van binnenuit Volop gaten in beveiliging
Brutale diamantroof wijst op hulp
SCHIPHOL
Vluchtauto wordt
achtergelaten bij
"De Hoek"
Hoofddorp.
Roof vindt plaats op
het Luchtvrachtplat
form van Schiphol.
uchtroute
Aalsmeer
©HDCMEDIA/F
Enquête
5 MAART
2005
weekendbijlage
van
Leidsch
Dagblad
Leden van de recherche van de Koninklijke Marechaussee verrichtten vorige week vrijdag in Hoofddorp sporenonderzoek bij het waardetransport van KLM Cargo. Het busje werd op Schiphol overvallen
en door de rovers zonder enige belemmering van het terrein gereden. De juwelen en diamanten die het busje vervoerde zijn grotendeels verdwenen. Foto: ANP
-
Formule i
sprake van tips van binnenuit.
Schiphol telt een kleine 58.000 werkers,
waarvan circa de helft met een Schiphol-
pas beveiligde terreinen mag betreden.
Gemiddeld wordt circa tien procent van
de aanvragen voor een Schiphol-pas afge
wezen na onderzoek door de AIVD en
marechaussee, vaak vanwege een straf
blad. Maar daarmee is het systeem niet
waterdicht.
Brave werkers kunnen immers ook be
zwijken voor hoge geldbedragen. „Voor
personeelsleden kan de verleiding groot
zijn om bepaalde informatie te verstrek
ken." Volgens Radstaak zou het personeel
'gemonitord' moeten worden. „Kijken
hoe het gaat. Zijn ze nog wel in staat om
weerstand te bieden tegen verleidingen?"
De ACN-voorzitter heeft niet de illusie dat
Schiphol voor honderd procent beveiligd
kan worden. „Het is een groot kat- en
muisspel. Als je wat beveiligd hebt, gaan
ze weer op zoek naar een ander gaatje."
De maatregelen moeten verder betaal
baar blijven, zonder dat het dagelijkse
werk onmogelijk wordt gemaakt.
Het risico op overvallen is niet het enige
probleem, zo tekent Radstaak aan. De ter
reurdreiging, de bestrijding van drugs
smokkel en mensenhandel vergen veel
aandacht. „Het kan best dat daar de prio
riteiten zijn gelegd en dat voor andere
punten minder mankracht beschikbaar
is." De diamantroof is schadelijk voor het
imago van de luchthaven. „Dit is duide
lijk een minpuntje voor Schiphol."
Koud kunstje
De overval heeft tot een stroom van spe
culaties geleid over de wijze waarop de
criminelen in beveiligd gebied zijn geko
men. Pasjes kunnen zijn "uitgeleend" of
gestolen. Mogelijk zijn verlopen Schip-
hol-passen gebruikt. Misschien zijn er he
lemaal geen fouten gemaakt en gaat het
om luchthavenwerkers met een geldige
pas.
Volgens een ingewijde op Schiphol is het
een koud kunstje om in het donker een
gat in het hek te knippen en naar binnen
te sluipen. Ook zonder kniptang kun je
een heel eind komen. Ruim een jaar gele
den lieten vriendelijke bewakers deze ver
slaggever twee keer toe op beveiligd ter
rein van Schiphol-Oost, zonder te vragen
naar een Schiphol-pas of legitimatie.
Brutaliteit kan evenzeer helpen. In 2003
werd een medewerker van een Schiphol-
bedrijf betrapt bij diefstal van elektroni
sche apparatuur uit een vrachtloods in
beveiligd gebied. Hij had zelf een bestel
busje overgespoten in KLM-kleuren en
die naar binnen gereden. Het komt op
Schiphol vaker voor dat lieden met valse
vrachtlijsten in alle openheid dure spul
len komen "afhalen".
Een complex als Schiphol is nooit volle
dig te beveiligen, zo meent de Haarlem-
mermeerse veiligheidsdeskundige Hans
Guldemond. „Je hebt het over vele tien
tallen kilometer aan afrastering. Dat kun
je nooit permanent bewaken. Het zou
veel te kostbaar worden." Volgens Gulde
mond is beroepsdeformatie het grootste
risico voor de beveiliging. „Mensen wor
den gemakzuchtig als dingen al lange tijd
goed lijken te gaan."
Door de overval raakte politiek Den Haag
in rep en roer. Want als gewapende cri
minelen erin slagen om op het platform
te komen, dan lukt dat terroristen moge
lijk ook, zo vrezen sommige politici. Maar
volgens minister Donner (justitie) zijn de
anti-terreurmaatregelen in orde. Vooral
de bedrijfsbeveiliging bij de KLM was hier
in het geding, aldus de minister.
Donner kondigde wel extra maatregelen
aan, zoals gewapende patrouilles van de
marechaussee bij waardetransporten.
Verder moet de toegangscontrole met be
hulp van de irisscan versneld worden in
gevoerd voor Schipholpersoneel.
