De glimlach van Mikhail
De geweldige krachten van de zee
Kustprovincies moeten voorbereid zijn op superstorm
Rozenrevolutie in
iets meer dan een
geleden, heeft het
'an Sandra Roelofs
taal veranderd. De
ruw van president
;asjvili brengt elke
haar zoontje naar
li ze maakt ontbijt
roor haar man. Als
identsvrouw gaan
erplichtingen veel
verder.
oor Mark van Assen
ZATERDAG
5 FEBRUARI
2005
ER
BIJ
Sandra Roelofs (tweede van
rechts) naast haar man Mikhail
Saakasjvili, in gezelschap van de
Oekraïnse premier Julia Timos-
jenko (uiterst links met micro
foon) en de Oekraïnse president
Viktor Joesjtsjenko (tweede van
links). Foto: GPD/Reuters
Het is vijf uur in de middag en het is
al donker, een winternacht in janu
ari begint hier vroeg. Het heeft
hard gesneeuwd. Alle lichten in de stad zijn
uit. Zoals elke dag heeft Chiatura maar enke
le uren stroom, van acht tot elf 's ochtends
en van negen tot twaalf 's avonds. Proble
men met de elektriciteitsvoorziening, een
euvel waar praktisch heel Georgië mee
kampt.
In het armzalige huisje hoog tegen de heuvel
is het doodstil. De deur gaat zacht piepend
open. Nukri knipt zijn zaklantaarn aan en
zwaait de lichtbundel naar een van de hoe
ken. Van onder een deken piepen drie ge
zichten tevoorschijn, twee jongetjes en een
man met verwarde haren. Het is niet duide
lijk of ze wakker schrikken of dat ze tegen el
kaar aan waren gekropen vanwege de kou.
De treinreis naar Chiatura, een half leeggelo
pen mijnstad in de heuvels van midden-Ge-
orgië, begint een dag eerder. Niet in de
hoofdstad Tiblisi, wat het makkelijkste zou
zijn, maar even daar buiten in Mtskheta.
„Dat is een kleiner station", zegt Sandra
Roelofs. „Als ik in Tiblisi opstap, maakt de
directeur er meteen een hele show van, met
bloemen en zo. Daar heb ik niet altijd zin
in."
Het is een van de tripjes die ze elke maand
wel een keer maakt, telkens naar een ander
deel van het land. Niet als Vrouw van de Pre
sident, maar als voorzitter van SOCÓ, haar
eigen humanitaire stichting, die hulp biedt
aan armen, weeskinderen, bejaarden en ge
handicapten.
Als het boemeltje naar Chiatura vertrekt, in
het vroege duister, staat het perron vol men
sen die wachten op de Vrouw van de Presi
dent. Grote ogen, open monden en vaak een
verwachtingsvolle glimlach, alsof er een
filmster voorbijkomt. Kinderen krijgen
snoepjes of fruit, voor anderen is er een
hand en een lach.
In het treintje zelf is ook iedereen blij, want
voor de gelegenheid zijn snel alle kapotte ra
men gemaakt. „Dit is een erg arm gebied",
zegt Roelofs. „Er is weinig water en eten, en
er zijn stroomproblemen. De mensen heb
ben het hier niet makkelijk. Veel jongeren,
trekken weg om te werken, naar Tiblisi of
naar Rusland, waardoor veel ouderen zijn
achtergebleven. De zwakste groep, dus."
Selectie
In het kantoortje van SOCO wordt de vol
gende dag voorbereid. Vierhonderd mensen
komen een hulppakket halen. Ongeveer
tweeduizend brieven heeft SOCO gekregen,
alle met een verzoek om bijstand. Roelofs en
haar vijf medewerkers hebben een selectie
gemaakt en voor deze groep is er nu een
pakket met 25 kilo meel, twee liter olie en
een kilo suiker.
De actie wordt gesponsord door de provin
cie Zeeland, zoals bijna alle acties van SOCO
gefinancierd worden met Nederlands geld.
