GESPREK VAN DE DAG
Oude gewoontes keren terug bij oud en
nieuw
Ji-\ CM-- HET IS W£l- üoilv MET JE vvmv
MENSELIJK
De Duitse hoofdstad Berlijn krijgt een BEJAARDENTEHUIS dat gereserveerd zal
zijn voor HOMOSEKSUELEN en lesbiennes. Het gaat hierbij om een Europese
primeur. De inrichting ,,zal het voor ons mogelijk maken onze oude dag in waar
digheid met gelijken te leven en op een actieve manier te organiseren", aldus
de oprichters. Volgens hen zijn er in Berlijn 75.000 homoseksuele 65-plussers.
In het homo-lesbische bejaardentehuis komen 150 kamers, een fitnesscentrum
en een 'welzijnsruimte'. Het tehuis zal volgens de oprichters ook openstaan voor
transseksuelen, ,,onze vrienden en sympathisanten". De opening is gepland
voor begin 2006.
De POLITIE in Groot-Brittannië gaat
agressieve DRONKAARDS hard aan
pakken tijdens de kerst- en nieuw
jaarsperiode. ledereen die gepakt
wordt moet ter plekke een BOETE
van 80 pond (120 euro) betalen.
,,De boodschap is eenvoudig maar
duidelijk: als je je misdraagt op
straat, in een portiek plast of aan de
kant van de weg gaat staan overge
ven, krijg je onmiddellijk een boe
te", aldus minister Richard Caborn.
Dronkaards die op straat geweld ge
bruiken, voor ongeregeldheden zor
gen in bussen en metro en hele
buurten ontoegankelijk voor ande
ren maken, vormen een groot pro
bleem in Groot-Brittannië. Met na
me tijdens de feestdagen aan het
eind van het jaar en de zomervakan
tie veroorzaken ze veel overlast. Af
gelopen zomer heeft de politie de
harde aanpak al voor het eerst be
proefd, naar eigen zeggen met suc
ces. In enkele weken tijd werden
ruim 4000 lastige dronkelappen be
keurd en meer dan 5500 gearres
teerd.
President Susilo Bambang Yudhoyo-
no van Indonesië vindt het niks, tv-
shows waarin SCHAARS GEKLEDE
vrouwen optreden. Het staatshoofd
is er „ERG BEZORGD" over. Dat
heeft minister Alwi Shihab van wel
zijn gisteren gezegd. De Indonesi
sche tv wordt steeds vrijer in haar
programmering. Wat voorheen nog
taboe was, zoals een kusscène of de
navels van wulpse vrouwen, is
steeds vaker op het scherm te zien.
De president vindt dat echter „te
ver afstaan van de culturele waar
den in Indonesië", zo laat hij via de
minister weten.
De Britse voetbalster DAVID BECK
HAM en zijn vrouw Victoria hebben
als kerstcadeau voor hun zoontje
Brooklyn een mini-terreinwagen ge
kocht, waarin de vijfjarige zelf kan
rijden. Goedkoop is het presentje,
een HUMMER - die in de sector
'asobakken' valt - niet: 22.000
pond (bijna 33.000 euro), meldde
de krant The Sun zaterdag. Geld
speelt in het gezin Beckham niet
zo'n belangrijke rol. Vader David
kocht namelijk onlangs voor zichzelf
een echte Hummer voor een kleine
100.000 euro, hoewel hij al veer
tien auto's had. Volgens The Sun
moet er een 1500 euro per dag kos
tende butler aan te pas komen om
de Beckhams en hun kinderen te
helpen bij het uitpakken van de ca
deaus. De jongens kunnen gaan
spelen in het speelgoedfort dat
raison van 180.000 euro is opge
trokken in de tuin. Brooklyn heeft
trouwens al meer auto's. Zijn mini-
garage herbergt al een Porsche, een
BWM-Z4 en een Ferrari.
H. Allen Smith
Geen balspel is erg goed,
behalve als er mensen aan
meedoen die elkaar haten
Het overdekte PLOPSALAND IN-
DOOR opent in december 2005 in
de Belgisch-Limburgse stad Hasselt.
Het bevat 18 attracties en dagelijkse
shows van Kabouter Klus, Piet Piraat
en andere artiesten van Studio 100.
