BUITENLAND
Irak gaat op
slot voor
verkiezingen
>r5
Angstige bewakers stembureaus als ratten in de val
N obelprij swinnaars
steunen VN-chef
Verhouding Israël en Palestijnen grondig gewijzigd
Harnas viert in Gaza
verkiezingsoverwinning
Verkiezingskoorts in Bagdad
Gevaarlijkste baan ter wereld
sder cel in
or 22 moorden
rn - Een Zwitserse ver-
>kundige is gisteren door
■chtbank in Luzern wegens
rd op 22 bejaarden veroor-
i tot levenslang. Ook acht-
le vijf rechters hem schul-
vijf pogingen tot
rd. De man moet vier na-
janden van de slachtoffers
idien nog 48.500 euro
devergoeding betalen. De
lige man bracht de de-
te ouderen tussen 1995 en
in tehuizen om het leven.
iinelexploitant
85 taalt miljoenen
- De Italiaanse exploitant
le Mont Blanctunnel heeft
week 13,5 miljoen euro ge-
op een rekening voor na-
landen van de slachtoffers
sr u 1 de brand in de tunnel. Bij
Je kir unp in 1999 kwamen 39
g«|sen om het leven,
taliaanse SITMB heeft het
lid. overgemaakt naar een re-
ig waarop het blijft staan
0 procent van de 238 nabe-
len het accepteert als
'g-
zaterdag 29 januari 2005
njagers
igen bot
De Britse Hoge Raad
het protest tegen het af-
fen van de vossenjacht in
land en Wales gisteren van
uid gewezen. Voorstanders
le jacht waren naar de Ho-
aad gestapt, omdat bij het
en van een besluit om de
tie te beëindigen een wet
opgerakeld, die slechts zeer
in wordt gebruikt. Het La-
lis besloot in november de
ionele vossenjacht met
en in Wales en Engeland
schaffen. De wet wordt op
jruari van kracht.
sen mogen
iy laten sterven
- De Britse ouders van
e vroeg geboren baby kun-
irtsen niet dwingen hun
ig gehandicapte kind te
:n. Het echtpaar Wyatt
or gisteren een rechtszaak
ger beroep, nadat medici
jaar toestemming hadden
gen het meisje dood te la-
lan. De ouders stelden dat
zondheidstoestand van
rijfden maanden oude
otte de laatste tijd is ver-
ei.
roristen Beslan
gen hoge hulp
ou- De gewapende man
ie vorig jaar september
rhool in het Zuid-Russi-
3eslan bezet hielden, kre-
teun van hooggeplaatste
iren. Dat is de conclusie
en Russische parlementai-
nmissie die onderzoek
gedaan naar de tragedie
10 levens eiste.
reurverdachten
lijnen gedood
la - De Filipijnse strijd-
ten hebben in het zuiden
iet land tientallen ver-
ide terroristen gedood,
bombardementen kwa-
lergisteren volgens een le-
ordvoerder minstens
g rebellen om. Onder de
zouden twee kopstukken
terreurbeweging Jemaah
iyah zijn. Ook Diffmatin,
idonesiër die ervan wordt
cht het brein te zijn achter
maanslagen op Bali in
zou van de partij zijn ge-
tide sterfgeval
r vogelgriep
In Vietnam heeft de vo-
:p, die in december weer
opstak, een tiende leven
Een 32-jarige man uit de
elijke provincie Phu Tho
ek donderdag aan de ge-
van de virusinfectie. De
voor een mogelijke be
ng van mens op mens
ondertussen steeds gro-
ilgens Amerikaanse on-
ikers heeft een 11-jarig
lat afgelopen jaar in Thai-
ezweek aan vogelgriep,
idoening vermoedelijk
egeven aan haar moeder
te.
