Religieuze 'supporters' onder de loe
REGIO
Van Duijn levert
rituelen op maat
De straat op, maant bisschop Hurkmans de gelovig
'Het moet geen kermis worden'
Open huis
De Bakke
Lezing: 'Ki!
buiten de ka
Thomasviei
'heilige ch<2
Categorie fors overgewicht
maandag 24januari 200;
NAVRAAG
Het komt niet zo vaak voor, maar vrijdagavond was op verschillende
plaatsen in Nederland poollicht (of noorderlicht) te zien. Door uitbar
stingen op de zon ont-
Poollicht kan gevaar stonden etmalen later
7 j j op aarde fascinerende
opleveren op aarde lichtflarden in de duis
ternis. Navraag over dit
natuurverschijnsel bij amateur-astronoom en wetenschapsjournalist
BEN APELDOORN uit Woubrugge.
Bent 11 net terug uit Noord-Nederland?
„Nee, ik ben voor het noorderlicht de deur niet uitgeweest. Als het
in Noord-Nederland te zien is, moetje
het hier ook kunnen zien. Nu was het bij
ons nogal bewolkt, dus waren de kijkers
in het noorden van het land beter af.
Maar als je helemaal een goed zicht wilt
hebben op poollicht, moet je naar nog
noordelijker streken gaan, bijvoorbeeld
bij de uitkijkpost in Sacramento Peak in
de Verenigde Staten."
Wat houdt poollicht precies in?
„Door uitbarstingen op de zon worden
als het ware energiepakketten de ruimte
ingeslingerd. Dagen later komen die op
aarde aan, of ze missen de aarde net.
Daarom is het ook zo moeilijk om te
voorspellen wanneer noorderlicht te
zien is."
Dat klinkt allemaal mooi en onschül-
dig.
„Maar dat is het niet. Noorderlicht kan
gevaar opleveren, omdat het de magne
tische velden van de aarde verstoort. Jaren geleden zorgde noor
derlicht er in winters Canada voor dat veel mensen dagen zonder
stroom zaten. Ook waren allerlei transformatorhuisjes doorge
brand. Heel akelig allemaal."
Eerder deze winter werd onze planeet opgeschrikt door een ver
woestende zeebeving. Ziet u verbatul tussen de verschillende na
tuurverschijnselen?
„Het is allemaal toeval. Hoogstens kan een rol spelen dat de maan
wat dichter bij de aarde is, maar verder valt er weinig te zeggen
over een toename van het aantal aard- en zeebevingen."
Hoe belangrijk is (school)kennis over zulke natuurverschijnselen
als een tsunami of noorderlicht?
„Ik vind het zinvol als scholen daaraan aandacht besteden. In mijn
oertijd heb ik nog het schoolvak kosmografie gehad. Zo'n vak was
meestal gortdroog. Het zou aantrekkelijker moeten worden ge
bracht. Misschien gaan we dan wat meer begrijpen van onze
plaats in het heelal, want wij weten nog steeds niet waarom alles
gebeurt."
tekst: Tim Brouwer de Koning foto: ANP/ Ronald Gorter
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1955, Maandag 24 Januari
LEIDEN - „Anstrengend aber fabelhaft" - inspannend maar fantas
tisch - dat was het algemeen oordeel van het dertigtal Duitse studen
ten, dat veertien dagen lang, als gasten van de afdeling Leiden van de
Nederlandse Vereniging van ex-politieke gevangenen in bezettingstijd,
met onze Westerse vrijheid hebben kunnen kennismaken. Zaterdag
avond werd hun door het Hoofdbestuur der Exposé en het Nationaal
Comité ter bestrijding van het Concentratiekampsysteem, alsmede aan
hun pleegouders en de leden der Expogé, district Leiden, in het St.
Antonius Clubhuis een feestavond aangeboden.
ANNO 1980, woensdag 23 januari
LEIDEN -Het kruispunt Willem de Zwijgerlaan/Sumatrastraat in Lei-
den-Noord is gistermiddag door bewoners van de wijk De Kooi ge
blokkeerd. Er vormden zich fikse files tijdens de actie die tien minu
ten duurde. De bewoners vinden het kruispunt te gevaarlijk en eisen
van de gemeente een tunnel onder de weg door.
Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (afdruk van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer
8406 t.n.v. HDC Media b.v., Postbus 2, 1800 AA Alkmaar, onder vermelding van
Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van plaatsing) of door contante betaling aan
de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto
binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: T. Klein en H. de Wit
E-mail: directie.hdcuz@hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor,
Adriaan Brandenburg
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
De openingstijden van de receptie zijn:
Maandag tot en met donderdag
van 08.30 -16.30 uur
Vrijdag van 08.30 -12.30 uur
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten fax 023-5 '5° 567
ADVERTENTIEVERKOOP
Advertenties m.b.t.:
Auto's: 072-6813661
Onroerend goed: 023-5150 543
Personeel: 075-6813677
Overige detailhandel: 071-5 356 300
Reclamebureaus kunnen contact opnemen
met- 075-6813636
LEZERSSERVICE
0800 -1711 (gratis)
Mobiel: 072 - 5196800
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20,20 (alleen aut. ine.)
p/kw €56,70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die pei post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800
ma t/m vr: 07.30-17.00 uur; za: 08.00-13.00 uur
(als op zaterdag voor 12.00 uur wordt gebeld,
wordt de krant dezelfde dag nabezorgd Wie
tussen 12 00 en 13.00 uur belt, ontvangt de
krant op maandag.)
OPZEGGEN
Opzeggen van abonnementen: uitsluitend
schriftelijk, uiterlijk één maand voor afloop van
de abonnementsperiode, ta.v. afdeling
lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar.
Voor leveringsvoorwaarden abonnementen zie
www.leidschdagblad.nl of KvK-nummer
37014187.
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar.
Leidenaar publiceert postuum over Nepalese dodenfeesten
De studie naar dodenfeesten in Nepal
moest zijn magnum opus worden,
maar hij stierf op tragische wijze in
India, vlak voor de voltooiing van zijn
onderzoek. Vrienden hebben het werk
van de Leidse cultureel-antropoloog
Bert van den Hoek nu afgemaakt. Vo
rige week boden ze zijn moeder de
eerste exemplaren van het boek over
dodenfeesten in het Himalayastaatje
aan.
Van den Hoek kwam in 2001 om het
leven na een verkeersongeluk in
Bombay. Hij overleed doordat de
medische zorg in het plaatselijke zie
kenhuis tekortschoot. „Wie schrijft,
die blijft", merkte de Oegstgeestse
indoloog J.C. Heestermans op bij de
presentatie van het nagelaten werk.
De Leidse antropoloog onderzocht
de merkwaardige taferelen die zich
tijdens de laatste vier maanden van
het jaar afspelen in de Nepalese
hoofdstad Kathmandu. Hij deed dit
niet vanuit de boeken, maar 'echt op
de grond', zegt Han Vermeulen, een
van de redacteuren van het boek.
Van den Hoek beschreef een serie
kleurrijke, macabere feesten vol slui
merend geweld in de Nepalese
hoofdstad. De Caturmasa-feesten
duren vier maanden, waarin goden
beelden worden rondgereden, bier
in het rond spuit en boeddhisten en
Hindoes zich tegoeddoen aan grote
hoeveelheden lekkernijen en alco
hol. De stad verandert tijdens die
vieringen in een soort rituele offer
arena. De spanningen tussen het
noordelijk en zuidelijk deel van de
stad lopen flink op, en ook tussen
wijken en allerlei religieuze broeder
schappen.
„Vroeger vielen er doden bij deze
feesten", zegt Heestermans. Een ne
gentiende-eeuwse onderzoeker be
richtte dat er tijdens de vechtpartijen
ook krijgsgevangenen werden ge
maakt, die dat met buffalobotten ri
tueel werden doodgeslagen. „Verge
lijk het maar met de strijd tussen
Ajax- en Feyenoord-aanhangers."
Gewelddadigheden zijn tegenwoor
dig verboden tijdens de viermaan-
den-feesten.
In de doodsfeesten zit een vreemde
paradox, stelt Heestermans vast.
