'Beste liedjes tot laatst bewaard'
KUNST 8f CULTUUR
George Michael op het filmfestival van Berlijn
Kinderen kunnen mee naar nette Japanse erotiek in Kunsthal
Lowlands laat dit jf
minder bezoekers 1?
Kunstgeschiedenis
Ook MoK;
van Paenf»1
gaat weg
Meulenh;
vrijdag 4 februari 20c
Kees Brusse.
Foto: ANP/Rick Nederstigt
Eerbetoon aan
Kees Brusse (80)
Amsterdam - Kees Brusse
maakte in 1936 als 11-jarige zijn
debuut als acteur in de film
'Merijntje Gijzen's Jeugd'. Op
26 februari wordt hij 80 jaar en
wacht hem een landelijk eerbe
toon. Het Filmmuseum in Am
sterdam organiseert een retro
spectiefvan zijn werk, met on
der meer de films 'Ciske de rat'
(1955), 'Dokter Pulder zaait pa
pavers' (1975) en 'Mensen van
morgen'. De films zijn van 17
februari tot en met 23 maart te
zien in het Filmmuseum zelf.
Vanaf 17 februari is in filmhui
zen in Amsterdam en Den Haag
ook de vers gerestaureerde film
'Dakota' (1974) van Wim Ver
stappen te zien, waarin Brusse
schittert naast Willeke van Am-
melrooy en Monique van de
Ven. Aansluitend komt de film
in theaters in het hele land.
Klein Essink
neemt rol over
leiden - Mare Klein Essink
neemt de rol van Bram van der
Vlugt over in de toneelversie
van 'Max Havelaar' naar Multa-
tuli. Van der Vlugt heeft proble
men met zijn gezondheid. De
vervanging van de rol van Slij-
mering is tijdelijk. 'Max Have
laar' gaat op 12 februari in pre
mière in de Leidse Schouw
burg. Klein Essink speelt Slij-
mering vermoedelijk tot half
april.
Nieuw album en
film van Asterix
Amsterdam - Fans van Asterix
en Obelix krijgen nieuw lees
voer. Vijfenveertig jaar na de
verschijning van het eerste
stripalbum verschijnt op 14 ok
tober een boek met nieuwe
avonturen van de Galliërs. Te
kenaar Albert Uderzo is mo
menteel met het boek bezig. In
tussen werkt hij ook aan de film
'De Vikingen', die volgend jaar
uitkomt.
Portretten voor
wijkbewoners
alphen aan den rijn - Tien be-
woners van de Alphense wijk
Het Groene Dorp hebben giste
ren hun geschilderde portret
ontvangen. De schilderijen zijn
gemaakt door kunstenares
Jeanne Johns uit Noorden in
het kader van het project 'Be
woners in Beeld'. Zes kunste
naars en fotografen portretteer
den vorig jaar bewoners van
wijken waar aan stedelijke ver
nieuwing wordt gedaan. De
mensen die door Chris Nobels,
Lein Kaland en Wil Kokelaar
zijn vastgelegd, ontvangen op
een later moment hun portret.
De grotere schilderijen van Ma
rianne Meester en Liesbeth de
Jong krijgen een plek in het
stadhuis en het kantoor van de
woningstichting.
den hjlag/gpd - Berlijn staat van 10 tot
20 februari weer in het teken van het in
ternationale filmfestival. Dit behoort
met Cannes en Venetië tot de belang
rijkste festivals ter wereld. Talloze ster
ren maken hun opwachting op de 55ste
editie. „De thema's zijn voetbal, seks en
politiek", aldus festivaldirecteur Dieter
Kosslick.
Bij de 21 kanshebbers voor een Gouden
Beer (de hoogste onderscheiding van
het festival) is ook 'Paradise Now1 van de
Nederlands-Palestijnse regisseur Hany
Abu-Assad. De film gaat over de laatste
24 uur uit het leven van twee Palestijnse
jongens die in Tel Aviv een zelfmoord
aanslag gaan uitvoeren. Verder dingen
films mee uit Duitsland, Frankrijk, de
VS, Groot-Brittannië, Zuid-Affika, China,
Italië, Denemarken, Rusland en Japan.
