Sji'itisch blok
Irak draagt
premier voor
BUITENLAND
Honderden doden bij aardbeving in Iran
Srilankaanse vissers overwinnen angst voor de oceaan
Australiërs vervangen
Nederlanders in Irak
Opvolger
Lubbers in
de coulissen
Doorbraak in
Atjeh-conflict
Ibrahim al-Jaafari (58),
zachtmoedig intellectueel
terduur paasei
mlin lijkt nep
ou - Een gouden paasei
e Russische miljardair Vik-
i ikselberg voor miljoenen
s heeft gekocht bij een vei
ls nis in New York, is waar-
ïlijk nep. Volgens een Rus-
e expert gaat het niet om
eroemde Fabergé-ei Len-
>men dat Vekselberg
[gekocht te hebben. Vek-
rg kocht in februari 2004
ollectie met onder meer
i Fabergé-eieren bij Sot-
s. De ofiemagnaat pro-
8 e het Kremlin gunstig te
0 nen door de juwelencol-
6 uit de tsarentijd op te ko-
6 n uit te lenen aan het
1 linmuseum.
Vroren zee
„Mars ontdekt
79 dwijk - Onderzoekers
^8 ;n op de planeet Mars een
55 ren watervlakte ter groot-
iruim de Noordzee ont-
Op beelden van de ESA-
iMars Express zou rond
49 ;naar een ijsvlakte te zien
92 lat schrijft wetenschapper
durray in een artikel, dat
70 tijdschrift Nature zal ver
so en. Murray maakt deel uit
20 et camerateam Mars Ex-
De ijsvlakte is 800 bij 900
94 eter groot. De diepte van
Is5wordt op 45 meter ge-
28 Deskundigen sluiten uit
58it om bevroren lavastro-
.10 aat. Vorig jaar was al wa-
23 Mars ontdekt.
',40
nhead:30jaar
r 'biermoord'
50 !L - De rechtbank van
rpen heeft gisteren een
'•37 ge extreemrechtse extre-
),7ieroordeeld tot dertig jaar
84or de moord op twee jon-
die in 2002 op een
eest zijn glas bier omver
gestoten. De skinhead
9 7^ordde beide jongens, die
6,8ql jaren zouden hebben
0,9ft, met gerichte schoten op
7,2! lve meter afstand.
2,0I
ire straf voor
inisten Italië
oi
Twee leden van een Ita-
3(: groep duivelsaanbid-
ebben gisteren celstraffen
ten van dertig en zestien
:n rechtbank achtte de
aan drie moor-
8 het aanzetten tot zelf-
3(Andrea Volpe, die
jeschouwd als de leider
satanistische groepe-
12 8 eeg een zwaardere straf
twintig jaar die de aan-
20 3(jhad geëist. Zijn kompaan
83iofeuerrieri kreeg dezelfde
60,ois geëist was: zestien jaar.
Hiiami: nucleair
uil verspreid
woensdag 23 februari 2005
1.24
1- Door de verwoestende
,9{ing van afgelopen de-
r zijn in verscheidene
ook veel gevaarlijke
Het gaat
om nucleair en che-
afval. Volgens een giste-
bubliceerd rapport van
5 'euorganisatie van de VN
25.06'inden duizenden men-
e.oijstige hinder van de ver-
22M Het probleem doet zich
2o!85pen voor in Azië, maar
25'60n de oostkust van Afrika.
32.45!
26.31
24,2(
46.Oi
23,3:
42.01
l5i
ental ramp
'boot loopt op
25.4^ veerbootongeval in
29'I jesh afgelopen weekend
2T8P0Pen tot zeker 130. Het
44,24jal kan verder stijgen om-
j2,|3 steeds lijken in het wa-
6i',7«en. Het schip kapseisde
5i,oojt in de buurt van de
4'Ifad Dhaka terechtkwam
13! 1 tropische wervelstorm.