de vlucht door
lami-gerucht
bo - Duizenden mensen
:ustgebieden van Sri
zijn vrijdag hun huizen,
n en kantoren ontvlucht
geruchten de ronde de-
it er een nieuwe tsunami
am. De autoriteiten pro
orde in de chaos te
ien en mensen te kalme-
roepen iedereen op te-
ar huis, school en kan-
gaan.Vooral aan de oost-
in het eiland in de deel-
Batticaloa, Ampara en
vas de paniek vrijdag
WOok de hulpverlenings-
J iten kwamen door de ge
in stil te liggen. De politie
et te weten wat de ge-
nstroom op gang heeft
ht.
door onze correspondent
Harald Doornbos
bagdad - Het is volle maan,
waardoor je ook om drie uur 's
nachts gemakkelijk de leuzen
kan lezen die op de muur zijn
geschreven van de middelbare
school Al Jemal, in zuidwest
Bagdad. 'Iedereen die stemt zal
onthoofd worden', 'Lang leve
de heilige oorlog' en 'Jullie zijn
dood'. De school zal morgen
dienst doen als stembureau tij
dens de eerste democratische
Irakese verkiezingen. Maar het
is duidelijk dat het Irakese ver
zet zijn uiterste best doet de
gang naar de stembus tegen te
werken.
Amerikaanse soldaten van de
vijfde brigade die tijdens een
nachtelijke patrouille op de leu
zen stuiten, kloppen driftig op
de poort van de school. Alle
stembureau's zijn officieel be
mand met Irakese politieman
nen, die ervoor moeten zorgen,
dat de opstandelingen buiten
worden gehouden. Ondanks
herhaaldelijk Amerikaans klop
pen en schreeuwen geeft nie
mand in de school gehoor.
„Ik weet niet waar de politie
mannen zijn", vertelt eerste lui
tenant Joe Inge, terwijl hij grote
rollen prikkeldraad van zijn ge
pantserde jeep afhaalt, waar
mee de toegangswegen naar de
school worden afgezet. „We ho
pen dat zelfmoordcommando's
hierdoor tenminste geen auto
bommen kunnen inzetten te
gen de stembureau's." Volgens
Inge (28), afkomstig uit Texas, is
Zwaarbewapende Irakese soldaten en Amerikaanse veiligheidsofficieren bewaken het hoofdkwartier van
de Irakese Regionale Democratische Partij in Hilla, ten zuiden van Bagdad. Foto: Reuters
het niet de bedoeling dat Ame
rikaanse troepen zich direct be
moeien met de verkiezingen.
„Het zijn Irakese verkiezingen,
dus daar moeten de Irakese be
wakers en politiemannen zelf
voor zorgen", zegt hij, „wij ge
ven slechts een beetje steun in
de rug waardoor mensen ten
minste de vrijheid hebben om
morgen wel op niet te stem
men".
Als de omgeving van de school
Kofi Annan geprezen om wijsheid
new vork/anp-rtr - Zeventig
Nobelprijswinnaars hebben
donderdag in een verklaring
hun steun uitgesproken voor
secretaris-generaal Kofi Annan
van de Verenigde Naties. Die
ligt al enige tijd onder vuur we
gens zijn aanpak van verschil
lende schandalen bij de volke
renorganisatie.
In hun verklaring prijzen de
Nobelprijswinnaars Annan voor
„de inzet van zijn morele auto
riteit, onafhankelijkheid en
wijsheid om de VN aan zijn
hoogste principes te laten vol
doen". Tot de ondertekenaars
behoren onder anderen de
oud-presidenten Jimmy Carter
en Michael Gorbatsjov, de
Zuid-Afrikaanse bisschop Des-
mond Tutu, en de schrijvers
Elie Wiesel en Gunter Grass.
Annan en de VN, die vier jaar
geleden zelf de Nobelprijs voor
de Vrede kregen uitgereikt, zijn
ernstig in verlegenheid ge
bracht door het vroegere olie-
voor-voedselprogramma voor
Irak.
Met dat VN-hulpprogramma
mocht Irak van 1996 tot 2003
olie exporteren om met de op
brengst daarvan voedsel en me
dicijnen te kopen. Daarbij zou
den de voormalige Iraakse dic
tator Saddam Hussein en zijn
kliek voor miljarden in eigen
zak hebben gestoken.