Mede-eigenaar Hans Bourlon van
Studio 100 heeft dat gisteren be
kendgemaakt. De bouw begint in
maart en kost 12,5 miljoen euro.
Studio 100 rekent op 300.000 be
zoekers per jaar, waarvan bijna de
helft Nederlanders. Ook bij het open
lucht Plopsaland in Adinkerke ko
men veel Nederlandse gezinnen.
DANNY DE MUNK is OVERVER
MOEID. De zanger zal daarom de ko
mende twee weken niet optreden.
Dat staat te lezen op de internetpagi
na van De Munk (www.dannyde-
munk.nl). Door de oververmoeidheid
van de zanger kunnen enkele theater
shows niet doorgaan! Het gaat om
shows in onder meer Almelo en Roo
sendaal. De theaters nemen contact
op de mensen die al kaarten hadden
gekocht, staat op de website. De
Munk toert sinds oktober met zijn
show door heel Nederland. Foto: GPD
Zanger GEORGE BAKER verzorgt de
TITELSONG van de actiekomedie
VET HARD!. Dat heeft producent
San Fu Maltha gisteren bekendge
maakt. Het liedje is een remake van
de klassieke George Baker-hit Una
paloma blanca. Het nummer komt
uit onder de naam Una paloma
blanca 2005. De single komt medio
januari uit tezamen met een video
clip die komende week wordt opge
nomen. Vet hard! is het speelfilmde
buut van de 25-jarige regisseur Tim
Oliehoek. De film is een remake van
de Deense bioscoophit Old men in
new cars. Het verhaal gaat over twee
criminele broers die om een nieuwe
lever voor hun vader te bekostigen
een bankoverval plegen. De hoofd
rollen worden vertolkt door Jack
Wouterse, Kurt Rogiers en Bracha
van Doesburgh. Vet hard! gaat 3 fe
bruari in première in de Nederland
se bioscopen.
DAGELIJKS LEVEN
Terwijl er steeds minder echte koei
en in onze weides grazen, rukt de
kunststof koe op. Als decoratie van
het landschap. Toen de plastic koe
met het kalfje nog maar net naast
hun huis stonden, vlogen automo
bilisten prompt op de rem. „Ze
dachten dat er bij ons koeien wa
ren losgebroken", zegt Annie Oly-
slager, ex-boerin uit Zelhem.
Maar het voordeel van de nep-
koeien is juist: ze staan roerloos
langs de weg. ,,En ze hoeven niks
te eten", stelt Paul Olyslager vast.
„Je hoeft ze ook niet te melken",
zegt Annie, die in haar jonge jaren
heel wat keren met melkbussen
de wei in is gegaan. Ze is de enige
in de wijde omgeving met rood-
bontkoeien. „Ik vind zwartbont zo
dof, deze glimmen mooi", zegt ze
terwijl ze goedkeurend door het
raam naar haar voortuin kijkt. In
de Achterhoek zijn ze op verschil
lende adressen te zien: levensgro
te koeien van kunststof.
Terwijl de levende koe steeds
meer uit het landschap verdwijnt,
lijkt de nepkoe terrein te winnen.
Glanzend, met gezonde, volle ui
ers en nog zonder oormerken. „Ik
heb ze ook al in Drenthe en Zuid-
Holland gezien", zegt socioloog
Tjirk van der Ziel. „Misschien dat
er mensen zijn die denken: als er
geen koe loopt, zet ik er zelf een
neer."
Al sinds de 15de en 16de eeuw
staat de koe symbool voor onze
welvaart en zo is ze volgens Van
der Ziel in ons collectief geheugen
opgeslagen. Nederlanders hebben
een speciale band met de koe en
dat is volgens Van der Ziel ook te
zien aan de verschijning van het
polyester exemplaar. In de Gou
den Eeuw was ons land de groot
ste exporteur ter wereld van
room, boter en kaas. De koe is
door de eeuwen heen ook een
dankbaar onderwerp voor groot
meesters van de Hollandse schil
derkunst geweest. „De Stier van
Paulus Potter", zegt Van der Ziel,
„is een soort Nachtwacht".
