SPORT
Joop Alberda, de man die bovenop de topsport zat
Koffietent
UIT
GESPROKl
LINKS
B U IT EN
Huizebosch
achter de tap
Technisch directeur vertrekt na acht jaar bij NOC*NSF
HDC 992
maandag 27 DECEMBER 20
Dagelijks, na een dag van noeste ar
beid, kom ik er. Omstreeks vier
uur zet ik mij aan het hoofd van de
bar. De uitbater, Bert geheten, zet
zonder wat te vragen, een flesje ger
stenat voor mij neer. Zo gaat het al ja
ren, zo zal het blijven gaan.
Op de uitspanning staat 'de koffie is
bruin', maar de koffie staat te ver
schralen in de pot, de flessen hebben
de overhand. Dit etablissement, Papil-
Ion geheten, is een doodgewone ordi
naire koffietent. Zo zijn er nog weinig
in Leiden.
Coffeeshops hebben de overhand ge
kregen, maar in deze tenten heerst
doodse stilte. Wazig zit eenieder voor
zich uit te staren, de lucht van wiet en
hasj omwalmt je bij binnenkomst.
Hier geen flesjes op tafel, alleen lege
zakjes waar Joop, BBG, Noorderlicht,
Skunk of Bio ingezeten heeft. Hier
wordt geen wereldnieuws besproken,
bij Bert wel. Bij Bert wordt alles be
sproken en eenieder neemt deel aan
de discussies.
Cootje komt binnen, ruim 70 en
wordt begroet met 'lellebel'. Cootje
lacht en zegt 'dag jongens'. Brigitte,
Bram, oude Bert, Pierre, Jan, Peter,
Willem, Dikkie, Mart, Frans, Dikkie,
Hennie en nog vele anderen zitten er
al.
Bert senior is een Docosman. Heeft
jaren in het eerste gespeeld, heeft zelfs
nog gevoetbald met Bart van Leeu
wen. De voorzitter van UVS was ook
een Docosman, laat Bert trots weten.
Bram is in een ver verleden glazen-
wasser geweest. Lapte de ramen van
de kantine van UVS gratis, maar ja, hij
mag de ladder niet meer op.
De uitbater, Bert, is een fanatieke Aja-
cied. Tenminste dat zegt hij. Hij krijgt
regelmatig het Ajax-krantje, maar de
Arena is hem vreemd. Na het vorige
weekeinde, Ajax won en PSV en Fey-
enoord verloren, stond hij te glimmen
achter de bar. Vergat zelfs een aantal
consumpties op te schrijven. Dat
werd hem niet kwalijk genomen.
Zo wordt doordeweeks het hele voet
bal doorgenomen. Iedereen was er
van overtuigd dat Rachid Bouazouan
van Sparta, die Niels Kokmeijer van
Go Ahead Eagles een dubbele been
breuk schopte, van de velden verwij
derd moet worden. Zo zijn ze ook,
rechtvaardig. Ook is eenieder van me
ning dat Leiden, wat sport betreft, een
armlastige stad is. UVS laatste met 5
punten uit 15 wedstrijden. Boshuizen
laatste met 6 punten uit 13 wedstrij
den. Docos in de middenmoot en zo
kun je doorgaan.
Als het even stil valt, wat zelden ge
beurt, opper ik 'maar wie moet er dan
sportploeg, sportvrouw en sportman
van het jaar in Leiden worden'. De
stilte is oorverdovend. Brigitte noemt
Leidsche Boys, omdat haar zoon in de
B-jeugd speelt. Een hoongelach klinkt
op. Misschien Sporting Trigon oppert
iemand, speelt in de overgangsklasse
en dat is toch knap. Degene die dit
oppert wordt gelijk monddood ge
maakt.
Hennie, heeft geen verstand van
sport, wel van timmeren, blijkt toch
voldoende gezond verstand te heb
ben. „Gelukkig hebben wij nog stu
denten in Leiden. Die roeien, lopen
hard, zwemmen, die gaan er toch ie
der jaar met de prijzen vandoor." Ver
baasd wordt Hennie aangekeken. Hoe
komt hij er op.
