Multimiljonair in geldnood
De turbulente terugtocht van Erik de Vlieger
\P
A
weekendbijlage
van
leldsch
Dagblad
Foto: GPD/Marisa Beretta
De 'ogen van de
vloot' worden
voorgoed
gesloten
De ondernemer Erik de Vlieger boekte grote successen in vastgoed,
scheepsbouw en media. Alles wat de rebelse zakenman aanraakte,
leek in goud te veranderen. Tot hij in de luchtvaart stapte.
Schuldeisers staan op de stoep bij zijn Exel-groep, zakenpartners
worden vervolgd door justitie. Fasten your seatbelts, please.
De spraakmakende 44-jarige mul
timiljonair kondigde deze week
plotseling aan een deel van zijn
vastgoedbelangen te verkopen. De mil
joenen heeft hij hard nodig om de
schuldeisers van zijn 'nieuwe nationale
luchtvaartmaatschappij' buiten de deur
te houden. De belastingdienst legde al
drie keer beslag bij Exel-onderdelen. Bon
den vrezen voor een doemscenario waar
bij de hele luchtvaartgroep kan omvallen.
De Exel Aviation Group (omzet 250 mil
joen euro, ruim duizend werknemers)
wordt achtervolgd door slecht nieuws:
eerst bleek het door Exel opgeslokte Air
Holland op drugsgeld te hebben gevlo
gen, daarna werd directeur Harm Prins
aangehouden op verdenking van afper
sing en witwaspraktijken. In de zakenwe
reld nam de nervositeit verder toe toen
bleek dat accountant Deloitte is gestopt
met werkzaamheden voor het bedrijven-
imperium van De Vlieger, dat uit meer
dan honderd BV's bestaat.
Dreun na dreun incasseerde De Vlieger
de laatste maanden. De Amsterdamse
ondernemer meldde afgelopen week ka
pot te zijn van alle kritiek. Na 27 jaar trekt
hij zich terug uit de frontlinie, maar als
investeerder blijft hij voorlopig nog actief
in Exel en zijn IMCA-groep. Op termijn
wil hij na de reddingspoging van Exel ook
helemaal uit de luchtvaart stappen. „Ik
kies voor mijn gezin", laat hij steeds met
nadruk weten.
Sluipen er hyena's rond De Vlieger? Hij
spreekt tegen dat hij wordt bedreigd. Ook
zou er geen sprake van zijn dat hij op een
dodenlijst staat. De Vlieger suggereert wel
een complot van onder meer justitie. Hij
meldt dat er bij hem en zijn broer thuis
eind 2003 inbraken waren, waarbij stuk
ken zijn ontvreemd die in het strafdossier
van Harm Prins terecht zijn gekomen.
Justitie spreekt dit met klem tegen.
Tegendraads
Op jonge leeftijd vergaarde De Vlieger een
vermogen dankzij het familiebedrijf IM-
CA, de Haarlemse onderneming in indu
striële naaimachines. Door slimme aan-
en verkopen van machinefabrieken in
Oost-Europa verdiende de ondernemer
veel geld, dat hij stak in vastgoed. Want
rentenieren als twintiger, daar had hij
geen zin in. De IMCA-groep is opgeklom
men tot vierde vastgoedmaatschappij van
Nederland. Behalve in onder meer Am
sterdam is IMCA ook in Haarlem actief
met het kantorencomplex Oostpoort, de
ontwikkeling van het voormalige EBH-
terrein en plannen voor een voetbalstadi
on. Tegendraads van nature, wil De Vlie
ger niet graag tot de gevestigde orde be
horen. Hij toont begrip voor krakers, ook
al bezetten die zijn eigen panden. Een
gruwelijke hekel heeft hij aan de kwalifi
catie vastgoedmagnaat, want Erik is ge
woon Erik. Met vrouw en kinderen woont
hij middenin Amsterdam en als het even
kan, springt hij op de fiets. Maar tegelij
kertijd hongert De Vlieger naar erkenning
door dat verfoeide establishment. Want
die vreemde snuiter met die spijkerbroek,
die van de naaimachinehandel in Haar
lem, flikte het toch maar mooi: eigen kan
toorpanden, scheepswerven, jachtha
vens, tijdschriften, huis-aan-huisbladen,
radio.
Het blad Quote schat zijn vermogen op
door Richard Mooyman
130 miljoen euro. Wat in zijn bedrijven-
imperium ontbrak, was een eigen vlieg
maatschappij, een jongensdroom. Maar
in de vliegwereld circuleert een wrange
grap: hoe word je miljonair in de lucht
vaart? Door met een miljard te beginnen.
Humor met op zijn minst een kem van
waarheid, zo heeft De Vlieger ondervon
den. De luchtvaart is een riskante, geld
verslindende branche, waar door tegen
slag miljoenen de deur uitvliegen. De
Vlieger houdt het er zuinig op dat zijn
Exel 'geen winst' maakt.
