LEIDE
Pasje nodig
voor toegang
tot station
Antiek
[grid Moerman blijft zitten met manuscript
'Het joods weeshuis wordt verkwanseld'
i t
Kritiek op rol Geertsema bij Lakenfeesten
Dé Beurs
voor Kunst
112 en 13 Maart
Spaar mee voor
FÜ Intratuin!
wintratam Leidsel Dagblad
Doorbraak naar boven
:ds meer
ideren
pelen
straat
vrijdag n maart 2005
door Marijn Kramp
'rnetbedriif leiden - Een slaaphuis voor daklozen in het
J. r voormalige joodse weeshuis aan de Rooden-
burgerstraat is sollen met het Leidse erfgoed,
blijvertje Leonard Kasteleyn, kunsthistoricus en lid van
,y fflBWl het Beraad Herdenking Jodenvervolging te
Leiden kan er niet over uit. „Het joods wees
huis is een belangrijk historisch gebouw dat
achteloos wordt verkwanseld door er een
daklozenslaaphuis van te maken."
Kasteleyn is eveneens verbolgen over het feit
dat de gemeente de joodse gemeenschap niet
heeft ingelicht over haar plannen met het
voormalige weeshuis dat de afgelopen decen
nia werd gebruikt door de GGD. „Wij hebben
twee jaar geleden, toen we een tentoonstel
ling hadden over de geschiedenis van dat ge
bouw, met de gemeente afgesproken dat ze
ons op de hoogte zouden houden van de
nieuwe bestemming. Nu moeten wij uit de
krant vernemen dat er een daklozenslaaphuis
in komt. Dat is niet netjes."
Kasteleyn had dit verzoek destijds aan de ge
meente gericht omdat de joodse gemeen
schap graag een permanente herdenkings
plaats in het gebouw wil inrichten. „Er is een
ruimte die nog precies zo is als toen de kinde
ren er woonden. We hadden daar graag een
kleine doorlopende expositie willen maken
met oude foto's."
Ook wilde Kasteleyn graag een plakkaat op de
muur met alle namen van de omgekomen
kinderen en personeelsleden. „Maar we heb
ben nooit een reactie van de gemeente gekre
gen."
Het voormalige joodse weeshuis heeft een
beladen geschiedenis. In 1929 werd het ge
bouwd als toevluchtsoord voor joodse kinde
ren. Tot de deportatie op 17 maart 1943 van
het personeel en de bijna vijftig wezen, bleef
het dienst doen als weeshuis. Na de oorlog
verkocht de stichting het gebouw aan de Roo-
denburgerstraat en betrok de GGD het pand.
Deze instelling verhuisde in 2003 naar de Par-
mentierweg.
Kasteleyns hoop dat het gemeentebestuur het
voormalige joodse weeshuis eindelijk op
waarde schat, is met de laatste ontwikkelin
gen teniet gedaan. „Twee jaar geleden bij de
tentoonstelling in de Lakenhal was de inte
rim-burgemeester aanwezig en de wethou
der. Toen dacht ik nu komt het toch nog
goed. Maar daar ziet het nu niet meer naar
uit."
Leiden is volgens Kasteleyn een van de weini
ge gemeenten in Nederland die geen herden
kingsmonument heeft voor de omgebrachte
joden. „En dan gaat ze ook nog eens het
joodse weeshuis verkwanselen. Terwijl de ge
meente een ereschuld heeft in te lossen. Het
was tenslotte de gemeentepolitie die de kin
deren en het personeel in de oorlog heeft op
gepakt en afgevoerd."
Leiden zou een voorbeeld moeten nemen aan
Utrecht, de enige andere plek in Nederland
met zo'n weeshuis, meent Kasteleyn. „Daar
hebben ze het gebouw prachtig gerestaureerd
en heeft de joodse gemeenschap er een plek
ingekregen."
'Passantenregeling'
door Silvan Schoonhoven
leiden - De stationspassage on
der Leiden Centraal gaat op slot
voor niet-reizigers als de NS de
OV-chipkaart invoert. Wel wil de
NS een 'passagerecht' voor men
sen die niet met de trein gaan,
maar alleen willen winkelen of
uitzwaaien. Dat neemt de be
zwaren van winkeliers tegen de
pasjesregeling niet weg.