15 9|kken met veerboten
£3* veel voor in Bangla-
2i'.9ée afgelopen 25 jaar kwa-
2|-°3arbij 3000 mensen om.
22>d
gen drager
llpgriepvirus
ïiioflOok vliegen hebben het
21,3aepvirus dat vorig jaar in
ï^i oft'Azië woedde met zich
5g;4Jragen. De ontdekking
2i!34reept dat het voor men-
li'ffelijke virus zich tussen
7 ellende soorten kan ver-
23,9%j. Eerder was al bekend
2i g3alve vogels en kippen
82|iden en luipaarden het
1501,o^elijke virus kunnen
gen. Vliegen kunnen
1 niet besmetten, maar
ihappers sluiten niet uit
(et virus wel onder vo-
ïnen verspreiden.
eneraal
Tribunaal
b - De voormalige Bos-
ipperbevelhebber Ra-
ic heeft gisteren weten
ich volgende week
ft aan het Joegoslavië-
ial in Den Haag. Het tri-
leeft jaren geleden al
poringsbevel tegen de
raai uitgevaardigd. De-
t verdacht van betrok-
bij oorlogsmisdaden
Itnische Serviërs tijdens
eroorlog in Bosnië.
door onze correspondent
Bob Kroon
geneve/new york - Het is niet
de bedoeling van de Verenigde
Naties Ruud Lubbers nog we
ken, laat staan maanden, op
zijn post te handhaven totdat
een opvolger is gevonden. Aan
te nemen is dat een 'zaakwaar
nemer' wordt aangesteld, totdat
de Algemene Vergadering van
de VN op voordracht van secre
taris-generaal Kofi Annan een
nieuwe Hoge Commissaris be
noemt en installeert, aldus di
plomatieke insiders.
„Die opvolgingsprocedure zal
minder lang duren dan norma
lerwijze het geval is, want de
VN-leiding zag aankomen dat
Lubbers tezijnertijd het veld
moest niimen," aldus een zeer
betrouwbare bron. „De secreta
ris-generaal heeft dus de tijd
gehad om zich te beraden over
een eventuele kandidaat voor
de opvolging." Secretaris-gene
raal Kofi Annan deelde trou
wens gisteren in een schrijven
aan de staf van UNHCR mee
dat er gewerkt wordt aan 'snelle
oplossing' om in de vacature te
voorzien. Annan stelde ook dat
Lubbers aftreden niet als een
schuldbekentenis moest wor
den beschouwd, maar dat zijn
positie door de omstandighe
den onhoudbaar was gewor
den.
Met dat al heerst er onder top
functionarissen van de Vluchte
lingenorganisatie een duidelijk
misnoegen over de manier
waarop Lubbers tot aftreden
werd genoopt. Het topmanage
ment van UNHCR betuigt in
een brief aan Kofi Annan zijn
solidariteit met Lubbers en
heeft felle kritiek op het uitlek
ken van vertrouwelijke onder
zoeksrapport over diens 'wan
gedrag' aan de media.
„De heer Lubbers heeft zijn lei
derschap met energie, vinding
rijkheid en integriteit vervuld,"
aldus de brief. „Door zijn daad
krachtig beleid is het financiële
evenwicht van de organisatie
hersteld en zijn talrijke hervor
mingen doorgevoerd. We ver
liezen een daadkrachtig en
moedig leider."
helsinki/anp - De rebellen in
de Indonesische provincie At-
jeh laten him streven naar on
afhankelijkheid varen in ruil
voor enig zelfbestuur. De op
standelingen maakten dat dui
delijk tijdens vredesonderhan
delingen met de Indonesische
regering in het Finse Helsinki.
Waarnemers bestempelden de
ommezwaai als een mogelijke
doorbraak. Volgens een woord
voerder van de Beweging Vrij
Atjeh (GAM) zijn de rebellen
bereid hun eis voor onafhanke
lijkheid, waarvoor zij meer dan
dertig jaar hebben gestreden, te
laten vallen. „Het conflict is op
die manier niet op te lossen en
daar moeten wij ons uiteinde
lijk bij neerleggen", stelde zegs
man Bakhtiar Abdullah gisteren
op de tweede dag van de on
derhandelingen.
