KUNST CULTUUR Op avontuur in de dekenfabriek Altist Davis Lucas winnaar Dick Wansink Jazz Award Af! Felle én ontwapenende duetten van Suzy Blok 'Happy Hour' gekunsteld opgelet 'Tommy rockt ook in theater Kabouter Buttplug Ruwe bolsterblanke pit vrijdag 28 januari 2005 Michael Douglas. Foto: AP/Tina Fineberg Michael Douglas in avonturenfilm den haag - De Amerikaanse ac teur Michael Douglas gaat de hoofdrol spelen in een nieuwe avonturenfilm over een dia mantroof in India. 'Racing The Monsoon' zal een vergelijkbare film worden als 'Romancing The Stone' en 'The Jewel Of The Nile', waarin Douglas als avon turier Jack T. Colton schitterde naast Danny DeVito en Kath leen Turner. Turner won des tijds een Golden Globe voor haar rol in 'Romancing The Stone Première 'Vincent, de musical' den haag - Het Nederlands Musical Ensemble (NME) brengt de komende maanden Vincent, de musical' op de planken, over het leven van schilder Vincent van Gogh. De musical vertelt niet alleen over het werk maai- ook over het le ven van Van Gogh: zijn ver stoorde vriendschappen en on beantwoorde liefde en natuur lijk over het afsnijden van zijn eigen oor. 'Vincent, de musical' is 26 februari in Alphen aan den Rijn te zien. ilja Pfeijffer op longlist Librisprijs den haag - Leidenaar Ilja Leo nard Pfeijffer staat met 'Het grote baggerboek' op de longlist van de Libris Litera tuurprijs 2005. Van de achttien titels die dit jaar de longlist hebben gehaald zijn er zes af komstig van de door een uit tocht van auteurs geplaagde Uitgeverij J.M. Meulenhoff. Het gaat om MiekZwamborn (Val lend hout), Mare Reugebrink (Touchdown), Chaja Polak (Sal- ka), Patricia De Martelaere (Het onverwachte antwoord), Rob van der Linden (Het logboek van Brandaan) en Mark Insin- gel (Hoe hij rolt). Op de longlist staan verder auteurs als Maija Brouwers (Casino), Arnon Grunberg (De joodse messias), Kees 't Hart (Ter navolging), Cees Nooteboom (Paradijs ver loren) en Christine Otten (De laatste dichters). De jury maakt 21 maart de zes nominaties en op 2 mei de winnaar bekend. muziek recensie Ken Vos Concert: Finale Dick Wansink Jazz Award in de Waag, Gezien 272/1, de Waag, Leiden Drie saxofonisten mochten strijden om de solistenprijs van Leiden Swingt die nu de Dick Wansink Jazz Award heet. De drie blazers zijn zo verschillend van achtergrond en stijl dat van echte strijd nauwelijks kan wor den gesproken. De eerste kan didaat, Dimitar Liolev heeft het het moeilijkst omdat hij voor een vrijwel lege Waag moet spelen. Hij heeft wel het voor deel van het best ingespeelde trio dat de soms razend moeilij ke ritmische veranderingen tus sen vierkwarts - swing en in tweeën en drieën verdeelde Bulgaarse fraseringen moeite loos meespeelt. De altist be perkt zich aanvankelijk tot de drie eigen composities die hij zaterdag ook speelde, waarvan wederom het laatste stuk het spannendst is. Alleen al de cita ten uit Coltranes 'Giant Steps' geven in deze context een bij zondere glans aan dit stuk. Dat hij zich tot een extra stuk laat verleiden door presentator en mede-organisator Fons Dele- marre doet hem echter weinig goed. Beter dan in de vooronde komt altist David Lucas voor de dag. Niet alleen durft hij geheel an dere stukken uit het bebop-re- pertoire dan in de voorronde aan te pakken, ook kan hij pro fiteren van iets solidere begelei ding waarvan wederom pianist Rembrandt Frerichs een over tuigend baken is. Strakker en speelser klinkt hij vooral in 'Featherbed' waarin het kwartet de ingetogen spanning van de muziek van