De Vlieger investeert graag op het diepte
punt van de markt. Het recept lijkt toe
pasbaar in de luchtvaartbranche: neem
een bedrijf in moeilijkheden over voor
een prikkie. Dan hard aan de slag om de
schulden te saneren. Het lijkt gekken
werk, maar hij begint kort na de terreur
aanslagen van 11 september 2001 met
vluchten tussen Schiphol en het Zweedse
Malmö. Zijn luchtvaartmaatschappij Fly-
Metropolis is gevormd met de resten van
een failliet bedrijfje in Eindhoven, Base
Airlines. Maar de verliezen stapelen zich
op en de toestellen worden aan de grond
gezet. De Vlieger geeft ondanks deze valse
start niet op. In stilte verwerft hij de
noodlijdende KLM-partner Air Exel, die
vliegt vanaf Maastricht en Eindhoven. Dit
bedrijf wordt de kem van de Exel Aviation
Group waarmee hij Nederland en een
deel van de wereld wil veroveren.
Impulsief
Een centrale rol speelt Harm Prins, een
op 19 januari 1971 geboren manager die
snel opklimt tot directeur van de Exel-
groep. De jonge Prins
is handelaar in pie-
zierboten en water-
sportbenodigheden.
Op zijn woonadres
tweehoog in Rotter
dam is zijn BV-tje
Holland Marine Lei
sure gevestigd. Prins
ontwikkelt zich tot de
rechterhand van de
drukke en impulsieve
De Vlieger, die de de
tails van zakelijke
deals graag overlaat
aan zijn slimme se
condant. Prins neemt
een belang van vijf
tien procent in Exel.
De Vlieger bezit 42,5
procent, de op Bonai
re wonende vastgoed
handelaar Niek Sand-
mann eveneens 42,5
procent. Betrokkenen
omschrijven Prins als
een harde onderhan
delaar. Voor Exel
koopt hij de ene na de
andere kwakkelende
onderneming op,
waaronder Tulip Air,
Dynamic Air en een
onderhoudsbedrijf. Ook in Italië, Frank
rijk, België en op de Antillen gaan toestel
len vliegen onder de Exel-vlag.
Mijlpaal is de inlijving van Air Holland,
waarmee het bedrijf HollandExel in één
klap een grote vakantievervoerder wordt.
De Vlieger denkt na het faillissement van
Air Holland met een schone lei - want
Erik de Vlieger in Rambo-outfit. De
zakenman stuurde deze afbeelding
eerder zelf naar journalisten om dui
delijk te maken dat hij strijdbaar
blijft. Foto: GPD
zonder de schuldenlast van 31 miljoen
euro - te beginnen. Maar er is een lijk in
de kast. Air Holland blijkt voor de overna
me met drugsgeld in de lucht te zijn ge
houden, volgens justitie door een crimi
nele organisatie. Bij het onderzoek zijn
ruim zeshonderd lolo cocaïne en een
vuurwapen in beslaggenomen.
Dan is er de aanhouding van Exel-voor-
man Harm Prins. De vertrouweling van
De Vlieger wordt vastgezet voor afper
sing, valsheid in geschrifte en witwas
praktijken. Opnieuw wordt De Vlieger zelf
niet verdacht, maar Prins heeft volgens
justitie de Exelgroep mogelijk wel ge
bruikt 'als vehikel' bij witwaspraktijken.
Dat is natuurlijk allemaal niet goed voor
de reputatie van een bedrijf.
De afpersingszaak zou te maken hebben
met een conflict enkele jaren terug rond
het Amsterdamse café Raffles bij het
Leidseplein. De Vlieger zou Raffles samen
met de later vermoorde Amsterdamse
vastgoedbaron Willem Endstra hebben
willen overnemen, maar deze transactie
ging niet door. De Raffles-eigenaar heeft
tegen Prins aangifte gedaan van afper
sing.
De Vlieger reageert verbolgen op de ver
halen over zijn relaties met Endstra, ook
wel 'bankier van de onderwereld' ge
noemd. „Vreemd is dat ik een van de eer
ste was die stopte met zaken doen met
Willem Endstra", zo laat hij in een e-mail
aan deze krant weten. „Veel grote en be
kende bedrijven gingen hier gewoon mee
door. Daar hoor ik weinig over. Waarom?
Intuïtie
De Vlieger is een harde werker die snel
zaken doet, waarbij hij sterk op zijn intuï
tie vertrouwt. Misschien een tikkeltje te
veel zelfs. Behalve Harm Prins sluit De
Vlieger in 2002 ook de Fransman Jean-
Charles Corbet in zijn armen, die inmid
dels ook al door (de Franse) justitie wordt
vervolgd. Als topman van de in moeilijk
heden verkerende vliegmaatschappij Air
Lib roept Corbet zijn hulp in. De Vlieger
wil vijftig procent van de aandelen. Maar
deze laatste reddingspoging eindigt in
een faillissement, een
parlementaire enque-
te én een justitieel
onderzoek.
Volgens de Franse
pers moet Corbet
voor de rechter ver
schijnen wegens het
verduisteren van ge
meenschapsgeld en
zelfverrijking. In de
tijd dat de ex-piloot
Air Lib bestierde, zou
den er vele miljoenen
van moederbedrijf
Swissair (dat later fail
liet ging) en de Franse
staat zijn verdwenen.
