Wibra, de gêne voorbij
tk
A
m
Textielsuper schudt oubolligheid van zich af
VERKOOPSTART I
14 FEBRUARI! I
3£
Wibra
26 FEBRUARI
2005
Oprichter Jo Wierdsma.
Klantonvriendelijk, oubollig, bijna te gênant
om binnen te stappen. Textielsuper Wibra
was medio jaren negentig ver over de
houdbaarheidsdatum heen en dreigde ten
onder te gaan. Verloren zoon Arnoud werd
teruggehaald en maakte de winkelketen
samen met zijn broer tot de huidige
winstmachine. „De gêne is weg, wij hebben
500.000 betalende klanten per week."
door Achille Prick
WEEKENDBIJLAGE
Leidsch
Dagblad
Wibra-directeur Wierdsma heeft zichzelf een titel toegekend: Nag, Niet Academisch Gevormd. Foto: GPD/Cees Zorn
Als de koffie wordt gebracht,
knoopt directeur Arnoud
Wierdsma even een praatje aan
met Joke. Hij wil haar mening horen over
de notaris bij wie hij deze morgen was.
„Joke is fantastisch, ze is al 27 jaar bij ons
in dienst." De Wïbra-baas is zuinig op z'n
personeel.
„Als iemand 25 jaar bij ons werkt of met
de vut gaat, ga ik langs. Bij een sterfgeval
bel ik altijd op, en bij een geboorte op het
hoofdkantoor volgt een kraamvisite. Vorig
jaar had ik 89 bezoekjes, in 2003 zelfs 129.
Dit jaar worden het er zo'n vijftig. Prach
tig, we zijn nog steeds een echt familiebe
drijf."
Aan de oostelijke rand van het Gelderse
Epe, waar de bossen beginnen, ligt zo on
geveer als laatste bebouwing het hoofd
kantoor van textielketen Wibra. Een plat
pand zonder verdiepingen en met weinig
opsmuk. Een deur verder dan de receptie
houdt Arnoud Wierdsma kantoor.
De 55-jarige zoon van Wibra-oprichter Jo
Wierdsma heeft de grijze haren in gesti
leerde stekeltjes omhoog staan en zit
strak in het pak. „Pakken verkopen we
niet, maar de sokken en de onderbroeken
komen uit eigen collectie." Samen met
zijn broer Ronnie vormt hij de tweekop
pige directie.
De keten telt inmiddels 227 vestigingen,
verspreid over het hele land en België.
Volgend jaar bestaat het familiebedrijf 50
jaar.
„In de jaren zeventig hebben we ontzet
tend veel geld verdiend," blikt Wierdsma
junior terug. „We gingen van 25 winkels
in 1973 naar 50 in 1978, dat was gigan
tisch. De belangrijkste groeiperiode. Mijn
vader kwam uit een slagersfamilie en zei
altijd: nu hebben we vlees op de botten
gekregen."
Het zelfvertrouwen leidde in 1980 tot een
eerste winkel in België. „Dat ging meteen
heel goed. Het kon niet op. Begin jaren
tachtig belandde Nederland echter in een
diepe recessie. Ook bij Wibra ging het al
lemaal niet meer vanzelf.
„Het was duidelijk: er moest iets gebeu
ren, wilde Wibra gezond de nieuwe eeuw
halen. Dat leidde tot een keihard genera
tieconflict met mijn vader. Twee gelijke
karakters die niet weken. Op 1 januari
1994 ben ik bij het bedrijf vertrokken,
concessies doen wij niet snel."
Terugkeer
Twee jaar later werd senior 75 en vond hij
het mooi geweest. „Mijn broer stond er
alleen voor, maar dat ging niet. Ik pieker
de er niet over terug te keren, maar mijn
vader kwam het mij vragen. Dat kon ik
niet weigeren."
Wibra was inmiddels op sterven na dood.