Ook het oude carbidschieten is herontdekt. Foto: GPD
Oude tijden herleven op en rond
31 december. De jaarwisseling an
no 2004 is meer dan alleen maar
vuurwerk afsteken, oliebollen
eten en champagne drinken. In
alle regio's in Nederland komen
oude gewoontes weer terug, zoals
het Sint Thomas luiden, Midwin- 1
terhoornblazen en carbidschie
ten.
Dat stelt directeur Ineke Strouken
van het Nederlands Centrum voor
Volkscultuur (NCV) in Utrecht.
Vuurwerk afsteken is voor NCV
feitelijk een jonge bezigheid en
champagne drinken al helemaal.
„Voor vuurwerk krijgen we pas
aandacht bij de kroning van Wil-
helmina in 1898. Iedereen sprak
daar toen over, omdat het zo
mooi en bijzonder was. Daarna
zie je pas dat het vuurwerk in Ne
derland de aandacht krijgt", ver
telt Strouken. Champagne komt
pas op na de donkere jaren vijftig
als de mensen wat meer geld tot
hun beschikking hebben.
Voor 1900 ging de aandacht veel
meer uit naar de hele midwinter
tijd, de koudste en meest donkere
periode van het jaar. „Men had al
een tijdje gevast, dus iedereen
had honger. Er kwam weer veel
eten en drinken op tafel, vaak met
de gezelligheid van visite en
kaarslicht, terwijl men normaal
altijd erg zuinig was met parafine,
want dat was duur."
De armen, waarvoor bedelen van
levensbelang was, trokken in die
tijd langs de deuren om goede
kerst en nieuwjaar te wensen en
het drie koningenliedje te zingen.
Ambachtslieden van verschillende
beroepsgroepen gingen ook langs
de deur om nieuwjaar te wensen.
Zij maakten hun eigen gedicht op
een goedkoop stuk papier dat aan
de mensen werd overhandigd.
„Daar kregen ze dan geld voor. In
feite zie je dat de krantenjongen
dat nu nog steeds doet. Ook hij
komt voor zijn krant nieuwjaars
wensen brengen en haalt zodoen
de geld op. Vuilnismannen heb
ben dat ook nog lang gedaan, ze
ker tot in de jaren zeventig."
In het verre verleden werd ook
veel lawaai gemaakt, het zogehe
ten Sint Thomas luiden, men zegt
om boze geesten weg te jagen.
„Naar mijn idee had dat helemaal
geen speciale achtergrond, maar
deden mensen dat gewoon voor
de lol. Dergelijke rituelen zie je nu
weer opbloeien, net als het Mid
winterhoornblazen: met een
hoom boven een put met water
klanken maken die dan heel ver
dragen. Sommige muziekscholen
geven er weer les in. Je ziet het fe
nomeen vooral in Twenthe en de
Achterhoek opduiken. Het zijn in
middels toeristische attracties ge
worden."
Hetzelfde is volgens Strouken het
geval met carbidschieten. Nu
vuurwerk steeds meer aan stren
gere regels is gebonden, wordt
carbidschieten belangrijker. „Car
bid kun je gewoon in je schuur
houden." Een traditie die niet re
gio gebonden is, is het zogeheten
Kerststress
Het woord hysterisch wil ik niet in de mond nemen.
Dat doet mijn vrouw wel, als ze het verhaal in de da
gen daarna vertelt aan iedereen die ook maar een
spoor van interesse toont. Licht geagiteerd, zou ikzelf
mijn gemoedstoestand willen omsclwijven, als ik me
bij het veertiende tuincentrum in een vieze motregen
en in het schemerduister een weg baan dooreen
woud van aangevreten, slaphangende, zwaarkalende
en scheefgegroeide kerstbomen, op zoek naar dat ene
volmaakte exemplaar dat in onze huiskamer moet
worden opgetuigd. Het kan zijn dat ik - als uitgere
kend op dat moment mijn eega belt met de vraag of
het nog een beetje lukt - mijn stem enigszins verhef
met de uitroep:Volgend jaar nemen we een kunst
boom!" Waarna ik de mededeling van mijn weder
helft dat ik dan niet meer thuis hoef te komen, voor
onverschillige kennisgeving aanneem.