De NS begint over een paar
maanden met de aanleg van de
poortjes bij de in- en uitgang
van de stations langs de Schip-
hollijn, waaronder Leiden. Het
duurt dan nog zeker een jaar
voordat de kaartlezers er staan,
zegt een NS-woordvoerder. Uit
eindelijk is toegang tot het sta
tion en reizen per trein alleen
nog mogelijk met de OV-chip
kaart. Met de invoering daarvan
wil de NS zwartrijden en onvei
ligheid in de stations tegen
gaan. Winkeliers toonden zich
vorig jaar verontrust toen de
plannen bekend werden. Ze
zijn bang dat ze een grote
stroom klanten mislopen als de
stationspassage met poortjes
wordt afgegrendeld.
De NS heeft inmiddels besloten
dat het station niet helemaal op
slot gaat voor niet-reizigers.
Ook mensen die alleen willen
winkelen of uitzwaaien kunnen
het station in. Toch hebben ze
daar wel de chipkaart voor no
dig, zegt de woordvoerder.
„Waarschijnlijk kan je het 'pas
sagerecht' laden op je OV-chip
kaart."
Of het geld gaat kosten om het
station te betreden zonder te
reizen, daarover heeft de NS
nog geen besluit genomen. „Op
dit moment doen we ervaring
op met de chipkaart op de
Hoekse Lijn tussen Rotterdam
en Hoek van Holland", zegt de
NS-woordvoerder. „Er is ons al
les aan gelegen om de drempel
Leiden Centraal
voor het betreden van de sta
tions zo laag mogelijk te hou
den. Daar hebben we zelf ook
belang bij, net als de onderne
mers op het station. De intro
ductie van toegangspoortjes
geeft hen ook voordelen, zoals
veiligheid: alleen mensen die er
wat te zoeken hebben, komen
in het stationsgebouw."
De winkeliers hebben nog
steeds bezwaren. „Een poortje
werpt altijd een drempel op",
zegt een verkoopster van de
AKO. „Laat ze die poortjes voor
het perron zetten, maar niet in
de haL" De bedrijfsleider van
AKO zei toen de plannen be
kend werden, dat ze 'de zaak
wel konden sluiten'.
Grardie Akkerhuis van Brood
jeszaak Lebkov, aan de zeezijde
van Leiden Centraal, weet nog
niet welk effect de chipkaart op
zijn klandizie zal hebben. Hij
betwijfelt of de poortjes nodig
zijn om het station veilig te ma
ken. „Ik begrijp dat ze dat in
Rotterdam willen. Maar hier
kan je midden in de nacht
doorheen zonder dat er iets ge
beurt. Leiden heeft een van de
meest prettige stations van Ne
derland."
(advertenties)
Leeuwenhorst-Noordwijkerhout
zaterdag 14.00 tot 22.00 uur
zondag 11.00 tot 18.00 uur
Organisatie: Reijmerink
aantrekkelijke
korting bij
Lees nu
Leidsch Dagblad
in de ochtend en
ontvang de eerste
2 weken gratis!
/ja, ik neem een vast kwartaalabonnement en
ontvang de eerste 2 weken gTatis!
De betaal: automatisch 56,20) per acceptgiro 56.70)
Naam: M V
Adres:
Postcode Plaats:
Ttelefoormr
Geboortedatum:
e-mailadres:
Bank- /girorekeningnummer*
Handtekening
Uitsluitend bij automatische incasso R
Stuur de bon in een onge frank eerde envelop naar Leidsch Dagblad.
Antwoordnummer 127. 1800 VB Alkmaar, of bel 0800 - 1711 (gratis).
E-mail lezersservice*? hdcni of surf naar www leidschdagblad nl
Deze aanbieding is geldig tot 31 maart 2005
Geschil met 3 October-Vereeniging over betaling en oplage van boekje
Tombe
al ruim dertig jaar lid van
lat de heren nog altijd
tar voorlopig wil Ingrid
;n niet aan de hutspot
lurders van de 3 October-
De stamppot zou de
;onservator van museum
te zwaar op de maag val-
laar ook het manuscript al
;l me ze is blijven zitten. De
art erman in opdracht van de
:hreef over de historie van
:aulf et en iHustTaties die ze
ijn door een meningsver-
jar oplage en het honorari-
>rojfeundeld.
