrid slaat nog vaak een trein over
Ikea's 'Billy' in Noorwegen beschuldigd van discriminatie NlClTW
Vaccin gemaakt tegen borstkanker
Aanslag bij begrafenis
in Irak eist 46 levens
Bevrijding
VS boycotten Internationaal Gerechtshof
Karami streeft in Libanon
naar nationaal kabinet
verliest
op poster
—vJationale Biblio-
rankrijk heeft de fi-
.paul Sartre na zijn
sigaret ontnomen.
Dker is op een poster
positie over zijn
;n te zien zonder si-
at de Nationale Bi-
een aanklacht wil
rtreding van de ta-
;oken is het symbo-
ralent van zich de
vernietigend toe-ei-
ireef de existentialist
[1905-1980) rookte
jverlevering twee
•tten per dag.
operatie
succesvol
De Amerikaanse
t Clinton is gisteren
opereerd aan zijn
ftvvee uur durende
>en ziekenhuis in
verden littekenweef-
t in de linkerborst-
jderd. De voormali-
it onderging begin
een viervoudige by-
*Oje. In een korte ver
dikte het hospitaal
75de nieuwe ingreep
verlopen.
e aanpak
ersentumor
combinatie van
ie met bestraling
bleven van mensen
it kwaadaardige
irsenkanker aan-
blijkt uit een inter-
iderzoek waarvan
in het jongste
n het gezaghebben-
vaktijdschrift The
id Journal of Medi-
Uit het onderzoek
*latiënten in 85 kan-
m traaronder enkele
l pje, blijkt dat na twee
in kwart na een be-
oet chemotherapie
g nog leefde. Van de
ie de gangbare be-
alleen bestraling)
a, leefde slechts 10
ng in
taak IRA
Noord-Ierse politie
n vrijgelaten, die
lag samen met zijn
willig op het poli-
n Belfast had ge-
iand met de moord
(ge katholiek Robert
De betreffende per-
jgens bronnen bij
l belangrijke repu-
litant zijn. Eerder
sn personen aange-
zijn echter allemaal
dacht weer op vrije
ild. McCartney
nuari in Belfast ge-
hij in een café ruzie
net leden van het
rse Republikeinse
K
loodt
in Kiev
jger in een dieren-
heeft een 23-jarige
ad. Het roofdier,
il de dierenverzorg-
lellijk aan toen zij
ftiet verkeerde hok
om schoon te ma-
r wordt niet afge-
it bekend was dat
is. Het handelde
ïns haar instincten
Touw aanviel, zei
ierder van de die-
8 Oekraïnse hoofd
eer
ibunalen
„„ji Rwanda
lts %ionele dorpstri-
et '-iet Afrikaanse
gen zich sinds gis-
e tienduizenden
/an de volken-
.994. Het is de be-
Jiteindelijk onge-
deze zoge-
|aca's de daders
:n. Het is de be-
^le processen voor
alen bijdragen
ning tussen de
iepen in het ver-
[Opgehitst door
"ische regering,
;n van het Hutu-
enkele maanden
000 gematigde
ltsi's af.
)range
afbaar
Iet gebruik van het
leringsmiddel
door de Amerika-
|e Vietnam-oorlog
B oorlogsmisdrijf
- Een Amerikaanse
Jw York verwierp
rpTlacht van Vietna-
*4erden tegen de
I^chemische indu-
I ^ht was ingediend
8le miljoenen Vïet-
I tijdens de oorlog
^pet slachtoffer wa-
«i van het middel.
j®chter bestaat er
basis voor de
-haal noch interna-
vrijdag n maart 2005
door onze correspondente
Windy Kester
Oslo - De Noorse premier Kjell
Magne Bondevik heeft harde
kritiek geuit op de gebruiksaan
wijzingen van de Zweedse
meubelgigant Ikea. In een in
terview met de krant VG zegt de
premier het seksistisch te vin
den dat op de plaatjes alleen
mannen laten zien hoe boeken
kast 'Billy' in elkaar gezet moe
ten worden. „Dat zou veran
derd moeten worden. Je kunt
dat niet maken."
Ikea Noorwegen zegt dat de af
wezigheid van vrouwen in de
handleiding een bewuste keuze
is omdat het bedrijf veel mos
limklanten heeft. „We hebben
meer dan 200 winkels in 32 lan
den over de hele wereld. We
moeten rekening houden met
culturele verschillen", reageert
de woordvoerster op Bondeviks
kritiek. Zij meent dat het vol
gens de islam niet is toegestaan
om vrouwen af te beelden.
