KUNST CULTUUR
Barcelona: een
brug te ver
Gekwelde Vincent gaat Rembrandt voor
Koninklijke lieden
onder elkaar
Peter Winnen beklimt andere bergen
Bevlogei
samenspi
van cell
R
Vijf Cesars
voor Dimanche
Earl Wild (90)
geeft recital
Eensgezind verzet op
Rhythm Against Racism
Schip Ahoy!
Een lesje in
effectief klag<
HDC941
maand Ac 28 februari 2005
Marion Cotillard. Foto: EPA
parijs - Niet onverwacht heeft
zaterdagavond de door Jean-
Pierre Jeunet geregisseerde
speelfilm Un Long Dimanche
ae Fiancailles de meest prijzen
gewonnen tijdens de jaarlijkse
uitreiking van de Césars, de
Franse tegenhangers van de
Oscars. Wel verrassend was
echter dat alle onderscheidin
gen in de lagere, technische ca
tegorieën vielen, terwijl de
hoofdprijzen in viervoud te
rechtkwamen bij de weinig be
kende film L'Esquive. Dit door
Abdellatif Kechiche geregisseer
de adolescenten-drama won
voor beste speelfilm, beste re
gie, beste scenario en beste
nieuwe actrice (Sara Forestier).
Un Long Dimanche won voor
beste kostuums, camerawerk,
decors, beste vrouwelijke bijrol
(Marion Cotillard) en beste
nieuwe acteur (Gaspar Ulliel).
Amsterdam - De 90-jarige Ame
rikaanse pianist Earl Wild geeft
25 september een recital in het
Amsterdamse Concertgebouw.
Voor zover bekend heeft niet
eerder een solo-optreden van
een zo hoogbejaarde pianist in
de Grote Zaal plaatsgehad. Qua
leeftijd laat Wild, bekend om
zijn virtuoze vertolkingen van
het romantische repertoire, Ho
rowitz, Cherkassky en Rubin
stein achter zich.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Mercury's Barcelona, m.m.v.
Oekraïens Staats Symfonie Orkest o.l.v.
Taras Krysa, m.m.v. Mario Previti en de
Mario Singers, Salvo Bruno (rockzanger)
en Karin ten Cate (sopraan). Gehoord
26/2, Stadsgehoorzaal, Lelden.
Het is allemaal begonnen in het
Ritz Hotel, Barcelona, 1986. De
bekende performer Freddy
Mercury ontmoet hier voor het
eerst zijn idool, de sopraan
Montserrat Caballé voor wie hij
in het verleden al twee num
mers geschreven heeft die
Montserrat wel aanstonden.
Niet lang daarna verzoekt zij
Mercury een werk te schrijven
voor en over haar stad Barcelo
na.
Nu, dat was niet aan dove
mansoren gericht. Wat begon
met een kleine ode groeide uit
tot een 'kunstwerk' van acht
delen. De symfonische compo
sitie zou een brug willen slaan
tussen klassieke muziek en
rock, maar dat lijkt toch echt
een brug te ver. De zeven delen
die het Ukraïens Staats Symfo
nie Orkest uitvoert met pianist
Mario Previti, zijn dertien Ma
rio-singers, en twee solisten
stijgt nauwelijks uit boven een
kleinschalige, gezellige concer
tante musical. Waarbij opge
merkt kan worden dat het uit
stekend spelende orkest aan dit
populaire werk een fikse meer
waarde biedt.
Salvo Bruno moet in deze uit
voering de zanger Freddie Mer
cury evenaren; hij komt met
zijn Pavarotti-achtige uithalen
een aardig eind in de richting,
maar door zijn gebruik van de
microfoon gaat zijn stem bij tijd
en wijle hardverscheurend
schetteren. Wie het moet opne
men tegen de legendarische
Montserrat heeft het beduidend
moeilijker. De hoge coloratuur
vocalises die meestal Bruno's
zang begeleiden zijn bepaald
Amsterdam/ANP - Dat de hetze
tegen de islam de gemoederen
nog altijd flink bezighoudt,
bleek gisteren tijdens Rhythm
Against Racism. Op dit bene
fietfestival in de Melkweg de
batteerden bekende politici als
Ed van Thijn (PvdA), Anja Meu-
lenbelt (SP) en Mohammed
Rabbae (Groenlinks) over 'wij'
tegen 'zij', de hoofddoek en de
almaar toenemende discrimi
natie na de moord op Theo van
Gogh.
