'Goochelen alleen is niet zo leuk'
KUNST CULTUUR
Nederland in verwarring, Lebbis Jansen niet
Alphense 'uitvinder' schrijft kunstwoordenboek
Leidse
kunstenaar
maakt
affiche
Leiden
Alphen
Voorschoten
lale Grote
lifje Ouiz
en - Op zondag 9 januari
het Rijksmuseum voor
enkunde in Leiden de ten-
ïstelling 'Met Kuifje naar
ica's'. Er zijn in de kerst-
mtie voortdurend speciale
eractiviteiten rondom de-
opulaire stripheld. Om
0 uur wordt op zondag 9
lari de finale gespeeld van
ïrote Kuifje Quiz. De win-
:s van de drie voorronden
ien met elkaar de strijd
in de test wie het meeste
van deze razende repor-
eatief zijn
Warmond
mond - Galeriehoudster
a Sikking begint in januari
r met cursussen in cultu-
centrum 't Trefpunt in
mond. Er zijn onder meer
ussen in boetseren, teke-
en decoratietechnieken,
el voor beginners als ge
lerden. Meer informatie en
nelden: tel. 071-3011109.
arist Hank
rland overleden
kce park - De legendari-
I gitarist Hank Garland is
[4-jarige leeftijd overleden,
nd speelde samen met
feten als Elvis Presley,
rlie Parker, The Everly Bro-
Is en Roy Orbison. Hij
lleed in een ziekenhuis in
lige Park, Florida aan een
Wokokkeninfectie. Tussen
J en 1961 trad hij veelvul-
fcp met The King. Hij
plde onder meer in de hits
e Sister' en 'Big Hunk of
I'. De samenwerking met
I kwam in 1961 abrupt ten
Ie toen Garland een auto-
eluk kreeg. Hij lag maan-
lang in coma. Na een lang-
Ige therapie met electro
ns was hij nog slechts een
i van de man die hij voor
|>ngeluk was. Hij moest al-
pnieuw leren, van wande-
|ot gitaar spelen.
Aemula
^lt prijs in
4 - De Leidse kunste-
[svereniging Ars Aemula
irae heeft een tweejaarlijk-
hjs ingesteld. Op zaterdag
iuari wordt de Ais Prijs
I het eerst uitgereikt door
liurwethouder Ruud Hes-
I. Dat gebeurt bij de ope-
I van de jaarlijkse ledenex-
iie. De prijs wordt toege-
[1 door een driekoppige
Jen bestaat uit een geldbe-
ivan 1000 euro en een
Itwerk.
donderdag 30 december 2004
R5
aotikah
skt spelers
theater recensie
Martin Hendriksma
Voorstelling: Oudejaarsconference van
Lebbis Jansen. Gezien: 27/12, Kleine
Komedie, Amsterdam. Nog te zien:
aldaar t/m 31 december (uitverkocht). De
conference wordt op 31 december om
21.00 uur uitgezonden op Nederland 3.
Wat kun je in Nederland na de
moord op Theo van Gogh als
cabaretier nog zeggen? Als een
rode draad loopt de vraag door
de oudejaarsconference van
Lebbis Jansen. Omstandig
proberen ze te achterhalen of er
moslims in de zaal zijn. Als op
gestoken vingers uitblijven ('dat
kan niet, vijfhonderd bezoekers
en geen enkele moslim') vragen
ze de zaal of er dan niet iemand
wellicht naast een moslim zit.
Ook geen vingers. Dan kan ein
delijk de monoloog van Lebbis,
waarin hij in een parabel de
vloer aanveegt met de profeet
Mohammed, beginnen.
Nederland is in verwarring,
maar het cabaretduo, bezig aan
zijn zestiende oudejaarsconfe
rence. duidelijk niet. De editie
2004 is een van hun beste. Dat
begint al meteen als ze twee
vrienden van hun vermoorde
collega-kunstenaar spelen, die
elkaar de loef proberen af te
steken in hun band met de
overledene. Al ontbeert de scè
ne een overtuigend slot, de hy
pocrisie van het alsmaar uitdij
ende vriendenbestand van de
betreurde wordt fraai getroffen.
