'Ik heb nu het idee dat ik
een echte komiek ben'
Eindejaarsbijlage
Cabaretier
Jochem Myjer
mij. Ik heb drie auto-ongelukken gehad.
Tsja, als je tijdens het rijden drie cd's gaat
wisselen....He, er zit niemand achter het
stuur. Oh, kijk een hand boven het dash
boardkastje. Drie ongelukken dus. Een
stilstaande boom, een stilstaande auto,
een stilstaand paaltje. Nu rijdt Sjoerd mij.
Ook aan mijn technicus heb ik veel, Tinus
van de Mosselaer. Sjoerd en Tinus kleden
mij bij wijze van spreken nog aan, zodat
ik daar niet om hoef te denken. Die zeg
gen nog van tevoren: is je viool al ge
stemd? Ik hoef eigenlijk alleen maar aan
te komen en het podium op te stappen.
Daar pas moet ik alles in mijn eentje
doen. Ook al willen ze dan nog wel eens
wat toeschreeuwen als ik iets vergeet."
Die chaos hoort er ook bij. Het publiek
weet dat ook, wil ook niet anders.
Maar zo zegt Myjer, er zit nog steeds
ontwikkeling in zijn spel. „Mijn eerste
show, 'Gegabber', was nog een vin
geroefening. Ik wist niet precies wat
ik er mee wilde. 'Adéhadé' was al be
ter, maar deze nieuwe show is nog
veel meer van mij. Zoiets kan niet in
een keer, maar ik heb nu een eigen
stijl gevonden. Ik heb nu het idee dat
ik echt een komiek ben. Ik hoef niet
te shockeren, ik hoef niemand een
spiegel voor te houden. Niks maat
schappijkritiek. Dat doen anderen
maar. Ik wil de mensen laten lachen,
ik maak een feelgood-programma.1
„De concurrentie is moordend, maar
ik heb er geen last van. Ik heb geluk
gehad, ik ben net voor de cabarettijd
begonnen. Ik heb vier jaar geploeterd
in van die kleine zaadzaaltjes, met
tien blowende jongeren. Daar heb ik
van geleerd. Als beginnend cabaretier
krijg je die kans niet meer. Er zijn nu
250 cabaretiers in Nederland. Vraag
maar eens aan iemand of hij er twintig
kan opnoemen. Dat zal moeilijk wor
den. Alleen wie echt goed is breekt nog
door. Als je als beginnend cabaretier
een prijs wint, een festival wint, is niet
langer gegarandeerd dat je ook daadwer
kelijk doorbreekt. Je kunt het je niet
meer veroorloven een tijdje te kloten."
Dat betekent niet dat het een en al haat
en nijd is in het wereldje van de cabare
tiers, zegt Myjer. Verre van dat. Ze be
zoeken eikaars voorstellingen, helpen el
kaar, ze geven elkaar tips. „Onno Inne-
mee is bijvoorbeeld een goede vriend
van me. We praten geregeld over ons
vak. Hij heeft me al meer dan eens een
goede tip gegeven, als ik het gevoel had
dat ik ergens vast zat. Als je nou eens
zus en zo doet. Hij kan goed regisseren.
Maar ja, verder moet ik het toch zelf
doen."
En, hij constateert het met genoegen,
zijn nieuwe show slaat aan. „Ik heb
voor het eerst veel goede recensies ge
had. Veel meer dan bij eerdere voor
stellingen. Maar ik vind mezelf nog niet
de top. Ik denk dat ik nog beter kan.
Het zou ook niet best zijn als ik op mijn
27ste al mijn beste programma ge
maakt zou hebben. Ik ben verschrikke
lijk ambitieus. Ik ben verschrikkelijk
perfectionistisch. Ik zit ook nog niet ge
beiteld. Ik ben nu stiekem de eredivisie
ingeslopen, maar ik ben nog wel degrada
tiekandidaat. Ik word nooit Ajax, Feyen-
oord of PSV. Zelfkennis, denk ik. Maar
een stabiele middenmoter kan ik wel
worden."
