Van goddelijk
tot gootsteen rijp
El
BI.
Opeens voelde Zoë haar nek kraken
Nicolaas Klei is na tweeduizend supermarktwijnen nog altijd fris en fruitig
Aantal ongevallen op scholen nog steeds schrikbarend hoog
Eind vorig jaar verscheen de vijfde
editie van de Supermarktwijngids
van Nicolaas Klei. In vijfjaar tijd
groeide de vuistdikke gids uit tot
een bijbel voor wijnliefhebbers.
Midden in de zomer hebben de
supermarkten hun
wijnassortiment voor het jaar
erop rond en dan heeft Klei tien
weken de tijd om tweeduizend
wijnen te proeven en te
beschrijven. Het unieke aan de
gids is dat de lezer het complete
supermarktaanbod krijgt
voorgeschoteld en dat Klei, in
tegenstelling tot de meeste van
zijn collega's, niet schuwt hele
oogsten het riool in te schrijven.
door Céline Rutten
Hij kan lyrisch worden als hij vleug
jes laurier tegenkomt, of 'een bek
vol fruit'. Maar een fles kan ook ge
degradeerd worden tot een chemisch mon
ster, met lucht van agressieve after-shave,
bijtende zuren of gore stinkende dweilen.
Klei: „Lekkere wijn beschrijven is niet moei
lijk en vieze al helemaal niet. De best wel
aardige blijven lastig. Een beetje fruitig, een
beetje houtig of als het wit is een beetje fris
fruitig. Wat moet je er mee?"
De tweeduizend wijnen die Nicolaas Klei
vanaf de zomer in tweeënhalve maand over
de tong laat rollen, worden aangeleverd van
uit Almere. Daar staat Meron, het laboratori
um waar supermarkten hun wijnen laten
keuren op ontoelaatbare stoffen. De super
markten leveren de wijnen gratis aan Nico
laas Klei, behalve Lidl en Aldi. Die willen nog
steeds niet meewerken, dus haalt iemand
van de uitgeverij ze zelf uit de schappen.
„Over het algemeen doe ik dertig flessen per
dag, maar als er veel bocht tussenzit, kun je
het tempo flink opschroeven. Veel vieze wij
nen komen ook steeds weer terug. Meestal
hoef je je neus er maar boven te houden en
dan weet je het al. Ik proef ze altijd wel, want
er kan natuurlijk een wonder gebeuren.
Maar normaliter zijn ze rijp voor de goot
steen.
„Bij lekkere wijnen gaat het langzamer, maar
het is wel leuker om te doen. Heb je een rij
Nicolaas Klei proeft zo'n dertig supermarktwijnen per dag. „Als er veel bocht tussenzit, kan ik het tempo opschroeven." Foto: GPD/Marc Bolsius
Foto: Ton Kastermans
tje spannends uit Frankrijk, dan proef je, zet
ze even weg, fietst naar de supermarkt om er
even een andere naast te zetten. Is er de
twijfel over de kwalificatie - krijgen ze vier of
vijf glaasjes (de hoogste score, red.) toebe
deeld? - dan haal je die andere fles erbij van
een paar dagen geleden uit hetzelfde gebied
en laat je de prijs meespelen om te kijken of
het een Omfietswijn kan worden. „Soms zit
er een fles bij waarvan ik denk: ongeacht wat
het kost is het waard om er voor om te fiet-
Glasbak
Klei proeft meestal in twee sessies van vijf
tien wijnen. „Aan het eind van de dag spoel
ik de vieze wijnen door de gootsteen. Het
betere spul zet ik bij aardige buren naast de
voordeur." De volgende ochtend verdwijnt
hij dan met volle tassen richting glasbak.
Daar ontmoet hij soms Remco Campert die
in dezelfde straat woont en ontstaan er
mooie gesprekken.
Klei: „Ik denk niet dat de Supermarktwijn
gids concurreert met de wijnalmanak van
Hubrecht Duijker, De 500 beste wijnen onder
de 5 euro. Duijker heeft alleen het beste van
alle importeurs tot 4,99 euro. Ik ga ook voor
vies. Het is eerder een kwestie van aanvullen
dan van concurrentie."
Nicolaas Klei is getrouwd met cultuurhisto
rica Marieke Cobelens. Hij studeerde rechts
geschiedenis en Romeins recht. Zijn afstu
deerscriptie ging over de waterschappen in
Holland in het begin van de achttiende eeuw
en was een bron voor kritiek voor zijn hoog
geleerde docenten, omdat hij het onderwerp
ietwat ironisch benaderde en er ook een
mooi verhaal van had gemaakt.
Zijn vrouw Marieke: „Humor mocht niet.