Het Filmfestival Berlijn heeft dit jaar een
documentaire over de Britse popzanger
George Michael in de programmering
opgenomen. De vertoning van de film 'A
Different Story' wordt op 16 februari bij
gewoond door George Michael. Ook re
gisseur Southan Morris is aanwezig.
Michael praat in de 93 minuten durende
film over zijn vroege hoogtijdagen in de
hitfabriek Wham! in de jaren tachtig en
over het vervolg van zijn carrière. Ook
zijn juridisch steekspel met platenlabel
Sony over zijn contract en zijn protesten
tegen de oorlog in Irak komen aan de
orde. Verder vertelt Michael over zijn ar
restatie wegens 'ongepast gedrag' in een
openbaar toilet in Beverly Hills in 1998
en over zijn aan aids overleden vriend
Anselmo Feleppo. Andere bijdragen aan
de documentaire komen van Michaels
vroegere Wham!-partner Andrew Ridge-
ley, hun achtergrondkoortje Pepsi en
Shirley, Sting, Mariah Carey, Noel Gal
lagher en Geri Halliwell.
Leidenaar Darre van Dijk in laatste voorronde Nationaal Songfestival
door Theo de With
leiden - Darre van Dijk wil in de
voetsporen treden van Teach In,
dat in 1975 voor Nederland de
laatste overwinning boekte op
het Eurovisie Songfestival. Met
zijn zelfgeschreven ballad 'De
Liefde' treedt de 34-jarige Leide
naar donderdag aan in de vierde
en laatste voorronde van het Na
tionaal Songfestival. „Ik hoef
niet van de muziek te leven."
De songfestivaldeelnemer ver
dient een goed belegde boter
ham als creatief directeur van
reclamebureau Amsterdam Ad
vertising. Van Dijk is net terug
uit Zuid-Affika, waar hij tv-
spotjes heeft gedraaid voor het
Alphense textielconcem Zee
man. „Het geeft mij een kick
om mooie campagnes te be
denken voor grote merken",
zegt hij. Zijn bureau maakte bij
voorbeeld de commercials voor
Manpower, de busreclame voor
National Geographic en bill
boards voor de film 'The Hulk'
en won daar tal van prestigieu
ze onderscheidingen mee.
Daafnaast heeft muziek altijd
een belangrijke rol gespeeld in
het leven van Darre van Dijk.
Hoe kan het ook anders. Hij is
de zoon van Martin van Dijk,
die vroeger met Cuby The
Blizzards speelde en momen
teel een theatertournee maakt
met cabaretier Hans Dorrestijn.
„Al jong ging ik mee naar con
certen en kreeg ik pianoles.
Toch wilde ik zelf niet de mu
ziek in. Ik zag donders goed dat
het niet allemaal rozengeur
was. Mijn vader deed bijvoor
beeld eens een show met Adèle
Bloemendaal. Halverwege de
tournee kreeg zij een inzinking
en de muzikanten stonden
werkloos op straat."
Desondanks kon Darre - op het
songfestival laat hij zijn achter
naam vallen - het niet laten.
Van 1986 tot 1994 maakte hij als
rapper deel uit van de hiphop
formatie Just Two. „Ik zat hele
maal in die scene van break
dance en graffiti. Je kent het
wel: veel schunnige teksten en
verbaal geweld." Sinds hij in
dienst trad van een reclamebu
reau veranderde hij in een keu
rige kerel, die met vrouw en
kinderen in de Leidse Vogel-
buurt woont. Omdat hij muzi
kaal onderlegd is, componeert
hij geregeld de muziek onder
zijn eigen commercials. Zo be
dacht hij het lied 'Jij kan de hele
wereld aan' onder een spotje
van Sense, waarin schaatsster
Annamarie Thomas figureerde.