In de rijke jaren negentig liet de consu
ment de grauwe textielsuper steeds vaker
Naam: Wibra, samenvoeging van
Wierdsma en de naam van schoon
vader Braam die al in de textiel ac
tief was.
Opgericht: eerste winkel in 1956 in
Epe.
Aantal winkels nu: 227, waarvan 61
in België.
Personeel: 2300, waarvan 125 op
het hoofdkantoor en distributie
centrum in Epe.
links liggen. De familie moest interen op
het eigen vermogen om de tent draaiend
te houden.
„We waren blijven hangen in de jaren ze
ventig. In 1996 was er in dit hele pand
nog geen computer te vinden. We had
den wél een fax, dat was al heel wat. Het
duurde twee weken voordat we wisten
wat er aan voorraad lag in de winkels."
„MKB-Nederland bestempelde ons als
één van de meest oubollige en klanton
vriendelijke winkelketens van Nederland.
Het was een godsgeschenk, nu was voor
iedereen meteen duidelijk dat het roer
180 graden om moest."
In zijn Wibra-loze periode was Arnoud
Wierdsma veel in Amerika geweest. „Ik
heb er een broer, die heeft daar 44 weg
restaurants. Ik heb het nu niet over poli
tiek, maar ik geloof in Amerika. Ik heb
daar heel veel geleerd. Problemen zijn
kansen, dat soort optimisme. Daar houd
ik van."
„Je moet simpel denken vanuit het resul
taat. De klant staat bij ons voorop. In ie
der filiaal hangt bij ons een omgekeerde
piramide: bovenin de klanten, daaronder
het winkelpersoneel en onderop in de
punt management en directie. Dat is de
juiste volgorde van belangrijkheid."
Daarmee zette hij de klassieke organisa
tiestructuur, zoals autofabrikant Ford
hem ooit op papier zette, letterlijk op z'n
kop. „Toyota deed dat in 1984 en ik was
er meteen heel erg van gecharmeerd."
Wierdsma brak het bedrijf verder open.
.Alles moest maximaal transparant, geen
achterkamertjespolitiek. Een vrachtwa
genchauffeur staat bij ons op gelijk ni
veau met een directielid. Iedereen heeft
een mening die waardevol kan zijn, ook
die van de jongste bediende. Een resul
taat is nooit toeval, of het nou goed is of
slecht."
De storm die door Wibra raasde, zette
ook kwaad bloed. „Dit was niemand ge
wend. Hier hing je iedere dag je jas aan
dezelfde spijker en wist je vervolgens pre
cies wat je ging doen en wanneer je naar
huis kon. Nu laeeg plotseling iedereen
een computer op z'n bureau. Ze hebben
bij me zitten huilen, sommigen sliepen
niet meer."
Wierdsma haalde ook een batterij nieuwe
managers binnen. „Professionalisering
was nodig. Bovendien, met alleen maar
oude garde lukt geen enkele reorganisa
tie, dan krijg je alleen maar een sfeer van:
...En vroeger deden we het zus en zo. Dat
is dodelijk. Gelukkig heeft zich destijds
nooit iemand ziek gemeld, ze zijn er alle
maal doorheen gekomen."
Oeverloos gezwam
Ook de vergaderingen kregen een Ameri
kaans sausje. „Met het managementteam
zitten we één keer in de twee weken rond
de tafel, maximaal twee uur. Daar komt
geen minuut bij. Dat weet iedereen, dus
voorkom je oeverloos gezwam, daar heb
ik een hekel aan."
Nog een regel die strak gehanteerd wordt:
„Iemand mag alleen een probleem op ta
fel leggen, als hij zelf ook al een oplossing
heeft bedacht. Het is ook verboden om
beren op de weg te zien, daar word ik he
lemaal ziek van."
„Als ondernemer moet je snel beslissen
en risico's durven nemen. Elk besluit leidt
per definitie tot nieuwe problemen, of er
nou een dag of wekenlang over is nage
dacht. Dus kun je maar beter snel beslui
ten, want dan weet je ook snel waar je te
genaan loopt."