Aan de ene kant heb je de kleurrijk
heid en uitbundigheid van de fees
ten. Tegelijkertijd is er een donkere
achterkant: de dood en de voorvade
ren die centraal staan. Er ontstaat
een groeiende neiging tot geweld,
een intensiteit die tot een climax
komt bij het offer, dat natuurl
tijd gewelddadig is. Alle spanj
die zich hebben opgehoopt ti j
de wijken, broederschappen!
milies komen dan tot een uit! y
sting."
Vermeulen prijst de verdiensl
de Leidse onderzoeker. „Die<
in de manier waarop hij van I
uit laat zien hoe de godsdiens
in een multi-ethnische samei
waarbij alle kasten samen mc
werken, en waarbij zowel bof
tische als hindoeiïStische ritu
moeten worden toegepast.'
Silvan Schoonhoven
Je wilt je dierbare overledene
niet met twee liedjes en een
kop koffie laten uitvaren naar
de eeuwigheid. De overledene
was misschien geen trouwe
kerkganger, en de nabestaan
den ook niet, maar ze hebben
toch een sluimerend 'geloof in
iets' en zijn op zoek naar alter
natieven voor kerkelijke ritue
len. Wat doe je dan? Je belt Al-
bert van Duijn, 'ritueel begelei
der' te Rijnsburg, voor een ritu
eel op maat.
Nabestaanden willen bij een
uitvaart niet meer langs de
kant zitten en rustig toehoren
tot het voorbij is. Ze willen
meedoen. Ook hoeven ze geen
preek over sterven en vergan
kelijkheid te horen, maar ze
willen dat de overledene zélf
centraal staat, met zijn hob
by's, eigenaardigheden en al.
Passende symbolen en ritue
len helpen bij de verwerking.
Zo speelde Albert van Duijn
op piano al eens een Beatles
medley op een uitvaart: desge
wenst componeert hij een af
scheidslied. „Bij een water
sporter kan je bijvoorbeeld iets
doen met schelpen, zand en
water. Dan dóe je iets, je
brengt iets in beeld, dat geeft
veel meer bevrediging. Het be
gint al met het dichtschroeven
van de kist. Natuurlijk kan je
dat laten doen door de uit
vaartondernemer. Natuurlijk
kan je de kist het huis uit laten
dragen door professionele
dragers. Maar al die momen
ten lenen zich er juist voor om
de nabestaanden erbij te be
trekken."
Het is niet de bedoeling dat
nabestaanden hem vragen zo
maar even een ritueel 'uit de
hoge hoed te toveren'. „Maar
bij een allerlaatste afscheid is
het zo kaal om elkaar alleen
maar toeschouwer te zijn. Een
tweede kans krijg je niet
meer."
Van Duijn staat zelf in de pro
testantse traditie, maar in zijn
huiskamer staat naast de bij
bel een boeddhabeeld en ico
nen sieren de wanden. Hij
geeft toe dat de ritueel begelei
der in een ontkerkelijkte sa
menleving soms in de schoe
nen van de dominee of pries
ter stapt. Hij vindt dat niet erg.
De kerken lopen dan mis
schien leeg, de ontkerkelijkte
mens snakt naar nieuwe ritue
len.
Dat levert soms merkwaardige
taferelen op. De televisie toont
een uitvaart op de middenstip
van een stadion, geiten op het
podium, stille marsen, waxi
nelichtjes, beertjes. Voor uit
wassen is Van Duijn niet bang.
„Natuurlijk zijn er mensen die
hun uitvaart zien als een laat
ste uiting van lifestyle, zoals je
bij leven Jan des Bouvrie je
huis liet inrichten. Die mensen
denken: nou zal ik als slotak
koord nog eens duidelijk laten
zien wie ik ben. Maar dat ex
treme taferelen verwacht je
eerder in kunstenaarskringen
in Amsterdam. De achter
grond vén de mensen hier is
toch traditioneler. Als iemand
in Rijnsburg met zijn uitvaart
flink uitpakt, zal dat opschud
ding teweeg brengen."
Een ritueel moet ook geen ker
mis worden, vindt de Rijns
burger. Bij hem zijn ze aan het
verkeerde adres als ze een
winkelwagentje vol willen la
den met symboliek uit alle we
reldreligies. „Er moet samen
hang in het ritueel zitten. An
ders wordt een ritueel onrus
tig, wordt het een hutspot met
zoveel ingrediënten dat het
nergens meer naar smaakt."