De Noorse premier vindt het
belangrijk om de gelijkheid tus
sen man en vrouw te bevorde
ren, misschien wel vooral in is
lamitische landen. Hij krijgt
hierin de steun van de opposi
tie. Verschillende partijen me
nen dat Ikea zijn invloed kan
aanwenden om het goede voor
beeld te geven. „Het zou onder
deel van Ikea's filosofie moeten
zijn om zich in te zetten tegen
onderdrukking van vrouwen",
zeggen verschillende parle
mentsleden.
Overweldigd door alle reacties
laat Ikea Zweden nu weten dat
er in ieder geval twee instruc
ties zijn met de afbeelding van
een vrouw: de kast Husar en de
keuken Varde.
Cijfers van Ikea Noorwegen la
ten zien dat zeventig procent
van de klanten vrouw zijn. Wie
uiteindelijk de meubels in el
kaar schroeft, is niet bekend.
Moslims in Noorwegen hebben
wel al laten weten geen proble
men te hebben met een plaatsje
van vrouwen die een kast in el
kaar zet. „In de koran staat niks
over vrouwen in een Ikea-cata-
logus', zegt Bondeviks politiek
raadgever. Volgens hem wor
den geen verder stappen on
dernomen. „De premier heeft
zijn mening gegeven, nu is de
zet aan Ikea."
Slechts drie procent van de om
zet van Ikea - die 12,8 miljard
euro beloopt - komt uit Aziati
sche landen. 97 procent van
haar meubels verkoopt Ikea in
Europa en Noord-Amerika. De
Zweedse meubelgigant vestigde
zich in 1978 in Nederland.
Een vrouw bekijkt bij het Atocha- station buiten Madrid een foto van één van de 191 slachtoffers van de terroristische aanslagen aanslagen van 11 maart vorig jaar. Foto Reuters
Jaar na terroristische aanslagen komt de angst onder treinreizigers volop boven
door onze correspondent
Henk van den Boom
Madrid - Voor het station van Alcala de Henares, onge
veer op de plek waar de witte bestelauto van de terro
risten heeft gestaan, zijn werklieden hard bezig de laat
ste hand te leggen aan het herdenkingsmonument
voor de 191 slachtoffers.
De trein is vol. Vroege ambtenaren, studenten, maar
vooral arbeiders, onder wie veel immigranten, gaan op
weg naar een nieuwe werkdag in de Spaanse hoofd
stad. Op het eerste gezicht lijkt alles normaal; de haast
van de vroege ochtend. Maar achter de strakke gezich
ten is de angst groot.
„Ik probeer er zo weinig mogelijk aan te denken, maar
dat lukt niet", zegt Juan (61). Zijn medepassagiers luis
teren zwijgend mee als hij vertelt hoe zijn vrouw 'dank
zij God' als door een wonder werd gered, omdat ze vijf
minuten te laat was. Dat geluk hadden zijn veertig
plaatsgenoten niet, die hun leven verloren in een van
de vier treinen. En al die anderen die gewond raakten.
Lichamelijk of geestelijk.
In Santa Eugenia, een voorstad van Madrid wordt de
trein nog voller. Op dit station stond de tweede trein
die door de terroristen werd opgeblazen. „In bijna elke
straat hier is wel een slachtoffer gevallen", zegt Juan.
Dat geldt ook voor Vallecas, weer een station verder.
Ooit was dit een dorp, vlakbij Madrid. Nu is het opge
slokt door enorme woonblokken. De trein is de na
velstreng die de mensen met de stad verbindt, maar
een jaar geleden werd die levensader plotseling door
gesneden.
Ingeklemd tussen de flats ligt nog de oude dorpskern
met de kerk in het midden. Mensen doen er gewoon
hun boodschappen, maar in het veel te krappe zaaltje
van het cultureel centrum zitten nationale en interna
tionale media samengepropt te luisteren naar de pers
conferentie van de slachtoffers.
Hun lijden en verdriet hebben een stem en een gezicht
gekregen, die van Pilar Manjon. De voorzitster van de
Associatie van slachtoffers is een bekendheid gewor
den. Door politici wordt ze gevreesd, omdat haar strie
mende verwijten de verlammende bureaucratische
hulpverlening, de ambtelijke onmacht en het partijpo
litieke geruzie genadeloos blootleggen. „Wij willen
snelle hulp en heldere antwoorden op onze vragen.
Geen steun die tot stand komt na een eindeloze bu
reaucratische lijdensweg langs koude loketten."