„De provincie had vorig jaar na de inaugura
tie van mijn man spontaan wat geld aange
boden. Het werd een symbolisch bedrag, ze
zouden kijken wat ze aan het eind van het
jaar over hadden. Nou, dat bleek dus vijfdui
zend euro!"
De gelukkigen hebben bericht gekregen: wie
een paspoort meeneemt en een handteke
ning zet, kan de spullen mee naar huis ne
men. Wie de boel bedondert, kan rekenen
op een controle: de goederen zijn alleen be
doeld voor mensen die het echt nodig heb
ben.
Zo komen Roelofs en haar assistenten te
recht in het koude donkere huisje hoog op
de heuvel. De moeder van de jongetjes heeft
een rammelend verhaal. Sandra bekijkt de
situatie en knikt naar Anna: het pakket mag
hier blijven.
In het donker wordt het huis van de buren
gezocht. Hier wonen drie bejaarde zusters,
van wie er eentje toevallig in een ander SO-
CO-project zit: adopt-a-granny, adopteer-
een-oma. Het is niet best met de oudjes, ze
beginnen direct te huilen. Ze hebben het
koud, ze hebben geen geld, ze hebben hon
ger.
Kussen
Als ze een tas krijgen met wat etenswaren,
een cadeautje van een Duitse hulporganisa
tie, willen ze alle bezoekers kussen. „Het is
niet meer dan een doekje voor het bloeden",
zegt Roelofs. „Dat weet ik ook wel, maar het
is natuurlijk beter dan niks."
Die avond trekt een spoor van ellende voor
bij. Tien pakketten worden er afgeleverd in
de krakkemikkige huisjes en tochtige flats
waar de armen van Chiatura wonen, want
niet iedereen kan de spullen zelf komen ha
len. Een gehandicapt omaatje ligt verstopt
achter schuifdeuren, een schizofrene mon
gool zit zachtjes heen en weer te wiegen in
het donker, een bejaarde vrouw met muts,
sjaal en winterjas rilt in de natte vrieskou
van haar lekkende flatje.
Voor deze mensen is het nieuwe Georgië van
president Mikhail Saakasjvili, die zijn land
genoten na de Rozenrevolutie van november
2003 een beter leven beloofde, nog ver weg.
Zijn populariteit is dan ook niet meer bij ie
dereen even groot. Zijn vrouw treft overal
wel een warm onthaal. „Sandra is de glim
lach van de president", zegt iemand.
Roelofs weet goed hoe ze overkomt, ze weet
ook precies wat ze moet doen om zo over te
komen. Ze ontkent echter dat ze dit doet om
het beleid van haar man te verzachten. „Dit
is hoe ik ben. Ik weet dat de mensen het
waarderen als je ze persoonlijke aandacht
geeft."
Later, in het huis van de plaatselijke leider
van Saakasjvili's Nationale Beweging, dat
dient als logeeradres warmt Roelofs haar
koude voeten aan een kacheltje. Hier dus
wel. De partijman heeft stiekem stroom af
getapt van het gemeentehuis.
Vertrouwen
„Treurig is het hier, hè, terwijl ze het vroeger
onder de communisten best goed hadden.
Er was werk en er was geld. Nu is er maar
weinig meer. De mensen moeten weer lang
zaam vertrouwen krijgen. Dat gebeurt ook
wel, als de pensioenen en de salarissen weer
normaal doorkomen. Op dit moment is het
vertrouwen niet zo groot."
Ze koestert haar bezoeken aan plaatsen als
Chiatura. „Dit is eigenlijk het allerbelangrijk
ste. Alleen zo kun je echte voeling houden
met wat er in het land gebeurt en met welke
problemen de mensen te maken hebben."
Haar man spreekt zelden op deze manier
met de bevolking, erkent ze. Soms ja, als hij
een bezoek brengt aan een regio, dan wil hij
symbolisch nog wel eens bij een gezin bin
nenstappen. „Hij heeft er ook echt geen tijd
voor. Hij heeft wel andere dingen aan zijn
hoofd."