Minstens zo belangrijk: het
vaak aan ADHD lijdende duo
durft elkaar de tijd te gunnen,
waardoor het programma niet
meteen in de overdrive schiet.
Snel genoeg raken ze alsnog op
stoom. Lebbis levert weer een
reeks uit de bocht vliegende
monologen (over het petje van
Ali B, Jip en Janneke en de Tok-
kies) die Jansen van commen
taar voorziet. Geestig zijn ze
onder meer in hun observaties
over de Oekraïne ('Een journa
list vermoord, de oppositielei
der vergiftigd - er wordt al ge
waarschuwd voor Nederlandse
toestanden') en de gegijzelde
school in Beslan: „Kan bij ons
niet voorkomen, daarvoor zijn
onze scholieren veel te goed
bewapend."
Hun vorm etaleren ze ook als ze
de zaal betrekken bij een analy
se van de toestand in Neder
land. Vanaf het derde balkon
klinkt na enig aandringen een
luid en duidelijk 'Teringzooi'.
Jansen: „Prima! Nog twee van
die termen erbij en je hebt ge
lijk vijftien zetels." Zelfs het on
vermijdelijke lied dat in elke
oudejaarsconference opduikt is
deze keer goed te doorstaan. Al
zal het thuis voor de buis ver
moedelijk nog steeds massaal
worden aangegrepen om de
oliebollen op te warmen.
De sterke show van Lebbis
Jansen maakt het eens te meer
betreurenswaardig dat vakge
noten als Youp en Freek het op
oudjaar laten afweten. Juist nu
is de behoefte immers groot
aan cabaretiers die ongege
neerd van leer trekken tegen de
huichelachtigheid die de kop
opsteekt, zoals de smadelijke
godslastering die minister Don-
ner overwoog strafbaar te stel
len.
Mooi is hun slot, waarbij ze be
grafenis van de zo massaal be
treurde André Hazes afzetten
tegen die van Bram Vermeulen.
De zanger die zich met hart en
ziel verzette tegen onverschil
ligheid, maar wiens dood in de
meeste kranten niet meer dan
een bescheiden tweekolom-
mertje opleverde. Hij krijgt
dankzij Lebbis Jansen alsnog
even de prominente plek die hij
verdient.
Lebbis Jansen. Foto: Martin Oudshoorn
Komisch duo Scott en Muriel debuteert in de piste van Carré
I - Toneelgroep Chaotikah
jt toneelspelers, dansers
muzikanten voor een nieu-
Iroductie. De jongeren-
p is ontstaan uit theater
eshops in Magnifosi te Lis-
haotikah is bezig zelf een
[stelling te ontwikkelen,
nelden kan via rutger.lo-
j®magnifiosi.nl. Er wordt
Jondagavond gerepeteerd
jet verenigingsgebouw van
lltuin Marijke.
euw kwartet
>r oude muziek
i - Vier internationaal ge-
beteerde musici op het ge
il van de authentieke uitvoe-
ipraktijk hebben een nieuw
wartet opgericht: Amster-
B String Quartet. Het kwar-
iestaande uit Alida Schat
(jil), John Wilson Meyer
lede viool), Simon Murphy
ooi) en Thomas Pitt (cello)
enteerrvanaf januari een
concertseries in Neder-
Het nieuwe gezelschap
jt ook naar Leiden. Het
1 zondag 1 mei een koffie-
fert in de Stadsgehoorzaal.
door Hans Visser
Amsterdam - Het Koninklijk The
ater Carré rook bij de opening,
vorige maand, nog sterk naar
nieuwe vloerbedekking en verse
verf. Maar nu hangt er de ver
trouwde geur van paarden, die
het zaagsel van de piste als van
ouds doen opstuiven. Kortom:
het Amsterdamse Carré is weer
het gebouw waarvoor circusko
ning Oscar Carré het in 1887 liet
bouwen.