Discussie gesloten, Bert zet een plaat
je op. De stoelen gaan aan de kant. De
meisjes van Rits komen binnen, alle
maal nichten van mij. Er wordt ge
proost en gedanst. Zo gaat dat in een
ordinaire tent.
zwolle - Het is niet verder ge
komen dan één lustrum. Na vijf
jaar werd het NKmarathon-
schaatsen op kunstijs dit sei
zoen niet meer op tweede
kerstdag gehouden. Opluchting
in het peloton, of heeft de ver
schuiving naar zondag 2 januari
juist voor teleurstelling ge
zorgd?
Henk Angenent is duidelijk in
zijn oordeel. „Het NK had in
het verleden nooit op tweede
kerstdag gezet mogen worden.
Publicitair was dat een heel
slechte zet", vindt de routinier.
„We hebben tussen de 20 en 25
uitzendingen per jaar bij de
NOS, gemiddeld kijken daar
900.000 tot een miljoen mensen
naar. Het NK bleef steken op
350.000 kijkers. Dat werd heel
slecht bekeken." Die cijfers zul
len dit jaar beter zijn, verwacht
de winnaar van de Elfsteden
tocht.
Erik Huizebosch is minder blij
met de verandering. „En dan
kijk ik niet naar de kijkcijfers,
dat vind ik ook belangrijk. Maar
als ik puur naar mezelf kijk, had
ik het NK liever met kerst ge
had. Ik vind oudejaarsdag altijd
heel gezellig. Overdag ga ik met
vrienden naar de kroeg. Dat is
gruwelijk gezellig, 's Avonds
naar de familie en dan kan het
wel eens heel laat worden.
Maar nu heb je een dag later
het NK."
Gisteren ging Huizebosch sa
men met een deel van zijn
ploeg naar oud-sponsor Jan
Buiter. „Dat is traditie, dat de
den we altijd al, alleen kunnen
we er nu een paar uur eerder
naartoe. En ik kon zelf achter
de tap gaan staan. Dat liedje
van Normaal was nu heel toe
passelijk voor ons: 'Zoepen dat
doen wij wel, gaat-ie maar ach
ter de tap'."
SPORT IN BEELD
door Gijs van Oosten
arnhem Joop Alberda (53) is na
acht vruchtbare jaren als tech
nisch directeur van sportkoepel
NOCNSF uit Papendal vertrok
ken. Hij leerde de Nederlandse
topsporters niets aan het toeval
over te laten en grenzeloos te
denken. Alberda was de man die
hoge eisen stelde aan het top
sportprogramma en er vervol
gens bovenop ging zitten. Veel
zeggend is dat het budget voor
de olympische ploeg in zijn pe
riode van 1,5 miljoen euro in
1996 is toegenomen tot 40 mil
joen euro voor de periode tot
2008. De investering betaalde
zich uit in veel medailles.
Joop Alberda won op zondag
avond 4 augustus 1996 in Atlan
ta met de nationale volleybal-
ploeg olympisch goud, het was
hét sportmoment van de vorige
eeuw. Diep in de nacht arri
veerde de bondscoach in het
Holland House. NOC'NSF-
voorzitter Wouter Huibregtsen
liet zich wekken, hees zich weer
in de kleren en stond om half
vier 's ochtends voor rijn neus.
Alberda: ,,'Ik heb een visie en jij
moet het gaan doen', zei hij te
gen mij."
Het was het begin van een lan
ge, intensieve en revolutionaire
periode voor de Nederlandse
olympische sport. Een paai'
maanden later, op 1 januari
1997 trad Alberda in dienst bij
NOC'NSF. Destijds een ver
edeld reisbureau voor olympi
sche sporters. Het budget voor
Atlanta 1996 was minder dan
anderhalf miljoen euro, waar
van het merendeel opging aan
reiskosten.
„We hebben eerst de bouwste
nen van de sport in kaart ge-
Joop Alberda: „NOC'NSF heeft een groot voordeel op de bonden: wij zien veel, wij weten veel."