Het "uitlenen" van pasjes wordt daarmee
onmogelijk. Maar de onrust op het Bin
nenhof kon hij niet wegnemen. Sinds
2003 is de beveiliging in eerste instantie
een taak van Schiphol. Die huurt beveili
gingsbedrijven in voor de controle op rei
zigers en werknemers en de bewaking
van het luchthaventerrein. Dit onder su-
van start in
Australië
Een spectaculaire overval heeft de KLM en Schiphol in verlegenheid
gebracht. Op de nationale luchthaven, waar het wemelt van de
uniformen, roofden criminelen voor 75 miljoen euro aan diamanten.
Er zitten gaten in de beveiliging van Schiphol. Het gevaar komt niet
Zwakste plek
Achteraf gezien hadden enkele inciden
ten vorig jaar volgens Radstaak te denken
moeten geven. „We kregen signalen dat
men zó op het platform kon komen." Hij
wil niet zeggen wat er precies is voorge
vallen, maar hij houdt er rekening mee
dat criminelen al bezig waren met ver
kenningstochten voor de grote diamant
roof.
Veel interne beveiligingsmaatregelen van
ACN zijn gericht op de zwakste plek: per
soneel dat de verleiding van het grote
geld niet kan weerstaan. Want ook bij
kleinere diefstallen blijken er vaak lucht
havenwerkers in het spel te zijn, of is er
Schiphol ging tot voor kort door als één van de best beveiligde
gebieden van Nederland. Foto: ANP
pervisie van de marechaussee, die stuurt
op hoofdlijnen en controleert middels
steekproeven.
De Marechausseevereniging Marver heeft
zich tevergeefs tegen deze taakverdeling
verzet. „Beveiliging moet primair een
taak zijn van de overheid, en niet van een
private partij als Schiphol", zo stelt voor
zitter Han Busker. „De luchthaven maakt
ook commerciële afwegingen, terwijl vei
ligheid altijd voorop hoort te staan. Op
een bepaald moment gaat dat botsen."
Ondanks de roep om een betere beveili
ging staat de luchthaven juist onder druk
om de bewakingskosten te verlagen. De
hoge securitytoeslagen tasten de positie
van Schiphol aan, zo vrezen de KIM en
andere luchtvaartmaatschappijen.
Volgens bestuurder Rob Kluwer van vak
bond De Unie is in de beveiligingsbran
che een keiharde concurrentieslag gaan
de, waardoor kleinere ondernemingen
het loodje leggen. Veel beveiligers moeten
volgens hem rondkomen van een laag sa
laris. „En dat terwijl het gaat om slopend
werk met hoge piekbelastingen." Tegen
gewapende roofovervallen kunnen veilig
heidsfunctionarissen weinig doen, zo
meent Kluwer.
„Beveiligers hebben hooguit een zaklamp
bij zich en dat moet zo blijven. Het is een
taak van de marechaussee om op te tre
den bij geweld met vuurwapens." Niet al
leen in Nederland heeft de roof commo
tie veroorzaakt. In de internationale ju-
welenbranche is de overval het gesprek
van de dag, zegt Eddy van der Geest die al
jaren in New York woont. De voormalige
Haarlemmer is verkoopdirecteur van het
toonaangevende juweliershuis Graff. Vol
gens Van der Geest is het onmogelijk om
juwelen tijdens transporten voor honderd
procent te beschermen.
„Je probeert het zo veilig mogelijk te
doen, maar als er iemand in jouw organi
satie net te veel over praat, dan heb je al
een risico." Hij vloog de hele wereld over
om zijn klanten te bezoeken, waarbij de
kostbare edelstenen altijd apart werden
vervoerd. „Hoe dat gebeurde wil ik niet
weten. Op het moment dat ik aankwam,
waren de sieraden daar ook." Hij denkt
dat de overvallers erin zullen slagen om
hun buit ergens aan de man te brengen.
„Op de illegale markt is altijd wel een ko
per te vinden die bereid is tien procent
van de waarde te betalen. Praat je in dit
geval nog over 7,5 miljoen euro." Daar
voor kun je heel wat flessen champagne
bestellen.
Met medewerking van Ed Blaauw
en Wim Wegman
alleen uit de boze buitenwereld, maar ook van binnenuit.
door Richard Mooyman
KLM heeft de mogelijkheid om het busje
op afstand elektronisch stil te zetten,
maar doet dit naar eigen zeggen niet om
dat er aanvankelijk sprake lijkt van een
gijzeling.
Het busje wordt teruggevonden op het
Hoofddorpse bedrijventerrein De Hoek.
De rovers zijn spoorloos, evenals het
grootste deel van de edelstenen. Vermoe
de waarde: 75 miljoen euro, mogelijk zelfs
meer. De zending is verzekerd, maar met
deze overval maakt Nederland wereldwijd
een slechte beurt. Verbijstering alom.