Dan is het tijd om op te stappen. Myjer
wil nog even naar de Leidse Schouwburg.
Naar directeur Bart van Mossel. „Goeie
man. Stuurt een kaartje voor mijn pre
mière: Succes. Ik heb hem laatst wel laten
schrikken. Belde ik op: met deurwaarder
Van S wie ten."
Ach ja, het is wat met die ADHD'ers. Al
tijd druk, altijd in beweging. „Als ze ooit
een pil uitvinden die ADHD tenietdoet,
neem ik hem niet. Het is een deel van
mijn leven, ook al brengt dat veel onhan
digheden met zich mee. Maar het is wie
ik ben, die chaos. Ik zag een keer een pak
appelsap op de televisie liggen. Ik denk:
het zal toch niet waar zijnKijk ik in de
koelkast.. Ja hoor, de afstandsbediening."
Hij staat op en voelt in zijn zakken. Voelt
zijn portemonnee, voelt zijn pakje siga
retten en lacht bijna verontschuldigend.
Herman Joustra
Onbedoeld schetst Jochem Myjer kort voor
het interview in Stadscafé Van der Werff het
beeld van zichzelf dat de bezoekers van zijn
theaterprogramma's zo goed kennen: dat
van een enorme chaoot. Eerst is er het on
rustige telefoontje. „Hadden we nou om half
een afgesproken of om één uur?" Dan is er
een fotosessie in het café zelf, voor het ge
sprek daadwerkelijk begint. De foto's wor
den genomen in de tuinzaal, omdat daar het
licht beter is dan in de grote zaal. Myjer
voelt nerveus in beide broekzakken. „Waar
is mijn portemonnee? Ik dacht dat ik die had
meegenomen. Of ligt die nog binnen, op ta
fel?"
dingen schrijf ik in de week voor de pre
mière."
Want zo werkt Myjer, hij gaat zitten en
begint te schrijven. Zo vaak mogelijk.
„Mijn geest vliegt alle kanten op tijdens
het schrijven. Ik ga een interview met me
zelf aan. Wat vind ik leuk, waar beleef ik
plezier aan? En waar erger ik me aan als
ik in een supermarkt ben, of in een sau
na? Kijk, bijna iedereen maakt dagelijks
veel dezelfde dingen mee. Wat is er dan
leuker dan iemand op een podium te zien
die daarover vertelt? Dat je als publiek
denkt: dat heb ik nou ook altijd."
Normaal gesproken afgezien van die
ADHD dan, die Myjer ook op het podium
meetorst. „Ik ben elke keer mijn tekst
kwijt. Als iemand met een snoeppapiertje
ritselt, is dat al zo. Zo werkt dat. Ik hoor
alles, ik ben heel snel afgeleid. Ik heb ook
echt een personal assistent nodig, iemand
die mij helpt. Sjoerd Schouten is dat voor
Hij verontschuldigt zich een paar mi
nuten later. „Zo ben ik nu eenmaal. In
elk café waar ik kom, laat ik mijn siga
retten liggen als ik wegga. Altijd. Vaste
prik. Laatst belde ik de Postbank om
mijn pasje te laten blokkeren. Die was
ik kwijtgeraakt. Oh, zei die man aan de
andere kant van de lijn. Da's al de vier
de keer deze maand."
Geintje of niet, Myjer wil er maar mee
zeggen, dat de chaos nu eenmaal een
vast onderdeel uitmaakt van zijn leven,
elke dag weer. Dat is het
onontkoombare lot van
iemand met ADHD.
Want voor wie dat nog
niet wist, Myjer hééft die
stoornis echt, speelt zich
zelf op het podium. Het is het handels
merk van de jonge Leidse cabaretier (27).
Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij
een enorme dreun kreeg toen eerder dit
jaar de ziekte van Pfeiffer bij hem werd
geconstateerd. Gevolg: hij moest een hele
reeks voorstellingen, try-outs van zijn
nieuwste show 'Yeee-haa!' afzeggen en
moest rust nemen. „Als je ADHD hebt en
je krijgt Pfeiffer, dan is dat heel raar. Dat
ontzettend moe zijn, dat ken ik normaal
niet. De huisarts zei: we gaan maar een
paar testjes doen, het kan van alles zijn.