Foto: GPD/Cees Zorn
bracht. Op basis daarvan is het
topsportbeleidsplan 'Een kwes
tie van kiezen' gepresenteerd.
Omdat wij als Team de Mission
(Marcel Sturkenboom en Jan
Loorbach, red.) geen zin had
den om zonder geld naar de
Olympische Spelen van Sydney
te gaan, zijn we ons ook met de
marketing gaan bemoeien. Het
concept van Performance 2000
had ik al in mijn kop zitten."
De vraag van Performance 2000
was even simpel als veeleisend:
wat hebben sporters nodig om
optimaal voorbereid naar de
Olympische Spelen te gaan? Al
berda ging naar het voorbeeld
van de pioniers André Bolhuis
en Hans Jorritsma de bonden
langs. De boodschap: achteraf
mogen er geen excuses zijn.
„We maakten aanspraak op de
professionaliteit", aldus Alber
da. „Het was toen een overval
op de bonden, op de coaches,
want zij waren daar nog niet
aan toe. Met een ambitieus top
sportplan hadden we vrij snel
15 miljoen euro sponsorgeld bij
elkaar voor de laatste twee ja
ren op weg naar Sydney."
De potentiële excuses in de
aanloop waren talrijk. Alberda
somt ze moeiteloos op: te wei
nig buitenlandse trainingssta
ges, geen goede tegenstanders,
geen goed materiaal, etc. „Op
weg naar Sydney hebben we
daarin de laatste slag gemaakt.
De sfeer, de goudkoorts en de
betrokkenheid in het olympisch
dorp in Sydney zijn voor Ne
derland uniek geweest."
Alberda hamerde op onbe
grensd denken, de overtuiging
dat het onmogelijke wel moge
lijk is. Hij introduceerde de Reis
van de Held, een vorm van
mentale training voor olympi
sche sporters. Alberda dwong
de sporter na te denken over
zijn sport.
„Elke sport moet nadenken
over zijn klapschaats. Die inno
vatie ligt in elke tak van sport.
In Amerika zeggen ze: 'Failing
to prepare is preparing to fail.'
Dat is helemaal waar. We heb
ben als Nederlanders de nei
ging om onzorgvuldig naar de
Spelen te gaan."
Alberda trok en sleurde aan de
nationale bonden, riep coaches
ter verantwoording over hun
programma's. Hij nam daarin
als het gezicht van NOC'NSF de
leidende rol, soms tot afgrijzen
van de bonden die een paar
passen achter hem aanliepen.
„NOC'NSF heeft een groot
voordeel op de bonden: wij
zien veel, wij weten veel."
„Wij hadden de kennis en het
geld om die te verbeteren. We
zijn als Team de Mission er bo
venop gaan zitten. We keken
kritisch naar de ingediende
programma's. Zo vonden wij
dat de honkbalploeg voor Syd
ney niet onvoorwaardelijk en
zonder excuses (met een partti
me bondscoach, red.) bezig
was. We hebben toen gezegd:
doe het op onze voorwaarden
en we betalen het dubbele van
wat wordt gevraagd."
Na de pioniersfase tot 1996 en
de ontdekkingsreis tot 2000,
trad, aldus Alberda, de consoli-
datiefase in. „We verdubbelden
het budget van 15 naar 30 mil
joen euro, maar de dynamiek
was minder groot dan voor
2000. De bonden die we had
den overvallen, klampten aan
en wilden het beheer over de
gelden. Maar ik wilde met het
geld sturing geven aan de pro
jecten van coaches en spor
ters."
„We verplichten elke atleet een
analyse te maken van zijn sport.
Wat doet de naaste concurrent?
Wat doet de olympisch kampi
oen? Aan de hand van die gege
vens kun je je eigen weg naar
succes beschrijven. Sporters
behoren autonoom te zijn, ze
zijn zelf verantwoordelijk en
dienen de consequenties te
aanvaarden."