Lennie Tristano haast feilloos doet herbeleven. Het spel van bassist Rodrigo Reyers en drummer David Bar ker zijn daarin essentieel. Uit de benadering van Lucas blijkt niet alleen een gedegen kennis van de jazz uit de jaren vijftig en zestig, maar ook het vermogen om daar persoonlijke emoties in te leggen. Kestutis Vaignis heeft duidelijk grotere ambities, want het pu bliek vermaken is in zijn ogen een logisch bijproduct van de ingewikkelde sessie die de saxo fonist met zijn kwartet het pu bliek voorschotelt. De blazer houdt van subtiele suggesties die haast slinks kunnen uit monden in veelkleurige mijme ringen of beschouwingen. Toch blijft de muziek van Vaiginis af standelijk omdat hij het nalaat zijn composities met sterke ac centen te markeren. Wel maakt Vaignis het best gebruik van de expressiviteit en nuances van zowel de sopraan als de alt. De jury onder leiding van Jan Siere heeft het er maar moeilijk mee, want na meer dan uur laat de vierkoppige jury weten het voor het eerst niet unaniem tot een oordeel te kunnen komen. Dat David Lucas met meerderheid van stemmen de winnaar is, is niet alleen te danken aan zijn muzikaliteit, maar ook aan zijn ongedwongen presentatie. door Theo de With leiden - Van schaap tot deken. Zo valt de voorstelling 'Weef!' in het Scheltemacomplex samen te vatten. Geen voorstelling die voor een zaal vol mensen wordt gespeeld, maar een ervarings- tocht door het gebouw. In je eentje op avontuur in de voor malige dekenfabriek. De tocht begint in lunchcafé Catwalk aan de Steenstraat. Daar kan het kaartje worden af gehaald op het bij de reserve ring afgesproken tijdstip. Een jonge vrouw loopt het eerste stukje mee. Voor mensen van buiten de stad handig om het pand aan de Oude Singel te vin den. „Tweede steeg links, mel den bij loket." Ze drukt iedere bezoeker op het hart een eigen tempo aan te houden. „Laat u niet opjutten door de persoon voor of na u. Het gaat om uw ervaring. Deze tocht is speciaal voor u." De met blauwe lampen uitge lichte Leidse Schouwburg laat ik rechts liggen en ik meld me in de Marktsteeg bij het loket. „Waar kom je vandaan?" „Uit Alphen aan den Rijn." „En daarvoor?" „Hoe bedoel je? Waar ik geboren ben?" Ik noem mijn geboortedorp. „En daar voor? En daarvoor?" Als ik gere duceerd ben tot een elementair deeltje in het heelal mag ik doorlopen tot een witte deur, die vanzelf voor mij geopend zal worden. Een zwijgzame her der laat me inderdaad binnen. Ik loop langs zijn kudde heide- schapen. Toch een vreemde ge waarwording zo midden in de stad. Maar ach, de Beesten markt en de Lammermarkt zijn dichtbij. Ik volg de herder over een pad van houtsnippers. Het ene zwarte schaap in de kudde drentelt vrolijk achter ons aan. Een opmerking daarover slik ik in. Na het beklimmen van een trap kom ik in een ruimte die hele- !n elke ruimte van het Scheltemacomplex duiken nieuwe wezens op, zoals deze jongeman in streepjespyjama. Foto: Jochem Jurgens maal gevuld is met ruwe wol. Er ligt een meisje in dat langzaam op mij toesluipt, maar op het laatste moment haar hoofd toch weer onder de wol stopt. Een ander meisje is minder ver legen en wenkt mij in haar hol van wol (zie foto voorpagina). Ze laat me diverse plukjes wol voelen: zwart, wit, groot, klein. Ze strijkt ermee langs mijn handpalm en wang. Als ze het plukje heeft gevonden dat het best in mijn hand past, laat ze me gaan. Het volgende obstakel is een vrouw op een schommel. Ik kan pas door naar de volgende ruimte als zij haar rok optilt en ik tussen haar benen