i V<pk nooit gekomen tot een
gei van het boekje dat alle
derf1 groep acht van de Leid
ien al in 2003 gratis zou-
"n de vereniging. Ze krij-
lelemaal niet meer om-
ir het boekidee heeft la-
erover denkt in de nabije
jn interactieve cd of dvd'
in. Het boekje van Moer-
1 waarschijnlijk toch. Uit-
Ier onderzoekt of het uit-
'een handelseditie haal-
i geschil tussen schrijfster
-nan en de 3 October-Ver-
de betaling voor haar
e waarin het boekje
Jitgegeven. Aanvankelijk
^om 20.000 exemplaren
Trse herdruk van 5.000 en
pelgroep uit drie catego
rie leerlingen van groep 8
f basisscholen die het
1818 gesponsorde werkje
gratis zouden krijgen, waren dat al
lochtonen en alle leden van de 3 Octo-
ber-Vereeniging.
„Het was op zich al een onmogelijke
opgave om daar een modus in de
schrijfstijl voor te vinden, maar goed,
ik vond het leuk dat ze scholieren en
allochtonen erbij wilden betrekken,
dus nam ik de opdracht aan", aldus
Moerman. „Dat was in 2002 en het
boekje moest een jaar later klaar zijn
voor de minikoraal in september,
waaraan leerlingen van de Leidse ba
sisscholen deelnemen. Maar ik had
het in de zomer van 2003 al gereed en
dat kwam goed uit, want het kon toen
mooi getest worden door een leraar en
zijn leerlingen. Dat is gebeurd en op
grond van de kritiek die uit de klassen
kwam, heb ik nog een aantal verande
ringen in de tekst aangebracht."
„Het waren er niet eens véél, dus ik
dacht klaar te zijn", vervolgt ze. „Tot ik
een telefoontje kreeg van Piet van Ster-
kenburg, de voorzitter van de vereni
ging. Hij vond het leuk, maar achtte
het boekje toch niet echt geschikt voor
kinderen. Die willen in deze tijd geen
100 pagina's meer lezen, zei hij en
daar was ik het wel mee eens. Hij stel
de voor dat een ander een uittreksel
van mijn tekst zou maken om te ver
spreiden onder de scholieren en dat
mijn originele manuscript gebruikt
zou worden voor een boekje voor vol
wassenen. Uit te geven voor het feest
van 2004, in een kleinere oplage. Maar,
zei hij er meteen bij: 'Over je honorari
um hoef je je geen zorgen te maken'."
Had ik dat nou maar wel gedaan, ver
zucht Moerman. „Had ik nou maar
meteen een uurtarief of een percenta
ge laten vastleggen. Maar.ik maakte
Ingrid Moerman. Archieffoto: Henk Bouwman
me absoluut geen zorgen. Zeker niet
bij deze vereniging en een voorzitter
die toch weet wat het is om boekjes te
maken. Daarom vond ik het zo vreemd
dat ze me in eerste instantie maar 1000
euro wilden geven toen alles klaar was.
1000 Euro, voor bijna anderhalf jaar
werk. Nadien wilden ze dat bedrag
dan nog wel verdubbelen, maar ook
dat stond in geen enkele verhouding
tot de tijd die ik erin had gestoken. En
toen ik ook nog eens hoorde dat de
oplage van het boekje voor volwasse
nen slechts 500 exemplaren zou be
dragen, heb ik mijn tekst helemaal te
ruggetrokken. Niet uit kwaadheid,
maar meer uit teleurstelling. Vijfhon
derd exemplaren, dat vond ik zo bela
chelijk weinig. Dan laat ik het liever
door een ander uitgeven."
Mogelijk wordt dat gedaan door uitge
verij De Kier die dit soort projecten va
ker aanpakt. „En daar kunnen we na
tuurlijk niets op tegen hebben", zegt
Eric Filemon namens het bestuur van
de 3 October-Vereeniging. „Integen
deel, alles wat er over 3 oktober ver
schijnt, is welkom." Hij doet het
woord omdat voorzitter Van Sterken-
burg in het buitenland vertoeft en niet
bereikbaar is. Filemon zegt niets te
weten van het financiële deel, maar
heeft wel een uitgesproken mening
over de andere kant van het verhaal.
