De toekomst van Irak:
Vietnam of Noord-lerland?
D
,5»
A->.
ZATERDAG
5 FEBRUARI
2005
Een Amerikaanse militair breekt in tranen uit bij de herdenking afgelopen week van 31 collega's, die vorige maand omkwamen bij een ongeluk met een legerhelikopter in Irak. Foto: Reuters/Erik de Castro
iets toont toch aan dat lang niet iedereen
ons hier weg wil hebben. Trouwens, 70 pro
cent van de mensen is gaan stemmen. Dat
zou echt niet zijn gebeurd als ze ons alle
maal weg willen hebben.
Rustig
Volgens Amerikanen en Irakezen stabiliseert
de situatie zich in het land. In het noorden
en zuiden is het rustig, alleen rondom Bag
dad slaat de vlam nog wel eens in de pan.
„Natuurlijk zullen er nog bommen ontplof
fen. Natuurlijk zullen er nog Irakezen en
Amerikanen sneuvelen", verklaart Hajder,
een 32-jarige Irakees.
„De massale opkomst tijdens de verkiezin
gen heeft de angel uit het verzet gehaald.
Het is nu voor iedereen duidelijk dat een
klein groepje problemen wil maken, terwijl
de overgrote meerderheid verder wil en zich
wil concentreren op een normaal leven."
Krijgt Irak dus meer het karakter van Noord-
lerland met een actieve IRA? „Ja, ik denk het
wel", zegt Hajder. ,Af en toe bommen, af en
toe aanslagen, maar geen massale veldsla
gen meer. De komende jaren zullen de Ame
rikanen nog blijven patrouilleren, maar dit
wordt eerder een vredesmissie dan een leger
dat een oorlog moet voeren.
Ondertussen loopt Timothy Grucza, een
filmmaker uit Australië, langs. „Ik ben de
laatste tijd veel in Irak geweest en hoopte
hier een dramatische film te maken over de
verschrikkingen van de oorlog, maar het is
eigenlijk behoorlijk saai hier." Als iemand
die de oorlog zoekt ontevreden is, is dat -
voor Irak tenminste - een goed teken.
60.000 doden aan Amerikaanse zijde, in Irak
staat dat aantal na twee jaar op 1350. Omge
rekend waren dat er in Vietnam gemiddeld
twintig per dag, in Irak twee.
„Het is zo makkelijk om Irak met Vietnam te
vergelijken", zegt sergeant Rodney Wilmore,
„maar ik geloof er niet in." Volgens Wilmore
maken velen de vergelijking omdat men in
de 21-ste eeuw veel sneller resultaat wil van
een actie dan vroeger. „Iedereen wil nu on
middellijke oplossingen. We vallen Irak bin
nen en dan moeten we dus binnen ander
half jaar verkiezingen houden, anders noemt
iedereen de missie mislukt en wordt Irak een
tweede Vietnam.
.Alles moet nu, snel, direct. Als we de terro
risten niet meteen pakken, beweert iedereen
weer dat we de oorlog nooit kunnen winnen.
De media hebben er ook zo'n handje van.
Waar blijft die democratie in Irak, roepen ze.
Maar in tijden van oorlog kan zoiets vaak
niet in een paar maanden gebeuren. De
Amerikaanse revolutie was een proces van
decennia. Grote gebeurtenissen hebben hun
tijd nodig."
Deze mening wordt gedeeld door veel Ame
rikaanse soldaten, waarvan het overgrote ge
deelte trouwens nog nooit een schot gelost
heeft. „Je ziet dat de bevolking steeds meer
met ons samenwerkt", meent soldaat Patrick
Ekpan, „Ze wijzen aan waar de terroristen
zitten."
Laatst waarschuwde een jochie Ekpan's pa
trouille toen ze over een weg reden. Ekpan:
„Dat kind maakte gebaren met z'n handen
en riep boem boem. Wij stoppen en de weg
controleren. Bleek er honderd meter verder
op een bom naast de weg te liggen. Kijk, zo
3omst bij de Irakese verkiezingen was onverwacht hoog en het geweld minder dan
Foto boven: Een Irakees jongetje in Al Kala, in het zuiden van Irak, viert de vrije verkiezingen.
Foto: EPA. Foto rechts: Een Amerikaanse militair neemt een Irakees kind in zijn armen tijdens een
bezoek aan een sji'ftische school in Bagdad. Foto: GPD/ Harald Doornbos
Betekent dat ook dat het de goede kant opgaat met Irak of zal het Irakese verzet
ooit proberen de samenleving te ontwrichten met geweld en bommen? Een land
1 tussen hoop en vrees. Wordt het Vietnam of Noord-lerland.
agdad zuid. De missie voor de Ame-
f ikaanse eenheid voor deze dag
luidt: patrouilleer in de buurt van zeven
scholen die dienst hebben gedaan als stem
bureaus. De bedoeling is veiligheid te bieden
aan de bevolking en te schieten op leden van
het verzet die grote delen van Bagdad onvei
lig maken.
