KEUZE VRIJHEID
Stakingen
dreigen in
de metaal
ECONOMIE
Wat kost een kind en hoe breng je dat in kaart?
teil sleept in Qatar
perorder binnen
zineken is prijzenslag zat
CAO-onderhandelingen mislukt
Boord aan boord
Pools succesverhaal
KIA TOTAALGARANTIE: 6 JAAR CARROSSERIEGARANTIE 3 JAAR VOLLEDIGE FABRIEKSGARANTIE* 3 JAAR LAKGARANTIE
KIA INTERNATIONALE WEGENHULPGARANTIE
„Ik moet van mijn advocaat de
kosten voor mijn kinderen in
kaart brengen. Hoe doe ik dat?
vraagt een moeder die in
scheiding ligt. In veel gevallen
kan in tabellen worden afgele
zen hoeveel er aan de kinderen
wordt besteed. Vooral bij hoge
re inkomens moeten kosten ex
pliciet worden gemaakt. Het
belangrijkste is dat ex-partners
samen afspraken maken over
wie wat betaalt. Ex-partners
mogen in principe altijd zelf af
spraken maken over de hoogte
van alimentatiebedragen. Zijn
er kinderen in het spel, dan zal
altijd de rechter de hoogte van
de kinderalimentatie vaststel
len. Twee vragen zijn cruciaal:
welk bedrag kan de alimenta-
tieplichtige betalen? En welk
bedrag heeft de alimentatiege-
rechtigde nodig? Om te bepalen
wat een alimentatieplichtige
kan betalen, hanteert de rechter
in de meeste gevallen de zo ge
noemde Trema-normen. Daar
bij wordt eerst een draagkracht
loos inkomen bepaald: het deel
van het inkomen dat de ali
mentatieplichtige nodig heeft
„bus sleept
gaorder binnen
:id - De Spaanse lucht-
inaatschappij Iberia gaat
fegtuigen van het merk Air-
open. Dit is vrijdagavond
drid bekendgemaakt. Het
•jm de grootste order die
lij Airbus is geplaatst. De
jÜen hebben een catalo-
ir%arde van 3,4 miljard euro.
e [heeft naar eigen zeggen
;e kwantumkorting be-
izines
d{er duurder
«g - Shell heeft zaterdag
iesprijzen voor benzine
igd. Het is derde verho-
de afgelopen week. Een
igelode benzine stijgt van
naar 1,265 euro, su-
1 4n 1,313 euro naar 1,319
;hf)e adviesprijs voor diesel,
lopen week twee keer
igd, blijft staan op 0,955
larktleider Shell bepaalt
riesprijzen aan de hand
e ontwikkelingen op de
Toductenmarkt.
I in actie
sstuurscrisis'
rdam - Signalen die wij-
J) een mogelijke crisis of
jt in de top van een beurs-
eerde onderneming, zul-
or de Autoriteit Financië-
[kten (AFM) voortaan
ding zijn om het bedrijf
%et licht te houden. Zo
onderzoek worden in-
2H wanneer zich bij een
1- neming onverwachte wis-
en voordoen in de raad
'stuur of de raad van
bevestigde za-
een woordvoerder van
AL Daarnaast kunnen ook
uitspraken van bestuur-
Ver toekomstige presta-
ials 'we gaan de omzet in
verdubbelen', aanlei-
in voor onderzoek. Ver-
ien bedrijven die in een
veel overnames heb-
ileegd, rekenen op de
Ie aandacht van de AFM.
en
lak betaalt voor
fitoffers Chili
™ngton - De Amerikaanse
liggs betaalt 8 miljoen
"laan slachtoffers van mis-
1die zijn gepleegd tijdens
"Jrikbewind (1973-1990)
Chileense dictator Au-
'inochet.
ia!iad eerder schuld bekend
waspraktijken met een
g van vele miljoenen
via geheime rekeningen
lf ïochet. Met de schikking
us le bank uit Washington
:htelijke en civiele ver
af door de gerechtelijke
eiten in Madrid. In ver-
ftiet de door de Ameri-
praktijken, waarbij de
ok voor andere cliënten
ïstverlener optrad, ver-
e de bank zich vorige
al bereid om een boete
miljoen dollar te beta-
hoogbejaarde Pinochet
iont in Chili.
vocaten zijn er tot nu toe
tagd hem buiten het ge-
s houden, met een be-
de zwakke gezondheid
ex-generaal.