Uit documenten van de interne
accountantsdienst van de VN is
gebleken dat er sprake was van
wijdverbreid mismanagement
bij de volkerenorganisatie. De
controle over het olie-voor
voedselprogramma en de be
drijven die werden ingehuurd
om de stroom van olie en goe
deren te inspecteren, was vol
strekt onvoldoende. Een onaf
hankelijke commissie die de
corruptie in het VN-program-
ma onderzoekt heeft de docu
menten ruim twee weken gele
den vrijgegeven. De commissie
heeft ook Annan ondervraagd.
Volgende week brengt zij een
tussenrapport uit.
VN-personeel heeft eerder bo
vendien kritiek geuit op de han
delwijze van de VN-leiding bij
interne arbeidsgeschillen. Zo
pleitte Annan VN-Hoge Com
missaris voor de vluchtelingen
Ruud Lubbers vrij van ongepast
gedrag jegens een medewerk
ster. Dat was tegen het oordeel
van de interne onderzoeks-
dienst van de VN in.
De zeventig Nobelprijswinnaars
stellen in hun verklaring dat
Annan „nooit heeft verzuimd
kritisch naar de zwakheden van
VN te kijken en verbeteringen
aan te bevelen". De VN hebben
al laten weten dat Annan dank
baar is voor de warme steunbe
tuiging.
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Gemeenteraadsver
kiezingen in de Gazastrook zijn
gisteren geëindigd in een grote
overwinning voor de islamiti
sche verzetsbeweging Harnas.
Volgens een vertegenwoordiger
van de kiescommissie heeft de
radicale organisatie de meer
derheid behaald in negen van
de tien districten waar is ge
stemd.
In zeven van de tien kieskrin
gen behaalde Harnas een meer
derheid, de beweging krijgt vol
gens de eerste berichten 77 van
de 118 zetels. De Fatah-bewe-
ging van president Abbas kwam
op 26.
Hamas-leiders droegen gister
ochtend de overwinning op aan
de door Israël vermoorde stich
ter, sjeik Achmed Yassin. Het
was voor het eerst in de ge
schiedenis van de Gazastrook
dat er gemeenteraden zijn ge
kozen. De opkomst -ongeveer
tachtig procent- was hoog.
Het Palestijnse Bestuur is in de
cember begonnen met de
raadsverkiezingen, die over een
periode van bijna een jaar wor
den uitgesmeerd. In de eerste
ronde, in een aantal gemeenten
op de Westelijke Jordaanoever,
behaalde Harnas ongeveer
twintig procent van de stem
men. Het resultaat in de Gaza
strook is aanmerkelijk beter,
is afgezet met prikkeldraad gaat
de rit in een klein konvooi - be
staande uit twee tanks en een
Humvee-jeep - naar het volgen
de stembureau, opnieuw een
school. Honderd meter verder
op is de dag ervoor een bom af
gegaan. De Amerikaanse solda
ten nemen geen risico en lopen
in gevechtshouding richting de
school.
Als ze op de poort van deze
school kloppen, verschijnt een
minuut later het angstige ge
zicht van een Irakese politie
man. „We hebben veel te wei
nig wapens, we kunnen niets
doen als de opstandelingen ons
aanvallen," vertelt Hassanir Ali
Hassan. Hij haalt een pistool uit
zijn zak waarna hij de Ameri
kaanse militairen smeekt om
meer wapens. „In totaal heb
ben we maar twee kalasjnikovs
en vijf pistolen, alsjeblieft geef
ons meer om tegen de rebellen
te kunnen vechten.
En zo gaat het de hele nacht en
ochtend door. Raad, een poli
tieman, staat 's ochtends met
een geweer voor zijn stembu
reau. Hij draagt een masker uit
angst te worden herkend door
opstandelingen die dan vervol
gens zijn familie uitmoorden.
„Ik ga stemmen op de partij
van premier Allawi," vertelt
Raad, „En wij staan hier klaar
om de opstandelingen te do
den. Het zijn geen Irakezen,
maar psychopaten uit Saoedi-
Arabië en Syrië.