Wierdsma's operatie bleef niet zonder re
sultaat. „Sinds 2000 stijgt de winst ieder
jaar. We zijn een snel en dynamisch be
drijf geworden, 's Mprgens een besluit, 's
avonds uitgevoerd. Één druk op de knop
en we hebben alle cijfers van gisteren.
Tuurlijk hebben wij ook meegelift op het
Aldi-effect. De helft van de Aldi-klanten
verdient drie keer modaal. De gêne om
bij ons te winkelen is helemaal weg. Wij
krijgen nu per week zo'n 500.000 betalen
de klanten over de vloer, ook drie keer
modaal."
Een ander deel van het succes ligt volgens
Wierdsma bij Wibra zelf. „Ons assorti
ment was beperkt en soms hopeloos uit
de mode. Ik heb twee stylistes aangeno
men die dagelijks bezig zijn met bijvoor
beeld nieuwe opdrukken op kinderpya-
ma's of het bepalen van de kleur van een
nieuwe collectie. Dat is cruciaal."
Pannensets
„Ons paradepaardje is de baby- en kin
derkleding, daar scoren wij mega in.
Daarnaast zijn we ook veel meer andere
spullen gaan verkopen. Een derde van de
omzet bestaat uit dvd's, barbecues, pan
nensets of gereedschapskisten."
Wierdsma zette ook een eigen importor
ganisatie op. „Onze textiel komt vooral
uit het Verre Oosten, maar tot 1999 waren
we daar zelf nog nooit geweest. We koch
ten in via tussenpersonen in Nederland.
Daar moesten we van af." Nu vliegt
Wierdsma regelmatig die kant op.
„China is bezig de hele wereld in te pak
ken. Ze kopen alle grondstoffen op die er
op deze bol maar te krijgen zijn. Het zijn
de beste kopieerders ter wereld. Ze wer
ken hard, dat zijn wij verleerd. Wij willen
niet al te veel doen, maar wel veel betaald
krijgen. Waar vroeger de elite automa
tisch naar Harvard of Oxford ging, gaan
ze nu al naar Peking. Het Chinees wordt
de nieuwe wereldtaal, al zal ik dat niet
meer meemaken."
Soms bezoekt hij leveranciers zonder dat
ze het weten. „Wij eisen van onze part
ners dat ze zich aan een gedragscode
houden, dat controleren we zelf. Ik heb
nog nooit één fabriek op kinderarbeid
kunnen betrappen.
Wierdsma wil het wel relativeren. „Na
tuurlijk betrekken mijn leveranciers weer
spullen van anderen en daar zal heus wel
eens een bedrijf tussen zitten waar de he
le familie meewerkt. Daar kunnen wij
niets aan doen. Let wel: overal waar de
economie zich ontwikkelt, zie je naar ver
loop van tijd een infrastructuur ontstaan
met schooltjes, ziekenhuizen enzovoort.
Is dat slecht?"
Vakantie
Op kantoor in Epe wordt hem steevast
een prettige vakantie gewenst als Wierds
ma weer eens in het vliegtuig stapt. „Ik
kom meestal enigszins gebruind terug.
Hoewel het drukke tripjes zijn, las ik tus
sen de middag altijd één uurtje in voor
mezelf. Dat heb ik nodig. Dan zoek ik een
plek in de zon en rook ik een dikke si
gaar."
Toch kan de Wibra-baas niet betrapt wor
den op enige decadentie. Een medewer
ker die binnenkomt met wat mededelin
gen van de garage waar Wierdsma's auto
voor onderhoud is, krijgt opdracht een
deel van de voorgestelde reparaties te
schrappen. „Kom je iets tegen in dit ge
bouw dat luxe is, dan hebben we het ge
kregen", zegt hij.