Ibrahim al-Jaafari kandidaat
den haag/gpd -De sji'iische alli
antie, die bij de Iraakse verkie
zingen, als grootste uit de bus
kwam, heeft Ibrahim al-Jaafari
als kandidaat voor het premier
schap aangewezen.
Dit gebeurde gisteren nadat
zijn rivaal Ahmed Chalabi zich
had teruggetrokken. De meer
seculiere Chalabi was tot een
jaar geleden de favoriet van het
Amerikaanse ministerie van de
fensie. Maar hij raakte uit de
gratie, onder meer omdat de in
formatie die hij de Amerikanen
had gegeven over Iraakse mas
savernietigingswapens niet
klopte.
Of al-Jaafari ook daadwerkelijk
de belangrijkste politieke post
in Irak gaat vervullen is nog niet
zeker. Hij heeft daarvoor ook de
steun nodig van de Koerdische
alliantie, die 75 zetels inneemt
in het 275-zetel tellende over
gangsparlement.
De sjiieten van de Verenigde
Iraakse Alliantie (VIA) hebben
daarin 140 zetels. Ook de huidi
ge premier Allawi maakt nog
kans. Zijn seculier 'Iraakse' lijst
krijgt 40 zetels.Verwacht wordt
dat deze groeperingen deel zul
len nemen aan een nieuwe re
gering.
door Bob van Huet
kerman -De zware aardbeving
in het zuidoosten van Iran heeft
gisteren aan honderden men
sen het leven gekost. Meer dan
duizend mensen raakten ge
wond. Vooral kleine dorpen
rond de stad Zarand, 750 kilo
meter ten zuidoosten van de
hoofdstad Teheran, zijn getrof
fen. De aardbeving had een
kracht van 6,4 op de schaal van
Richter. In het gebied is de
vrees voor hevige naschokken
heel groot.
Zarand ligt in het noordoosten
van de provincie Kerman die
veertien maanden geleden
werd getroffen door een zware
aardbeving. In en rond de stad
Bam kwamen daarbij 27.000
mensen om het leven. Een me
dewerker van de rampendienst
van de provincie Kerman zei
dat vijf dorpen rond Zarand
voor 20 procent tot 70 procent
waren vernield. De hulp kon
snel op gang komen omdat een
aantal telefoonverbindingen
nog werkt. Wel zijn sommige
wegen geblokkeerd.
„Het is hier een aan- en afrij
den van ambulances. Veel ge
wonden worden ook met heli
kopters binnengevlogen", zegt
Truus Boon, een Nederlandse
die al 26 jaar woont in de pro
vinciehoofdstad Kerman. De
beving was voelbaar in deze
stad waar sommige huizen zijn
gescheurd.
Boon: „Vanochtend om zes uur
begon het te trillen. Mijn man
maakte me wakker en we heb
ben geschuild onder de deur
post, dat is de stevigste plek van
het huis. De trilling duurde heel
lang, wel dertig seconden. In
onze wijk heb ik geen schade
gezien maar in Zarand heb je
veel lemen huisjes, zoals ook in
Bam. Die houden het niet. De
beelden van Zarand die de
Iraanse televisie uitzendt doen
denken aan Bam. Gelukkig ge
beurde het op een tijdstip dat al
veel mensen hier zijn opge
staan. In Bam werd iedereen
verrast in zijn slaap."
In het getroffen gebied wonen
ongeveer 30.000 mensen in
zo'n 40 dorpen. Het is een
bergachtig terrein waar het nu
erg koud is. Eén dorp, met 1700
inwoners, is voor meer dan 90
procent vrijwel met de grond
gelijk gemaakt, aldus gouver
neur Mohammad Ali Karimi
van Kerman.