Het moest wetenschappelijk zijn en zwaar
en moeilijk. Het was toen al duidelijk dat hij
leuk kon schrijven en een over een enorme
kennis beschikte. Hij weet over veel onder
werpen mee te praten."
Samen schreven ze een boek over kleren
voor heren, De man in zijn hemd. Marieke
Biografie
Geboren in 1961 in Amsterdam
Opleiding: Gymnasium alfa
Studie: Rechtsgeschiedenis en Romeins
recht
Auteur van: Over de tong (1994), De man in
zijn hemd (1996), Onder de kerk (1997), Ach
ter het etiket (1998), Supermarktwijngidsen
2001,2002, 2003,2004,2005
verzamelde de wetenschappelijke gegevens,
Nicolaas schreef en dus kun je daarin hoofd
stukjes tegenkomen die alleen gaan over de
knoop van het herenvest.
Niet lang na zijn afstuderen werd hem ge
vraagd om over zijn liefde voor wijn te
schrijven in een tijdschrift voor maag- en
darmspecialisten. Weer wat later had Nijgh
en Van Ditmar behoefte aan een eigenwijs
boek over wijn en alles wat je altijd al van
wijn wilde weten. Zo was Nicolaas Klei als
vanzelf wijnschrijver geworden. Klei: „Na
het eerste boek verschenen een paar recen
sies van collega's waar de jaloezie vanaf
droop. Zo van: Die onbekende meneer Klei
die meent zich te kunnen permitteren, enzo
voort."
„Nicolaas beschikt over een olifantengeheu
gen", zegt zijn collega Erwin Walthaus. „Hij
heeft een database in zijn hoofd waardoor
hij na jaren nog wijnen kan terughalen."
Omgegooid
Hoe goed zijn de wijninkopers van de super
markten?
„Heel wisselend. De meesten zijn gewoon
manager, maar er zijn er ook die, als ze dit
baantje krijgen, enthousiast cursussen gaan
volgen. De inkoper van de Hema deed het
heel goed, maar die kreeg te horen dat de
ZATERDAG
29 JANUARI
2005
wijnen te duur waren met het gevolg dat in
de gids van 2001 de Hema een zesminnetje
kreeg. Toen zijn ze rigoureus geweest en
hebben alles omgegooid. Alles er uit en hele
maal opnieuw begonnen. Moet je nu kijken
wat ze hebben."
„Voor zo'n wijngids wil je objectief zijn,
maar dat lukt geen mens. Bij een rode Fran
se wijn, zo een waar je zelfvan houdt, heb je
de neiging om bij twijfel de beoordeling naar
boven af te ronden. Aan de andere kant
staan er in de gids heel veel Omfietswijnen,
die ik zelf niet zou kopen. Ooit heb ik ge
schreven geleden dat alle supermarktwijn
troep was. Dat is te kort door de bocht. Er zit
wel veel van hetzelfde in. Als je een Char-
donnay proeft, is het toch zo van: is het nou
de één of de ander."
Wat is de invloed die u hebt op de samenstel -
ling van de supermarktcollecties? Over een
paar jaar is de gids zo veelgelezen dat wijnin
kopers er rekening mee gaan houden. Dus
dan bepaalt u het assortiment van al die su
permarkten...
Hij lacht. „Ik heb er nog niets van gemerkt,
want anders zouden al die vieze flessen er
niet liggen. Het is gewoon een feit dat tien
van de best verkochte wijnen toch de kar
tonnen pakken Liebfrauenmilch zijn. Je
snapt niet dat mensen die dat jaren drinken,
nog in leven zijn."
Jaarlijks komen een kleine
dertigduizend scholieren op de
afdeling Spoedeisende Hulp van
een ziekenhuis terecht door een
ongeluk tijdens gymles op
school. Ondanks zo nu en dan
welwillende pogingen van
scholen zelf om de veiligheid te
verhogen, of door als
schoolbestuur te registreren
waar wat misgaat, neemt het
aantal ongevallen niet af.
Scholen zijn nog altijd relatief
onveilige plekken.
door Janine Stougie
De 15-jarige Zoë-Naomi was een
veelbelovende leerlinge van een
Zwolse scholengemeenschap. Goed
op school, mooie resultaten op haar
havo-rapporten, veel vriendjes en
vriendinnetjes. Een jaar geleden
kwam daar abrupt een einde aan.
Zoë, zoals ze door iedereen wordt
genoemd, raakte gewond tijdens
gymles.