Uiteindelijk besluit de Ameri
kaanse eenheid na een pa
trouille van bijna tien uur nog
even een kijkje te nemen bij de
Al Jemal school, de plek waar 's
nachts de verse leuzen waren
gekalkt. Dit keer zijn de bewa
kers er wel. „Vannacht durfden
we de poort niet open te doen",
vertelt Aziz, een politieman die
met een paar collega's in de
school slaapt. Maar hij is bang
en wranhopig. „De opstandelin
gen zijn vannacht langs ge
weest, de volgende keer maken
ze ons af." De Amerikanen vra
gen met hoeveel wapens ze zich
kunnen verdedigen tegen een
mogelijke aanval. Aziz laat een
pistool zien. „Dit is alles", zegt
hij, „een pistool met twaalf ko
gels." De Amerikanen kijken
hem aan met een gevoel van
medelijden. „We zullen een
paar geweren voor je proberen
te regelen." Zegt een van de
soldaten, waarna de Irakezen
en Amerikanen bedrukt af
scheid nemen.
zelfs in gemeenten waar de re
gerende Fatah-beweging tradi
tioneel sterk is.
Hamas is vooral populair om
dat ze veel minder dan Fatah is
aangetast door corruptie en
vanwege haar liefdadigheidsac
tiviteiten onder de armste be
volkingsgroepen. „Dit betekent
dat de Palestijnse bevolking
corruptie afwijst en hoopt op
veranderingen om haar belan
gen te verdedigen. Dit belang
rijke resultaat betekent ook dat
democratie heeft gewonnen",
verklaarde een zegsman van
Hamas in een eerste reactie op
de winst.
Officiële resultaten worden la
ter verwacht. Eergisteren
mochten slechts 90.000 Palestij-
nen stemmen. In de vier grote
re steden en acht vluchtelin
genkampen wordt later ge
stemd. Een datum moet nog
worden vastgesteld.
Onder het bewind van presi
dent Jasser Arafat heeft Harnas
nooit willen deelnemen aan Pa
lestijnse verkiezingen, die ze
beschouwde als een uitvloeisel
van het Oslo-vredesproces met
Israël.
Maar sinds het aan de macht
komen van Machmoud Abbas
heeft ze haar houding gewij
zigd.
Harnas lijkt nu ook bereid mee
te willen doen aan de in juli te
houden Palestijnse parlements
verkiezingen.
bagdad - Een inwoner van Bag dad hangt verkiezingsposters op in de stad. Morgen worden in Irak de
eerste vrije democratische verkiezingen gehouden. In het land gelden sinds gisteren verscherpte veilig
heidsmaatregelen, die er voor moeten zorgen dat de Irakese kiezers morgen daadwerkelijk naar de stem
bus kunnen. Foto: EPA/Ali Haider
Een Irakese vrouw in Londen toont haar vinger met paarse inkt,
waarmee ze haar stem voor de parlementsverkiezingen in Irak heeft
uitgebracht. Foto: Reuters/Stephen Hird
bagdad/anp - De Irakese autori
teiten hebben gisteravond bui
tengewoon strenge veiligheids
maatregelen in gang gezet met
het oog op de verkiezingen van
morgen.
De landsgrenzen zijn gesloten,
er geldt een reisverbod tussen
de provincies en in de meeste
grote steden gelden uitgebreide
uitgaansverboden van het be
gin van de avond tot 's och
tends vroeg. Irakezen die bui
ten hun geboorteland wonen,
konden gisteren al naar de
stembus, ook in Nederland.
Slechts een op vier Irakezen in
het buitenland heeft zich in een
van de veertien landen geregi
streerd voor de verkiezingen
van het tijdelijke parlement, de
Nationale Assemblee. In totaal
kunnen 280.303 ballingen tot
en met zondag hun stem uit
brengen tijdens de eerste de
mocratische verkiezingen in
vijftig jaar. In Irak mogen zon
dag ongeveer 13 miljoen men
sen stemmen.