Het festival volgde vanuit de
campagne 'Stop de hetze', die
sinds november oproept tot
verzet tegen de onrust die in
ons land ontstond na de dood
van de bekende cineast. Inmid-
muziek recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: De koning is gek door Xynix
Opera. Muziek: Fons Merkies. Libretto:
Jurrian van Dongen. Regie: Joke
Hoolboom. Zang: Charles van Tassel,
Niek Idelenburg, Iris de Koomen, Karin
Jönsthövel en Mieke Doeschot Gitaar en
contrabas: Marike Dekker. Gehoord:
26/2, Schouwburg, Leiden. Ook: 15/4,
Zwembad Regentes, Den Haag.
De koning is bang. Hij zit bo
venop zijn troon en hij is zo
bang dat die hem afgenomen
wordt, dat hij zelfs niet meer in
zijn bed durft te slapen. En als
hij dan in slaap sukkelt, droomt
hij akelige dingen. Want als je
koning bent, heb je alles. En als
je alles hebt, kun je alles verlie
zen. Geen wonder dat hij lang
zaam gek wordt. Dan fluistert
iémand hem de oplossing in:
verdeel je land ónder je doch
ters, het grootste stuk voor haar
die het meest van je houdt. En
daarmee begint het gedonder.
De moeilijkheden die zich op
werpen bij het bewerken van
Shakespeare's King Lear, het
drama over verstands- en
machtsverlies en over de loyali
teit tussen ouders en kinderen,
heeft Xynix Opera niet geheel
kunnen vermijden. Het verhaal
is nogal uitgekleed: waar Shake
speare Koning Lear in totale
onttakeling laat ondergaan, zijn
knap, warm van klank en kleur.
Wanneer Karin ten Cate echter
'romantisch' met een song mee
moet zingen heeft haar stem
geen constante kwaliteit, wordt
haar timbre wollig, wazig, naar
binnen gericht; maakt ze té
weinig gebruik van ademsteun.
Het achtergrondkoor zingt evo
catief het steeds repeterende
'Barcelona'. Zo begint de eerste
'canción' zou je verwachten,
maar er is letterlijk geen woord
Spaans bij; het is alles Engels
(en een petit peu Frans) wat de
klok slaat. Zelfs de Spaanse rit
mes ontbreken hoegenaamd.
Mercury heeft willens en we
tens zijn lyrics veramerikaanst;
ook een manier om Barcelona
te eren.
Fraai omfloerst openen de strij
kers, met name de grote, even
opgeschrikt door een flitsend
piccolotje in de Japonaise. Het
Spaanse karakter krijgt een
beetje kans in The fallen Priest
met z'n bonkende ritme op
twee nootjes; de val waarmee
het orkest bijna letterlijk in de
muziek plonst. Pas in The gol
den boy gaat de piano swingen
met een lekkere portie slag
werk, schellende bekkens,
wordt de sfeer zwoel en sche
merig als de strijkers inspraak
krijgen.
Klokkenspel gelardeerd met
een zacht bazuintje opent de
Ouverture Piccante die rijkelijk
wordt overgoten met honing
zoete closeharmonies. Maar de
sfeer verandert, een luguber
windje zaait onrust, solisten en
koor zingen hun zwanenzang,
een stampende rag verstoort
die eenheid weer, waarna de
Mariosingers ons tot slot aan
sporen: 'Sing, sing, sing'! Syn
copische ritmes stuiteren, zang
en orkest vliegen hemelwaarts
en belanden in één klap weer
op de aarde. Eind goed, al goed.
Barcelona heeft drie kwartier
geduurd, dus worden we nog
een kwartiertje gefêteerd op
een kleurrijk en smakelijk com
bi-toetje van operahits en (mu
sical) songs. De luisteraar vraagt
immers waar voor z'n geld!
Rotterdam - De vierde Rotterdamse Muse
umnacht heeft 10.000 bezoekers getrokken
en was daarmee uitverkocht. De bezoekers
trokken in de nacht van zaterdag op zondag
gemiddeld naar zeven van de in 36 deelne
mende culturele instellingen.
Het Maritiem Museum gaf de aftrap voor
het culturele evenement, met een luidkeels
Schip Ahoy! Maritieme macho's verzorgden
een 'spetterende' opening met muziek en
vuurwerk. Op het videoscherm aan de gevel
aan de Blaak-zijde waren live-beelden uit de
haven en historische beelden van Rotterdam
te zien. Alle deelnemende musea en galeries
waren te herkennen aan het groene licht op
de gevel.