door kan. De volgende trap leidt naar een lange, donkere, kronkelende gang. De bezoekster voor mij loopt mij enigszins paniekerig tegemoet. „Ik ben een beetje claustrofobisch. Mag ik achter u aan lopen? Ik durf niet ver der." We passeren een vos ach ter een spinnewiel en lopen door een rood verlichte ruimte waar draden wol langs onze ge zichten kriebelen. Net als vroe ger in het spookhuis. Daar scheiden onze wegen. Ik neem plaats op een uitnodigend bankje en bijna meteen sluit zich een kap boven mijn hoofd. Ik zit opgesloten in een soort cocon. Het ding zet zich lang zaam in beweging. Op de rust gevende klanken van blokfluit ensemble Praetorius laat ik me rondrijden. Elk gevoel voor ori ëntatie raak ik kwijt. Ik word afgezet in een ruimte waar geen mensen lijken te zijn. Toch duikt er op een gegeven moment een jongeman in streepjespyjama op. Hij wijst me een stoel. Als ik daarop ga zitten, voel ik het gebonk van een weefgetouw. Op een vol gende kruk hoor ik geluiden die ik minder goed weet thuis te brengen. Een etage lager trak teert slagwerker Rik Elstgeest me op een kakofonie van gelui den. Hij roept bij herhaling ook iets over slechte lucht. In de laatste ruimte heerst lo- kettengekte. Er wordt gevraagd naar mijn naam en waar ik heen wil. Omdat er van de kou stoomwolkjes uit mijn mond komen, zeg ik naar de lekkere, warme soep te willen. „Lekker warm", zegt de dame achter het loket in wie ik theatermaakster Boukje Schweigman herken. „U wilt lekker warm." Ze neemt me mee naar een belendende kamer om me in bed te stoppen onder een wollen deken. „Lek ker warm." Inderdaad, zo'n warme, wollen deken is zo gek nog niet. Het heeft niet veel gescheeld of het was naar een plekje achterin het gemeentelijk depot gema noeuvreerd, maar uiteindelijk heeft het Rotterdamse gemeente bestuur besloten dat het veelbe sproken beeld 'Santaclaus', van de Amerikaanse kunstenaar Paul McCarthy, een plekje krijgt op het Binnen wegplein in het centrum. Twee CDA-wethouders waren tegen omdat de zesmeter hoge kerstman een één meter hoog seksattri- buut (officieel een gestileerde kerstboom) in zijn hand houdt. Onder de Rotter damse bevolking staat het kunst werk om die re den bekend als de 'Sekskabouter' of als 'Kabouter Buttplug", of, in gewoon Neder lands, als 'Ka bouter Kontstop'. U zou het er mis schien niet met een achter zoe ken, maar het beeld van Mc Carthy is bedoeld als een aan klacht tegen de consumptie maatschappij. Een meerderheid in het gemeentebestuur vindt om die reden de voorgenomen locatie, recht tegenover de Me diamarkt waar Rotterdammers het geld met bakken over de balk gooien, zeer geschikt. Vol gens de Rotterdamse kunstwet houder kunnen de mensen zich zo nog eens goed bezinnen over de 'ongebreidelde koopziekte' waaraan ze zich overgeven. Geef ons in Leiden ook zo'n ka bouter, zou ik zeggen. Altijd leuk als er discussie is over kunst, of als weer eens duidelijk wordt dat kunst er niet alleen is om de kijker te plezieren of in slaap te sussen, maar ook om te reageren op de maatschappij. In Leiden werd vorige maand, op het Stationsplein, een proef model geplaatst van het kunst werk dat Jan Wolkers heeft ont worpen: 'om te zien hoe het beeld in de omgeving past'. Nie mand, helemaal niemand heeft het er over. Tja, dat is wel eens anders geweest met de modellen van Wolkers. Het proefmodel is ook in alle stilte, zeg maar gerust stiekem, neergezet. Want het gemeente bestuur is als de dood dat de ei gen bevolking er iets van vindt. De hele besluitvorming rond het