Vorige week ging daar de twin
tigste productie van het We
reldkerstcircus in première en
ook dit jaar wordt het aantal
bezoekers geschat op 60.000.
Die krijgen een programma met
onder meer een vliegende tra
peze uit Noord-Korea, de enige
in zijn soort waarin de schom
mel om zijn as draait. Na Carré
gaat dit nummer naar het cir
cusfestival van Monte Carlo, als
serieuze kandidaat voor de
Gouden Clown, 's werelds
hoogste circusprijs.
Ook de jonge Brit Martin Lacey
is met zijn leeuwen van de par
tij. Deze zomer bracht hij zijn
nummer van wereldformaat en
schoolvoorbeeld van humane
dressuur nog in Krone. En wel
licht krijgt hij daar ook zelfs de
leiding want een paar weken
geleden heeft hij zich verloofd
met Jana Mandana, troonop
volgster in de Krone-dynastie,
eigenaar van het grootste rei
zende circus van Europa.
Voor het eerst is er ook een Ne
derlands nummer in de stoet
van internationale acts. Het ko
mische magieduo Scott en Mu
riel maakt zijn debuut in het
circuspaleis aan de Amstel. Ze
voelen zich er prima thuis en
vinden het vooral leuk om een
thuiswedstrijd te spelen.
„Meestal zitten we voor een se
rie voorstellingen als deze in
een hotel, maar nu kunnen we
's avond gewoon naar huis."
De in Amerika geboren Scott en
de Nederlandse Muriel leerden
elkaar tien jaar geleden kennen.
Scott werkte alleen en Muriel
zat bij een theatergroep, totdat
ze besloot om in Londen een
clownscursus te gaan volgen.
Daar ontwikkelde ze een eigen
clownskarakter, een levende en
wat onstuimige etalagepop. Dat
werd de basis voor hun inmid
dels avondvullende programma
waarin de pop wordt gecon
fronteerd met een wat stijve,
onhandige goochelaar. Ander
half jaar geleden stonden ze er
mee in het Zomertheater van
het Wassenaarse attractiepark
Duinrell.
Scott en Muriel: „Wij zoeken eindeloos naar de komische kant van een act." Foto: GPD/Jos Berg
Inmiddels trekken ze met hun
programma over de wereld en
dit seizoen is er ook een Neder
landse tournee. „Een program
ma met een assistent in een de
cor met een vier man sterk or
kest", zegt Muriel. „Jammer dat
we in Carré slechts twee keer
tien minuten kunnen laten
zien. Het is toch zwaar om je
twee keer per dag voor die
tweemaal tien minuten op te
laden om extra veel te kunnen
geven. Want we gaan al die mo
menten knallen."
Zeker, ze hebben de nieuwe
theatershow van André van
Duin gezien, waarin de komiek
een briljante parodie laat zien
op het doorzagen van een
maagd. „Niemand doet hem
dat na", zegt Scott. Maar qua
humor hebben ook zij iets bij
zonders te bieden, ze waren
vier jaar geleden het eerste duo
dat met een komisch act we
reldkampioen goochelen werd.
„Het gaat bij ons om de combi
natie van comedy en magie, om
het plezier en de verrassing",
verklaart Scott. „Want gooche
len alleen vind ik niet zo leuk.
Bij Hans Kazan en Hans Klok
ligt het accent op de magie: je
begrijpt niet echt wat ze doen
en dat hoort ook zo. Maar voor
het publiek is die afstand toch
ook wat demotiverend."
De meeste illusionisten kopen
dan ook gewoon 'een kist', zet
ten daar muziek bij en dan heb
ben ze een nummer, zo rede
neert het duo. Muriel: „In
plaats daarvan zoeken wij ein
deloos naar de komische kant
van zo'n act. Dat betekent im
proviseren en zoeken naar wat
leuk zou kunnen zijn."