Naast de tentoonstellingen konden de be
zoekers van alles beleven. Hoogtepunten
waren dagboekvertellingen van Salvador Da-
li in Boijmans Van Beuningen, een workshop
Marokkaanse dans in het Wereldmuseum en
een modeshow van de Nieuwe Ontwerpers
waarbij het publiek letterlijk geboeid werd
door mode. Foto: ANP
Tilburg/ANP -Oud-wielrenner Peter Win
nen debuteert volgend seizoen als auteur
bij de Tilburgse Theatergroep Drieons. Hij
is bezig met het schrijven van de tekst voor
de muziektheaterproductie Fiets. De voor
stelling gaat op 9 december in première in
De Verkadefabriek in Den Bosch, daarna
gaat Fiets tot en met begin februari op toer-
nee.
Fiets gaat over de driehoeksverhouding
tussen wielersport, media en commercie.
De beklimming van de 'Nederlandse' berg
Alpe d'Huez in de Ronde van Frankrijk is
het figuurlijke decor van de lijdensweg naar
de dood of de gladiolen. De Tilburgse kun
stenaar Guus Voermans bouwt een instal
latie/machine waarmee de spelers op het
toneel letterlijk en figuurlijk een wielercir-
cus draaiende houden.
Peter Winnen werd in 1980 beroepswiel
renner. Hij won in 1981 en in 1983 de rit
naar Alpe d'Huez. In zijn elfjarige loopbaan
behaalde de coureur diverse successen. In
1983 eindigde hij als derde in het eindklas
sement van de Ronde van Frankrijk. In
1990 veroverde hij in Limburg de Neder
landse titel op de weg. Dat jaar reed Win
nen ook zijn laatste Tour de France. In de
elfde etappe, opnieuw naar Alpe d'Huez,
gaf de klimmer op.
Peter Winnen maakte daarna een opmer
kelijke overstap: hij ging studeren aan de
kunstacademie. Inmiddels is hij een veel
gevraagd wielercommentator in binnen- en
buitenland en schrijft hij columns voor de
NRC. In 2000 debuteerde hij als schrijver
met het boek Van Santander tot Santander,
brieven uit het pelotpn. Twee jaar later ver
scheen zijn verzameling columns Valse
Start, gevolgd door een toernee van lezin
gen. De oud-wielrenner gaat rond Fiets ook
lezingen geven.
dels hebben ruim 2000 mensen
de oproep tegen racisme on
dertekend, aldus de organisato
ren. Vanuit de campagne heb
ben zich allerlei nieuwe initia
tieven ontwikkeld, die hebben
geleid tot een speciale organi
satie die de strijd aangaat met
discriminatie in Nederland.
Gisteren had de aftrap hiervan
plaats, onder de noemer 'Sa
men tegen racisme'.
Na afloop van het debat traden
onder anderen rappers Raymt-
zer (van de hit kut-Marokka-
nen), Def P, de Marokkaanse
band Kasba en diverse dj's op.
Ook was er cabaret van Has
sans Angels en Hakim (mime-
speler uit Sesamstraat).
hier de meest harde kantjes
weggeslepen en daarvoor is -
waarschijnlijk uit eerbied - niets
in de plaats gekomen.
Daardoor wordt deze kinder
opera te kaal en te lievig, de
fantasie ontbreekt, al zijn de
teksten wel degelijk lucide en
grappig. Lears proporties zijn
zo verldeind, dat hij er kleurloos
van geworden is. De koning van
Charles van Tassel is van begin
af aan een breekbare, zielige
man. Ook zijn entourage is aan
zienlijk gereduceerd, tot drie
dochters en een schoonzoon.
Het wordt zo meer een intiem
sprookje van koninklijke lieden
onder elkaar, en de implicaties
van de macht blijven buiten be
schouwing. Het imperium lijkt
niet groter dan een huiskamer.
De muziek van Fons Merkies is
zonder meer prachtig, maar erg
volwassen en echt pregnante
aria's zitten er niet tussen. Mer
kies verwijst naar hoffelijke ba
rokmuziek met hier en daar een
vleugje Bach, moderniseert die
met jazzy akkoorden en knap
lastige ritmes. De mooiste stuk
ken zijn die voor het ensemble,
vierstemmig gezongen melodi
euze uitbarstingen, vol fraaie,
schurende harmonieën, waarin
de stemmen bijna in elkaar lij
ken te verdrinken. De begelei
ding staat voor een deel op
band, maar belangrijker zijn de
bas en de gitaar van Marike
Dekker en de piano van Niek
Idelenburg, die zo zijn rol van
doortrapte schoonzoon een ex
tra betekenislaagje kan geven.