Aan gouden hand
drukken zijn ze in
Frankrijk wel gewend,
maar het golden hello
van ruim zeven euro-
ton dat Corbet zich
zelf toebedeelde na
zijn komst bij Air Lib,
baarde veel opzien.
Volgens de Franse
kranten zou hij verder
twee euroton hebben
'geleend', naar eigen
zeggen voor een dia
mant voor zijn lieftal
lige echtgenote.
Dat wordt De Vlieger allemaal niet verwe
ten, maar zijn optreden doet heel wat
wenkbrauwen fronsen. In de parlemen
taire enquête schildert bemiddelaar La-
font bij Air Lib hem af als 'een barbaar'
die de eisen bleef opschroeven. Volgens
Lafont heeft zijn familie De Vlieger terug
gefloten toen hij tientallen miljoenen in
Air Lib moest steken. Daarom heeft de
Nederlandse ondernemer de onderhan
delingen doelbewust doen mislukken, zo
verklaart Lafont.
Airbus-directeur Forgeard betoogt dat De
Vlieger vijftig miljoen dollar cash van Air
bus wilde ontvangen als vooruitbetaling
op een korting bij de bestelling van 29
toestellen. Een nogal ongebruikelijke
vorm van zakendoen, zo maakt hij duide
lijk. Volgens Forgeard wekte De Vlieger
verder niet de indruk verstand te hebben
van vliegtuigen. Airbus weigerde en Air
Lib ging definitief failliet. Maar vreemd
genoeg bleek De Vlieger wel in het bezit
van zeven Air Lib-vliegtuigen.
Corbet heeft namelijk kort daarvoor zijn
in Amsterdam gevestigde coöperatie Mer-
moz aan De Vlieger overgedaan, met
daarin de zeven toestellen. De Franse au
toriteiten laten de vliegtuigen aan de ket
ting leggen en de Parijse onderzoeksrech
ter Van Ruymbeke onderzoekt ook de rol
van De Vlieger in het faillissement van Air
Lib.
Branden blusten
De Vlieger meldt begin deze week dat 'er
geen enkel bewijs is van iets wat incorrect
is. Corbet schijnt zichzelf nogal verrijkt te
hebben en de vliegtuigen zijn onder cura
tele gesteld bij een bewindvoerder. Dit is
een privaatrechtelijk conflict tussen mij
en Corbet. Wij wachten dit af." Volgens
het register van de Kamer van Koophan
del is Mermoz inmiddels overgegaan naar
Holland Marine Leisure, een persoonlijke
BV van Harm Prins.
Grote commotie ontstaat er als De Vlieger
eind 2004 aankondigt DutchBird te heb
ben gekocht, maar later blijkt de noodlij
dende chartermaatschappij eigendom
van zijn voormalige rechterhand Prins.
Die zou naar verluidt maar één euro heb
ben betaald voor de vliegmaatschappij,
die een schuld meetorst van vijf miljoen
euro. De bonden vrezen een faillisse
ment. De Vlieger moet de laatste tijd bin
nen Exel heel wat branden blussen. Hij
besluit de vluchten van de verlieslijdende
Italiaanse dochter GrandaExel te staken.
Op de Antillen zijn er ook problemen.
Twee plaatselijke luchtvaartmaatschap
pijen willen uit de Exel-groep stappen en
samenwerken met grote concurrent KLM.
De eigenaar van de opstandige bedrijfjes
is nota bene Niek Sandmann, grootaan
deelhouder van diezelfde Exel-groep.
In België marcheert het evenmin goed.
De Vlieger wilde in samenwerking met
BEAP, een club van ex-Sabenawerkne-
mers, op Afrika gaan vliegen. Een ambiti
eus plan waarvoor volgens BEAP een
startkapitaal nodig is van 25 miljoen euro.
Maar de vluchten zijn opgeschort.
Door alle moeilijkheden is De Vlieger in
de verdediging gedrongen. Hij haalt zijn
weblog, waarop hij zijn ongezouten me
ning geeft maar ook critici veel ruimte
biedt, uit de lucht. Er is weinig over van
de joviale, open zakenman. De Vlieger
huurt crisiscommunicator Dig Istha (ex-
KLM, ex-adviseur PvdA) in met de bedoe
ling om hem af te schermen en de publi
citaire schade te beperken.
Het lijkt erop dat De Vlieger zich heeft
verkeken op de vliegerij. De bonden ma
ken zich grote zorgen over Exel. Zenuw
achtig geworden door alle negatieve be
richten zouden leveranciers, zoals kerosi-
nemaatschappijen, contante betaling
vooraf kunnen gaan eisen, zo schetst
voorzitter Henri Popelier van de Vakbond
voor Nederlands Cabinepersoneel een
doemscenario.Als iedereen boter bij de
vis wil, dan raakt de cashpositie in gevaar.
Het is niet ondenkbaar dat het bedrijf dan
omvalt. Gelukkig heeft De Vlieger aange
kondigd Exel een financiële injectie te ge
ven. Volgens mij is De Vlieger zelf brand
schoon, maar hij heeft zich vergist in zijn
zakelijke partners."
