'Koele' Beatrix blijft zichzelf
GESPREK VAN DE DAG
Twee jaar op de
fiets voor reis langs
parels Zijderoute
Ruim 120 cavia's gedumpt
Jubilerende koningin nooit helemaal verlost van negatieve kwalificaties
Ken u zelve
zaterdag 29 januari 2005
DAGELIJKS LEVEN
IK NOG N&«G£NS" BüCE. STIPPEN)
MENSELIJK
Cardiologen van het VU medisch centrum hebben als eerste ter wereld een PA
CEMAKER bij iemand geplaatst die SMS-BERICHTEN kan versturen. Het appa
raat zendt bij onregelmatigheden tekstberichten naar de mobiele telefoon van
de behandelend cardioloog en naar een speciale post in het ziekenhuis. De be
handelend arts kan vervolgens op internet kijken hoe ernstig de onregelmatighe
den zijn en al dan niet tot actie overgaan. De speciale pacemaker is bedoeld
voor patiënten met langdurig hartfalen. Met regelmatige controle kan bijvoor
beeld snel ontdekt worden of de pacemaker slecht functioneert. Bij late ontdek
king kan dat tot ernstige klachten leiden. De verzending van de sms-berichten
gebeurt via een soort mobiele telefoon, die de patiënt bij zich moet hebben.
De acht zeldzame KRAANVOGELS in
het natuurgebied Fochteloërveen op
de grens tussen Drente en Friesland,
zijn plotsklaps MULTIMILJONAIR.
Om hun leefgebied te vergroten,
wordt voor 7,9 miljoen euro 200
hectare landbouwgrond aangekocht.
Daar kunnen de vogels eten en pa
ringsdansen uitvoeren. Het geld is
afkomstig van een extra trekking van
de Nationale Postcode Loterij (4,9
miljoen) en het ministerie van LNV
(3 miljoen). Natuurmonumenten be
nadrukt dat behalve de acht kraanvo
gels ook andere bedreigde vogelsoor
ten profiteren van de uitbreiding van
het natuurgebied.
De Duitse autofabrikant VOLKSWA
GEN heeft gisteren gerechtelijke
stappen aangekondigd tegen de ma
kers van een filmpje waarin een Polo
wordt gebruikt voor een ZELF
MOORDAANSLAG. De 22 seconden
durende video circuleert al enige
dagen op het internet. Een man met
een Arabisch uiterlijk en een Pales
tijnse sjaal om, parkeert de Polo
voor een druk café en laat een bom
afgaan. De explosie verwoest het in
terieur van de wagen, maar de bui
tenkant en de omgeving blijven bui
ten schot. „Klein maar stoer", luidt
de slogan aan het einde van het
filmpje. VW-woordvoerder Hartwig
von Sass noemde het filmpje „ge
weld verheerlijkend, cynisch en mis
dadig", en „een aanval op de goede
reputatie van Volkswagen". Volgens
Von Sass is het filmpje vermoedelijk
opgenomen in Groot-Brittannië. Dat
zou onder meer blijken uit de num
merplaat en het feit dat het stuur
van de auto rechts zit.
Twee Australische fotografen mogen
zich niet langer ophouden in de
buurt van de actrice NICOLE KID
MAN of haar huis in Sydney. Dat
heeft de rechter bepaald. De twee
paparazzi zouden de filmster op ho
ge snelheid hebben achtervolgd in
het verkeer en een afluisterapparaat
hebben geplaatst bij haar miljoe
nenvilla, meldde de Australische
zender ABC. Het apparaatje werd
gevonden op de dag dat Kidman in
Australië arriveerde voor de opna
mes van de nieuwe film Eucalyptus
waarin ook haar landgenoten Russel
Crowe, Hugo Weaving en Jack
Thompson een rol vertolken.
Foto: Reuters
De baas van THE INC., het hiphop-label achter onder meer Ashanti en Ja Rule,
is in New York aangeklaagd voor het witwassen van meer dan 1 miljoen dollar
aan drugsgeld. Irving Lorenzo en zijn broer Christopher staan samen met zes an
deren terecht. Het hoofd van de betrokken drugsbende, Kenneth McGriff, is bo
vendien aangeklaagd voor drie moorden. Hij zit al een straf van 37 maanden uit
wegens wapenbezit. The Inc. stond voorheen bekend als Murder Inc. Lorenzo
laat zich ook wel Irv Gotti noemen, een verwijzing naar de beruchte Newyorkse
maffiabaas John Gotti.