De aankoop van de kerstboom is een cadeautje dat ik
in de regel bewaar voor de dag na sinterklaas. Maar
omdat sinterklaas dit jaar op zondag valt en er in de
eerste dagen van de week helemaal niks van komt, is
het dit keer al donderdag als ik me voor een eerste -
oriënterend - bezoek meld bij mijn favoriete kerstbo
menwederverkoper. Vorig jaar was hij de laatste die
ik bezocht - na weer zo'n droeve tocht langs allerlei
tuincentra - waarna de man onder mijn moedeloze
ogen een net losknipte waaruit zich de ideaal gelijnde
kerstboom ontvouwde. Maar dit keer wordt zijn plek
ingenomen door een vrouw (zijn vrouw?) die me na
een eerste, weinig hoopvolle ronde langs de uitgestal
de bomen meetroont naar de in netten verpakte
exemplaren, en met haar beschermende handschoe
nen de één na de ander overeind hijst, openknipt en
onder mijn laatdunkende gelaatsuitdrukking weer
laat vallen.
Na de zevende kerstboom vinden we het allebei tijd
voor een pauze. „Nou, hier moet er toch wel eentje
bijzitten", zegt de vrouw, al heel wat minder opge
wekt dan ze me begroette. Voor de kritische kerstbo
menkoper is dit het moeilijkste moment. Ik steek -
om tijd te winnen - mijn handen in de zakken van
mijn jas en mis daar de vertrouwde aanraking met
het leer van mijn portemonnee. Mijn gezicht klaart
op. „Portemonnee vergeteti! Ik kom vanmiddag nog
wel even langs!" Ze kijkt me na als iemand die een
geliefde-voor-één-nacht de deur achter zich ziet
dichttrekken.
De dag daarop moet ik voor een cursus zo'n zeventig
kilometer van onze woonplaats. Op de terugweg ver
laat ik halverivege de snelweg, met het vaste voorne
men om bij elk tuincentrum dat ik tegenkom even
vluchtig te kijken of'mijn' boom erbij staat. Perso
neelsleden ontloop ik, of groet ik slechts vluchtig met
de mededeling dat ik eerst even rondkijk. Ik ben een
man met een missie, en ik heb haast. Wat zoek ik
precies? Een boom in een pot, ongeveer net zo groot
als ik (1.95 meter) en gelijnd als de klassieke Donald
Duck-kerstboom: breed van onderen en dan geleide
lijk naar boven lopend in een rechte piek. Het pro
bleem zit hem in de pot en in de lengte (de meeste
boompjes zijn te klein), maar ook in de opbouw. Een
enkel exemplaar dat wel aan de lengte-eis voldoet
nieuwjaarsiepen dat weer ii
hersteld en je elk jaar op on
wachte plaatsen ziet opduil c
„De jeugd gaat dan na de ja h
seling de straat op om alles e
nemen wat nog niet is opge
De eigenaren kunnen het d Sj
volgende dag op een verzai n
plaats ophalen, maar moeti jj
vaak wel wat moeite doen c e;
tuinset, kar of fiets op te pa j
weet Strouken. c
De nieuwjaarswisseling we
cieel in Nederland in 1575 i
voerd. Daarvoor kenden de
en de overheid zo hun eigei ej
wisselingen. Het gewone vc a(
het bij de normale seizoens n
lingen. Die werden ook uitt j
gevierd. Zo begint het goed' ri
zoen met Pasen en het sled
zoen met Sint Maarten.
Strouken: „De goede voorn
zijn eigenlijk iets van Pasen
maakte je het hele huis schi
ging je biechten en deed je n
we kleren aan. Tegen 1900,
de komst van het wecken, k
mensen hun eten beter goe -c
den. In de winter wordt het
schil tussen de seizoenen nie
groot. Mensen gaan steeds j
31 december en 1 januari al p
nieuwe tijd ervaren. De jaai
ling wordt dan symbolisch
vierd met de elementen die
kennen. Goede voornemen
ken, zijn eigenlijk afkomstij
Pasen en werden dus begin
overgeheveld naar de jaarvi
ling op 31 december." anp
Een kunstkoe kan in deze donkere dagen natuurlijk heel goed worden voorzien van kerstlampjes. Foto: GPD/Siep
Albert Venema verkoopt de nep-
koeien. Temidden van andere cu
riosa grazen ze bij zijn antiekzaak
in Drempt of liggen er loom op de
grond. Hij heeft de beesten ook in
hun natuurlijke omgeving geëta
leerd: op een kluitje in een wei
land, net voorbij Doetinchem.