Omdat ze puur visuele komedie
brengen, konden ze na een op
treden op het illusionistenfesti
val van Monte Carlo, al gauw
wereldwijd terecht. „We heb
ben heel Europa gehad", zegt
Muriel. „We hebben ook in Cir
que du Soleil gespeeld, maar
vaak staan we in Duitse variété
theaters, zoals je die vroeger
ook in Nederland veel had.
Zo'n maand in een variététhea
ter levert vaak boeiende ont
moetingen op. Muriel: „Zo
deelden we de kleedkamer met
een Chinees slangerimeisje. Ze
vertelde dat ze daar als kinde
ren van een jaar of zes in de
dorpen worden opgespoord om
voor een staatscircus te worden
opgeleid. De familie vindt dat
eervol en economisch interes
sant. Maar op hun 25ste zijn ze
op leeftijd en moeten ze iets an
ders gaan doen, een trapeze
nummer of zo."
In Carré spelen de voormalige
wereldkampioenen tussen di
verse andere wereldnummers
en prijswinnaars. Leuk, maar
ook lastig, vinden ze. De humor
moet dan wel de geheimzinnig
heid rond de magie wegnemen,
maar doordat de mensen hier
aan alle kanten om het duo
heen zit, is het toch moeilijk om
te voorkomen dat het geheim
van de truc al te zichtbaar
wordt. Maar als het spelen in de
piste bevalt, kunnen ze volgend
seizoen zeven maanden op
tournee met circus Knie. Scott:
„Het mooiste klassieke circus
dat ik ken."
Wereldkerstcircus, t/m 9 janu
ari, Koninklijk Theater Carré,
Amsterdam.
ye Brongers: „Als ze uitgebreider geïnformeerd willen worden,
!en ze maar een encyclopedie." Foto: Hielco Kuipers
door Theo de With
alphen aan den rijn/leiden - Wat is een
gouache? Waar staat Cobra voor? Wie
waren precies de Leidse fijnschilders? In
musea wordt vaak te pas en te onpas
aan zulke begrippen gerefereerd. Door
een gids, op de verklarende tekstbordjes
of in de koptelefoon die steeds meer
musea gebruiken voor audiotours. Het
was Alphenaar Douwe Brongers een
doorn in het oog dat al deze termen als
bekend worden verondersteld.
Hij schreef daarom in samenspraak met
de Leidse kunsthistorica Desirée Rae-
maekers het 'Kunst ABC', een handzaam
boekje waarin meer dan duizend begrip
pen uit de kunstwereld worden uitge
legd. „Eigenlijk heb ik het geschreven
voor mijn vrouw en de vriendin uit Bo
degraven, met wie ze elke vrijdag een
museum bezoekt", vertelt Brongers.
„Dikwijls vroeg zij bij thuiskomst: 'Dou
we, weet jij wat dat precies is?' Soms
wist ik het, maar vaak ook niet. Daarom
ben ik naar boekhandel Haasbeek, hier
in Alphen, gestapt om te vragen naar
een verklarend woordenboek voor de
kunstliefhebber. Tot mijn verbijstering
bestond iets dergelijks niet. Dan ga ik
het zelf maken, riep ik meteen."
Douwe Brongers zat net in de VUT en
had daarom voor zijn gevoel alle tijd
hiervoor. Bovendien had hij al drie boe
ken op zijn naam staan. Die hadden
vooral te maken met zijn vakgebied: vei
ligheid en criminaliteitsbestrijding. Zijn
grootste succes was echter de 'Uitvin-
dersgids' die vijf jaar geleden voor het
eerst verscheen en vorige maand zijn
vierde, geactualiseerde, druk beleefde.
,Als iemand een goed idee heeft, moet
hij dit boek lezen. Daarin staat bijvoor
beeld hoe hij octrooi moet aanvragen. Ik
ga in op alle juridische en praktische
kanten van een uitvinding."
Het grote verschil met het 'Kunst ABC' is
dat de vorige boeken voortvloeiden uit
zijn beroep, terwijl hij met beeldende
kunst helemaal niet zoveel affiniteit had.