Volgens een woordvoerder van
de Internationale Organisatie
voor Migratie (IMO), die de
stembusgang buiten Irak heeft
georganiseerd, is de toch gerin
ge registratie te wijten aan lo
gistieke problemen omdat Ira
kezen eerst voor de inschrijving
naar het stembureau moesten
en later voor de verkiezingen er
opnieuw naar toe moeten. Voor
sommigen betekent dat een reis
van vele honderden kilometers.
In Australië, waar door het
tijdsverschil de eerste Irakezen
konden stemmen, dansten
kiesgerechtigden uitgebreid op
straat. Ook in Groot-Brittannië,
Jordanië en de Verenigde Sta
ten waren veel uitgeweken Ira
kezen in een jubelstemming
toen ze aankwamen bij een
stemlokaal. De IMO verwacht
een hoge opkomst onder Irake
zen in het buitenland die de
moeite namen tot registratie.
Of morgen ook veel van hun
landgenoten in Irak naar dc
stembus gaan, valt nog te be
zien. Het geweld in Irak hield
ook gisteren onverminderd aan.
Verscheidene bomaanslagen
beëindigden het leven van ze
ker vijftien mensen, tien Irake
zen en vijf Amerikanen. Sinds
afgelopen woensdag zijn door
geweld in Irak zeker zestig
mensen om het leven gekomen.
De Amerikaanse president
Bush poogde gisteren duidelijk
te maken dat de Irakezen kun
nen stemmen voor een werke
lijk soeverein bestuur van hun
land. Hij nam afstand van de
opvattingen van rebellen in
Irak, die vinden dat de Irakezen
niet moeten meedoen aan door
een buitenlandse bezettings
macht opgelegde stembusgang.
Bush zei dat hij in principe be
reid is de Amerikaanse troepen
macht uit Irak weg te halen als
het Iraakse nieuwe bestuur dat
wil. De president voegde er wel
aan toe dat hij niet verwacht
dat een dergelijk verzoek komt.
Volgens Bush wil ook het toe
komstige leiderschap dat de
Amerikanen blijven, niet als
'bezetters' maar als 'helpers'
om het land weer veiliger te
maken.
bagdad - Een witte jeep rijdt in
volle vaart de basis op van het
Amerikaanse Liberty kamp in
Bagdad. Het glas in de ramen
van de wagen is net zo dik als
een telefoonboek. Als de auto
stilstaat, springen er drie Ame
rikaanse soldaten uit. Daarna
gaat een vierde deur open: een
ietwat gezette Irakees stapt uit.
De soldaten vormen een ring
om hem heen en escorteren de
man naar een klein kantoortje
waar de man een afspraak heeft
met andere Irakese politici.
Welkom in het leven van Ali al
Masir, de nieuwe gouverneur
van Bagdad. Zijn voorganger
werd drie weken geleden dood
geschoten. Hij heeft zonder
twijfel een van de gevaarlijkste
baantjes ter wereld. „Ik doe dit
voor het Irakese volk. Het kan
niet anders, ik moet dit doen",
vertelt Masir in het kantoortje
op de Amerikaanse legerbasis.
Masir en zijn hele familie wor
den dag en nacht bewaakt.
Soms door Amerikaanse troe
pen, andere keren door een
groot aantal eigen bodyguards.
Volgens de nieuwe gouverneur
zullen de verkiezingen zondag
rustig verlopen. „Insh'allah -Als
god het wil- gaat alles goed en
zal het accent liggen op stem
men, en niet op geweld."
Volgens Masir heeft Irak wat
betreft gewelddadigheden het
ergste achter de rug. „Het jaar
2005 zullen we beginnen met
de opbouw van het land en het
verslaan van de extremisten."
Volgens de gouverneur is de
opstand geen lang leven be
schoren. „Het is een tijdelijk fe
nomeen. Het geweld zal snel af
nemen. Gewone Irakezen wor
den moe van het geweld."