Darre van Dijk zong het liedje
zelf in en wist de opdrachtgever
daarmee tot tranen toe te ont
roeren. Daarom werd besloten
het nummer op single uit te
brengen. En opeens stond hij in
de hitlijst met deze winterhit.
„Heel kortstondig heb ik het
bestaan van artiest geleid. Ik
draafde als zanger van het Ne
derlandse lied op in alle moge
lijke tv-programma's. Ik leefde
even in een roes. Maar altijd
was er het besef: dit is niet mijn
beroep, maar mijn passie."
Ook andere artiesten ontdekten
de schrijfkwaliteiten van Van
Dijk. Hij schreef liedjes voor
Danny de Munk, Marco Bakker
en Maarten van Roozendaal.
„Ik ben nu bezig voor Franklin
Brown, die ooit met Maxine op
het Eurovisiepodium stond.
Maar dat zit weer meer in de
dance-hoek. Ja hoor, geen pro
bleem, het schrijven van Neder
landstalige liedjes en dance-
nummers doe ik gewoon naast
elkaar."
En nu dus het Eurovisie Song
festival, de jaarlijks felbekriti-
seerde liedjeswedstrijd waar
toch altijd weer massaal naar
gekeken wordt. „Ik kijk al mijn
hele leven met pen en papier
op schoot. Ik heb altijd kritiek
en roep steeds: 'volgend jaar ga
ik ook een liedje inzenden'. Dat
heb ik nu dus gedaan." Hij
componeerde-samen met zijn
vaste tekstschrijver Lars Boom
een stevige ballad. Het num
mer, dat door sommigen als
Borsato-achtig wordt geken
schetst, werd geselecteerd als
één van de 24 liedjes waaruit
het Nederlandse volk en de
vakjury een keuze mag maken.
Per voorronde mogen drie
nummers door naar de finale
van het Nationale Songfestival
op zondag 13 februari. „Ik heb
het idee dat de beste liedjes
voor de laatste voorronde zijn
bewaard", zegt Darre. „De con
currentie is zwaar. Er zit bij
voorbeeld een liedje van John
ny Logan bij, gezongen door
mensen als Tony Neef en Laura
Vlasblom. Ook Glennis Grace
doet donderdag met een ballad
mee. Zij won ooit als Whitney
Houston de Soundmix Show en
heeft nog altijd een geweldige
strot. Ik zing het enige Neder
landstalige liedje in deze ronde.
Dat kan een voordeel zijn, maar
ook een nadeel omdat iedereen
opeens echt naar de tekst luis
tert."
„Ik sta voor honderd procent
achter mijn nummer. Dat kan
ook niet anders, want ik heb het
zelf geschreven. Ik ben geen ar
tiest die zich een lied van ie
mand anders in de maag laat
splitsen. Nee, ik ga donderdag
Darre van Dijk: „Bij een Nederlandstalig liedje luistert iedereen opeens echt naar de tekst."
Foto: Henk Bouwman
niet zelf achter de vleugel. Ik wil
me volledig op de zang kunnen
concentreren. Aan.het einde
van mijn nummer zing ik met
mijn kopstem en ik wil de laat
ste noot ook halen en niet zoals
Justine Pelmelay en Gerard Jo
ling daarmee de mist ingaan.
Als ik de finale haal, heeft mijn
vader toegezegd achter de vleu
gel plaats te nemen." Darre van
Dijk heeft ook al een Engelse
versie van 'De Liefde' klaar lig
gen. „Stel dat ik ons land zou
mogen vertegenwoordigen op
het Eurovisie Songfestival in
Kiev, dan lijkt het me aardig om
het Nederlandse publiek vooraf
te laten bepalen of ik het num
mer in het Nederlands of het
Engels zing."