Volgens de directeur van een basis
school in Leiderdorp was de tekst van
Moerman 'fantastisch'. .Alleen niet
voor de doelgroep. Ook de aangepaste
versie was niet geschikt voor de scho
lieren die we wilden bereiken. Daarop
hebben we besloten af te zien van het
uitgeven van het boekje. Maar het is
wel de bedoeling dat daarvoor iets in
de plaats komt in 2006, als de vereni
ging 120 jaar bestaatEen interactieve
cd of dvd, met Leidse herkennings
punten. waar kinderen zelf een rol in
spelen bijvoorbeeld."
Ondanks haar akkefietje met de club
vindt Ingrid Moerman dat 'een prima
idee'.Als je de jeugd wilt bereiken,
moet je dat met een stripalbum doen,
dacht ik meteen al. Maar dit is nog
veel beter. Hier sta ik volkomen ach
ter."
leiden - Gezekerd door Rosa (11), zoekt Lise (ook 11) zich
een weg omhoog op de nieuwe klimwand. Het bouw
werk maakt deel uit van speeltuin De Doorbraak, onder
de rook van de Meelfabriek. De muur is overdekt, licht
overhangend en een meter of vijf hoog. Klimtouwen zor
gen ervoor dat klimmers niet kunnen vallen. De kunst
stof grepen zijn verplaatsbaar zodat van tijd tot tijd
nieuwe routes op de houten wand kunnen worden ge
schroefd. De toegang is niet vrij: klimmen gebeurt op af
spraak. Ook scoutinggroep St. Jozef en de Leidse Wel
zijnsorganisatie organiseren al klimtrainingen. De klim
wand is voor 25.000 euro gebouwd door het Rotterdam
se bedrijf Vertigo, dat voor dat bedrag ook het onder
houd doet. Het geld komt uit het budget van Onze buurt
aan zet. Foto: Mark Lamers
door Silvan Schoonhoven
leiden - De oppositiepartijen in
de gemeenteraad hebben gis
teravond felle kritiek geuit op
het handelen van wethouder
Geertsema (WD) rond de La
kenfeesten. Raadsleden vragen
zich af hoe de ruzie tussen de
gemeente en de organisatoren
zo hoog heeft kunnen oplopen
dat het feest kortstondig aan
een zijden draad hing.
Linda Lieverse (CDA) wil dat
Geertsema de communicatie
met ondernemers voortaan
door iemand anders laat doen,
omdat affaires als deze de goe
de naam van Leiden schaden.
Geertsema reageerde woedend:
„Het is onacceptabel dat u sug
gereert dat we de boel hebben
gesaboteerd." Voor haar 'motie
van wantrouwen' krijgt Lieverse
geen steun van andere partijen.
Opluchting over het doorgaan
van de feesten overheerst.
Wel maken Christenunie en
Groenlinks zich zorgen over de
contacten tussen het college en
de ondernemers in Leiden, dat
al eerder deuken opliep. „Het is
de zoveelste keer dat er een
probleem ontstaat", zei Filip
van As (CU). „We zouden juist
krachtig werken aan het herstel
van het vertrouwen met de on
dernemers. Hoe weten we nu
zeker dat de verschillende par
tijen elkaar vinden voor het
Rembrandtjaar in 2006?"
Het conflict ontstond omdat de
organisatie achter de Laken
feesten weigerde te betalen
voor het gebruik van terreinen.
Dat pas later duidelijk werd dat
het bedrag met een subsidie
wordt gecompenseerd, vindt
Van Hees (Groenlinks) onhan
dig. „Presenteer dat dan als to
taaloplossing aan de stichting.
U heeft ze laten bungelen eerst
schrik aanjagen, dan pas gerust
stellen. Het college heeft dit
conflict zelf vorm gegeven."
Mijn wereld, mijn krant.
Leidsch Dagblad
jteeds meer kinde-
b in Leiden-Zuid op
doen dat georgani-
het project Thuis
(TOS). De activitei-
;n in totaal ruim
•Inemers. Dat is
maal zoveel als het
ior. TOS heeft het
jaar 521 activitei-
d georganiseerd,
tn 100 meer dan het
)r.
jeiten trekken meer
lan meisjes. Bijna
an alle deelnemers
okkaanse afkomst.
is groeiende. En
ik de bedoeling. In
Zuid waar relatief
jkkanen wonen, is
tvoor de jeugd
niseren omdat be-
rganisaties te wei-
hadden. TOS
door de
bestaat nu vijf
de leefbaar-
te vergro-
op plei-
en in
te organiseren.
richt zich op
jongeren tot on-
d, mijn krant. I
~[chÖ Dagblad