Bewoners van het gebied is ge
vraagd buiten te blijven, on
danks de zware regen. De angst
voor naschokken is groot. Ook
in Kerman: „Mensen zijn erg op
hun hoede, vooral mensen met
kinderen. Na de beving in Bam
hebben we allemaal een nacht
buiten gestaan. Ik weet niet of
we vannacht kunnen slapen",
zegt Truus Boon.
Het Internationale Rode Kruis
deelt voedsel, tenten en dekens
uit in de getroffen gebieden.
Volgens een woordvoerster is
op dit moment geen behoefte
aan internationale hulp.
door Patrick Selbach
weligama/kabalana - De grote
vissersgemeenschappen aan de
Srilankaanse zuidkust durven
twee maanden na de verwoes
tende tsunami's weer de zee
op. Langzaam maar zeker over
winnen ze hun angst voor de
oceaan, maar veel keuze heb
ben ze ook niet. De arme en
veelal ongeschoolde vissers
mannen kunnen weinig anders
dan opnieuw pogen een karig
inkomen te vergaren.
„Ik moet verder. Ik kan niks an
ders", aldus Rargith, die al tien
tallen jaren met een hengel op
sardines vist vanaf een wankele
paal in de Indische Oceaan.
De vissers in Sri Lanka zijn door
de vloedgolven van 26 decem
ber het hardst getroffen. Hun
vaak gammele huisjes direct
aan de kustlijn werden bij dui
zenden tegelijk door de golven
uiteen geslagen. Duizenden vis
sers en hun familieleden kwa
men om het leven. Sommigen
werden levenloos gevonden,
hangend in een boom op een
hoogte van meer dan twee me
ter. Tienduizenden vissersbo
ten gingen verloren of werden
onherstelbaar beschadigd te
ruggevonden, soms honderden
meters landinwaarts.
De Stichting Wederopbouw
Vissershuizen Sri Lanka uit
Amersfoort heeft zich het lot
aangetrokken van de vissers, de
allerarmsten van het eiland.
Paalvissers uit Sri Lanka vissen weer in de Indische Oceaan.
Foto ANP/Patrick Selbach
Met kleinschalige projecten
helpen ze vissersfamilies aan
een nieuw huis van steen op
meer dan 100 meter van de zee,
zoals de nieuwe overheidsre
gels voorschrijven. De stichting
heeft genoeg geld verzameld
om voorlopig tien families aan
een nieuw menswaardig be
staan te helpen.
Advocaat Rupasena Koswattage
coördineert het Nederlandse
project aan de Srilankaanse
zuidkust. Hij speurt naar fami
lies die momenteel het hardst
hulp nodig hebben en die
grond beschikbaar kunnen krij
gen voor een nieuw huis. De
bouw van verscheidene huizen
is intussen in volle gang en de
eerste zijn ook al bijna gereed.
Stevige panden met verschil
lende kamertjes en bestand te
gen alle weertypen. Nu leven de
meeste ontheemde vissers nog
in tenten.Als het regenseizoen
over een paar maanden begint,
dan spoelen ze weer weg",
vreest Koswattage.
De uitverkoren vissersgezinnen
zijn dolgelukkig met de Neder
landse hulp. „Ik heb weer een
toekomst.", aldus de 42-jarige
Indrawatha als ze bezoek krijgt
van vertegenwoordigers van de
stichting. Haar verwoeste huisje
waarin ze met haar moeder
leefde stond op een afgelegen
plek honderden meters van de
zee. Toch sloegen de tsunami's
er toe. Niemand bekommerde
zich om deze vrouw, op een af
gelegen lapje grond onder de
palmbomen. De buitenlandse
hulptransporten gingen de af
gelopen maanden letterlijk aan
haar voorbij.
„Het zijn deze mensen voor wie
we willen bouwen. We hopen
meer fondsen te werven om
meer mensen een echt dak bo
ven hun hoofd te geven. We
hebben genoeg geld voor tien
woningen, maar we hebben
weer twee nieuwe families op
het oog die we kunnen hel
pen", stelt Koswattage. „Deze
gemeenschappen krijgen een
beetje financiële steun van de
overheid en in het begin ook
van de grote hulporganisaties.