„Mijn vrouw moest ook erg lachen, toen
ik het idee opperde. Ik ga zelden met
haar mee naar het museum. 'Ik kan toch
lezen en verzamelen', was mijn verweer.
Inmiddels heb ik de smaak toch wel te
pakken en krijg ik bij creativiteitscen
trum Parkexpressie elke week schilderles
van Gerard Huysman."
De Alphenaar is gewoon op zoek ge
gaan. In bibliotheken, in kunstboeken,
op internet. „Alle begrippen die ik te
genkwam, heb ik met hun verklaring ge
noteerd. De duiding mocht het liefst niet
langer zijn dan vijftig woorden. De lezer
moet immers snel achter de essentie ko
men en bovendien mocht het boekje
niet te dik worden. Museumbezoekers
moeten het bij zich kunnen steken. Als
ze uitgebreider geïnformeerd willen
worden, pakken ze maar een encyclope
die." Omdat Brongers merkte dat ver
klaringen elkaar soms tegenspraken, be
gon het gebrek aan kunsthistorische
kennis zich te wreken. Hij vond raad bij
Desirée Raemaekers.
Deze week verschijnt er
geen UITbijlage bij de
ze krant. Daarom plaat
sen wij de filmpro
gramma's van biosco
pen in de regio vandaag
op de kunstpagina.
ui
O
u
ui
O
leiden - De Leidse schilder Pe
ter Willemse heeft dit jaar het
ontwerp gemaakt voor het affi
che en het programmaboek van
het Wereldkerstcircus in Carré.
Elk jaar krijgt een andere kun
stenaar van de organisatoren,
oud-journalist Henk van der
Meyden en zijn echtgenote Mo
nica Strotmann, de opdracht
hiervoor.
Willemse schaart zich met deze
eervolle opdracht in een lange
rij van illustere voorgangers als
Karei Appel, Kees Verkade en
Corneille. Op zijn affiche heeft
hij een negental bezoekers af
gebeeld die allemaal met een
eigen gezichtsuitdrukking op de
circusacts reageren. Behalve de
beroemde Italiaanse clown Fu-
magalli is in het publiek ook de
bekende Leidse ondernemer
Peter Labruyérè (bovenste rij,
rechts) te herkennen.
Het is overigens niet de eerste
keer dat Labruyérè door Peter
Willemse is geportretteerd. Hij
is ook te zien op het grote schil
derij 'Never a dull moment' dat
sinds enkele jaren in de foyer
van de Leidse Schouwburg
hangt. Het door Willemse ont
worpen affiche is in een be
perkte oplage gedrukt en wordt
in de pauze van de voorstellin
gen verkocht.
Deze Leidse kunsthistorica nam de
eindredactie op zich. Met een stofkam
ging zij door de woordenlijst. Ze knik
kerde er zo'n honderd begrippen uit, die
te voor de hand liggend waren of juist
discutabel. Ze voegde er ook een aantal
toe die volgens haar niet mochten ont
breken in het 'Kunst ABC'. Het resultaat
is een handzaam gidsje op zakformaat
met een uitgebreide begrippenlijst op
het gebied van schilderkunst, beeld
houwkunst en architectuur en een tijd
balk waarin tal van kunststromingen in
de tijd worden geplaatst.
Douwe Brongers is er de man niet naar
om lang van zijn succes te genieten. Hij
is alweer bezig aan zijn vijfde boek. Om
mogelijke concurrenten niet wijzer te
maken, wil hij er niet over uitwijden.
„Schrijf maar op dat het over een be
paald soort bedrijven gaat."
'Kunst ABC', Douwe Brongers en Desi
rée Raemaekers, uitgeverij Inmerc,
9,95 euro.
LIDO tel. 071 -5124130/
5133210. Steenstraat 39
The Incredibles 6 jr.. NL vr
14.15; zo t/m wo 13.30
15.45; Orig. versie, do vr zo
t/m wo 18.45 21.30.
Floris 6 jr.. do 18.45 vr 14.15;
18.45; zo t/m wo 13.30
15.45 18.45.
