Tk ben niet vies van tijdelijke roem'
'Bedoelingen moet je niet uitstippelen, ik ben geen bedrijf
KUNST CULTUUR
Machtelc
na Thee
dood
CPNBlairt Mh^vere^zen31' Leenaars doorstaat vuurdoop bij Leiderdorps Kamerkoor
Ali B. in Senegal de juiste man op de juiste plek
Harry Potter
inzet prijzenslag
Concertbezoek
stijgt 20 procent
Valse kaarten
in omloop
Zaterdagmatinee
ingekrompen
De lichtheid van Dichter des Vaderlands Driek van Wissen
door Daan Hakkenberg
Senegal - Ali B. en Tim Beu-
mers van hiphopformatie VSOP
zijn in de Senegalese hoofdstad
Dakar voor het project 'Rap
around the world'. Ze verdie
pen zich in de problematiek
van de straatkinderen. Hun Ne
derlandse houding hebben ze
de afgelopen week moeten la
ten varen. Niet gelijk een me
ning hebben of een oplossing
aandragen voor het probleem
van de zwerfkinderen in de
straten van Dakar. „In Neder
land willen we misstanden al
tijd gelijk oplossen. Maar hier
moet je veel slikken, je verdie
pen en niet gelijk veroordelen",
zegt Ali B. als hij een week tus
sen de straatkinderen van Da
kar heeft rondgelopen.
De rappers moeten zich soms
inhouden. Hoe reageer je op
een Senegalese koranleraar, een
marabout, die zijn leerlingen
laat bedelen? Of wat zeg je te
gen de vader die voornemens is
zijn 8-jarige zoon, na een vlucht
uit handen van een marabout,
weer naar een koranleraar te
sturen? „Toen was ik kwaad
van binnen, maar je kan dat
niet tegen die man zeggen. Je
probeert erachter te komen
Ali B. neemt nummer op met Senegalese rapper
Ali B. heeft in Senegal een
nummer opgenomen met de
Senegalese rapper Didier
Awadi. Het nummer, met als
werktitel 'Hoop Doet Leven',
is bestemd voor het nieuwe
album van Ali B., dat in sep
tember moet verschijnen als
sluitstuk van het project 'Rap
around the world'.
Didier Awadi is na Youssou
N'Dour en Babaa Maal de
grootste artiest van Senegal.
waarom hij dat doet. Boos wor
den werkt averechts, mensen
laten zich de les niet lezen. We
zijn hier te kort om te oordelen
over beweegredenen en achter
gronden", vindt Ali B.
De rappers omschrijven hun
gevoelens bij het zien van de
straatkinderen als dubbel. „We
waren op bezoek bij een koran
school in de sloppenwijk Piki-
ne. Dat is zó'n ongelooflijke
kutplek, maar met zoveel blije
kinderen. Ontzettend contras
terend. Toen ze gingen zingen,
heb ik wel zeven keer kippenvel
Als soloartiest bracht hij vijf
tien albums uit Met de band
Positive Black Soul maakte hij
er drie. Zijn raps in het Frans
en het Senegalese Wolof zijn
doordrenkt met maatschap
pijkritiek. „Hiphop is in West-
Afrika een van de grootste
muziekstromingen van het
moment", aldus Awadi, „en
veruit de beste manier om
problemen in de maatschap
pij aan de kaakte stellen."
gehad", kijkt Tim terug. „Een
dag eerder zaten we op het
strand tussen de kinderen die
daar leven. Ik kom met mijn
enorme pens net uit het hotel,
wil dat kind zijn broodje ansjo
vis met mij delen. De helft van
zijn eten", klinkt het vol onge
loof.
Geert van Asbeck van het pro
ductiebedrijf BIBECK, initiatief
nemer van het project 'Rap
around the world', is te spreken
over de rappers in hun rol als
reporters van de moderne tijd.
Ali B. is, gezien zijn huidige sta-
Ali B.: „We zijn hier te kort om te oordelen over beweegredenen." Foto: ANP/Juan Vrijdag
tus, de juiste man op de juiste
plek. „Zijn engagement is op
recht. Hij heeft er plezier in, al
is hij soms best geraakt. Rap
pers zijn populair en kunnen
jongeren betrekken bij deze
ver-van-mijn-bed-show."
Van Asbeck had al contact ge
legd met Ali voordat hij zes keer
achter elkaar met Marei
to in een volle Kuip
„Maar daarna werd hij*
der en bekender, maa
voor ons en dit project
prettig."