Deze week zijn meer dan 120 vol
wassen cavia's gedumpt in Schuine-
sloot en Dalfsen (Overijssel). De die
ren werdén in beide plaatsen in de
berm gevonden. Een voorbijganger
trof woensdag in Dalfsen een doos
aan in de berm van de weg waarin
tachtig cavia's zaten. Hij bracht de
diertjes naar het politiebureau, van
waar ze naar een vogelasiel in
Nieuwleusen zijn gebracht. Daar
werden gisteren de eerste cavia's al
Ralph Wardlar
Zedelijkheid is
godsdienst in praktijk
aan een nieuw tehuis geholpen.
Een dag later was het weer raak; dit
maal op een weg tussen Schuinesloot
en De Krim. Daar vond een voorbij
ganger in de berm bijna vijftig loslo
pende cavia's. Een aantal was in een
sloot gegleden en door het ijs gezakt.
„Diep triest", vertelt een woordvoer
ster van knaagdierenasiel Goofy in
Oldenzaal, dat de diertjes opvangt. De
conditie van de gevonden cavia's is
naar omstandigheden goed. Het is
nog niet bekend wie ze heeft ge
dumpt. Gezien het grote aantal ver
moedt de woordvoerster dat het om
een fokker of een handelaar gaat.
Silvia Flantua van de Stichting Cavia
in Westervelde is niet onder de indruk
van het aantal gedumpte cavia's. „Al
leen in januari hebben we er al 184
opgevangen. Vorig jaar ging het in to
taal om ruim tweeduizend cavia's, die
lukraak in weilanden of bij boom
gaarden waren gedumpt." gpd
'De eindbestemming is niet het
doel, maar de weg ernaar toe'. Die
spreuk zit vastgeklonken in hun
gedachten. „Het doel is dus niet
om 25.000 km met de fiets af te
leggen in een zo kort mogelijke
tijd. Daar zijn wielerwedstrijden
voor. Het doel is om in volstrekte
vrijheid twee jaar rond te fietsen",
zegt Haarlemmer Rob Bakker.
„En misschien komen we onder
weg wel een fijne plek tegen waar
we wel willen blijven wonen",
zegt fietsmaatje Aranka Vos.
Aranka en Rob beginnen maan
dag aan hun monsterfietstocht in
het kwadraat, de verlengde Zijde
route. Via Haarlem, Turkije, Iran,
Turkmenistan, Oezbekistan, Kir-
gistan, Mongolië naar de stad
Shanghai. Van daaruit trekken ze
verder via Vietnam en Laos naar
India. „Dat we met de fiets reizen
is niet omwille van de sportieve
uitdaging maar uit praktische
overwegingen. Gebonden aan
tijdstabellen of uurroosters voor
treinen, bussen en vliegtuigen zijn
we niet. We moeten nergens zijn
op een bepaalde tijd. En we willen
zo onafhankelijk zijn als maar
kan", zegt Rob.
Reizen, hun lust en hun leven. Ze
zijn er aan verslaafd. „Dat onge
wisse en dat grillige van zo'n ont
dekkingstocht, maar ook het bele
ven van andere culturen. Het is de
drang in jezelf om achter de hori
zon te willen kijken", zegt Rob
(57). Aranka (40) knikt instem
mend. Rob verwoordt wat zij ook
voelt. „We hebben het lekker zo
met zijn tweetjes, maar we kun
nen nog beter met elkaar reizen
dan met elkaar samenleven onder
één dak", zegt Aranka.
De fietsen staan klaar in de gang.
In de huiskamer liggen kaarten
van gebieden waar ze door trek
ken en handzame reisboekjes. Die
prikkelen de reiszin van de gerou
tineerde Haarlemse fietsers. Van
de zomer hebben ze nog een 'trai
ningsritje' gedaan, van Haarlem
naar Rome en weer terug. Dat rei
zen, er op uit trekken, zit in zijn
bloed, zegt Rob.