Pilar verloor zelf haar twintigjarige zoon Daniel, die
onderweg was naar de universiteit. Als alleenstaande
werkende moeder had ze er alles voor over om haar
twee zonen een goede opleiding te geven. Nu voert ze,
samen met de andere nabestaanden en gewonden van
11 maart, een moeizame strijd om weer terug te keren
naar een normaal leven.
De trein rijdt verder, naar Estacion del Pozo. Juan wijst
de plaats aan waar de derde trein is ontploft. „Als ik
het me goed herinner, zijn hier 76 mensen gedood." Er
is nu niets meer te zien. De perrons zien er netjes uit.
Opgeknapt voor de korte herdenking van 11 maart.
Om 7.38 uur rijdt de trein uit Alcala de Henares station
Atocha binnen. Nu geen rugzakken aan boord met de
dodelijke lading die het leven van de Madrilenen op
zo'n gruwelijke wijze door elkaar heeft geschud. Juan
stapt zwijgend uit en verdwijnt tussen de massa men
sen die zich naar hun werk haasten, of naar een ander
perron waar destijds de vierde dodentrein stond.
In een stille hoek van de immense stationshal is het
project 'Ruimte voor Woorden' (Espacio de Palabras),
bestaande uit twee grote computerschermen waarop
beelden voorbij komen van die elfde maart. Reizigers
kunnen er hun boodschap achter laten, samen met
een digitale handafdruk. 56.674 mensen hebben op de
ze manier hun solidariteit tot uitdrukking gebracht.
Isabel kijkt lang na de wisselende impressies op het
scherm. Ze tikt een paar woorden en wist ze dan weer
uit. „Ik kan mijn gevoelens niet onder controle krijgen.
De ene keer is het woede, dan weer onmacht en ver
driet." Ze is 21 en gaat regelmatig 'even langs deze plek
van solidariteit' als ze toch op de trein moet wachten.
„Ik heb er gewoon behoefte aan."
Zelf heeft ze geen familie of vrienden verloren. „Wel
een zus van een vriend van mijn broer, Laura. Die is
haar beide benen kwijt en onherstelbaar doof aan bei
de oren door de explosie." Opnieuw begint ze te typen,
heel snel met tien vingers: „Op de 11-de maart gingen
we allemaal een beetje dood."
Washington/ANP - De Ameri
kaanse regering acht zich niet
langer gebonden aan een inter
nationale bepaling die voor
schrijft dat buitenlandse ter-
doodveroordeelden in de VS
toegang moeten krijgen tot di
plomaten uit hun vaderland.
Washington wil daarmee voor
komen dat het Internationaal
Gerechtshof in Den Haag zich
nog langer kan bemoeien met
buitenlanders in de VS die de
doodstraf hebben gekregen.
Volgens de The Washington
Post van gisteren heeft minister
van buitenlandse zaken, Con-
doleezza Rice, op 7 maart een
brief gestuurd aan de hoogste
baas van de Verenigde Naties,
Kofi Annan. Daarin deelt ze
mee dat Washington 'zich te
rugtrekt' uit een onderdeel van
de Conventies van Genève.
Dit zogeheten optioneel proto
col uit de jaren zestig bepaalt
dat het VN-hof in Den Haag
een oordeel kan vellen over op
gelegde doodstraffen aan bui
tenlanders in de VS als de be
trokkenen kunnen aantonen
dat zij niet de vereiste bijstand
hebben gehad van diplomaten
uit hun geboorteland. Het gaat
dan bijvoorbeeld om ambassa
depersoneel of consulair mede
werkers. Minister Bot van bui
tenlandse zaken noemde het in
een reactie „heel treurig" dat
de Amerikanen dit onderdeel
van het protocol van Wenen
hebben opgezegd. Hij zal de
Amerikaanse regering zo snel
mogelijk om uitleg vragen, zei
hij tijdens een overleg in de
Tweede Kamer.
In de afgelopen jaren hebben
enkele landen en groeperingen
die tegen de doodstraf zijn, met
succes doodstraffen in de VS
aangevochten in Den Haag.
buon ma thuot - Vietnamese vrouwen in traditionele kledij en met
geweren op de jaarlijkse herdenking van de slag bij Buon Ma Thuot.
Dertig jaar geleden, op 10 maart 1975, veroverden Noordvietnamese
communistische soldaten deze strategische plaats in de centrale
hooglanden. Deze overwinning wordt in Vietnam gezien als het be
gin van het einde van de Vietnam-oorlog. Foto Reuters.
washington/anp - Amerikaan
se wetenschappers hebben een
vaccin tegen borstkanker ont
wikkeld dat binnenkort kan
worden getest.