Amnesty International
child, Bomen over Levej
Plan Nederland; geen gc
zonder de steun van A
kan me goed in anc
schoenen verplaatsen",
met om zijn pols bandje!
kleuren die oproepen
peet en het stoppen va
me en geweld. „Ik bett
meer dan wanneer ik ni'
Ik weet niet waarom ik i
Bedoelingen moet je f-
stippelen, ik ben geen br
De rappers hopen metc
deoclip, een cd en lesri
voor vmbo-leerlingen iri
land wel de aandacht ted
voor de verhalen van di
kinderen. Ali B.: „Bij d
cruciale zaken, zoals kjj
moeten we helpen. Zo
deren weer kinderen
zijn. Ik heb het gevoel
we de jeugd in NederlEi
wust kunnen maken, f'
gen iets voor de kindee
willen doen. Om de g
een klein beetje eerlijke'
delen."
dinsdag 1 maart 2005
Harry Potter.
Publiciteitsfoto: Warner Bros
den haag - Net als twee jaar ge
leden ontstaat er op de Neder
landse markt een prijzenslag
om de Engelstalige editie van
de nieuwe Harry Potter. De dis
tributeurs willen allemaal on
der de adviesprijs van 24,95 eu
ro van importeur Penguin
Books Benelux gaan zitten.
'Harry Potter And The Half-
Blood Prince' zal vanaf 16 juli
voor prijzen variërend van
18,95 tot 22,95 euro verkrijg
baar zijn.
theater recensiig
Dick van Teylinge'
Voorstelling: 'Nu' van Annetl
Eind regie: Aus Greidanus Jr.. N
Denkers, Thijs Römer en li'
Sluysmans. Gezien: 26/2, (prerf
Haag. Nog te zien: 2 en 3/3, IA
Leiden vle
Een opzienbarende con
tie tussen Andries Knevt|
aan Hirsi Ali en MohamJ
over de moord op Theo
Gogh. Een politieke sati
zoek naar de universele^
ma's in het actuele drari
beloofde de Haagse the:
groep Annette Speelt 01M
en dat leverde aardig w; t
citeit op. Wat mooi is, w/a
theater verdwijnt maar >e'
vaak in een rustig hoekjfr
krant. Wie maakt van hf3^
meer dan een voetnoot Fe
maatschappelijk leven?1SI
In het begin van de vooi
neemt Michel Sluysmar!
woord, als zakelijk leide
groep. We staan nog stelll
achter het stuk, maar kij
het niet spelen, is de bo^f3
schap. Over de reden d<Pe
nogal vaag. Dan volgt et31
ATVD-gerelateerd taalgd33
we hebben reden om as™
men dat de voorstelling?13
ophef veroorzaakt, we k313
de veiligheid van het puas
niet garanderen, na amfr
overleg met de driehoek
voort. Grappig en goed f
speeld, maar een beetje®
Daarna laat regisseur Apr
danus jr. (gespeeld doof13
Denkers) met lichtbeeld"3
hoe het stuk zou verlopP
het gespeeld zou zijn. Of^
makelijk, maar je begint"4
vragen waar het heengaf
Römer legt dan als Thij£
de vinger op de zere pleP
we deze voorstelling ni$
nen spelen, waar houdtP
op? Dit moet ook satire'*33
want het is onaardig on311
onderstellen dat AnnettP0
er inderdaad niks substj™
over te zeggen heeft. *1
Dan het volgende deel. P,
groep wil het publiek ni"3
der voorstelling naar hu
ren, en speelt daarom T
poes', over drie poezen
baasje missen. De diere
Knevelwit, Ayaanzwart »-|-
hammedbruin. Aha, da.'J_
het komen, denk je, wai
niet bij name genoemd* -
is uiteraard Van Gogh. ,r
gaan, dat doe je een kat
aan", zegt de zwarte poi
andere katten zijn gelatr,
maar zij is kwaad. Terwi
aan alle deuren rammei?
ze uit in een vloed van r
onderhoudend geschelfec
meer tegen Jezus en Mtrf
Dat Denkers, Römer en
mans willen reageren of
dood van de cineast bij
speelden in de film '06re
logisch. Dat het hun nie1 e
om daar het laatste wot?.n
te zeggen ook. Dat het 1*
vorm een potentieel intr3'
te, maar inhoudelijk eef 8e
dunne voorstelling is geen
den, dat de losse ideetje
is een gemiste kans. Da^
de recente religieus geÏÏT®
reerde moord theater g<
moet worden, is evident.1
niet Nu. bl
amsterdam/grd - De Stichting
CPNB, die het jaarlijkse Boe
kenbal organiseert, heeft schrij
vers per brief voor de keuze ge
plaatst tussen het officiële bal
op 8 maart in de Amsterdamse
Stadsschouwburg en het gelijk
tijdige 'Bal der Geweigerden' in
Paradiso. De brief is verstuurd
naar auteurs die optreden op
het Bal der Geweigerden.