Rob Bakker is gymnastiekleraar in
ruste. Ook toen hij nog les gaf, las
te hij elk vijfde jaar een verlofjaar
in om er tussenuit te gaan. Hij
fietste, zoals hij zelf zegt, 'het
aardbolletje rond' en het avon
tuur blijft nog altijd onvermin
derd trekken. „Vrienden noemen
me een globetrotter en dat woord
is passend."
Aranka, dierenarts-assistente,
massage-therapeut en eveneens
fervent reiziger, denkt dat veel
mensen zich krampachtig vast
houden aan zekerheden en ver
plichtingen. „Ze willen wel, maar
de angst overheerst om zo maar
te vertrekken. Als je echt wilt kan
iedereen het. Sommigen zeggen
dat ze jaloers op ons zijn. Onzin
natuurlijk. Ons voordeel is wel dat
we geen kinderen hebben."
Op de fiets over weerbarstige we
gen, rijdend naar het onbekende,
op weg naar het lokkende avon
tuur. Rob legt uit wat hem drijft:
weet: „Op je fiets ben je alleen
met je eigen gedachten. Flash
backs en herinneringen schieten
door je heen. Het zijn de ontbe
ringen die je moet overwinnen,
het is jezelf tegenkomen, het is de
vrijheid en de eenzaamheid. Alle
maal aspecten die het reizen zo
aantrekkelijk maken. Het reizen
vormt je als mens."
Ondanks de grondige voorberei
ding zijn ze razend nieuwsgierig
naar die onbekende landen die ze
gaan doorkruisen. Turkmenistan,
voorheen één van de belangrijkste
katoenproducenten voor Rusland.
Het islamitische land, met Ashk
habad als hoofdstad, werd in ok
tober 1991 onafhankelijk. En Kir-
gistan met de hoofdstad Bisjek,
het imposante Lenin-monument
en de traditionele Komuz-muziek.
Of anders Oezbekistan met de
hoofdstad Tasjkent. Het land met
de prachtige karavaansteden Khi
va, Bukhara en Samarkand. Het
zijn parels aan de Zijderoute.
Het duo is al tijden in de ban van
deze legendarische handelsroute
die Oost en West met elkaar ver
bond. De Zijderoute betekent
voor hen ook: in het voetspoor
van de wereldberoemde ontdek
kingsreiziger Marco Polo uit Ve
netië, de jongeman die als zeven
tienjarige in 1271 uit Venetië ver
trekt. Hij reist langs de toen ook al
bekende Zijderoute naar het grote
rijk van de Mongolen. Zeventien
jaar lang zou Marco Polo als hoge
ambtenaar voor het Mongoolse
hof hebben gewerkt. In opdracht
van Kublai Khan, leider van de
Mongolen maakte hij dienstreizen
door China.
In totaal verblijft Marco Polo vijf
entwintig jaar in Azië. Zijn avon
turen en belevenissen staan te le
zen in het boek 'De beschrijving
van de Wereld'.
Zij zullen ook veel zien als ze uren
fietsen over steppen, woenstijn-
achtige vlakten, door bossen en
Eigenzinnig. Arrogant. Verwaand.
Het beeld dat een kwart eeuw ge
leden werd geschilderd van prinses
Beatrix was niet bepaald positief.
De aankondiging van koningin Juli
ana op 31 januari 1980 dat ze plaats
zou maken voor haar oudste doch
ter, zorgde dan ook voor gemengde
gevoelens.
Maandag 31 januari is het 25 jaar
geleden dat koningin Juliana haar
aftreden bekend maakte. Het is
ook de 67-ste verjaardag van ko
ningin Beatrix.
Beatrix is de negatieve kwalifica
ties die over haar in 1980 de ronde
deden nooit helemaal kwijtge
raakt. Dat merkte publicist Jaap
van Ginneken toen hij twee jaar
geleden voor een boek vragen
stelde over de koningin. „Ik vind
Beatrix een heel kille vrouw die op
haar strepen staat en heel autori
tair overkomt, dus ik heb weinig
sympathie voor haar", antwoord
de de één. „Ze is eigenlijk heel erg
afstandelijk naar haar onderda
nen. Ik vind haar een koele konin
gin", zei de ander.