- Shell heeft werkt tot een vooraanstaande
Bttfote order gesloten met gasleverancier. Het Golfstaatje
qitPetroleum. Beide ener- beschikt over de in grootte der-
alftschappijen gaan sa- de gasreserves ter wereld, na
vëprken in het zogenoemde Rusland en Iran.
4-project. Daarbij Shell was gisteren verder het
kJgewonnen aardgas om- onderwerp van een oplopende
dpi vloeibaar gas (LNG), twist tussen Indonesië en Ma-
joral bestemd is voor de leisië over een olieconcessie
/nrAmerikaanse eri' Euro- van Shell. Volgens Jakarta ligt
riWarkt. de gegeven concessie in de ter-
[djaat in Qatar fabrieksin- ritoriale wateren van Indonesië.
n,ps bouwen voor het om- De ruzie ontstond nadat de Ma-
e#aar vloeibaar gas. Ver- leisische staatsoliemaatschap-
chl er speciale schepen no- pij Petronas bijna twee weken
elij het LNG te vervoeren, geleden Shell toestemming had
dprwacht de eerste leve- gegeven naar olie te boren in de
lajtussen 2010 en 2012, zo Celebes Zee.
iai! het energieconcern gis- De concessie ligt voor de
wakend. noordoostelijke kust van Bor-
5 ingewijden is met de neo. Dat eiland is grotendeels
en' miljard dollar gemoeid, in handen van Indonesië (Kali-
(ijoject moet gedurende mantan), maar ook Maleisië
van 25 jaar jaarlijks heeft in het noorden een pro-
Jjoen ton vloeibaar gas vincie (Sarawak). Een zegsman
en. Qatargas 4 is een van het ministerie van energie
ïnture tussen Shell en voegde daaraan toe dat Indone-
(etroleum, Shell heeft in sië alles in het werk zal stellen
Iject een belang van 30 om zijn rechten in het betwiste
Qatar heeft zich opge- zeegebied te verdedigen.
^jm/anp - Heineken begint de prijzenoorlog in de super-
Èanche zat te worden. Het bierconcem vindt dat de grens is
Dat bleek zaterdag uit een vraaggesprek dat BNR Nieuws-
d met directeur E. Korthals Altes van Heineken Nederland.
>et niet gekker worden, op een gegeven moment kom je in
latie dat je zegt: nu is het klaar, dit kan niet meer, dit kun-
niet meer accepteren", zei de Heineken-directeur. Korthals
jemde het „een hele en gevaarlijke en ongewenste situatie"
,pmarkten Heineken-bier onder de kostprijs verkopen. Dat
pe leiden dat de consument straks niet meer bereid is de
Ie' prijs te betalen.
De Kia Carens staat voor keuzevrijheid. Het is maar
net wat u wilt. Keuze uit drie krachtige motoren. Of
neem de binnenruimte die zich razendsnel opnieuw
laat inrichten. Of de royale standaarduitrusting met
o.a. airco, ABS, EBD, passagiers- en bestuurders-
airbag, elektrisch bedienbare ramen voor en achter
en centrale portiervergrendeling. En nu met GRATIS
portable DVD-speler met o.a. high-tech monitor,
stereo speakers en afstandsbediening. De Kia Carens
is er vanaf €16.995,-. Leaseprijs vanaf €439,- /mnd**.
den haag/gpd - Werknemers in
de metaal- en elektrotechnische
industrie maken zich op voor ac
ties nu er afgelopen weekeinde
opnieuw geen nieuwe CAO tot
stand is gekomen. De sector zit
al sinds 1 juli 2004 zonder CAO.
FNV Bondgenoten en CNV Me
taal en elektro zijn het zat en
noemen het onderhandelings
gedrag van de werkgevers 'klei
nerend.' De werkgevers ver
enigd in FME-CWM menen dat
de bonden de rekening door
schuiven naar toekomstige ge
neraties.
De CAO metaal en elektrotech
niek is vaak trendsettend voor
andere CAO's. Acties in deze
sector kunnen leiden tot grote
sociale onrust in Nederland.