„Een leuke grap, zo'n koe op ware
grootte", zegt Venema, die ze
voor 450 euro verkoopt. Binnen
kort gaat er een naar een Neder
landse boer die naar Canada emi
greerde. Maar de meeste koeien
zet hij af in de wijde regio. Of hij
verhuurt ze voor een feestavond
in het bejaardenhuis.
„Een koe heeft een rustgevende
uitstraling", zegt ex-melkveehou
der Robert Wassink, eigenaar van
speelhal Binnenpret in Lievelde.
Hij heeft twee stevige nepkoeien
bij de ingang staan en even ver
derop nog eentje in het gezel
schap van een ezel. Als blikvan
ger. „Jammer dat het boeren zo
moeilijk wordt gemaakt hun koei
en buiten te laten grazen", zegt
hij. „Koeien horen gewoon in het
N ederlandse landschap
„Ik heb iets met koeien", zegt ook
wethouder en melkveehouder
Fons Hulshof uit Lievelde. Onder
de kastanjeboom op zijn erf staat
een groene koe op ware grootte
met zonnebloemen erop; letterlijk
een kunstkoe, want ze is gesig
neerd door een kunstenaar. „Ik
vind promotie van het platteland
belangrijk en als dat niet met ech
te koeien kan, mag het ook met
kunstkoeien. Maar deze koe pro
beert geen kopie te zijn van wat
het allermooiste isr een levende
koe in de wei."
Volgens landbouworganisatie
LTO wordt naar schatting 15 pro
cent van de melkkoeien in Neder
land voortdurend op stal gehou
den. Het CDA heeft onlangs voor
gesteld om het buiten laten gra
zen van koeien financieel interes
santer te maken door boeren een
premie te geven. De overgrote
van Lingen
meerderheid van de Nedei
hecht in ieder geval zeer a.
en in de wei, zo blijkt uit ei
PO-enquête.
Van der Ziel denkt dat in df
koeien twee Hollandse eigt
schappen worden verenigt
voor de koe en een hang n:
kneuterigheid. „Nederlant"
hebben decoratiedrang. Ini
huizen staan allerhande
dingetjes; in Duitsland of Fl
rijk zijn de interieurs bedui c
kaler. De nepkoe is denk ik
pisch Hollandse poging om si
landschap op te leuken.
Wilma de Cort
ziet eruit alsof het al sinds juni op sterk water staat.
Op het moment dat mijn eega me voor de tiveede keer
belt, ben ik al vijftien kilometer voorbij onze woonplaats
gereden, dreigt het pikkedonker te worden, zijn mijn
brillenglazen ondoorzichtig van de motregen en mijn
handen rood opgezwollen door de langdurige con- f
frontatie met scherpe naalden en hars. ..Dan gaan we
morgen toch samen, als het nu niet lukt?", zegt ze
flemend. Nog steeds vind ik dat ik niet hysterisch
klink, als ik uitroep: „Morgen! Dan is het zater
dag! Weet je hoe druk het dan is, gek!" Om na
haar op verzoenende toon uitgesproken 'Kom
nu toch maar naar huis' nog vier keer rond
het exemplaar te draaien dat ik geïsoleerd
van de rest heb weggezet (in de hoop op nog
een betere boom), en dan met de moed der
wanhoop naar de kassa te lopen.
De dag erop probeer ik mijn eega ervan te
overtuigen dat ze de zware pot niet op een hol
plastic bord in de rieten mand moet zetten.
Eerst in alle rust, maar later met wat meer over
redingskracht. En zijn er wel genoeg lichtjes?
Wordt het niet ook eens tijd om die oude
ballen te vervangen? En zou je die niet...
Ik word met mijn dochter naar een basket
balwedstrijd in den vreemde gestuurd, met
het uitdrukkelijke advies om pas weer thuis
te komen als de boom is opgetuigd.
Wie is hier nou hysterisch?
Reageren? column@dickvanderplas.nl