Nu zijn ze vooral afhankelijk
van kleinere projecten. De
nood is nog altijd hoog. Som
mige kampen hier aan de kust
hebben geregeld geen drinkwa
ter en oog voor hun trauma's
en angsten is er eigenlijk nau
welijks."
De gezinnen die hulp krijgen
uit Nederland onderstrepen alle
dat ze weer op zee aan de slag
zijn of dat snel zullen doen als
er nieuwe boten beschikbaar
komen. Met een vissersboot
kan in het levensonderhoud
worden voorzien van drie ge
zinnen. Ook de paalvisser Rar
gith benadrukt dat de gemeen
schap verder wil en verder
moet. „We willen niet afhanke
lijk blijven van steun. Ik kan op
een dag soms vele honderden
vissen vangen. De vraag naar
vis is terug en dus moet ik de
zee in, ondanks de bedreigin
gen die er blijven."
PvdA kritisch over
schenken schepen
straatsburg/anp - De VÏS-
sersboten die de Europese
Unie aan de tsunamilanden
wil geven, stuiten op verzet
van de PvdA in het Europees
Parlement. De partij wil met
andere socialistische fracties
tegen de hulp stemmen, ten
zij er strengere voorwaarden
komen.„De behoefte moet
echt aangetoond zijn en de
lokale vissers moeten zeg
genschap krijgen over de bo
ten", zei PvdA-leider Max
van den Berg dinsdag, na
overleg met vissersorganisa
ties in Sri Lanka en India.
„Anders dreigt een tweede
tsunami: een vloedgolf aan
rijke jongens uit het westen
die er de zee komen leegvis
sen." Van den Berg zoekt
nog een meerderheid voor
zijn eis. Het Europees Parle
ment stemt morgen over de
hulp.
De 58-jarige al-Jaafari is leider
van de islamitische Daawa-par-
tij, een van de twee grootste
partijen binnen de VIA. Hij
staat te boek als gematigd, in
vergelijking met leiders van de
andere groete sji'itische partij
in Irak. Deze onderhoudt nau
were banden met het islamiti
sche regime in Iran. Al-Jaafari
studeerde medicijnen in Irak,
maar verliet het land in 1980
vanwege de repressie van Sad
dam Hoessein. Hij verbleef lan
ge tijd in Groot-Brittannië en
keerde na val van het Baathre-
gime terug naar zijn vaderland.
Sinds de soevereiniteitsover
dracht in juni was hij vice-pre
sident van Irak, een meer cere
moniële functie.
„De prioriteit is nu veiligheid,"
zei al-Jaafari gisteren. Hij zei
dat als hij premier wordt, de
veiligheidstroepen zullen wor
den uitgebreid. Ook gaf hij aan
dat hij de soennitische Arabie
ren binnen de politieke arena
wil brengen. Die voelen zich ge
marginaliseerd en bleven bij de
verkiezingen grotendeels weg.
De islam zal volgens al-Jaafari
de staatsgodsdienst zijn, maar
de grondwet zal „gebaseerd
worden op het respecteren van
alle religies en vrijheden in
Irak."
den haag/gpd - De 58-jarige
arts Ibrahim al-Jaafari, staat be
kend als zachtmoedig en be
hoedzaam. In de dreiging van
een Iraakse burgeroorlog ge
looft hij niet. „Sji'iten noch
soennieten zullen een burger
oorlog accepteren. Irakezen
hebben veel beproevingen
doorstaan, en nog steeds kun
nen zij naast elkaar leven."