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Het uitspreken van lof
voor het Palestijnse Bestuur is
het laatste waarvan Ariel Sha
ron de afgelopen jaren kon
worden beschuldigd. Het Pales
tijnse leiderschap van Jasser
Arafat omschreef hij uitsluitend
in de meest laatdunkende ter
men. Met uitspraken als 'posi
tieve houding' en 'historische
doorbraak' laat Sharon zien
hoeveel er is veranderd sinds de
verkiezing van president Mach
moud Abbas.
Niet alleen het voorlopige be
stand dat Abbas loskreeg van
de gewapende milities, bracht
Sharon in een goede stemming.
De dood van Arafat en het on
verwacht kordate optreden van
diens opvolger heeft gezorgd
voor een opmerkelijke sfeerver
andering onder de bevolking
aan beide kanten. Volgens een
recente opiniepeiling neemt het
Israëlische publiek een afwach
tende houding aan als het gaat
om het Palestijnse staakt-het-
vuren. Dat is geen wonder, ge
zien het fiasco van eerdere po
gingen een bestand te bereiken.
Maar er is een duidelijke meer
derheid voor een wapenstil
stand en bijna tachtig procent
staat achter een topconferentie
van Sharon en Abbas.
De meeste Palestijnen ervaren
het optreden van Abbas als een
frisse wind. Abbas moet abso
luut niets hebben van het soort
kruiperigheid dat onder het be
wind van Arafat bestond. Onder
Arafat opende het televisiejour
naal steevast met een item over
'de grote leider van het Pales
tijnse volk', geheel in de stijl
van Nasser of Assaf. Hou daar
alsjeblieft mee op en besteed
alleen aandacht aan echt
nieuws, luidde Abbas' advies
aan de journaalstaf.
Sharon weet hoe broos de nieu
we toestand is. Maar wat hem
vertrouwen geeft is dat het
jongste staakt-het-vuren is af
gekondigd door een Palestijnse
leider die vast van plan is het af
te dwingen. Alles wijst daarop:
het wapenverbod voor burgers,
de stationering van politietroe-
pen in alle delen van de Gaza
strook, de benoeming van de
harde Nasser Youssef als minis
ter van binnenlandse zaken, de
werving van steun in Egypte,
Jordanië en de rest van de in
ternationale gemeenschap. Om
in Sharons termen te spreken:
er is nu een Palestijnse partner.
Wat de Israëlische premier ook
goed uitkomt is de bereidheid
van Abbas actief mee te werken
aan zijn losmakingsplan. Sha
ron wil in de loop van de zomer
alle nederzettingen in de Gaza
strook, en vier op de Westoever,
ontmantelen en het leger uit de
ontruimde gebieden terugtrek
ken. Hij kondigde het voorne
men vorig jaar aan als een een
zijdige stap, 'bij gebrek aan een
Palestijnse partner'. Als Abbas
meewerkt kan Sharon in princi
pe zijn wankele regeringsmeer
derheid aanvullen met de religi
euze partij Shas, die de losma
king alleen wil steunen op basis
van tweezijdigheid. Als dat lukt,
is de Israëlische premier in één
klap verlost van zijn coalitiezor-
gen.
Sharon moet wel tevredenheid
tonen omdat de Amerikaanse
regering ronduit positief is over
Abbas. Het moet alleen voorko
men dat die Amerikaanse inge
nomenheid uitmondt in poli
tieke druk op Israël om de eer
ste fase van de routekaart, het
internationale vredesplan, van
A tot Z uit te voeren. Ontmante
ling van nieuwe nederzetting
kernen en bevriezing van de
bouw in bestaande nederzettin
gen komt Sharon in het huidige
binnenlandse politieke klimaat
wel heel slecht uit.
De kolonisten dreigen immers
met fysiek verzet als de regering
het losmakingsplan doorzet.
Sharon wil de Amerikanen
overtuigen dat strikte uitvoe
ring van de routekaart een brug
te ver is. Hij heeft gisteren zijn
adviseur Dov Weisglass met die
opdracht naar Washington ge
stuurd.