Alberda zweert bij een voor
trekkersrol van NOC'NSF, ook
nu na de verkiezingsoverwin
ning van Erica Terpstra in 2003
topsport voor een deel weer bij
de bonden wordt gelegd. Het
druist gevoelsmatig in tegen het
ambitieuze plan van een Olym
pic Team, een organisatievorm
los van de sportbonden, die Al
berda in zijn 'regeerperiode' tot
zijn teleurstelling niet heeft
kunnen realiseren.
„De ideeën over topsport moe
ten ergens vandaan komen. Be
paalde bonden hoeven alleen
gefaciliteerd te worden, bepaal
de bonden hebben coaching
nodig en er zijn bonden die stu
ring nodig hebben. Bonden lei
den op tot topsport, maar de
meeste medailles komen tot
stand door private investerin
gen, dus buiten de bonden om.
In Sydney was dat 80 procent,
in Athene 70 procent en in Tu
rijn zal dat meer dan 90 procent
zijn. Het kan niet anders dan
dat het Olympic Team er toch
komt."
„De bonden hebben moeite
met de onthechting van de
sporter die ze hebben opgeleid.
De metafoor van het kind-ou
derprobleem is van toepassing
op de relatie tussen de bond en
de topsporter. Mijn stelling is
dat er drie organisatievormen
zijn: voor de breedtesport, de
nationale top en de wereldtop.
Voor de smalle pool van heel
goede sporters is individueel
maatwerk nodig. Daarvoor
dient het Olympic Team. Het is
elke keer weer fascinerend mee
Profiel: Joop (Jogchum
Theo) Alberda
Geboortedatum: 25 oktober
1951
Geboorteplaats: Oosterwol-
de (Friesland)
Opleiding: Academie voor
Lichamelijke Opvoeding
Sportcarrière: eerst turner,
later als volleyballer in eredi
visie gespeeld bij Lycurgus
uit Groningen.
Burgerlijke staat: getrouwd,
twee kinderen
Hoogtepunten loopbaan:
bondscoach van Nederlands
mannenvolleybalteam dat in
1996 de olympische titel
won, van 1997 tot en met
2004 technisch directeur van
NOC'NSF.
Pieter van den
genband in AD 1
Sportwereld:
„Want wat doe I
nou eigenlijk? 1
trots op mijn medailles en
records, ik ben ook echt bl
ik ooit aan dat zwemmen
begonnen, maar wat is he
meer dan op en neer rossei
een bak met water?"
Idem:
„Extremisten zouden moe li
gaan voetballen. Misschiet
letterlijk, maar de sport in
algemeen moet worden aa
wend om maatschappelijk
ses te bestrijden."
Ruud van Nistelrooij ove e
aandacht, in AD Sportweï
„Ik kijk altijd rond, scan f 1
groep. Ik hou precies bij oj I!
al hebben gespot of niet. Ae
dat ik het belangrijk vind, c
ik registreer dat automatic
Scannen is mijn tweede m\
geworden. Maar daarmee
moei ik mezelf natuurlijk
Robin van Persie (Arsenal
complimenteert zijn coan
Voetbal International:
„Je weet hoe erg trainers Atv
zijn, maar dat Wenger zij\i
woord houdt, vind ik iets
aals in deze wereld vol ga
ken.
Dick Advocaat in de Voltya
krant:
„Op een of andere manier#
spreek ik niet aan bij een
aantal mensen. Ze vinden
blijkbaar een vervelende
een arrogante man, ofeertfr
rijnige man. Terwijl mem
met wie ik heb gewerkt m r
meestal een aardige kerel 1
den."
1
Schaatser en FC Zwolle-£i
porter Erben Wennemaipi
Voetbal International: u
„Bovendien mag ik graagft
beetje klagen. Dan kom ik
FC Zwolle behoorlijk aanU
trekken.
te maken waarom die discussie
in Nederland zo moeilijk moet
zijn."
„De atleet en coach vormen
een twee-eenheid die zoveel
mogelijk zelf de regie hebben.
We verschuiven steeds meer
naar een organisatievorm van
het Olympic Team, gesteund
door sterke sponsors die kiezen
voor het merk NOC'NSF en
topsport. Het Olympic Team
bepaalt voor een groot deel de
toekomstige ploeg voor de Spe
len van 2008 waarin de indivi
duele topsporter wordt bediend
zoals die bediend wil worden."