Het middel, dat volgens hen bij
dierproeven bemoedigende re
sultaten opleverde, helpt het
immuunsysteem bij het bestrij
den van een proteïne, die voor
komt in 80 procent van de tu
moren in de borst. Dit meldde
de Britse krant The Daily Tele
graph gisteren..
De onderzoekers van Washing
ton University en het Siteman
Cancer Center in St. Louis heb
ben een vaccin ontwikkeld dat
bestaat uit een kopie van een
stukje DNA dat het proteïne
Mammaglobine-A aanmaakt.
Zij markeerden deze stof om er
voor te zorgen dat het lichaam
deze als lichaamsvreemd her
kent. Het lichaam begint als re
actie hierop T-cellen te produ
ceren, die de tumoren bestrij
den.
Het vaccin is getest op muizen
die door genetische modificatie
een immuunsysteem hebben,
dat lijkt op dat van mensen.
Gevaccineerde cellen produ
ceerden bij de muizen het be-
Vrijlating terreurverdachten dreigt
door onze correspondent
Esther Gotink
londen -Een nieuwe terreurwet
die de Britse regering voor
maandag wil invoeren, is giste
ren voor een tweede keer afge
wezen door het Hogerhuis.
De bestaande anti-terreurbepa-
lingen lopen 14 maart af. Zon
der een vervangende wet gaan
terreurverdachten die zonder
proces vastzitten vrijuit.
Engeland voerde anti-terreur
maatregelen in na de aanslagen
in Amerika op 11 september
2001. Afgelopen december
achtte de hoogste rechter op
sluiting voor onbepaalde tijd
zonder proces echter onwette
lijk en indruisen tegen de men
senrechten.
Het wetsvoorstel dat nu op tafel
ligt, behelst alternatieve metho
den om terreurverdachten in
hun bewegingsvrijheid te be
knotten, zoals (elektronisch)
huisarrest, telefoon- en email-
verbod.
Conservatieve en liberale ho-
gerhuisleden kwamen dinsdag
echter met een serie eisen. Zo
wilden ze een limiet op de gel
digheid van de wet, zodat straks
het nieuw gekozen parlement
rustig kan oordelen over een
definitieve wet. Blair weigert
daarmee akkoord te gaan. Hij
zegt dat de wet essentieel is
voor de veiligheid van het land
en dat een halfslachtige versie
afbreuk doet aan het volksver
trouwen en terrorisme aan-
moedigt.
De premier kreeg het Lagerhuis
achter zich. Die stemde tegen
deze limiet-clausule en ver
wierp tevens de eis voor een se
rieuzere bewijslast voordat ver
dachten in hun vrijheid worden
beknot. De Hogerhuisleden zijn
ertegen dat politici over de vrij
heid van een individu kunnen
oordelen op basis van magere
bewijzen. Uiteindelijk kregen ze
de concessie dat een huisarrest
alleen kan worden afgegeven
door een rechter en niet door
politici.
Blair wil niet meer water bij de
wijn doen en riep de conserva
tieven in het niet-gekozen Ho
gerhuis op hun 'onverantwoor
delijke' oppositie te staken. Ian
Blair, de hoogste politiebaas,
waarschuwde dat de nationale
veiligheid in het geding is: „Elf
mannen die nu zijn opgesloten,
van wie de meesten in Londens
zwaarbewaakte Belmarsh ge
vangenis, gaan mogelijk vrijuit
als maandag geen nieuwe wet
is ingevoerd."
mosoel/gpd - Bij een bomaan
slag tijdens een begrafenis in de
Noord-Iraakse stad Mosoel zijn
gisteren zeker 46 doden geval
len en meer dan honderd ge
wonden.
Een zelfmoordenaar blies zich
op voor een sji'itische moskee
in het oosten van de stad, waar
zich net een rouwstoet for
meerde. Tientallen mensen
moesten met soms zware ver
wondingen naar het ziekenhuis
worden gebracht. Mosoel ligt in
het noorden van het land, waar
sji'iten, soennieten en Koerden
elkaar bestrijden. De aanslag
was gisteravond laat nog niet
opgeeist.
In Bagdad werden gisteren drie
politiemensen op straat dood
geschoten. Een van hen was
een hoge officier van de inlich
tingendienst van het ministerie
van binnenlandse zaken. Die
aanslag werden opgeëist door
de terreurbeweging al-Qaeda.
In het zuiden van de hoofdstad
werd een andere politieman ge
dood, terwijl in Rutba, een
stadje op de weg naar Jordanië,
vier doodgeschoten soldaten
werden gevonden.