De wittebroodsweken zijn voorbij, consta
teert ze nu, na de eerste twaalf maanden van
haar mans regeerperiode. Na de euforie van
de revolutie moeten de handen uit de mou
wen. De problemen in Georgië zijn nog
steeds groot.
„Het komend jaar wordt heel belangrijk.
Misha wil in 2005 alles op de economie gooi
en, het jaar daarna moet in het teken staan
van het sociale beleid. Ik had liever dat het
andersom was geweest, ook door wat we
Sandra Roelofs en echtgenoot Mikhail Saakasjivili. Foto: EPA/Sergei Chirikov
hier in Chiatura weer allemaal zien, maar
dat is niet aan mij."
Haar leven is na de Rozenrevolutie totaal
veranderd. De Terneuzense beweegt zich
niet alleen meer tussen de Georgiërs, maar
komt ook in Washington bij George Bush, in
Londen bij koningin Elizabeth en in Berlijn
bij Gerhard Schroder. Ze komt op tv, ver
schijnt in bladen, wordt gevraagd voor van
alles en nog wat.
„Het was een hectisch jaar. Voor mij, maar
vooral voor Misha. Hij werkt vaak en lang.
Vreemd genoeg zien we elkaar nu vaker dan
in de periode vóór de revolutie. Met al die
staatsbezoeken zitten we soms wel een paar
uur achter elkaar samen in een vliegtuig.
Ze heeft elke dag haar eigen schema en dat
draait ze nauwgezet af. Ze brengt elke och
tend haar zoontje Eduard (9) naar school,
maakt ontbijt voor haar man en houdt dan
een paar uur vrij voor vergaderingen en be
zoeken. Om drie uur is Eduard uit, en dan
gaan ze samen naar het kantoor van SOCO,
waar ze zich twee uur lang aan de lopende
zaken zet. Daarna moet haar zoon naar
pianoles of tennissen, en tot hij naar bed
moet zijn ze met z'n tweeën.
Traditioneler
De man werkt, zijn vrouw doet het gezin.
Ze is inderdaad traditioneler geworden
sinds ze in Georgië is. „Ik ben anders tegen
de rolverdeling tussen mannen en vrou
wen gaan aankijken. De rol van de vrouw is
toch meer die in het gezin. Ik zie dat dit
hier goed werkt, dus waarom zou het
slecht zijn?"
„Ik was vroeger ook al niet zo feministisch,
hoor. Ze vragen me hier vaak voor allerlei
vrouwenclubs, maar daar zeg ik altijd nee
tegen. Het is gewoon niet mijn stijl. Ik zit
meer in de sociale hoek."
Na twee dagen gaat de reis verder naar het
westen, naar een bejaardenhuis in Khoni,
en dan naar Kutaisi, de tweede stad van het
land. Nu is er een passagier extra. Een ou
de vrouw die tijdens het rondbrengen van
de pakketten bijna verwilderd werd aange
troffen in een van de flats wordt in op
dracht van Roelofs meegenomen naar een
tehuis in Kutaisi. „Ze kon zo echt niet meer
verder, het was schrijnend. We hebben
haar familie, in dit geval alleen maar een
neef, natuurlijk ingelicht. Ik geloof niet dat
die er echt rouwig om was."
De vrouw weet niet wat haar overkomt.
Eerst de verre rit door de sneeuw naar Ku
taisi, dan een nieuw bed in een warm huis
met vier nieuwe kamergenotes. Roelofs ziet-
het lachend aan. „Dit is toch wel het grote
voordeel vah de positie waarin ik nu zit. Ik
kan mensen echt helpen."
^Verwoestende vloedgolven zijn voor de
-uj Noord-Hollandse kust geen realistisch
jjsnario, denkt gedeputeerde Poelmann.
cl|e Noordzee is er te ondiep voor. „Waar
llf r
e\wij ons wel zorgen over moeten maken
ris
min de gevolgen van een megaorkaan uit
noordwesten. Met windkracht 12 of
meer, in combinatie met springvloed."
door Bert de Jong
De vreselijke ramp die Azië en de oostkust van Afri
ka op tweede kerstdag trof heeft volgens gedepu
teerde Poelmann veel mensen in het laag gelegen
Noord-Holland aan het denken gezet. „De schok
kende beelden die de televisie toonden, roepen vra
gen op."