In een overhemd met zonnebloemen wordt Vincent gekweld door plaaggeesten. Publiciteitsfoto
theater recensie
Theo de With
'Vincent, de musical' door het
Nederlands Musical Ensemble Tekst:
Anna Hurkmans. Regie: Tlmon Blok.
Gezien: 26/2, Parktheater, Alphen aan
den Rijn.
Aan de schilder Rembrandt van
Rijn worden volgend jaar twee
musicals gewijd: één van de
Leidse componist Burckhardt
Söll en één van Henk van der
Meydens productiemaatschap
pij Stardust. Collega-kunste
naar Vincent van Gogh gaat zijn
zeventiende-eeuwse vakbroe
der voor. Het Nederlands Musi
cal Ensemble maakt een korte
tournee met 'Vincent, de musi
cal'. Het is in muzikaal opzicht
absoluut een interessante pro
ductie, maar een veel te breed
uitgesponnen verhaal.
Het Alphense Parktheater is ei
genlijk te klein om musicals in
te spelen. Het podium is te
krap, er is geen orkestbak en er
zijn te weinig stoelen om het
vele geld terug te verdienen dat
gewoonlijk met het program
meren van musicals gemoeid
is. Het Nederlands Musical En
semble (NME) biedt uitkomst.
Omdat deze in Zoetermeer ge
vestigde musicalschool met
studenten werkt, zijn de voor
stellingen betaalbaar. Vorig jaar
werd 'Jekyll Hyde' opgevoerd.
Het orkest werd in de foyer van
het Parktheater neergezet en
via monitoren met de zaal ver
bonden.
Groot was de teleurstelling bij
het Parktheater toen bleek dat
opvolger "Vincent, de musical'
niet door een live-orkest wordt
begeleid, maar door vooraf op
genomen muziek. Het is een
begrijpelijke keuze van het
NME, want daardoor kan de
bombastische muziek worden
uitgevoerd door een symfo
nieorkest. Anderzijds is de
charme van live-muziek ook
wat waard.
Muziek is de leidraad in deze
musical. Het is duidelijk dat het
NME zijn studenten vooral
zangtechnisch goed opleidt. De
vaak moeilijke zangpartijen
worden door bijna alle spelers
tot een goed einde gebracht.
Zeker de hoofdrolspelers John
Vooijs (Vincent) en de Ter Aarse
Michelle Splietelhof hebben in
drukwekkende stemmen. Het
spel is daarentegen niet altijd
even doorleefd. Dan kan mis
schien ook niet, gezien de oner
varenheid van de acteurs. Al
leen Peter Ravensberg (broer
Theo) weet diepte aan te bren
gen in zijn spel. Maar is dan
ook veruit de oudste en meest
ervaren speler van de cast.
Het leven van Vincent van
Gogh wordt in een aantal scè
nes neergezet. De nadruk wordt
daarbij gelegd op de teleurstel
lingen en afwijzingen die hij te
verwerken krijgt. Voor de pauze
raakt hij vooral teleurgesteld in
de liefde en daarna in zijn
vriend Paul Gauguin. Daarmee
wordt verklaard waarom het le
ven van de schilder, die de hele
avond rondloopt in een over
hemd met zonnebloemen, zo
tragisch eindigt. Het valt te be
twijfelen of het noodzaak is om
ook voortdurend met een ge
kwelde blik rond te lopen.
Het door Anna Hurkmans, een
Nederlandse auteur die al jaren
in Italië woont, geschreven
script wordt voor het eerst uit
gevoerd. Het NME heeft daar
mee een wereldpremière. Dat
klinkt mooi, maar het verhaal is
nog veel te breedsprakig. Daar
moet iemand nog eens flink
met de stofkam doorheen, want
zelfs voor het leven van Vincent
van Gogh is twee keer vijf kwar
tier erg ruim bemeten.
Gelukkig maakt de muziek van
de Italiaanse componist Raffae-
le Paglione veel goed. Met veel
massascènes en koorpartijen is
zijn zuidelijke hand merkbaar,
lammer genoeg is het geluid in
het Parktheater niet optimaal.
Het is ook geen musicaltheater.
Het wachten is op het nieuwe
theater Castellum.
Helaas voor het Nederlands
Musical Ensemble worden daar
musicals als 'De Jantjes' en an
dere Joop van den Ende-pro-
ducties geprogrammeerd. Een
semi-professioneel gezelschap
als deze Zoetermeerse groep
valt daardoor buiten de boot.