Temidden van het aanhouden
de geweld onderhandelen de
Iraakse sji'iten en de Koerden
nog steeds over de vorming van
een regering. Volgens sommige
woordvoerders zouden de
Koerden en de sji'itische Ver
enigde Iraakse Alliantie het
eens zijn over de benoeming
van de sji'it Ibrahim al-Jaafari
tot minister-president en Jalal
Talabani van de Patriottische
Unie van Koerdistan tot presi
dent. Maar volgens anderen is
er nog niets definitief vastge-
legd.
De Koerden eisen behalve het
presidentschap ook de ministe
ries van buitenlandse zaken en
defensie, een groter deel van de
olieopbrengsten en het opne
men van het noordelijke olie
centrum Kirkuk in een autono
me Koerdische regio. De sji'iten
willen de kwestie-Kirkuk laten
rusten tot er een nieuwe grond
wet is.
Een internationale groep van
gezondheidsexperts heeft de
Verenigde Staten en Groot-Brit -
tannië gisteren bekritiseerd
omdat zij nagelaten hebben het
aantal Irakese doden sinds het
begin van de oorlog bij te hou
den. De deskundigen uit de VS,
Groot-Brittannië, Australië, Ca
nada, Spanje en Italië noemen
deze nalatigheid 'onverant
woordelijk' en eisen een onder
zoek.
Volgens het Irakese ministerie
van volksgezondheid zijn tus
sen 1 juli vorig jaar en 1 januari
van dit jaar 3274 burgers omge
komen. Maar cijfers over de
eerste twaalf maanden van de
oorlog ontbreken. De organisa
tie Iraq Body Count, die wordt
gerund door wetenschappers
en vredesactivisten, houdt het
totale dodental onder Iraakse
burgers op 16.231 tot 18.509.
Amerikaanse onderzoekers
hebben zelfs al het cijfer van
honderdduizend burgerdoden
genoemd. Volgens de gezond
heidsexperts zijn de cijfers van
de Irakese mortuaria niet be
trouwbaar. De Britse premier
Tony Blair heeft een nieuw on
derzoek afgewezen.
wuste proteïne, dat ervoor
zorgde dat tumoren stopten
met groeien en deze vervolgens
zelfs deed slinken.
Wetenschappers van de univer
siteit van Texas houden zich
ook bezig met de ontwikkeling
van een vaccin tegen borstkan
ker, een van de belangrijkste
doodsoorzaken onder vrouwen.
In Nederland krijgt één op de
negen vrouwen ooit borstkan
ker.
Jaarlijks overlijden 3300 vrou
wen aan de ziekte, volgens ge
gevens van KWF Kankerbestrij-
ding.
beiroet/anp - De gewezen Liba
nese premier hoopt spoedig
een regering van nationale een
heid te hebben.
De vorige week onder druk van
massabetogingen afgetreden
regeringsleider wil dat de oppo
sitie meedoet in het nieuw te
vormen kabinet. Hij deed giste
ren een handreiking aan zijn
politieke tegenstanders maar de
kans op succes lijkt klein.
De benoeming van de pro-Syri-
sche Karami werd al verwacht,
nadat het Libanese parlement
hem woensdag al had voorge
dragen als formateur. De pro-
Syrische Karami trad vorige
week af toen duizenden men
sen protesteerden tegen de
aanwezigheid van Syrische
troepen in het land. Ze gingen
massaal de straat op na de
moord op oud-premier al-Hari-
ri vorige maand. De oppositie
verdenkt Damascus ervan ach
ter de moordaanslag te zitten.
Waarnemers denken dat de op
positie niet zal ingaan op de
avances van Karami. Zijn tegen
standers zien meer in een neu
trale regering van technocraten.
Oppositionele parlementariërs
keren zich tegen een terugkeer
van de pro-Syrische Karami.
De pro-Syrische demissionaire
regering in Beiroe^reeg begin
deze week flinke sftun in de rug
toen honderdduizenden Liba-
nezen de straat opgingen om
hun steun voor Syrië uit te
spreken. De demonstratie was
georganiseerd door de pro-Syri
sche en pro-Iraanse sjiitische
beweging Hezbollah die giste
ren door het Europees Parle
ment werd gebrandmerkt als
terroristische organisatie.
Het EP dringt er bij de ministers
van de Europese Unie op aan
om stappen te nemen tegen de
door Syrië en Iran gesteunde
beweging. Door de grote Hez-
bollah-manifestatie groeit de
angst voor een opleving van
sektarische spanningen in het
land. Tussen 1975 en 1990
vochten de geloofsgemeen
schappen in Libanon een felle
burgeroorlog uit. Syrië trok het
land al in 1976 binnen en heeft
er nog steeds circa 14.000 man
schappen.