Als de patrouille na vier uur rondrijden plot
seling stilhoudt op een drukke weg en de
Amerikaanse soldaten uit hun jeeps sprin
gen, zie je de bevolking op straat terugdein
zen. „Is er iets aan de hand?," vraagt een Ira
kees in gebroken Engels.
Vervolgens lopen de soldaten - kogelvrije
vesten aan, helmen op en machinegeweren
in hun handen geklemd - richting een win
kel. Opnieuw vraagt de jonge Irakees wat er
aan de hand is. Dan laten de Amerikaanse
militairen via hun tolk weten wat er loos is.
„We hebben honger, waar kunnen we wat
brood kopen?"
Prop alle incidenten die zich voordoen in
een Journaal-item van een minuut, en je zou
denken dat in dit land een oorlog woedt die
zijn weerga niet kent. Constante aanvallen
op Amerikaanse soldaten. Autobom hier,
schietpartij daar. Tien mensen vermoord in
het westen, twee anderen ontvoerd in het
oosten.
Zeker in Europa zijn velen er van overtuigd
dat de Vietnamoorlog zich herhaald. Want
net als Vietnam destijds valt Irak niet te win
nen en zal het leiden tot Amerika's tweede
Waterloo. De Amerikaanse soldaten in Irak
beschouwen de vergelijking met Vietnam als
een Europees hersenspinsel, geen realiteit.
„We weten dat Europa het niet eens is met
Door Harald Doornbos
de oorlog in Irak, maar de vergelijking met
Vietnam gaat mank", zegt patrouillecom
mandant, sergeant Travis Dusenberry, ter
wijl hij nonchalant toekijkt hoe zijn collega's
brood kopen. „Vietnam was een totale oor
log, met enorme veldslagen. In Vietnam
hadden Amerikaanse soldaten drie of vier
keer per dag vuurcontact met de vijand. Hier
in Irak hebben wij het soms weken rustig."
Terwijl de Irakezen op straat inmiddels weer
doorlopen, er auto's langsrijden en kinderen
de Amerikaanse soldaten belagen met ein
deloze verzoeken om snoep en rugzakken,
haalt Dusenberry diep adem en zegt: „Mijn
vader heeft gevochten in Vietnam en ik kan
je zeggen: Irak is geen Vietnam, het komt
niet eens in de buurt."
Slachtoffers
Natuurlijk is het verleidelijk om Irak en Viet
nam gelijk te stellen. Immers, de ingrediën
ten lijken dezelfde. Meer dan 100.000 Ameri
kaanse soldaten in een ver land, een vijandi
ge bevolking, dagelijkse slachtoffers onder
de troepen, een schier eindeloze reeks van
gewelddadige incidenten, miljarden dollars
aan kosten en een anti oorlogsbeweging in
de VS zelf.
Er is tevens een groot aantal verschillen. In
tegenstelling tot Vietnam, waar de Amerika
nen samenwerkten met de zeer impopulaire
minderheidsregering van Zuid-Vietnam, zijn
de Amerikanen in Irak een alliantie aange
gaan met de meerderheid, bestaande uit
sji'iten en Koerden. Waar de Zuid-Vietname-
se regering voornamelijk bestond uit rijke
katholieken die nauwelijks enige band had
den met de overwegend boeddhistische be
volking, vertegenwoordigt het politieke en
religieuze leiderschap in Irak - premier Alla-
wi en ayatollah al-Sistani - juist de grote
meerderheid.
Ook de manier van vechten verschilt. In
Vietnam opereerde de Vietcong vanuit
Noord-Vietnam. Offensieven tegen het Ame
rikaanse leger waren soms zeer grootschalig
waarbij vele duizenden Vietcong-soldaten
de bezetter aanvielen. In Irak is er nauwelijks
sprake van zo'n verzet.
Na de val van Fallujah, eind vorig jaar, heeft
het Irakese verzet geen enkele uitvalsbasis
meer om ongestoord operaties te kunnen
voorbereiden. Daarbij zijn de aanvallen op
de Amerikanen nooit massaal, maar juist
zeer kleinschalig. Het Irakese verzet gebruikt
voornamelijk autobommen of zelfmoord
commando's. „Ze schieten een paar kogels
of granaten op ons af en maken dan dat ze
wegkomen", meent een Amerikaanse offi
cier in Bagdad.
Om de vergelijking met Vietnam nog krom
mer te maken, het waren juist de Zuid-Viet-
namezen en hun Amerikaanse bondgenoten
die tegen verkiezingen waren, de Vietcong
was er juist voor. In Irak waren het de Ame
rikanen, sji'iten en Koerden die verkiezingen
wilden, slechts de soennitische moslims (20
procent van de bevolking) waren tegen de
stembusgang.
Doden
Ook het aantal slachtoffers aan Amerikaanse
zijde laat een duidelijk verschil zien tussen
Vietnam en Irak. Vielen er gedurende de tien
jaar durende Vietnamoorlog ongeveer