Hoe is het hier? Het drukt je met je neus op de fei
ten, zegt hij. „Dat we respect en ontzag moeten
hebben voor de geweldige krachten die de zee kan
ontketenen. Zeker als je bedenkt dat de Noord-Hol
landse bodem de komende decennia blijft dalen, de
zeespiegel rijst, en de golfkracht aanzienlijk hoger
kan zijn dan werd gedacht."
Noord-Holland werkt al enkele jaren aan de Kustvi-
sie 2050. Uitgangspunt is handhaving van de veilig
heidsnorm die na de stormramp in 1953 werd inge
steld, 1:10.000. Ofwel: duinen en dijken moeten een
superstorm kunnen weerstaan die zich eens per
tienduizend jaar manifesteert.
„Zo'n storm heeft onze kusten nog nooit geteisterd,
maar het kan in principe volgende week raak zijn.
We moeten er dus op voorbereid zijn." Uit recente
studies springen twee zwakke schakels in de kust
verdediging in het oog. Daar zou het mis kunnen
gaan, met grote gevolgen voor het achterland.
De onbreekbaar geachte Hondsbossche en Pettem
mer Zeewering tussen Hargen en Petten is fors te
laag, en de duinenrij in de Kop van Noord-Holland
- tussen Callantsoog en Julianadorp - is veel te
smal. Die voldoen niet aan de veiligheidsnorm. Ook
de bescherming van de badplaatsen Zandvoort,
IJmuiden, Bergen aan Zee en Egmond aan Zee
moet in de nabije toekomst flink vergroot worden.
Staatssecretaris M. Schultz van verkeer en water
staat heeft Noord-Holland opgedragen haar zo snel
mogelijk te melden welke optie de voorkeur heeft.
Poelmann: .Anders dan de naam Kustvisie 2050
misschien suggereert is het dus niet zo dat we het
opkrikken van de veiligheid nog tientallen jaren op
zijn beloop kunnen laten.."
Noord-Holland moet wel zorgvuldig zijn, vindt de
gedeputeerde. „Er zijn allerlei wetten en regels in
dit land die we niet zomaar kunnen negeren. We
proberen het tempo er desondanks in te houden."
Poelmann benadrukt dat in afwachting van structu
rele versterkingen de zwakke schakels in de Noord-
Hollandse kustverdediging al speciale aandacht
krijgen.
„Zo wordt op diverse plaatsen extra zand op de
stranden en in de kustzone gesuppleerd om bij
storm de golven op te vangen.
De gedeputeerde zegt dat 2005 een belangrijk jaar
wordt voor de toekomstige kustveiligheid van
Noord-Holland. Grofweg is de keuze tussen zee
waarts of landinwaarts versterken, in meerdere va
rianten. Elke variant heeft voor- en nadelen. Voor
de duinen gaat zeewaarts versterken (massa's zand
ervoor) aan kop. Al was het maar omdat in het ge
val van landinwaarts versterken een groot deel van
Callantsoog, waaronder appartementencomplexen,
winkels, horecazaken, en het historische kerkje
moet verdwijnen.
De opdracht van Schultz, die in mei aanstaande
een werkbezoek brengt aan Noord-Holland, is vol
gens Poelmann helder. „We moeten met een voor
stel komen dat uitvoerbaar is. breed draagvlak
heeft, en tegemoetkomt aan de kustveiligheid. Bo
vendien moeten bij het maken van een keuze alle
aspecten meegewogen zijn. Zoals de gevolgen voor
natuur- en landschap, of de eventuele meerwaarde
voor het toerisme. Als bestuurder hecht ik zeer aan
maatschappelijk draagvlak."