Kijk, dat is nu pas reden voor
een gekwelde blik.
den haag/anp - Bezoekers
de Nacht van de Filosofie
april in Felix Meritis in Am
dam krijgen les in effectiel
gen, met als voorbeeld Ai
Schopenhauer en als does
onder meer Yvonne Kroo
berg.
Een van de sprekers o
Nacht van de Filosofie is di
Arnon Grunberg. Volgen
organisatie van het evene
'voor de gelegenheid ver
als Marek van der Jagt'.
bergs alter ego schreef 00
jaarlijkse filosofische essay
thema van de Maand van
losofie, waarvan de Nach
derdeel uitmaakt, is Over
Onbehagen.
muziek recensie e
Lidy van der Spek
f
J
Concert: Cello4tet Amsterdam: Q}
Horsch, Pascale Went, Judith Jan^
Sebastiaan van Eek. Gehoord
Stadsgehoorzaal, Leiden. f
p
Wie meende dat een strijl
tet van louter celli saai, zo
monotoon is, heeft zich tij|
het koffieconcert in de fo
van de Stadsgehoorzaal te^,
stond bekeerd.
Cello4tet Amsterdam oven
spoorslags met haar pracKj
klankkleur van elke cello al!
derlijk, maar ook als volwa,
vierstemmig ensemble mq'
voortrekker Gregor Horsc®
mand minder dan de soloi
van het Koninklijk Concerj
bouw Orkest. Maar wis dei.
deren vooral niet uit; Pascil
Went met haar gretige, zea,
muzikale speelstijl, de soef
heel natuurlijke bas-'stemN
Sebastiaan van Eek, inclusj
zijn interessante babbel Ln^
uitvoerige explicaties. En Fc
Jamin die als middenstemL
minst spectaculair aanwef
maar in solo's haar bloedlij
me timbre weet te optimal,
ren.
Wat het meest opvalt van F
kwartet is hun intens bevljlj
samenspel, gepaard aan jt
ste betrokkenheid en musL
vreugde. Voor dit viertal gC
geen sleur of routine. Ze s£
alsof de composities specfc'
voor hen, splinternieuw, {L(
schreven zijn. Zélfs al is d^
componist 315 jaar dood,
de Duitser David Funck. jji
hann Sebastian was toen l(
maar vijf!. Bach móet beïi^
zijn door deze man. 1
Vertrouwde dansen als Alf^
mande, Courante, Sarabaf
en Gigue uit Funcks Suite'Q
'Stricturae viola di Gambi^,(
veren onweerstaanbaar clL
mant door de (Rococo) NC j
zaal. Is bij samenspel de k
ring van elk instrument al'e.
zonder boeiend, in de viel
lo's van de Sarabande, lieF
begeleid door de drie andi
komt die eigenheid van kl|
tensiteit nog eens extra tol.
recht. Gregor Horsch dan!
ultiem meesterschap in Ai^
der Kousnetsovs 'Interma 1
Walzer', trouwens in welk J
dan ook. Zelfs in Arvo PaH
'Fratres', waarin hij slechi*1
de zogenaamde flageoletf°t
niek de bovenliggende qif
van een grondtoon twaalP's
nuten lang zacht en zuivfd
ruisen. Zijn bevlogen- enp
genheid werken aanstekeigE
zet het viertal (dat brandP
is) in vuur en vlam. 'or'
Parts Fratres (broeders/iffAj
ken) weerklinkt 'als klankje
bool voor de eeuwigheid'!33
lijkertijd als een 'opgaan,N
ken en verzinken', het levj113
van ieder schepsel. Prachl e
het te voelen hoe de spelif f
siteit oploopt, versterkt dp
een driekleurige (hart)slajtu
plukken, slaan op de snai h
kloppen op de kast, en wp
traag oplost. 5
'Deux pièces, Légende en n
ses' van Joseph Jongen (Ifpj1
1953) zijn tegenpolen var-!01
kaar. Légende wordt vertÖ01
broeierige donkere harmpn
onder een fraaie melanclpn
sche melodielijn als een 'N
beeld in klank', terwijl de*je<
ses in jazzy ritmes strak e|- C
op elkaar afgesteld, tintelL.
Ook in de overbekende \f~
Hongaarse Dans van BraL
mis je absoluut geen andc
strumenten, zó gloedvoll
nend, met fraaie sensuelt
gangen is dit vitale cellos
Tot slot nóg een vrij onb
ster Wilhelm Fitzenhage^
schreef Konzertwalzer r 1
zijn achterhoofd de Roctf
riaties van zijn dierbare \J
Tsjaikovsky. Amsterdamr'
ze beeldschoon, betoverf
tot in de laatste elegante^
Geweldig!