De vader van vijf kinderen en
zwager van groot-ayatollah al-
Sistani, werd geboren in de hei
lige stad Kerbala. Hij studeerde
medicijnen in de noordelijke
stad Mosoel In 1966 werd hij
actief voor de islamitische
Daawa (Oproep)-partij, de oud
ste sji'itische partij in Irak. Die
groepering was onder het
Baath-regime in de jaren ze
ventig het slachtoffer van zware
repressie. Duizenden partijle
den werden geëxecuteerd. Al-
Jaafari ontvluchtte Irak in 1980
en vestigde zich in Groot-Brit-
tannië.
In ballingschap ontpopte hij
zich eind jaren negentig tot een
belangrijke figuur binnen de
partij. Hij won een richtingen
strijd rond de vraag hoe gezag
hebbend Iraanse ayatollahs ook
voor Iraakse sji'iten zijn. Al-Jaa-
fari vond dat sji'iten de vrije
keus moeten hebben bij het
zoeken van hun geestelijk lei
der.
Kort na de val van Saddam
Hoessein keerde de Daawa-lei-
der terug naar Irak. Hij nam
deel in de Iraakse Regerings
raad die onder het voorlopige
coalitiebestuur van de Ameri
kaanse bewindvoerder Paul
Bremer dienst deed. Na de soe
vereiniteitsoverdracht werd hij
vice-president van Irak.
Ibrahim al-Jaafari Foto:
Reuters/Thaier Al-Sudani
Was die functie vooral ceremo
nieel, als premier zal al-Jaafari
zijn diplomatieke kwaliteiten
hard nodig hebben om de boel
bij elkaar te houden. In tegen
stelling tot zijn voorganger
Ayad Allawi is al-Jaafari een
man van de nuance. Hij beseft
dat de Iraakse 'verliezers', de
Arabische soennieten, binnen
de boot moeten blijven. „De
achtergrond van degenen die
sji'iten aanvallen mag dan
soennitisch zijn, maar veel
mensen begrijpen best dat zij
niet het soennitische denken
vertegenwoordigen", zei al-Jaa
fari onlangs. Of de intellectueel
ook over de nodige daadkracht
beschikt valt nog te bezien.
canberra/anp -Australië stuurt
circa 450 extra militairen naar
Irak. De soldaten nemen de
plaats in van Nederlandse mili
tairen. De Australische premier
Howard verklaarde tot het be
sluit te zijn gekomen omdat „de
omstandigheden zijn veran
derd".
De extra militairen uit Australië
zullen worden ingezet om Ja
panse manschappen te be
schermen die helpen bij de we
deropbouw van Zuid-Irak. Ne
derlandse militairen die de Ja
panners nu nog beschermen,
zijn begonnen-met hun terug
trekking die in mei moet zijn
voltooid. Daartoe was na een
intens politiek debat in Den
Haag besloten.
Volgens Howard heeft Canber
ra op Brits verzoek besloten tot
een versterking van zijn contin
gent nadat de Nederlanders
hun missie niet hadden willen
verlengen. De Japanse premier
Junichiro Koizumi heeft vorige
week nog telefonisch contact
gehad met zijn Australische
ambtsgenoot over deaa kwestie.
Groot-Brittannië ham in Den
Haag vergeefs gelobbyd voor
een verlenging van de Irak-mis-
sie. Australië was een van de
nauwste bondgenoten van de
Amerikaanse president Bush bij
diens aanval op het bewind van
de Iraakse president Saddam
Hussein. Momenteel zijn onge
veer zeshonderd Japanners ge
stationeerd in de provincie al-
Muthanna in Zuid-Irak.
Howard zei dinsdag tijdens een
persconferentie dat de Austra
liërs in eerste instantie 'teke
nen' voor een jaar. Hij weigerde
vragen te beantwoorden over
een mogelijke verlenging. De
stationering van de extra Au
stralische troepen begint in on
geveer tien weken. Momenteel
heeft Australië ongeveer 950
militairen in Irak gelegerd.
Het dorp Dahouyeh in het zuidoosten van Iran is totaal verwoest door de aardbeving van gisteren. Foto: EPA/Abedin Taherkenareh.