Silvan Schoonhoven
leiden - Diaconaal Centi
Bakkerij in Leiden houd
dag open huis. Belangst
den kunnen van 13.00 ti
uur de historische ruim
zoeken, zien welke orga
er achter de gevel schuil
en vragen te stellen. Eri
ale aandacht voor de co
met Roemenië.
a
oegstgeest - Sterft de ke
stille dood of moet ze n B1
terrein betreden? Hebb
sen de kerk nog nodig a
voor de medemens willi 0
kenen? Over de veranden'
rol van de kerk spreekt i
avond de filosoof en po
loog Govert Buijs in het
meentecentrum aan de
in Oegstgeest. De lezing
kerk buiten de kerk' be#1
20.00 uur.
Albert van Duijn: „Er moet samenhang in het ritueel zitten. Anders wordt het een hutspot met
zoveel ingrediënten dat het nergens meer naar smaakt." Foto: Mark Lamers
noordwijk - Zondag hi
de Noordwijkse kerken
genaamde "Thomasviei
is een dienst met veel n
op het gebed. Tijdens h
gebed zingt de groep V( i
Chaos. Kerkgangers kiu
opstaan, in beweging ki
het onderwerp van hun
op brieljes schrijven, b( Ie
de teksten lezen, een ki
steken of gebruik make m
speciale gebedshoeken
ren kunnen tekeningen gt
over wat hen bezighoui
„Niets hoeft", zegt don
lis Ezinga over de bijeei
die hij als een 'heilige c
omschrijft. De Thomas
begint om 10.00 uur in
aan Zee, aan de Hoofd:
De Rooms-Katholieke Kerk van de
toekomst is een kleinere, 'profeti
sche' gemeenschap in dienst van de
zoekende mens. Van priesters en ge
lovigen wordt meer en meer ge
vraagd te getuigen van hun geloof en
te laten zien wat het evangelie in
hun leven betekent.
Dat is de overtuiging van bisschop
Antoon Hurkmans van Den Bosch,
die gisteren vierde dat hij een kwart
eeuw geleden tot priester werd ge
wijd. De straat op, is de komende ja
ren zijn aansporing aan de gelovi
gen. Het jaar 2009, waarin zijn bis
dom het 450-jarig bestaan viert, zal
geheel in het teken staan van evan
gelisatie, het uitdragen van het ge
loof. De jaren ervoor dienen ter
voorbereiding.
Veel verwacht Hurkmans (60) dit
jaar in augustus van de Wereldjon
gerendagen in Keulen, het tweejaar
lijkse rooms-katholieke mega-evene-
ment waar honderdduizenden jon
geren uit de gehele wereld op af ko
men. Het bisdom is druk doende
jongeren te werven die dat willen
meemaken. Als ze bezield terugke
ren, zullen ze zich in hun eigen om
geving ontpoppen tot getuigen van
het geloof, is de hoop.
Het komt erop aan als gelovigen 'te
kenen te stellen' te midden van
mensen die geen band (meer) met
de kerk hebben, aldus Hurkmans,
bisschop sinds 1998. Zelf ging hij vo
rig jaar ook de straat op tijdens een
evangelisatiecampagne bij de Sint
Janskathedraal in Den Bosch en be
speurde een grote openheid voor de
boodschap van de kerk. Op de dag
VÉT COOL
na kerst stroomden ouders toe om
in de kathedraal hun kinderen door
de bisschop te laten zegenen.
Met onder meer parochiemissies,
waarbij de geloofsgemeenschappen
zich tien dagen lang intensief aan de
samenleving presenteren, en de vor
ming van kleine groepen waarin bui
tenstaanders kunnen kennismaken
met het geloof, gaat het bisdom de
boer op. „Veel luisteren en veel ge
duld", is daarbij volgens Hurkmans
het adagium.