„We hebben sinds juni 2004 ze
ven keer met de werkgevers on
derhandeld maar er zit geen
schot in", aldus een woord
voerster van FNV Bondgenoten.
,Het lijkt wel alsof ze domweg
niet willen toegeven, op geen
enkel punt.We hebben besloten
niet verder te praten, want het
levert niets op. We gaan nu on
ze achterban raadplegen. De
verwachting is dat dit tot acties
gaat leiden."
Werknemers en werkgevers
botsen op vier punten: meer
uren werken per jaar, loonsver
hoging, de pensioenregeling en
doorbetaling bij ziekte. De
werkgevers willen dat er per
jaar vier dagen extra wordt ge
werkt, maar willen hier niet
voor betalen. Dit is voor de
bonden onbespreekbaar. Zij
stellen drie extra werkdagen
voor, maar willen daar wel loon
voor krijgen.
De bonden willen een structu
rele loonsverhoging van 0,5
procent per 1 mei dit jaar en 2
procent per 1 januari 2006 plus
een eenmalige uitkering van 1
procent op 1 mei dit jaar. FME-
CWM biedt 0,5 procent per 1
oktober dit jaar en 0,75 procent
per april 2006.
Ook rondom de pensioenrege
ling zijn beide partijen elkaar
niet genaderd. Volgens de bon
den kunnen werknemers, die
geboren zijn vóór 1953 op 61 ja
rige leeftijd met pensioen en
jongere werknemers als ze 62
zijn. De werkgevers willen dat
beide groepen een half jaar lan
ger werken.
Ook op het punt van betaling
bij ziekte zijn ze het oneens: de
bonden willen dat een zieke
werknemer in zijn eerste twee
jaar samen 185 procent van het
loon krijgt. De werkgevers gaan
niet verder dan 170 procent,
Amsterdam - Glimmend op het droge. Peperdure zeiljachten wachten boord aan boord
in de RAI in Amsterdam op de duizenden bootjesmensen die de komende dagen de
vijftigste HISWA gaan bezoeken.
Kroonprins en zeilliefhebber Willem-Alexander opent de jaarlijkse botenbeurs morgen.
De Hiswa duurt tot en met zondag.
Foto: ANP/Juan Vrijdag
ECONOMIE WIJZER
Tijdens de krokusvakantie
was ik een aantal dagen
voor het werk in de Poolse
hoofdstad Warschau. Op
uitnodiging van president
Balcerowicz van de Natio
nale Bank van Polen (NBP)
heb ik daar een reeks lezin
gen over de transparantie
van centrale banken gege
ven. Daarnaast heb ik een
wetenschappelijke confe
rentie over dit onderwerp
voorbereid.
Balcerowicz is een zeer in
drukwekkende man, en een
begrip zowel in als buiten
Polen. Zijn carrière is een
regelrechte successtory. In
de lente van 1989 (toen Po
len in de nadagen van het
communistische regime
was) schreef Balcerowicz als
hoogleraar economie een
fundamenteel hervormings
plan voor de Poolse econo
mie. Dat plan omvatte een
complete libera
lisering en priva
tisering van de
economie, als
mede het invoe
ren van de volle
dige omwissel-
baarheid van de
Poolse zloty.
Hij kon toen nog
niet vermoeden
dat hij als vice-
premier en mi
nister van finan
ciën een paar
maanden later
verantwoordelijk
zou zijn voor de
uitvoering van wat het Bal-
cerowicz-plan is gaan he
ten. De economische situa
tie in Polen was in 1989 bij
na wanhopig: een sterk da
lende productie, hyperinfla
tie, een hoge buitenlandse
schuld en een uitgeputte
deviezenreserve.
Balcerowicz koos niet voor
de weg van geleidelijke aan
passingen, zoals in veel an
dere voormalige Oostblok
landen, maar voor radicale
hervormingen ('cold tur
key"). Een dergelijke aanpak
is politiek zeer riskant. Op
mijn vraag waarom hij toen
tertijd voor deze radicale
benadering had gekozen,
antwoordde Balcerowicz
dat Polen destijds geen an
dere keuze had. Bovendien
was de Poolse bevolking
toen ontvankelijk voor in
grijpende institutionele ver
anderingen.