beeld van Wolkers is daarom ui terst ondoorzichtig geweest. Oud-cultuurivethouder Pecht- old heeft zich wel in alle open heid ingespannen om een groep burgers tegen te houden die een fontein, ontworpen door Theo van Doesburg op het plein wil de zien. Dat was hem niet origi neel genoeg. Vervolgens is hij natuurlijk op zoek gegaan naar JAN RIJSDAM de meest eigenzinnige, st makende, eigenwijze, verrt de en scherpzinnige om top van de hedendaagse ki naars. En uiteindelijk Pechtold Jan Wolkers vai gehaald. Het hele gemeentebestuur kig. Sterker nog: ik heb ee lezen dat de bestuurders tevreden waren dat de vei stromen op en onder he tionsplein goed ges zijn. En menen Stationsp, verder neel is ing Functione misschien maar ingt Ik zou het is en daarn Oh ja, er ook no\ bankjes, ontivorpei bankjes lijke afu, ken erna lelijke, lichtmast met licht, die eigenlijk allee passen bij de 3 oktober Als u het mij vraagt heeft het lelijkste straatmeubih Nederland. Nee, de Leidse bestuurde zeker geen scheppers van pleinen of sjieke boul geen mannen van het gr baar, meer van de geitep en kippenbruggetjes. En komt dan nu, voor 150. ro, de fallus van Wolk Het was wel een geweldig bieding, natuurlijk. En om de centen gaat latei bestuurders geen koopje ten. Ik weet niet wie er allemt komen kijken naar het model, misschien is de pt tige Pechtold zelf wel maar onze bestuurders ongetwijfeld goed hebb luisterd. Want je kunt in zeggen wat je wilt, en ht niks. Zelf kwam ik er toevallig en ik zou willen zeggen, van Jan tot Jan: doe het driekantige, roestvrij stal lijkt als tivee druppels w de vier lompe lichtmas het Stationplein al 011 het is bovendien een ko een zuil die in IJsselste en als ode aan Rembran dat nog, eigenlijk besch Dus, doe het niet Jan 1 Schrijf het gemeentebest mooie brief, dat kun je, jij of een andere, eigen kunstenaar een origineel werk mag ontwerpen, het gemeentebestuur voo weten dat ze niet in dt hoeft te zitten met die pi want ik ken nog een k die daar wel raad mee wt theater recensie Maarten Baanders Voorstelling: 'Still You 2' 'Stranger than Kindness' door Suzy Blok. Gezien: LAKtheater 27/1. Een toren bouwen van thee zakjes, met een kopje gooien, over en onder de tafel duiken, een stoel laten kantelen. Het doet denken aan de lievelings bezigheden van kinderen. 'Still You 2' staat bol van dit soort spelletjes, waarin spullen bal dadig op een andere manier gebruikt worden dan waarvoor ze bedoeld zijn. Twee dansers (vriendjes of broertjes) maken het elkaar behoorlijk lastig. De theezakjestoren gaat om en het kost heel wat stuntwerk om het kopje te vangen. Een uitputtend spel met een slip per en plagerige opdrachten loopt uit op een grandioze grap. De jongens zijn lastig voor el kaar, ze zijn fel, maar toch ziet het er goedmoedig en grappig uit. Geen moment twijfel je er aan dat ze aan elkaar gehecht zijn. De acrobatische bewegin gen werken sterk. Doordat ze elkaar zo adembenemend per fect opvangen, zie je dat er op de bodem van hun verstand houding een onverbrekelijke harmonie heerst. Ze willen el kaar niet afmatten. Ze willen zich niet in bochten wringen om het kopje te vangen. Ze willen eigenlijk gewoon tedere vriendjes zijn. Een spannend, tintelend en uiteindelijk ook ontroerend duet! Op het programmablaadje staat een man die een vrouw ondersteboven vasthoudt, in stijldanshouding, ontspannen en dromerig. Het is een sur realistisch plaatje! Toch komt dit echt voor in 'Stranger than Kindness'. Een man jaagt op een super beweeglijke, on grijpbare vrouw. Hij