Alexander 16 jr.. do vr zo t/m
wo 21.00.
Sneak Preview ma 21.30.
Polar Express 6 jr., NL, vr
14.30; zo t/m wo 13.30
15.45.
Lemony Snicket 6 jr., do vr zo
t/m wo 18.45 21.30.
The Princess Diaries 2 a.I., do
19.00; vr 14.15 19.00-, zo
t/m wo 13.30 15.45 19.00.
Ladder 49 12 jr., do vr 21.30.
Bad Santa 12 jr., zo t/m wo
21.30.
STUDIO tel. 071 - 5124130/
5133210
Pluk van de Petteflet a.I., vr
14.30; zo t/m wo 13.30
15.45.
Bridget Jones: The edge of re
ason 12 jr., do vr zo t/m wo
19.00 21.30.
LUXOR tel. 071-5121239,
Stationsweg 19
Ocean's Twelve a.I., do vrzo
t/m wo 18.45 21.30; zo t/m
wo 00k 14.30.
TRIANON tel. 071 -
5123875, Breestraat 31
vrijdag 31/12 en zaterdag 1/1
gesloten
Alexander dag. 14.00 en
20.30.
Bridget Jones: The edge of re
ason dag. 19.00 21.30.
Amazones: dag. 19.00.
The Motorcycle Diaries dag.
21.30.
Erik of Het Klein Insectenboek
dag. 14.00 16.15.
Pluk van de Petteflet dag.
14.0016.15.
HET KIJKHUIS tel. 071 -
5661585, Vrouwenkerksteeg
10
vrijdag 31/12 en zaterdag 1/1
gesloten
Der Untergang dag. 21.00.
Finding Neverland dag 19.30
21.30.
Verborgen gebreken ma di wo
19.00.
Maria Full of Grace do+ zo
19.00.
EUROCINEMA tel. 0172-
420800; reserveren 24 uur
per dag: tel. 0900-
2045678, Van Boetzelaer-
straat 6, www.jtbioscopen.nl
Alexander 16 jr., dag. beh. ou
dejaarsdag 21.00.
Lemony Snicket's ellendige
avonturen 6 jr., dag. (beh. ou-
dejaars- en nieuwjaarsdag)
16.30 en 19.00 (beh. oude
jaarsdag).
Ocean's Twelve a.L, dag. beh.
oudejaarsdag 18.30 21.30.
Bridget Jones: The edge of re
ason 12 jr., da beh. oudejaars
dag 18.45 en 21.30.
Floris 6 jr.dag. behalve oude
jaarsdag 16.00 en 18.30.
Erik of het klein insectenboek
6 jr., dag. behalve nieuwjaars
dag 14.00.
The Polar Express a.L, Ned.
versie, dag. (beh. nieuwjaars
dag) 13.45 en 16.15 (beh.
oudejaarsdag).
The Incredibles Ned. versie 6
jr., da 13.15 (beh. nieuw
jaarsdag) en 16.00 (beh. ou
dejaarsdag).
Pluk van de Petteflet a.L, da.
13.30 (beh. nieuwjaarsdag)
13.30, nieuwjaarsdag 16,15.
PARKFILÜHUIS tel. 0172-
492982, Comelis Geellaan 2
Bongiomo notte do za t/m wo
20.30; zo ook 15.30.
Babar4jr., ma 13.30.
Shrek 2 8 jr., ma di 15.30.
Beestenboot 6 jr.. di wo
13.30.
The wooden camera wo
15.30.
KINDERFILMTHEATER. Cul
tureel Centrum, tel. 071 -
5612566 of www.kinderfilm-
theater.com. Prinses Marijke-
laan 4
Sjakie en de Chocoladefabriek
do 13.30
Tijl Uilenspiegel do zo t/m wo
15.30.
K3 en het magische medallion
zo t/m wo 13.30.
Extra achtergronden bij de
films in de regio vindt u via de
filmagenda op onze website
www. leidschdagblad. nl