Zaventem
De KLM en Schiphol leken hun zaken zo
goed voor elkaar te hebben. Zij danken
een deel van het diamantvervoer aan de
slechte beveiliging van de Brusselse
luchthaven Zaventem, waar binnen zes
jaar tijd maar liefst vier maal een waarde
transport werd overvallen. Meestal met
hulp van luchthavenpersoneel.
In 2001 besloot de gehele vliegbranche
Zaventem te boycotten voor waarde
transporten. Sindsdien gaan veel dia
mantzendingen via Schiphol. Niet alleen
Zaventem, maar ook de Londense lucht
haven Heathrow kreeg de afgelopen jaren
te maken met brutale overvallen in bevei
ligd gebied. Daarnaast werd de KLM zo
wel in 2002 als in 2004 geconfronteerd
met een gewapende overval op het vlieg
veld van het Zuid-Afrikaanse Johannes
burg. De eerste keer werd voor miljoenen
aan contanten en diamanten buitge
maakt. De laatste roof mislukte, waarbij
drie politie-agenten werden neergescho
ten.
Als doorvoerhaven van edelstenen kwam
uiteraard ook Schiphol in beeld bij crimi
nelen. De kans is groot dat zij informatie
of hulp kregen van binnenuit. Op Schip
hol is criminaliteit door personeel een
ernstig probleem. Er valt namelijk veel
geld te verdienen: in de smokkel van
drugs en mensen, maar ook diefstal van
kostbare luchtvracht is lucratief.
Het is geen geheim dat criminele bendes
proberen te infiltreren in luchthavenbe
drijven. Dankbaar maken zij gebruik van
hand- en spandiensten door werknemers.
De afgelopen vijfjaar werden alleen al
675 luchthavenmedewerkers opgepakt
wegens het doorsluizen van illegalen. Een
groep KLM-ers ging onlangs de cel in
vanwege cocaïnesmokkel via de bagage
kelders.
Ben Radstaak is wel wat gewend, maar de
brute diamantroof kwam als een schok.
Als voorzitter van de branche-organisatie
Air Cargo Netherlands (ACN) is hij al ja
ren bezig de beveiliging bij de bedrijven
te verbeteren. „Schokkend is dat het ge
beurde op het platform. Je gaat er vanuit
dat zoiets minder makkelijk is in beveiligd
gebied."
ten overval met een hoog James
Bond-gehalte. Gedurfd, goed voor
bereid, zonder gewonden, een vet
te buit. Daders vooralsnog spoorloos. Ge
nieten zij al van champagne in een of an
der Zuid-Amerikaans land? Of neuriën de
mannen in een nachtclub 'Diamonds are
a girl's best friend', terwijl zij in hun
broekzak discreet de edelstenen door hun
vingers laten glijden?
Zo'n spannende diamantroof werkt op de
fantasie. Maar de harde werkelijkheid is
dat drie KLM-ers de schrik van hun leven
kregen toen zij met vuurwapens werden
bedreigd. Voor hen is er geen sprake van
jongensboek-romantiek. En voor de Ne
derlandse luchtvaartbranche al helemaal
niet. Deze diamantroof, een van de groot
ste uit de geschiedenis, is vooral pijnlijk.
Schiphol geldt namelijk als een van de
best bewaakte gebieden in Nederland. Op
de luchthaven verdienen 2700 particulie
re beveiligers en 1650 marechaussees hun
brood. Een rechercheteam van de Ko
ninklijke Marechaussee op oorlogssterkte
onderzoekt de zaak. Bij het korps heerst
enig optimisme. Er zijn immers sporen,
getuigen, opnames van beveiligingscame
ra's. Het is maar de vraag of de boeven
zorgeloos champagne kunnen nippen.
De marechaussee laat weinig los, maar
het volgende lijkt zich op die vrijdag 25
februari te hebben afgespeeld: Een KLM-
er van de Technische Dienst eet 's och
tends een hapje in de kantine op Schip-
hol-Centrum. Hij heeft zijn bestelbus ge
parkeerd op het platform dat niet toegan
kelijk is voor buitenstaanders. Zoals ge
woonlijk laat hij de sleutels in het contact
zitten.
Tot zijn verbazing merkt de KLM-er later
dat zijn wagen is verdwenen. Hij slaat
alarm en de marechaussee wordt inge
schakeld. Maar niemand beseft dat de
dieven al kilometers verderop rondrijden
in de buurt van het vrachtplatform. De in
uniform gestoken rovers wachten tot een
busje van KLM Cargo met diamanten en
juwelen stopt bij een vliegtuig van Tulip
Air, dat de kostbare zending naar Antwer
pen moet brengen.
Onder bedreiging van vuurwapens dwin
gen zij de drie KLM-beveiligers om op de
grond te gaan liggen. De overvallers
springen in de bus met diamanten en rij
den dicht achter een ander voertuig langs
de slagboom het beveiligd terrein af. De
Wat vindt u van
de gezondheids
zorg in ons land?
■mééhmbéü
I Jan Wolkers
en zijn ode
aan de vrouw