„Wij hadden u graag welkom
geheten, maar wij hebben van
de organisatie van het Bal der
Geweigerden vernomen dat u
déér acte de presence geeft",
schrijft de CPNB. „Vanwege de
grote vraag van auteurs die
graag naar het Boekenbal wil
len, zult u er begrip voor heb
ben dat wij de voor u bestemde
kaarten nu aan een andere au
teur doen toekomen. Mocht u
uw avondplannen wijzigen,
aarzelt u niet ons te bellen. Wij
wensen u een plezierige avond
toe in Paradiso."
Volgens directeur Henk Kraima
van de Stichting CPNB is er
geen sprake van een strafmaat
regel voor schrijvers die het Bal
der Geweigerden verkiezen bo
ven het Boekenbal. „Dat is niet
zo. Maar er zijn altijd veel au
teurs die graag naar het Boe
kenbal willen die we moeten te
leurstellen. We hebben geen zin
in lege plaatsen in de zaal.
Daarom moeten de deelnemers
aan het Bal der Geweigerden
die ook een uitnodiging van
ons hebben, vooraf kiezen."
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Leiderdorps Kamerkoor o.l.v. Gijs Leenaars,
m.m.v. Henk Verhoef (orgel) en Bob Smith (cello).
Gehoord 27/2, Groene Kerkje, Oegstgeest
Het Leiderdorps Kamerkoor moet het
voor het eerst doen met zijn nieuwe diri
gent Gijs Leenaars. En dat blijkt heel
goed uit te pakken, nu de draad van de
wekelijkse repetities weer is opgepakt.
Het Groene Kerkje staat open voor Mis
en Requiem, voor tranen plengen vanuit
de diepte (de pro fun dis) en juichen rich
ting wolkendek. Het koor is jaar na jaar
groter geworden en heeft nu 28 zangers
met maar liefst acht bas/baritons. Dat
heeft zo z'n voordelen, bijvoorbeeld bij
dubbelkorigheid, 'maar elk voordeel heb
z'n nadeel'. Hoe houd je die verschillen
de stemsoorten homogeen en transpa
rant. Dat lukt dan ook niet helemaal en
daar zijn een of twee tenoren debet aan;
ze schallen er ijzig bovenuit. Wellicht
hebben ze fraai stemmateriaal maar dat
impliceert nooit dat je dat in de geza
menlijke koorklank mag horen, anders
dan als verrijking van het coloriet.
Juist in die eerste beeldschone liederen
van Schütz zijn die uitschieters hinder
lijk. De andere stemmen maken gelukkig
veel goed in verende zang, met fraaie
echo-effecten en elkaar overlappende
repeterende frasen die gaandeweg in
kracht afnemen. Schütz weet goed raad
met tekstuitbeelding, in lange melodie
lijnen met toen al zeer gewaardeerde
schrille dissonanten, maar ook in flit
sende ritmiek die regelrecht het hart
raakt. Monteverdi gaat in zijn Missa
(1651) eveneens nog uit van de 'ouder
wetse' polyfonie, die de verstaanbaar
heid van de tekst in de weg zou kunnen
staan volgens de 'modernen'. Wel voegt
hij orgel en viola da gamba (hier een cel
lo) aan de koorzang toe, die als continu
um prachtig fungeren als twee extra
'stem'kleuren. Slingert het Kyrie als een
lang en vervlochten lijnenspel, het Ag
nus Dei ruist door de kerk als pure Gre
goriaanse mannenzang, zelfs als er een
zekere meerstemmigheid ontstaat. In
het 'Dona eis pacem' is de heiligheid
van die paar mannenstemmen vredig
aan banden gelegd.
Hoogtepunt is het transparante twee
eeuwen jongere Requiem van Puccini,
ter nagedachtenis aan zijn vriend Gi
useppe Verdi. Verstild, klagend flakkert
het orgelspel als een kaars in de koelte,
terwijl de cello donkere weemoedige
sporen trekt. Zijdezachte unisono zang
ontwikkelt zich traag in 'Et Lux perpe-
tua, Requiem aeternam', ingetogen be
heerst uitwaaierend in hemelse polyfo
nie. Ook hier houdt de tenor zich bin
nen de doorschijnende koorklank. Hier
gunt Puccini ons een blik in zijn ziel.