Alberda's opvolger Charles van
Commenée, hij begint op 1 fe
bruari, zette bij zijn presentatie
in oktober 2004 meteen een
vergeten groep op de agenda.
Nu voor de topsporter goed
wordt gezorgd, is het tijd aan
dacht te schenken aan de
coach. Volgens Alberda is dat
terecht.
„Met Charles ben ik het over dit
soort zaken helemaal eens. De
betaling, de beschikbaarheid
van de coaches, dat wordt een
zwaar aandachtspunt. Een goe
de relatie met de bonden en
een goede organisatie bij de
bonden, is daarbij essentieel.
Als er bij de bonden een helde
re beleidslijn loopt van voorzit
ter naar directeur naar bonds
coach, dan is er ook rust op de
werkvloer. Als er rust op de
werkvloer is, dan komt succes
vanzelf."
Vlak voordat hij afgelopen week
stopte is Alberda vier dagen op
bezoek geweest in Birmingham,
waar Van Commenée werk
zaam is bij UK Athletics. Hij
rondde daar de overdracht af.
Alberda: „Charles is goed. Ik
heb vertrouwen in hem. Wat ik
zelf ga doen? Dat weet ik echt
niet. Eerst maar eens twee
maanden vakantie. Acht jaar
geleden is door Huibregtsen
mijn hoofd volgepompt. Voor ik
verder ga, moet die kop leeg."
AZ-coach Co Adriaanse i
Nieuwe Revu: l
„Ik denk altijd aan de vok
wedstrijd. En elke keer dm
wint, wordt het moei lij kei
de volgende keer opnieuiqc
doen. De hossende menigje
denkt daar niet aan. Die ft
over een week weer hossen
daar ben ik verantiuoordèg
voor.1
Idem: it
„Ik denk dat mensen gen ill
van het spelplezier van Ah.
het een echt team is, dat
kaar respecteren en same (1
ken en elkaar dingen gurf
En dat missen we een beéf-
de samenleving."
Paul Foortse, zaakwaari
van Kluivert, in Nieuwe
Patrick had in Barcelon
keerde vrienden. Hij is ee
gen die de gezelligheid of.
Maar wat zijn het voor vi
den, als ze weten dat Pat)
volgende dag weer naar 1
moet en ze hem overhalei
wat te drinken? Ze hadd(
naar huis moeten sturen.
De Vlaamse wielrenner
Boonen in Humo:
„De Italiaanse pers mag.
zelfmoord van Pantani 01
aantrekken. Ze wisten da ;i
paranoïde was; waarom
ze hem niet een beetje op
komen?"
Trainer Géne Gerards, a
tig jaar werkzaam in Gr
land, over bondscoach
Rehhagel, in de Volkskr
Hij was de koning van j
icenland, maar dat is gat j
voorbij. De koning is alu
heel klein prinsje aan he
den."
Phillip Cocu in Voetbal
national:
„Ik heb drie kleine kinde
ik weet niet of ik hen hie
wil laten opgroeien. Mijl
en ik hebben besloten de
nog een tijdje aan te zien
het is zeker niet uitgeslot
we op termijn terugkerei
Spanje.
Richard Krajicek over zi
echtgenote Daphne De<T
Margriet: j
„Door Daphnes instelling
door haar werk, heb ik o|
leerd dat het leven niet oj
als je een keer verliest. DM
ik natuurlijk wel, maar le
schil is dat ik het nu ook\.
binnen voel." m
n
Misha Salden, aanvoert)
Stormvogels Telstar, inl|
bal International: n
„Het niveau van de eerstn
is gewoon flink gezakt, uji;
door de onvoorspelbaar
toegenomen is. Ik denk
zeker zes ploegen zijn die*
pioen kunnen wor- :c
den. Voor ons is de e
titel een utopie, maar li
een plek in de na- |l
competitie mag nu iv
wel het streven zijn.v
Zeilrace Sydney - Hobart. December 2004. Foto: Reuters