NOODZAKELIJK KWA
1
F|
AD VAN KAAM
Herman van der Velde gaf vori
ge week in de Pieterskerk het
jaarlijkse feestje van Djoser. De
Leidse organisatie in verre en
culturele reizen beleefde zijn
twintigste verjaardag. Van Velde
had voor het weekeinde maar
liefst 12.000 vrienden, kennis
sen, klanten en relaties uitgeno
digd op deze onderhand flink
uit de hand gelopen beurs an
nex ver jaarspartij. Want zoveel
mogelijk mensen moeten weten
dat hij apetrots
is op zijn Djo
ser. Dat hij, de
volwassen leef
tijd toch gena
derd, nog altijd
beschouwt als
zijn kindje.
Ik heb een
groot zwak
voor mensen
als Herman
van der Velde.
Het enthousi
asme waarmee
hij over de or
ganisatie en
over het reizen
praat, werkt
zeer aansteke
lijk. Je hebt bij
hem nooit het
idee dat je naar
een glad ver
kooppraatje zit
te luisteren.
Dat hij commercieel denkt. Dat
hij met Djoser een dusdanige
groei meemaakte dat hij een be
langrijke pion in de reiswereld
werd. Dat hij daarmee een for
tuin vergaarde. Dat hij als ge
volg daarvan woont in een van
de allermooiste optrekjes van
Oegstgeest. Dit omdat hij gelijk
zijn geesteskind Djoser zelf ook
net een groot kind is - compleet
met adhd en een betrokkenheid,
bezetenheid en enthousiasme
waar je bang van wordt - blijft
hij toch heel gewoon. En vooral
ontzettend leuk.
Zijn verhaal is vaker verteld.
Maar hij deed het tijdens de
fraai opgetuigde beurs in de Pie
terskerk voor een select gezel
schap van journalisten nog
maar een keertje uit de losse
pols. Dit ter leringhe ende ver-
maeck. Hoe hij als student
kunstgeschiedenis naar Egypte
wilde om met eigen ogen de py-
ramides van Gizeh en het Dal
der Koningen te aanschouwen.
Een studiereis die uitgerekend
zijn hoogleraar hem ten stellig
ste afraadde. Want die vond dat
je de plaatjes van Egypte net zo
goed in de bibliotheek kon be
kijken!?). Van der Velde zelf
lacht twintig jaar na dato zelf
nog steeds het hardst om die
verstrooide professor met zijn
louter theoretische kijk op het
vak kunstgeschiedeni
toch eerst zien om te k
loven!
Het eigenwijze Leidst
was derhalve niet van
nemen af te brengei
geld, want dat ha
Daarom interesseerd
groepje studiegenoten
den voor de trip. In ru
organiseren van de r
rondleiding door het l
hij zelf nog nooit wc
liet hij
voor de
draaien*
hij zelf 1
Wie nil
moet sli
een stu
mertje i
kaanho] i
onderne
staan,
een kin
geboren.
Van dei.
organist
daaimee zijn finai
komst en die van
veiligstelde. Het Britse
afgestemd op precipe'
golflengte als Djoser.
kunst staan onverai
in het vaandel bij hel
van de bestemmingen
Velde blijft gewoon
Voor een uurtje oftiei
In Londen moesten zi
nen aan deze rare sn\
zijn aparte methodi
Velde steekt enorm
zijn fantastisch gedoi
de reisgidsen - waal,
nommeerde literaire
meewerken - en bi
vermogen aan zijn
beurs in de Pietersi
wanen de vaste klantL
wisselend in China, in
van Botswana, in een
Tibet of aan de Nijl t'nL
Zijn Engelse par Piers
nu voor iets dergelijksl
St. Pauls' Cathedral,
hem met opgetrokk
brauwen aan. Zelf zotr
tussen naar een ruim
Die is er in Leiden
schien is twee kerkei
Een paar continenten
terskerk en de ande >e
Hooglandse Kerk. Cul
en kerken gaan go<e
Maar dat weet Hermèj
Velde al heel lang.
den haag/gpd - Er worden dit
jaar minder mensen toegelaten
op het festival A Campingflight
to Lowlands Paradise. De maxi
mum capaciteit van het festival
wordt terug gebracht van
60.000 naar 55.000.