Maar Pfeiffer, dat leek hem niet. Dan zie
ik een uitgeteld iemand voor me. Zo zag ik
er niet uit. Maar ik merkte het wel."
„Weet je, met ADHD gebruik je veel
brandstof, maar die wordt dan niet meer
aangevuld. Dan kwam ik terug van een
optreden, viel ik thuis op de bank in slaap
en werd ik pas de volgende middag wak
ker. Toen dacht ik: dat is niet goed. Ik
merkte het ook aan de voorstellingen. Die
gingen niet geweldig. In elke voorstelling
moet ik veel energie stoppen, maar die
had ik niet. Ook overdag niet. Dan zat ik
teksten te schrijven in de UB (Universi
teitsbibliotheek, red) aan de Witte Singel
en viel ik gewoon in slaap."
„Ik heb mijn huisarts maar naar mijn im
presariaat laten bellen. Ik heb een hekel
aan het afzeggen van voorstellingen,
maar dit lag heel simpel. Hij zei: je moet
echt even stoppen, anders is het levensge
vaarlijk. Ik stel voor dat je de komende
drie maanden met alles kapt. Heb ik ge
daan. Pas na drie maanden heb ik een
bandje bekeken van een voorstelling. Die
was zoals ik al dacht. Het beviel me hele
maal niet wat ik zag, het was gewoon niet
goed. Er zat echt slecht materiaal tussen,
tussen ook wel goede dingen."
Die periode is inmiddels al weer achter
de rug. Zijn nieuwe show 'Yeee-haa!' be
leefde begin deze maand de première. De
Myjer van nu kijkt weer met twinkelende
ogen om zich heen. En houdt er weer een
hoog tempo op na. Praat snel, maakt
drukke armgebaren, krabbelt aan zijn
hoofd, kijkt tussendoor om zich heen,
spitst bij het minste of geringste zijn oren
en tikt om de haverklap met een sigaret
op tafel. „Ik heb er geen last meer van,
van die Pfeiffer, alles is weer goed. Eerst
had ik af en toe nog een klein naschokje.
Foto: Hielco Kuipers
Bijvoorbeeld bij de première. Toen kon ik
de dag erna overdag niks meer doen. Ook
in de weken daarna gebeurde dat nog wel
eens. Dan stak de vermoeidheid zijn kop
af en toe om de deur en zei: hallo, daar
ben ik weer. Op die momenten was ik
weer heel moe en had ik geen stem meer.
Vervelend. Dan deed ik Paul Jambers na
en dacht men dat het Jos Brink was."
Nou ja, die maanden van gedwongen rust
hebben hem toch goed gedaan, zegt hij.
Zeker omdat hij na die drie maanden ook
nog eens drie maanden vakantie had. Die
kon hij goed gebruiken voor zijn nieuwe
show, die al heel lang van tevoren ge
pland was. „Ik moest na mijn ziekte wel
even tempo maken. Zo gaat dat, tot no
vember 2006 staan er voorstellingen. Dat
ervaar ik niet echt als een last. Ik kan er
niks aan veranderen, het hoort nu een
maal bij mijn vak. Ik heb die druk, denk
ik, ook wel een beetje nodig. De beste
WINNAARS UIIJJ M
1. Paul Koek
De slagwerker en theatermaker uit Roelof-
arendsveen krijgt 600.000 euro per jaar voor
zijn nieuwe gezelschap Veenfabriek. Hij wist de
gemeente Leiden ervan te overtuigen het
Scheltemacomplex aan de Oude Singel beschik
baar te stellen. Bovendien maakt Koek in het
kader van het 300-jarig bestaan van de Leidse
Schouwburg éen voorstelling over het Ontzet
van Leiden. Een onmiskenbare winnaar dus.