Precies de omschrijvingen die in
1980 al werden gebruikt voor de
'nieuwe vorstin'. Beatrix stond
Koningin Beatrix. Foto: ANP
weliswaar bekend als 'prinses
glimlach', maar wie en wat er ach
ter die stralende lach schuilging,
bleef zorgvuldig verborgen. Dat
was een keuze. „Ik vind dat mijn
positie zo is dat ik niet op de
voorgrond moet treden. Dat daar
misverstanden door ontstaan, tja,
dat moet ik maar op de koop toe
nemen", zei ze kort voor de
troonswisseling tegen Mies Bou-
man. Het risico daardoor onbe
kend en dus onbemind te zijn,
nam ze welbewust. Om toch wat
over Beatrix te kunnen zeggen,
werd door de media teruggegre
pen naar het oordeel van PvdA-
fractievoorzitter G. Nederhorst.
Die maakte zich kort na de verlo
ving van Beatrix met Claus von
Amsberg, zorgen over de 'eigen
zinnigheid' van de prinses. „Die
zal krachtig in toom moeten wor
den gehouden", schreef hij in ok
tober 1965. Zijn partijgenoot J. de
Kadt was bang dat Nederland zou
worden opgescheept 'met een
over het paard getilde, grondig
bedorven, verwende blaag, tegen
wier grijns we dertig jaar moeten
aankijken en wier bekakte stem
we bij alle officiële gelegenheden
zullen moeten horen."
In de loop der jaren is het beeld
opgeroepen van 'een troonpre
tendent met nogal wat arrogante
karaktertrekken' concludeerde De
Volkskrant dan ook in februari
1980. De Gazet van Antwerpen
omschreef Beatrix als 'vaak kort
aangebonden, soms ook bemin
nelijk, hartelijk en meelevend,
maar als er fouten worden ge
maakt kan zij ook hard als staal
zijn, onverbiddelijk.' NRC Han
delsblad zag daar iets positiefs in.
'Beatrix heeft de naam van een
moeilijk stuitbare en weieens ver
waande praatster. Dat kan lastig
zijn, maar ook aantrekkelijk. Een
eigenwijze koningin zal, uit oog
punt van levendigheid, een aan
winst zijn voor het politieke to
neel.'
In het gesprek met Mies Bouman
zei Beatrix zichzelf niet zozeer als
eigenwijs te beschouwen 'maar
als ik zelf een vinger op mijn
zwakste plek moet leggen, dan is
het: ik ben ongeduldig'.
De terughoudendheid leek ze te
begrijpen. „Ik kan wel zeggen dat
ik het niet meteen goed zal doen",
zei ze voor de televisie. Over het
gebrek aan populariteit maakte ze
zich geen zorgen. „Het koning
schap is niet iets wat als sinaasap
pels verkocht moet worden. Po
pulair zijn is iets totaal anders dan
geliefd zijn."
De zakelijke stijl van Beatrix paste
bij het 'no nonsense' beleid van
premier Ruud Lubbers. Bij haar
koperen jubileum in 1992 was het
oordeel dan ook milder. „Konin
gin Beatrix verstopt zich niet.
Naarmate de jaren verstrijken
heeft zij steeds meer van haar in
nerlijk prijsgegeven", noteerde
journalist Fred Lammers. De ziek
te van prins Claus, die in die jaren
werd behandeld voor depressivi
teit, speelde daarbij een rol. Bea
trix, door Lubbers omschrevj21
'innemend en overtuigend'
'hart van de natie', kreeg eei
menselijk gezicht.
„Hoe koningin Beatrix werkt
is, blijft, denk ik, verborgen
iedereen die niet tot haar all
naaste omgeving behoort",
schreef Hella Haasse in 1998
kan zich geen direct onbeva
reageren, geen openhartighf01
over haar opvattingen en de
beelden veroorloven." En aa
fectbejag, het uitventen van
kwaliteiten van hartelijke uit
ling, spontaniteit en gevoel
humor', die haar 'mediagen
zouden maken en haar popi
teit vergroten, doet ze niet.
En dat geeft toch weer negat
beoordelingen. De koningin
er nuchter onder. „Ik probet
alles en iedereen rekening t< f]
den, maar je kunt het nooit
iedereen goed doen", zei ze
1992. En vijfjaar geleden: „I
een beetje grijzer geworden,
leert. En ik hoop dat je ook c
slechte kanten een beetje afl
Maar dat is aan anderen om
beoordelen."