Het festival vindt dit jaar plaats
op 19, 20 en 21 augustus op het
evenemententerrein Walibi
World in Biddinghuizen. De or
ganisator heeft ook de entree
prijs voor het festival verlaagd.
Wie vóór zaterdag 14 mei een
Lowlands-kaartje kooQ|
105 euro. Dat is vijf
der dan in 2004. Var
wordt de ticketprijs 1
Lowlands-bezoekers
camper of caravan na jjj
tival gaan moeten
eerst een Camper Ca
ket kopen van 25
kaartverkoop begint
de zaterdag, hoewt
geen namen van oBn
artiesten en bands zij
gemaakt.
P®
k'
tri
door Francoise Ledeboer
Rotterdam - De expositie 'Len-
telust. Erotische fantasieën in
Edo Japan' in de Kunsthal Rot
terdam geeft een overzicht van
erotische kunst uit de periode
1600-1920. 'Sex in Edo Japan.
Nu open!' roepen de adverten
ties. Komt dat zien, komt dat
zien, deze wereldprimeur was
vanwege de 'expliciete' afbeel
dingen nergens anders te reali
seren. Als publiciteitsstunt leuk
bedacht, maar deze expositie
houdt het zo netjes dat zelfs de
kinderen mee kunnen.
Gastconservator Chris Uhlen-
beck, eigenaar van Hotei Japa
nese Prints en publicist Japanse
kunst, selecteerde uit museale
en particuliere collecties ruim
200 houtsneden en schilderin
gen. Er zijn weinig woorden no
dig om te beschrijven wat daar
op gebeurt: er wordt de liefde
bedreven tot in de hoogste staat
van opwinding. En dat bij dag
en bij nacht, op de veranda en
bij de waterput, alleen of in ge
zelschap, extatisch of verveeld,
half aangekleed of naakt, enzo
voort. Met zicht op alle details
van zowel de mannelijke als
vrouwelijke geslachtsdelen,
waarbij die van de mannen hier
en daar zijn uitvergroot tot kari
katurale proporties.
Ondanks deze niets verbloe
mende thematiek zijn de 'shun-
ga' (letterlijk Tentebeelden') op
deze expositie nergens plat por
nografisch broeierig. Al heeft
Uhlenbeck natuurlijk een repu
tatie hoog te houden, het ver
rast bij dit onderwerp toch hoe
veel bijzondere bruiklenen hij
wist te regelen waarbij de es
thetiek van de cöitus voorop
staat.
De kleuren zijn prachtig en de
lijnvoering is tot in de minuti
euze details subtiel. De compo
sities zijn opvallend sterk om
dat er ook zoveel extra's te ge
nieten valt aan de weergave van
de kleding, de inrichting van de
huizen, zomaar een regenbui of
een rondscharrelend kind dat
tussentijds om aandacht vraagt.
Een soortgelijke tentoonstelling
over Nederland samenstellen,
zou moeilijk en waarschijnlijk
zelfs onmogelijk zijn geweest.
Hollandse kunstenaars hadden
wel wat beters te doen dan ero
tische kunst produceren omdat
daarmee in zo'n tolerant kli
maat toch geen droog brood
viel te verdienen. Uit Japan zijn
echter al erotische schilderin
gen uit de twaalfde eeuw be
kend. Het motto oefening baart
kunst verklaart dan ook het ho
ge niveau van veel latere wer
ken in dit genre.
Het begin van de tentoonstel
ling loopt parallel met de
Het spel van de amoureuze liefde op een tekening van Suzuki Harunobu. De kimono zegt ons dat het
winter is. Foto: GPD/Kunsthal
machtsovername in Japan door
Tokugawa Leyasu in 1603, de
eerste uit deze dynastie van ho
ge militaire adel die door de
keizer werd benoemd tot sho-
gun. De Tokugawa's bestuur
den het land als een gecentrali
seerde politiestaat vanuit de
nieuw gestichte hoofdstad Edo,
terwijl de goddelijke keizers zo
als voorheen hun schaduwbe
staan bleven leiden in Kioto.