Ook van de priesters wordt een
nieuwe houding gevraagd, a
bisschop. „De omstandighe
waarin we nu priester moeti oi
heel anders dan 25 jaar gele
Toen wisten de mensen wat
een priester konden verwad
andersom. Nu moeten priesa'
meer als een profeet in de vi dl
staan, eropuit trekken en gel
van het geloof. Mensen heb
wel geloof maar kunnen da;
tijd woorden aan geven. Pril
moeten veel meer het geloo
mensen wekken en vormen
ka
Nederland moet meer bewegen en gezonder eten, vindt de over
heid die fors investeert in de strijd tegen vervetting. Het Natio
naal Gezondheidsplan, waarbij meer dan 250 sportcentra zijn
aangesloten, helpt een handje en leert dikkerds in dertien weken
een nieuwe leefstijl opbouwen. Journaliste Nancy Ubert wil haar
leven ook beteren en doet in de rubriek 'Vét cool' wekelijks ver
slag van haar gevecht.
'Uw vetpercentage bevindt
zich in de categorie fors over
gewicht'. In een knalrode balk
staat deze verpletterende me
dedeling op mijn computer
scherm te lezen. De laatste
tien jaar is het aantal ka
merolifantjes in ons land
enorm gestegen. In Europa is
Nederland koploper. Zo'n 45
procent van de Hollanders
kampt met overgewicht, heb
ik onlangs in mijn eigen krant
gelezen. Ik behoor tot die
groep en dat knaagt flink.
„Nance, we hebben een leuke
opdracht voor je. Jij mag mee
doen aan Het Nationaal Ge
zondheidsplan en daar drie
maanden lang over schrij
ven", zei mijn chef een paar
dagen geleden. Toen ik één
van mijn vriendinnen trots
over deze opdracht vertelde,
keek ze me vol medelijden
aan. „Jij mag die serie niet
doen omdat je zo leuk kan
schrijven. Hier is wat anders
aan de hand. Dit is een slim
me manier van je chef om te
vertellen dat jouw collega's
het zat zijn om tegen een
plofkop aan te kijken. Volgens
mij roddelen ze flink over
jouw conditie. Je had toch
griep vorige week? En een gal-
steenaanval een paar maan
den geleden? Overgewicht is
daar vast de oorzaak van."
Enorm gesterkt door deze
woorden reed ik (in de auto)
naar sportschool Jawi in Al
phen. Daar leerde ik mijn be
geleider Edwin Staal kennen,
die mij beloofde dat het hele
maal goed komt met me. „Als
je maar bereid bent te wer
ken. Vanaf nu heeft beweging
absolute prioriteit."
Anderhalf uur lang praatte hij
met me. We vulden samen
lijstjes in. Zo is genoteerd
hoeveel koppen koffie ik per
dag drink en welke hoeveel
heid zoetigheid ik verorber.
„Even ondertekenen dat je
naar waarheid hebt geant
woord." Schuchter liet ik hem
vervolgens op vier plaatsen
mijn vet meten en verklapte ik
mijn lengte (1,62) en gewicht
(mijn hoofdredacteur wil
graag dat ik ook mijn gewicht
in deze column prijsgeef,
maar daar ben ik psychisch
nog niet aan toe.)
Een paar uur later kreeg ik
een e-mail met de medede
ling dat ik sta ingeschreven bij
de website www.mijnleefstijl-
.nl. Zeker twintig geprinte vel
letjes A4 vol informatie over
mijn lichamelijke en geestelij
ke conditie heb ik daardoor
tot mijn beschikking gekre
gen. Digitaal worden mijn
kennis, inzicht en motivatie
gevoed. Via het programma
sta ik in contact met mijn
el
'personal coach' Staa
dag krijg ik een nieuv el
toegestuurd die ik m< w
greren in mijn dagelij k\
Bijvoorbeeld: 'Drink 1 kl
maal drie koppen kof e
minimaal zes glazen in
kruidenthee'. Zo woi >a
mende tijd mijn level da
stap voor stap verbet ni
Op mijn persoonlijke
heb ik nu al een paar
rapport van de fysiek >g
gevraagd. Ik kan er n
heen. De boodschap
maar staan in die roc ld
'Uw vetpercentage b< r
zich in de categorie f<
gewicht'.
Nancy Ubert
Reacties?: n.ubert@hdc.i