Nu, ruim vijftien jaar- later,
zijn de verschillen tussen de
voormalige Oostbloldanden
opmerkelijk. Het bruto bin
nenlands product (bbp) is
tussen 1989 en 2002 in Po
len met 30 procent geste
gen, veel meer dan in Hon
garije (12 procent) en in Slo
wakije (11 procent). In Rus
land en Oekraïne is het bbp
in diezelfde periode zelfs
gedaald met 35, respectievelijk
54 procent gedaald.
De arbeidsproductiviteit nam
in Polen in deze periode toe
met 137 procent, en in Honga
rije zelfs met 150 procent. In
Rusland en Oekraïne steeg de
ze slechts in bescheiden mate,
namelijk met 25 procent en 12
procent, respectievelijk. Wat
verklaart de verschillen in de
groei van het bbp en de groei
van de arbeidsproductiviteit
tussen Polen en Hongarije
enerzijds, en Rusland en Oe
kraïne anderzijds?
Deze verschillen zijn toe te
schrijven aan de institutionele
hervormingen en het macro-
economische stabilisatiebeleid
in de beide eerstgenoemde
landen. De prijs voor deze her
vormingen was wel een grotere
inkomensongelijkheid. Deze is
echter ook Rusland en Oekra-
ine toegenomen, hoewel die
tot nu toe niet hebben gekozen
voor radicale aan
passingen van hun
economie.
Hoe hebben de op
eenvolgende Poolse
regeringen zo'n
pijnlijk en langdurig
aanpassingsproces
aan hun bevolking
kunnen verkopen?
Ik denk dat het uit
eindelijke perspec
tief van de toetre
ding van Polen tot
de Europese Unie
(EU) hierbij door
slaggevend is ge
weest. De bevolking
in de nieuwe EU-lidstaten be
sefte terdege dat er destijds
'coming in from the cold')
geen alternatief voor de insti
tutionele hervormingen be
stond.
Dat besef i? nu, getuige de uit
slag van de recente presidents
verkiezingen, ook bij de Oekra-
iense bevolking doorgedron
gen. Ik vrees dat de Russen nog
wat langer moeten wachten.
Als de bevolking rijp is voor in
grijpende veranderingen,
hangt het vanzelfsprekend van
het politieke leiderschap af, of
deze ook daadwerkelijk wor
den doorgevoerd. Da^reist
politieke moed, hetgeen in het
'oude' Europa een schaars
goed is.
In die zin kan het 'oude' Euro
pa een voorbeeld nemen aan
het 'nieuwe' Europa. De struc
turele hervormingen in grote
EU-landen als Duitsland,
Frankrijk en Italië zijn wellicht
van een andere orde dan in het
Polen van vijftien jaar geleden,
maar minstens zo urgent. Wat
dat betreft kunnen bondskan
selier Schroder, president Chi
rac en premier Berlusconi een
voorbeeld nemen aan politieke
leiders als Balcerowicz, die im
mers voor veel hetere vuren
stonden. Het wachten is op
meer politiek leiderschap in
het 'oude' Europa.
I
Sylvester Eijffinger
hoogleraar
financiële economie
Universiteit Tilburg
1.6 LITER OF 2.0 LITER CVVT BENZINE OF 2.0 CRDi COMMON-RAIL DIESEL
KIA CARENS VANAF 16.995,-
(advertentie)
Verkoopprijs is inclusief BTW/BPM, exclusief metallic lak, kosten rijklaar maken, leges en verwijderingsbijdrage. Getoond model kan afwijken van standaarduitvoeringen. Actie loopt
van 10 februari t/m 31 maart 2005 en loopt zolang de voorraad strekt. Acties gelden niet in combinatie met elkaar of met andere acties en zijn alleen van toepassing op auto's met
een geel kenteken VAN uitvoering tot maximaal 100.000 km. Het gemiddeld brandstofverbruik varieert van 7,01/100 km - II op 14,3 km tot 8,61/100 km - 11 op 11.6 km COz uitstoot:
van 171 g/km tot 205 g/km. "Leasetarieven op basis van 48 maanden en 20.000 km per jaar Full Operational Tarieven zijn exclusief 8TW en brandstol en omvatten: reparatie, onder
houd en banden, houderschapsbelasting, all-risk verzekering, inzittenden verzekering, vervangend vervoer. Onder voorbehoud van kredietacceptatie. SESO. Vraag uw dealer naar
alle voorwaarden Wijzigingen en drukfouten voorbehouden E-mail: infoökia nl Kijk voor meer informatie en dealeradressen op www.kia.nl of bel 0347 - 324 300.