De vazallen van deze dictatoria
le shoguns konden er niet on
deruit geld te steken in gebou
wen, tempels en andere publie
ke werken van de nieuwe stad.
En ook middenstanders uit het
hele land zochten in het spoor
van deze bouwwoede hun ge
luk in het stadse leven. Het re
sultaat mocht er wezen: de stad
groeide in zo'n opzienbarend
tempo dat er rond 1700 een
miljoen mensen woonden.
Volgens de expositie bevonden
de middenstanders van Edo
zich in een lastige positie: ze
behoorden in de starre klassen
maatschappij van Japan tot de
laagste stand, maar waren door
hun zakelijke initiatieven de
edellieden vaak in vermogen
voorbij gestreefd. Ze verstrek
ten zelfs leningen aan de adel,
maar mochten niet deelnemen
aan het culturele en sociale le
ven van de aristocratie. Geen
wonder dat ze hun eigen we
reld van amusement ontwikkel
den met restaurants, theehui
zen, theaters, muziek en dans.
En vanzelfsprekend hoorde
daar ook 'eigen' seksueel vertier
bij.
De bordeelwijk Yoshiwara
opende in november 1618 met
goedkeuring van het Tokuga-
wa-shogunaat en groeide al
snel uit zijn jas. Maar ook na de
verhuizing naar de rand van de
stad bleven de activiteiten be
perkt tot een klein terrein van
326 bij 218 meter. Om de orde
te handhaven was de wijk om
ringd door muren en een
gracht en de klanten moesten
zich melden bij de Grote Poort
en zich kunnen identificeren.
De prostituees mochten het
terrein zonder schriftelijke toe
stemming van hun bordeelhou
der niet verlaten. Hun behui
zing was zeer krap: een bron uit
1642 maakt bijvoorbeeld mel
ding van 987 courtisanes en 125
bordelen. Tijdens een telling
aan het eind van de 18de eeuw
werden er 2500 permanente be
woners geteld, maar dat was in
clusief 'overig personeel' als
winkel- en restaurantbedien
den.
De bordelen waren opgedeeld
in rangen, zodat er voor elke
beurs vermaak was te vinden.
Van hoog tot laag kwam de Ja
panse standenmaatschappij er
zich afreageren. Buiten de Gro
te Poort moest iedereen weer
terug in het gareel van de sho
guns, maar dan waren er voor
thuis tenminste de erotische
houtsneden en schilderingen
die nu in de Kunsthal zijn te
zien.
'LentelusL Erotische fantasiën in Edo
Japan' in de Kunsthal Rotterdam
(Museumpark, Westzeedijk 341), t/m
17 april, tü. t/m za. van 10.00 tot
17.00 uur, zon- en feestdagen van
11.00 tot 17.00 uur.
TT-K 'St
den haag/gpd - schr^ a
nika van Paemel stapt er
uitgeverij Querido. >os
komt er een einde aa|
menwerking met
Meulenhoff die mee
entwintig jaar heeft
„Door alle veranderii
uitgeverij en de onze)
daardoor ontstaat,
genoodzaakt om Met
verlaten en te kiezer
veilig huis", aldus Vi
in een toelichting.
Monika van Paemel
de diverse romans,
'Marguerite', 'Rozen
eerste steen', 'Het vi
het epos 'De vermal
ders', dat haar in te
doorbraak betekendf
verscheen 'Celestien'
nedijde moeders).
De leegloop bij uitg
Meulenhoff lijkt mei
groter te worden. B
week was Amos Oz
buitenlandse auteur
bij het uitgevershui!
teurs H.C. ten Berge,
Mutsaers, Stefan
J.M.A. Biesheuvel enP
der Linden gingen heflanj