Hans Jacobs
0i
Al
Woensdagmiddag. Heb een beetje koorts. Niet veel,
niets om je druk over te maken. Beetje verhoging,
dat is het eigenlijk. Vanavond wordt op de buis de
nieuwe dichter des Vaderlands bekend gemaakt. In
een live-programma van anderhalfuur. Literaire
hoge omes en tantes zijn te gast en ik mag het geheel
presenteren. Dus koorts. Altijd vóór een belangrijke
première of televisie-opname heb ik koorts. Soms al
een paar dagen tevoren. Plankenkoorts dus. Dat is
geen vage uitdrukking voor een vaag begrip, nee dat
bestaat echt als je in de zenuwen zit. Tenminste in
mijn geval. Vroeger dacht ik dat ik 'uitgerekend op
de dag van de premiere'ziek geworden was, maar
nu weet ik beter. Normale gang van zaken, dat is
het. Ken u zelve. Van Impe, hij won in 1976 de Tour
de France, zei dat voor een wielrenner de kennis van
het eigen lichaam het belangrijkste was. En op de
tweede plaats kwam de kennis van het parcours.
Voor een tv-presentator geldt hetzelfde. Zo heb ik ge
merkt dat mijn lichaam griepjes, verkoudheden en
dat soort ongemakken voor zich uit kan duwen.
Vaak word ik één of twee dagen na zoiets spannends
als een live televisieoptreden ziek. Opgekropte
kwaaltjes eisen alsnog hun rechten op. Maar op alle
gekuch, gehoest en koortsigheden in de dagen vóór
het grote gebeuren moet ik niet te veel acht slaan.
Helemaal niet eigenlijk.
Dan het parcours. In die anderhalve uur van van
avond zitten allerlei kilometerpaaltjes en al die
paaltjes weet ik precies te staan. En als ik nu maar
van paaltje één, openingsgedichten welkomswoord,
naar paaltje twee, aankondiging kort filmpje, wan
del dan is er niets aan de hand. Er zijn 22 paaltjes te
passeren en ik heb in mijn geest dit parcours al zo
vaak gelopen dat ik blind kan gaan van start naar
finish.Niets aan de hand met mij. Het is nu kwart
voor één in de middag. Dadelijk generale re
petitie met alle camera's erbij. Komt er nog
allerlei volk op je af met laatste goede raad
en daad. De eindredacteur vraagt om tempo
in het middendeel, de kleedster plukt niet
bestaande draadjes van mijn colbert, de
zangers vragen of het zo goed was en de
make-up mevrouw bekijkt je snuit nog
even alsof ze hem zo-even opgegraven
heeft. Allemaal niets van aantrekken. Hoort
er bij. Ja en amen zeggen. Kop er bij houden.
Na de generale: eten. Iets bewaren voor na af
loop want dan heb ik pas echt honger. Nog
twee uur te gaan vóór het uur U.
Alles onder controle. Ik ken mezelf, ik ken het
parcours en toch: de zenuwen gieren door
mijn keel.
Rob en Aranka, klaar voor vertrek naar verre vreemde landen.
Foto: United Photos De Boer/Rob Hendriks
katoenvelden. Aranka is opge
wonden over de reis, Rob op zijn
beurt kijkt er, met zijn ervaring,
wat professioneler tegenaan.
„Maar dat ook ik het spannend
vind staat buiten kijf. We reizen
toch door redelijk onbekende ge
bieden en er zullen ongetwijfeld
momenten komen dat we ons wat
unheimisch voelen. Je moet alert
zijn en vertrouwen hebben."
Aranka: „Je moet niet denken aan
wat er allemaal mis kan gaan."
Rob weer: „Je moet aanvoelen
met wie je wel of niet mee kunt
gaan."
Vorige week hebben ze afscheid
genomen van familie, vrienden en
bekenden. Morgen gaan ze pak
ken. Lichtgewicht kleding, een
tentje voor onderweg, spelletjes,
boeken en een boekje met foto's
van kruidenierswaren en
noodzakelijke zaken. „Kunn
aanwijzen wat we bedoelen'
Aranka. Maandagochtend tr
ze de deur achter zich dicht
ben benieuwd wat we gaan
dekken."
Wie de reis wil volgen:
www.bikesportive.nl
Ed Blaauw