2. Thomas Raat
Deze jonge kunstenaar uit Leiden kan bijna het
oogappeltje van koningin Beatrix worden ge
noemd. Tot twee keer toe ontving hij de Ko
ninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. Het oog
appeltje van Jetteke Bolten, directeur van Ste
delijk Museum De Lakenhal, is hij zeker, want
zij kocht onmiddellijk werk van hem aan voor
haar collectie. Een belofte voor de toekomst.
3. Theater in de Muze
Lang niet iedereen in de regio zal het weten,
maar in Noordwijk aan Zee is afgelopen jaar
een mooi theater neergezet. De Muze biedt on
derdak aan repetitieruimten voor het plaatselij
ke verenigingsleven, maar het meest in het oog
springt natuurlijk Theater in de Muze: de thea
terzaal met 345 stoelen en de foyer met uitzicht
op zee.
4. Naturalis
Sinds de opening met stip het populairste mu
seum van Leiden. De vaste collectie van met na
me de opgezette dieren blijft jong en oud im
poneren. Lezers van het ANWB-blad Kampioen,
het grootste tijdschrift van Nederland, kozen
Naturalis tot Museum van het Jaar 2004. Twin
tig procent van de stemmen was voor dit mu
seum.
5. De Lakenhal
Stedelijk Museum De Lakenhal rekenen we op
de valreep ook nog tot de winnaars. Voor een
paar jaar heeft het museum twintig topstukken
uit het Rijksmuseum in bruikleen, waaronder
schilderijen van Jan Steen en Rembrandt. Daar
naast lijkt er schot te komen in de uitbreidings
plannen. Bovendien mag directeur Jetteke Bol
ten een deel van het Scheltemacomplex gaan
gebruiken. In samenwerking met Paul Koek
moet daar toch iets moois uitgroeien.
1. Rembrandt
Zijn feestje komt pas in 2006 als zijn vierhon
derdste geboortedag wordt herdacht. Maar
met het binnenhalen van het geld voor zijn
feestje in Leiden wil het nog niet vlotten. Het is
nog een groot vraagteken welke festiviteiten
Leiden in 2006 als Rembrandtstad op de kaart
moeten zetten.
2. Kunstuitleen Leiden
De Leidse kunstuitleen zit dicht. Sinds septem
ber kan er geen kunstwerk meer worden ge
leend. De rest van het Centrum Beeldende
Kunst verhuist op termijn naar De Lakenhal en
krijgt waarschijnlijk een plek in het Scheltema
complex. Dat hoeft niet slecht te zijn. Maar dat
een middelgrote stad in Leiden geen kunstuit
leen heeft, is natuurlijk een schande.
3. CBK Alphen aan den Rijn
In Alphen aan den Rijn is de situatie precies
omgekeerd. De kunstuitleen is (vooralsnog) on
bedreigd. Wethouder Hub van Wersch wil juist
zijn handen aftrekken van het Centrum Beel
dende Kunst. Hij ziet het tentoonstellen van he
dendaagse beeldende kunst niet als taak van
de gemeente. Daarom moet de stadsgalerie in
het CBK, een gebouw dat vijf jaar geleden
nieuw is neergezet, stoppen met haar activitei
ten. Onvoorstelbaar hoe snel inzichten kunnen
veranderen bij een gemeentebestuur.
4. Volkenkunde
Een verliezer? Met die tweede Kuifje-tentoon
stelling speelt Volkenkunde zich toch in de kij
ker bij het grote publiek? Da's waar. Maar die
aanpak lijkt voor een scheuring in het museum
te hebben gezorgd. De conservatoren verwijten
de directie te veel aan de kassa te willen scoren
met populaire exposities.Het conflict mondde
uit in het ontslag van het hoofd onderzoek.
5. Rijksmuseum van Oudheden
Ook Oudheden was afgelopen jaar negatief in
het nieuws vanwege een arbeidsconflict. Een
aantal medewerkers van dit museum zegde het
vertrouwen op in directeur Renée Magendans.
Toch jammer, want de energie zou vooral ge
stoken moeten worden in het maken van
mooie tentoonstellingen.