vangt haar op als ze valt en probeert haar slappe lichaam overeind te krijgen. Ze is mysterieus, want ineens vindt ze weer een impuls in zichzelf en danst ze weer wild en wervelend over de vloer. De man, nog steeds zorgzaam, probeert haar op afstand op te vangen, alsof ze ieder moment weer kan vallen. De prachtige, ontwapenende gebaren leiden tot een tinte lende, bijna acrobatische wis selwerking. Er is een grote spanning tussen de kracht van zijn hartstocht en haar vlam- achtige grilligheid. Dit geeft de choreografie vaart, humor en intensiteit. Het lukt hem niet haar normaal vast te houden. Dan maar ondersteboven, denkt hij. Daar staat hij, lang, in vervoering. De foto op het programmablaadje is prachtig waargemaakt. theater recensie Rob Musters Voorstelling: 'Tommy, the Musical'. Gezien: 26/1, Chassé Theater, Breda. Tourlijst: zie www.tommytour.com De theaterversie van de rock opera 'Tommy' van The Who beleefde woensdagavond in het Bredase Chassé Theater een knallende Europese première. Met uitzondering van een wan kele herstart na de pauze viel op deze uitvoering weinig aan te merken. Tommy is ook in het theater overtuigend. Van een echte musical kun je eigenlijk niet spreken. Daarvoor zit er gewoon te veel rock in de ze opera. Muzikaal gezien is de ze productie met zijn rockgita- ren en dito zangstemmen het beste te vergelijken met een film als 'Jesus Christ Superstar'. Een doorsnee musical-publiek zal af en toe even moeten slik ken bij de harde en psychedeli sche passages die de band de zaal in stuwt. Voor degenen die vertrouwd zijn met het door The Who-gitarist Pete Towns- hend geschreven stuk is dit echter een geslaagde versie. Niet alle fans van The Who zul len het hier mee eens zijn, maar gemeten naar de maatstaven van het theater is er goed werk geleverd. De Amerikaanse cast danst en speelt vloeiend. De regisseur heeft gezorgd dat er een enor me vaart in het verhaal zit. Ver der is de choreografie in combi natie met de lichtshow en de kostuums helemaal af. De jonge Tommy is aanwezig bij een moord, wordt als gevolg daarvan doofstom en blind en wordt later misbruikt door de overtuigend smerig overko mende Uncle Emie. Het beeld van de zwijgende Tommy die wezenloos in de spiegel staart, is wat dat betreft een voor de hand liggende vondst, maar hij werkt wel. Iedereen in de zaal kan zijn eigen conclusies trek ken over wat zich in het hoofd van de jongen afspeelt. De ouders van Tommy worden sterk neergezet door Jessica Rohlfing en Michael Vergoth. In feite spelen zij de dragende rol len en hoeft hoofdrolspeler Jon Conver niet veel meer te doen dan te zingen, dansen en de juiste emotie op zijn gezicht te laten verschijnen. Na de pauze heeft regisseur Dan Stewart meer moeite om de rode draad vast te houden. Toeschouwers die de originele plaat van The Who niet kennen, zullen zich enkele malen achter de oren hebben moeten krab ben. Dat de jongen is genezen van zijn trauma's en handicaps en nu door het leven gaat als een onbedorven geest, die uit groeit tot een dictatoriale goe roe, is ook moeilijk uit te leggen in een musical. Dat is jammer, want de aan dacht slipt weg. Pas aan het eind de spanning en emotie te rug. Tommy is alleen op het podium achtergebleven en zingt het bekende 'See Me, Feel Me'. De eenzaamheid straalt er vanaf. Als vervolgens de hele cast gekleed in het wit lang zaam naar voren schrijdt, veert het publiek op. Terecht. De slotscène is prachtig. theater recensie Wijnand Zeilstra Voorstelling: 'Happy Hour' van Willy