aldus Warnaai. Het Nibud geeft
een aantal GeldWijzers uit
waarin voor jonge kinderen en
voor scholieren heel gedetail
leerd wordt beschreven, welke
kosten je precies aan de kinde
ren kunt toeschrijven. Posten
als persoonlijke verzorging,
huisdieren, vervoer, verzekerin
gen en dergelijke worden daar
bij al snel vergeten, maar horen
wel in het lijstje thuis. Vroeger
was het bijna altijd zo dat de
kinderen naar de vrouw gingen
en de man een omgangsrege
ling kreeg. De man betaalt dan
de kinderalimentatie. „Nu
wordt er steeds vaker gespro
ken van een zorgverdeling",
legt Warn aar uit. „Er wordt bij
voorbeeld afgesproken dat de
kinderen elke twee weken zes
dagen bij de vader en acht da
gen bij de moeder zijn. Als de
draagloracht het toelaat, worden
de kosten ook op die manier
verdeeld."
Warnaar doet ook aan echt
scheidingsbemiddeling. „Bij
een bemiddeling spreken ex-
partners bijvoorbeeld af om een
speciale kinderrekening te ope
nen. Daarop storten ze de dan
beide een bedrag. Daarvan
wordt dan bijvoorbeeld kleding,
schoolspullen of de sportclub
betaald. Elk jaar voor het nieu
we schooljaar wordt de gang
van zaken geëvalueerd." Er
wordt als het ware een heel
plan voor de kinderen na de
scheiding opgesteld. „Daarmee
kom je in de buurt van een
nieuw wetsontwerp van minis
ter Donner", vertelt Warnaar.
„Daarin wordt de term voortge
zet ouderschap genoemd. Wie
wil gaan scheiden, zou eerst
een ouderschapsplan moeten
opstellen waarin is aangeven
hoe de zorg voor de kinderen
en de kosten worden verdeeld."
Zo ver is het nog niet, maar ook
de VFAS is van mening dat ou
ders na een scheiding beide (fi
nancieel) verantwoordelijk voor
hun kinderen blijven.
Meer informatie:
Nibud: www.nibud.nl
Vereniging van Familierecht
Advocaten en Scheidingsbe
middelaars: www.vfas.nl
om zelf van te leven.
Als dit draagkracht
loos inkomen van
het netto inkomen
wordt afgetrokken,
resteert de draag
krachtruimte. Een
deel van deze draag
krachtruimte is be
stemd voor de ali
mentatieplichtige
zelf. De rest - onge
veer de helft - is be
stemd voor alimen
tatie.
Als er kinderen zijn,
wordt het alimenta
tiebedrag in eerste
instantie gebruikt voor de kin
deralimentatie. Wat kosten die
kinderen nu eigenlijk? Er wordt
altijd geprobeerd om de levens
standaard van de kinderen in
de situatie vóór de scheiding
niet te laten dalen. Er wordt dus
gekeken naar de kosten van
kinderen vóór de scheiding. Op
basis van CBS-onderzoek zijn
er door het Nibud speciale ta
bellen ontwikkeld voor wat ou
ders gemiddeld genomen bij
verschillende inkomenscatego
rieën zelf bijdra
gen aan de kosten
van hun kinderen:
los van wat zij nog
aan kinderbijslag
ontvangen. Dit
wordt het eigen
aandeel in de kos
ten van kinderen
per maand ge
noemd. Bij een
netto gezinsinko
men van 2500 eu
ro en twee kinde
ren van zes en
acht jaar, is de bij
drage aan de kin
deren bijvoor
beeld 565 euro per maand. „De
tabellen kunnen niet altijd wor
den toegepast", vertelt Geert
Warnaar, voorzitter van de Ver
eniging van Familierecht Advo
caten en Scheidingsbemidde
laars (VFAS). „De tabellen ge
ven een gemiddelde situatie
aan. Ze zijn alleen bruikbaar
voor de lagere en middeninko
mens. Bij inkomens hoger dan
netto 3500 euro per maand,
moet je de kosten van de kinde
ren voor de rechter aantonen",
EIGEN
BEURS