'De Profundis' van Pizetti 1968), als
spiegelbeeld van 'Aus der Tiefe' van
Schütz, begint evocatief monumentaal,
verloopt in steeds fraaiere, rijk gevulde
harmonieën van zilverlicht tot lood
zwaar, waarbinnen talrijke nuances, die
weer aangenaam contrasteren tegen de
licht zingzeggende bijbelteksten. Gijs
Leenaars heeft zijn vuurdoop bij het
LKK goed doorstaan. Wat meer tintelen
de zelfverzekerdheid naar het koor toe is
wellicht aan te bevelen.
Rotterdam - De belangstelling
voor concerten in de Rotter
damse Doelen is in het afgelo
pen jaar met 20 procent toege
nomen in verhouding tot het
jaar daarvoor. Er is een toene
mende interesse voor concer
ten op allerlei terreinen. Wel
betreft de stijging vrijwel geheel
de losse verkoop van kaarten.
Naast de optredens van het
Rotterdams Philharmonisch
Orkest en de verhuur aan diver
se ensembles zijn er in het ko
mende seizoen 170 concerten
die de Doelen zelf organiseert.
Er komen bekende orkesten
met beroemde dirigenten als
Zubin Mehta, Mikhail Pletnev
en John Eliot Gardiner, maar er
wordt ook aan jazz en wereld
muziek gedaan. Over drie jaar
hoopt de Doelen de Grote Zaal
aan een renovatie te kunnen
onderwerpen.
delft - Concertorganisator Mo
jo heeft gewaarschuwd voor
valse kaartjes die sinds kort in
omloop zijn. In totaal werden
voor optredens van Van Morri
son (vorige week), The Chemi
cal Brothers (donderdag) en
Anastacia (vrijdag en zaterdag)
81 valse kaartjes ontdekt. De
vervalsingen zijn nauwelijks
van echt te onderscheiden en
zijn gekocht bij niet-officiële
ticketbureaus op internet (tic-
kets4u.nl en budgetticket.nl).
De concertorganisator adviseert
mensen om toegangsbewijzen
alleen bij officiële verkooppun
ten te kopen. Nepkaarten wor
den altijd herkend door een
nieuwe scanner, gedupeerden
worden geweigerd. Mojo open
de gisteren een gratis telefoon
nummer (0800-5555222) voor
mensen met vragen over valse
toegangsbewijzen.
Amsterdam - De Zaterdagmati
nee in het Amsterdamse Con
certgebouw wordt volgend sei
zoen ingekrompen tot 35 con
certen, vijf concerten minder
dan in het huidige seizoen.
Doordat de serie in mei 2006
eindigt kan de samenwerking
met het Holland Festival niet
worden voortgezet. Jan Zek-
veld, artistiek leider van de Za
terdagmatinee gaat er vanuit
dat hij zijn internationaal be
faamde serie verder onbescha
digd door de aangekondigde
omroepbezuinigingen kan
loodsen. De Zaterdagmatinee is
vrijwel geheel afhankelijk van
de inbreng van de omroepor
kesten.
door Peter Kuljt
Groningen - Zuur was de kritiek
na de verkiezing van Driek van
Wissen tot Dichter des Vader
lands. Maar de Groningse ver
zenmaker, hij dicht onverdroten
voort. Zelfs zijn voicemail rijmt.
Hij pakt zijn agenda er eens bij.
Een paar dagen geleden nog
had hij een lezing in Harder
wijk. Een voordracht in de bi
bliotheek van Heerhugowaard
een optreden in Rotterdam, een
quiz op Texel. Sinds zijn verkie
zing tot Dichter des Vaderlands
is de marktwaarde van Driek
van Wissen (61) flink toegeno
men. „Gisteren kreeg ik vier
verzoeken om ergens te gaan
voorlezen."
Van Wissen is voor zo goed als
alles in te huren. „Ik luister
symposia en congressen op
met een taaicabaret. Op basis
van brochures en documentatie
voer ik dan een nummer op.
Het is niet al te serieus bedoeld
en het trekt de lachers aan." Zo
heeft Van Wissen zijn licht laten
schijnen over de riolering in
Nederland, smartlappen, be
ginnende dementie, IVF-be-
handelingen, de wijkagenten in
Drenthe. En met dichter Carel
Helder leidt hij sinds kort ook
een caféquiz met 'onzinnige
vragen'.
De poëzie maakt een 'aanzien
lijk' deel uit van zijn leven, laat
dat wel duidelijk zijn. „Het is
leuk om de vorm te hanteren
en dat op verschillende manie
ren uit te dragen." De dicht
kunst is er om zowel de diepste
emotie uit te dragen als het ver
woorden van de irritatie over
een krantenbericht, meent Van
Wissen. „Ik zeg wel eens: ik ben
niet de beste dichter van Ne
derland, maar wel een van de
meest gebloemleesde. Een bun
del over poezen, een boek over
voetbal, ik sta bijna overal in."