Wierdsma houdt er ook geen eigen kamer
op na. Hij zit altijd op de kop van de grote
tafel in het vergaderzaaltje. „Ik ben ook
de enige die géén computer heeft. Ik zal
nog wat verklappen: ik heb twee weken
geleden mijn eerste e mail verstuurd."
„Ik heb nooit gestudeerd. Engels leerde ik
langs de weg. Ik was eens op een bijeen
komst met veel mensen die drs. of ing.
voor hun naam hadden staan, maar ze
konden nog geen pak suiker verkopen.
Toen heb ik Nag. voor mijn naam gezet.
Er was er één die vroeg wat dat beteken
de, ik zei: Niet Academisch Gevormd. Ik
ben echt niet gefrustreerd, maar ik hou
SUPERSTUNT'
■23222E31
4?9
Pantalons
SUPERSTUNT', p
4991
Pantalons T]
O meisjes
meisjes 0 j
I5t4
gewoon van agrarische no-nonsense en
hardwerken."
Inmiddels lijkt Wierdsma aan zijn laatste
grote klus bezig binnen het bedrijf. „We
zijn onze winkels volop aan het restylen.
Voor het eerst hebben we handgeschre
ven Artikel-met-prijs-borden opgehan
gen. Nieuwe schappen en rekken maken
het voor de klant overzichtelijker. We zien
de omzet in de omgebouwde winkels al
stevig plussen."
Als we straks 240 winkels hebben in Ne
derland zijn we klaar met Wibra. Voor
meer vestigingen is geen markt." Een be
drijf dat niet naar groei streeft, sterft so
wieso? „Zeker, we bekijken nu wat we
nog eens zouden kunnen gaan doen. Al
les ligt open."
Koopman
Hoewel hij vroeger regelmatig met zijn
vader overhoop lag, wil junior hem niets
aanrekenen. „Hij was een geweldige
koopman, maar wel één die groot is ge
worden in de jaren vijftig en zestig. Hij
had in 1956 een ongelooflijk vooruitzien:
de blik door de eerste zelfbedieningswin
kel voor textiel te openen in Nederland.
Had 'ie uit Amerika."
„Kledingzaken waren toen nog de deftig
ste zaken van de middenstand, de verko
per reikte je iets aan vanachter de toon
bank. In de eerste winkel van m'n vader
konden klanten de kleding zelf uit de
schappen pakken en door hun handen
laten gaan. Dat was een sensatie, revolu
tionair."
In 1996, een half jaar nadat hij uit de zaak
was gestapt, overleed Wierdsma senior.
„Vroeger was ik altijd super onrustig, ook
agressief. Ik had geregeld botsingen met
hem. Van de 99 trauma's die ik heb, heb
ik een deel aan hem te danken. Hij was
niet scheutig met complimentjes."
„Hij had een Lincoln met veel chroom. Ik
heb heel wat uurtjes moeten poetsen. Als
hij dan kwam kijken, zei hij vaak alleen
maar: Dat heb je slecht gedaan. Ik heb
een hekel aan auto's met chroom, zo'n
auto komt er bij mij nooit in."
„Nu ben ik 55 jaar en heb ik een zekere
rust gevonden. Mijn ego is bevredigd, fi
nancieel is alles geregeld. Ik geniet van de
meest simpele dingen die ik vroeger niet
zag, al zijn het maar de schapen die ik el
ke ochtend op weg naar mijn werk in de
wei zie staan. Ik kan ook nu pas mijn va
der op waarde schatten. Ik denk wel eens,
verdomme, ik heb pa eigenlijk nooit kun
nen vertellen hoe groot hij eigenlijk was.
Tori Amos,
zoektocht van een
domineesdochter
DE NIEUWE COLLECTIE VOOR DE LAAGSTE PRIJS!
BREIGAREN PULLOVERS L'J OVERHEMDEN IJ.V'l/.HO.'.i
Altijd de laagste prijs!