Volgens gymdocenten komt het steeds vaker voor dat zij persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor ongelukken
tijdens de gymles. Foto: GPD/Thom van Dijke
Ze waren aan het worstelen - ook
wel stoeispelen genoemd - op de
knieën. 32 kinderen, jongens tegen
meisjes, met slechts toezicht van één
gymlerares, die zich bij het scheids-
rechterswerk liet bijstaan door me
de-leerlingen. Het ging er niet al te
zachtzinnig aan toe en ineens voelde
- en hoorde - Zoë haar nek kraken,
het werd zwart voor haar ogen en ze
raakte even buiten bewustzijn.
Hoewel er eigenlijk niet met het kind
rondgezeuld mocht worden, gebeur
de dat toch. Zoë had, toen ze weer
bij bewustzijn kwam, wel huilend
verteld dat ze iets hoorde kraken in
haar nek, maar daar werd niet echt
op gereageerd. Ze werd door de
gymlerares op de been geholpen, in
de kleedkamer met een zak ijs neer
gezet, waarna de lerares terugging
naar de gymzaal om de les af te ron
den.
„Op een gegeven moment werd ik
gebeld", vertelt Zoë's moeder, Jac
queline Jager. „Dat er iets gebeurd
was met mijn kind. Toen ik Zoë aan
de lijn kreeg, werd duidelijk dat er
iets ernstigs aan de hand was. Ze
huilde en vertelde dat er iets geknakt
was in haar nek." Hoewel Jacqueline
bij de lerares aandrong om een am
bulance te bellen, gebeurde dat niet.
„Ik heb zelf geen auto. Dus ik kon
weinig doen. Dat is achteraf maar
goed ook, want als ik Zoë achterop
de fiets had genomen, was ze er nu
waarschijnlijk niet meer geweest."
Ondertussen was de conciërge inge
schakeld, die Zoë naar haar huisarts
bracht. Die constateerde dat Zoë let
terlijk en figuurlijk de nek was omge
draaid, waarna ze onmiddellijk naar
de eerste hulp van het ziekenhuis
werd gebracht. Uit de mri-scan
kwam naar voren dat er een duidelij
ke knik in haar nek zat. Allerlei neu
rologische onderzoeken later bleek
dat Zoë een whiplash had opgelo
pen.
Zoë kan momenteel niet zo heel veel
meer. Ze gaat halve dagen naar
school. Langer houdt ze het niet vol.
Ze krijgt twee keer in de week thuis
les, maar haar concentratievermo
gen is enorm afgenomen. Ze is ver
geetachtig en heeft evenwichtsstoor
nissen.
De school wil niet ingaan op het on
geval van Zoë en de reden waarom
er zo'n geharrewar is over de verant
woordelijkheid en aansprakelijkheid.
„Het is jammer dat het zo uit de
hand is gelopen. Wij zeggen nu
niets, dat is niet verstandig omdat
we in een juridische procedure zijn
verwikkeld," aldus de directie.
Volgens gymdocenten komt het
steeds vaker voor dat zij persoonlijk
aansprakelijk gesteld worden. Ook
door de school waar ze lesgeven.
„Een school heeft geen zin in die
verantwoordelijkheid en dan verwij
zen ze ouders naar ons," aldus een
paar gymleraren die anoniem willen
blijven, „omdat ik anders mijn baan
wel kan vergeten."
In het geval van Zoë-Naomi Moll is
de Arbeidsinspectie nooit door de
school op de hoogte gesteld van het
ongeval tijdens de gymles. Ze heeft
dan ook geen nader onderzoek naar
het ongeluk gedaan. De school van
Zoë wijst erop dat ze geen verant
woordelijkheid draagt omdat de Ar
beidsinspectie geen nader onder
zoek heeft ingesteld. Maar volgens
de inspectie slaat die gevolgtrekking
nergens op. „Aan het niet nader on
derzoeken van het ongeval door de
Arbeidsinspectie mogen en kunnen
door de scholengemeenschap geen
rechten worden ontleend", zegt in
specteur F.A. de Wilde van de noor
delijke afdeling van de landelijke Ar
beidsinspectie.
Campagne
Consument en Veiligheid is - in samenwerking met om
meer het ministerie van onderwijs en de GGD - drie
geleden in het basisonderwijs begonnen met de camj
ne: Veiligheid op de basisschool: werken aan een scl
zonder ongelukken. Inmiddels doen 6.000 van de 7.
basisscholen in Nederland mee aan de campagne. Ni
veel voorlichting hebben die scholen nu duidelijke hui
gels, die bij iedereen bekend zijn, worden alle ongeluk
en bijna-ongelukken geregistreerd, komt er jaarlijks
verslag van de veiligheid in en om het gebouw en h
elke school een veiligheidscoördinator. In september
gint Consument en Veiligheid in opdracht van het mi
terie met een soortgelijke campagne voor het voortgi
onderwijs.