De verkiezing van Van Wissen
heeft de gemoederen in voor
namelijk literair Nederland flink
beroerd. „Er is een zinnige dis
cussie ontstaan over de functie
van Dichter des Vaderlands",
zegt hij met gevoel voor under
statement. „Ik vind dat het
werk van zo'n dichter direct
moet aanspreken. Mijn tegen
standers roepen dat de poëzie
Driek van Wissen: „Men denkt dat het de belangrijkste zaak van de wereld is. Maar alleen de naam al, Dichter des Vaderlands, is te archaïsch
om al te serieus te nemen." Foto: GPD/Kees van de Veen
vooral moet ontregelen. Maar
als je na tien keer lezen een ge
dicht nog niet begrijpt, schiet je
je doel voorbij."
Van Wissen is ervan overtuigd
dat hij ook zonder de actieve
campagne door zijn Groningse
achterban de verkiezing gewon
nen had. „Het is vooral de keu
ze van een heleboel mensen
voor toegankelijke poëzie. En
dat zijn niet alleen Groningers,
maar ook veel lezers van mijn
website. Ik weet van een hele
boel dichtclubs in het land dat
ze mij hebben gesteund: er
kwamen stemmen uit Almelo,
Eindhoven, Heerhugowaard."
Volkskrant-criticus Michaël
Zeeman typeerde Van Wissen
als een rijmelaar, sinterklaas
dichter en drinkebroer. Geër
gerd: „Drinkebroer heeft er
niets mee te maken. Zelfs al zou
ik een drinkebroer zijn, ik moet
toch goede gedichten blijven
schrijven. Ik vind het ook raar
dat dat drinkebroer maar door
iedereen wordt overgenomen.
Je komt het overal tegen."
Hij heeft al met NRC Handels
blad, dat het werk van de Dich
ters des Vaderlands afdrukt, de
onderwerpen afgetast die tot
poëzie zouden kunnen leiden.
„Ik denk dan aan de terugkeer
van de Nederlandse militairen
uit Irak. Dat is wel een gedenk
waardig moment. En ik weet
niet of dat het meest inspire
rend is, maar om het ambtsju
bileum van koningin Beatrix
kan ik niet heen."
Een gedicht over het tweede
kind van Wïllem-Alexander en
Maxima komt er niet. „Dat vind
ik niet interessant." Veeleer zal
hij de rijmkunst aanwenden bij
het overlijden van schrijver Ge
rard Reve. Of de paus. Al met al
wordt er te zwaar getild aan dat
hele Dichterschap des Vader
lands, vindt hij. „Men denkt dat
het de belangrijkste zaak van de
wereld is. Maar alleen de naam
al, Dichter des Vaderlands, is te
archaïsch om al te serieus te
nemen."
Van Wissen zit ruim 37 jaar in
het onderwijs. Hij doceert tot
aan het eind van dit jaar Neder
lands in de hoogste havo en
vwo-klassen van een scholen
gemeenschap in Hoogezand-
Sappemeer. „Daarna houd ik
ermee op. Ik ben al een jaar
verder dan de VUT-gerechtigde
leeftijd." De poëzie is begonnen
als een hobby en daarna uitge
groeid. „Dat gaat nu een nog
belangrijkere rol spelen. Ik zeg
wel eens spottend dat op mijn
cv 'In zijn vrije tijd was hij le
raar' staat."
Hij zou er niet zo mee zitten als
hij na zijn dood niet een onster
felijke dichter zou blijken te
zijn. „Ik ben niet vies van tijde
lijke roem. Maar wat heb je aan
status als je dood bent? De poë
zie geeft je juist tijdens het le
ven zoveel mogelijkheden. Je
komt met leuke mensen in con
tact, je maakt veel vrienden.
Het maakt het leven spannen
der op allerlei manieren."
Van Wissen beschouwt zijn re
lativeringsvermogen als een van
zijn grootste gaven. Hij be
schrijft zichzelf als optimist.
„En tegelijkertijd een fatalist.
Het leven gaat zoals het gaat. Je
kunt je er zo goed mogelijk te
gen verzetten, maar uiteindelijk
kun je er niet meer aan doen
dan de dag te plukken. Je moet
er niet te zwaar aan tillen. Mij
wordt vaak verweten dat ik te
oppervlakkig ben. Maar het le
ven zelf heeft ook vaak weinig
diepgang.'