Russell. Spel: Kiki Classen, Mariska van Kolck, Hans Cornelissen en Bart Oomen. Gezien: 26/1, Leidse Schouwburg. Eén ding moet je Annemarie Oster als vertaalster van het blijspel 'Happy Hour' nageven. Ze heeft zich de moeite getroost om het oorspronkelijke Engels talige toneelstuk consequent te vernederlandsen. Genoemd worden Nederlandse televisies terren en -programma's en een liedtekst van Acda en De Mun- nik. Ze heeft dus geen half slachtig werk geleverd. Maar het blijkt vergeefse moeite te zijn geweest. Of nu ligt aan de vertaalster, de spelers of de re gisseur, of aan alle drie - 'Hap py Hour' is zo gekunsteld opge leukt, dat alle aardigheid uit de voorstelling is verdwenen. Dat men kennelijk de behoefte voelt om het gegeven kluchtig aan te dikken, is op zichzelf al een veeg teken. Maar dan nog. Een dergelijk accentje hoeft geen bezwaar te zijn, alle gevoel voor maatvoering is hier echter verdwenen. De clichématige oppervlakkigheid van het stuk wordt er onbedoeld door geac centueerd. Want waar gaat het nu helemaal over? Twee echt paren zijn bij elkaar op visite om de veertigste verjaardag van één van de mannen te vieren. De leeftijd waarop een midlife crisis zich kan aandienen. De zekerheid van huisje, boompje, beestje kan dan ineens bedrei- IN MEMORIAM gend worden. De jarige rebelleert een beetje tegen de oppervla 1 leegte van de gevoerde ken. Durft hij hieruit te en voor nieuwe vrijheid zen? Neen dus! Maar voeii zo ver is, krijgen we een melige reeks onwaarsch ontwikkelingen in de di\ karakters voorgeschoteli gekeuvel over hun woon Paddestoelenoord tot pl veronderstelde seksuele men en 'wipdrift'. Het li schien veel, maar het ga niets. Het leidt ook onve lijk tot bordkartonnen ki ters. De heren zijn voor. stellers, de dames of eei of een naïef tutje. En da in het spel allemaal dik streept, alsof we het niel hadden begrepen. 'Tommy' van The Who: een knallende Europese première. Foto: ANP/Rick Nederstigt Hij vond zichzelf niet zo'n groot acteur. Ko van Dijk, Guus Her mus, Paul Steenbergen, dat was je ware. „Dat niveau zal ik nooit halen. Die mannen hebben het van God gekregen", zei Rudi Falkenhagen eens. Falkenhagen verwierf al vroeg tv-bekendheid, vooral als Snuf van het duo Snuf en Snuitje in Pipo de Clown. De gage was nauwelijks de moeite waard, maar het plezier van de jeugdi ge kijkers was zijn beste belo ning. In dezelfde tijd, medio ja ren zestig, was hij te zien in even populaire series als Okkie Trooy en Stadhuis op stelten. Ook in latere jaren droeg hij bij aan succesnummers als Dag boek van een herdershond en Herenstraat 10. Zijn grootste succes was de rol van Dries Rustenburg, de hoofdrol in de serie De Fabriek. Hij won er de Rudi Falkenhagen (1922-2003) Televizierring mee. Rudi Falkenhagen was bij uit stek het type van de ruwe bol ster met een blanke pit. Een goedmoedig uiterlijk en een mooi donker geluid maakten hem tot een alleszins pr persoonlijkheid. Hij rolt maar in het vak, aanvan als decorbouwer bij Toi u ders (Dorus). Later dee(cj datzelfde werk bij het Vi neel van Beppie Nooy. corbouwer stond ik elke in de coulissen. Binnen week kende ik alle rollei een acteur ziek, dan mo gauw mijn stofjas uitdo j naar de schminck. Zo b .j in gerold." r Hij was ook op het tone zien, bij de Amsterdam medie, de Nieuwe Ams se Komedie, het Rottere Toneel en het Nieuw Re dams Toneel. Hij acteei vens in films als Op de se toer, Spetters, Zwarte en Ciske de Rat. Bert Jansma

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2005 | | pagina 22