'Ik ben geen kunstenaar als Karei Appel'
KUNST 8f CULTUUR
Leidse archeologen vinden oudste aardewerk van Syri
Koperbla
verzorg^
een ste\
fiindam^
Het Leiden English Choir vindt
de pauze de ware Engelse kerstsfel
Rel om kunstwerk bij afscheid burgemeek
zaterdag l8 DECEMBER
Het borstbeeld van Albert Mol.
Foto: ANP/Marcel Hemelrijk
Borstbeeld Albert
Mol onthuld
Amsterdam - Vrienden en be
kenden van Albert Mol hebben
donderdagavond in de foyer
van het Amsterdamse Nieuwe
de la Mar Theater een borst
beeld van de artiest onthuld.
Het beeld kwam er dankzij de
inspanningen van Henk Krol,
hoofdredacteur van de Gay
Krant en jarenlang vriend van
Albert Mol. Jeroen Krabbé, oud-
spelletjesleider Herman Em-
mink en de weduwe van Willy
Alberti, Ria, waren present bij
de onthulling. De kunstenaar
Martin Abspoel maakte het
beeld van Mol aan de hand van
drie fotoportretten.
Oueen weer
op tournee
den haag - De Britse rockband
Queen gaat in 2005 voor het
eerst in achttien jaar weer op
tournee. Maar Queen-diehards
klagen nu al dat de show niet
kan doorgaan zonder de flam
boyante zanger Freddie Mercu
ry, die in 1991 aan aids stierf.
Queen mét Mercury speelde
voor het laatst voor meer dan
honderdduizend fans in het
Britse Knebworth in 1986. Paul
Rodgers, die in 1970 de zang op
de klassieker 'All Right Now'
van de band Free voor zijn re
kening nam, is gevraagd Mer
cury's plaats in te nemen naast
gitarist Brian May en drummer
Roger Taylor. Bassist Deacon is
uitgenodigd mee te spelen,
maar heeft nog geen ja gezegd.
Huygensprijs
voor Van Maanen
den haag - De 84-jarige schrij
ver en journalist Willem G. van
Maanen heeft gisteren de Con-
stantijn Huygensprijs 2004 ge
kregen. De prijs wordt jaarlijks
uitgereikt door de Jan Campert-
stichting. Er is een bedrag van
negenduizend euro aan ver
bonden. Een makkelijke schrij
ver heeft de jury van de Cam-
pertstichting niet willen bekro
nen. Wel een schrijver, wiens
oeuvre het verdient bekroond
te worden. „Van Maanen stelt
hoge eisen aan zijn lezer, maar
compenseert dit met een groot
respect", aldus de jury in haar
rapport. „Hij misleidt en be
driegt zijn lezer, maar geeft
hem altijd de kans om deze
misleidingen te doorzien. Dat
doet hij zo vernuftig en overtui
gend dat de lezer gelooft in wat
hij eigenlijk niet kan geloven,
en dat hij orde ziet in wat hij
chaos weet."
door Ad van Kaam
vervolg van voorpagina
leiden -De tientallen potten, kannen en krui
ken die archeologen van het Rijksmuseum
van Oudheden hebben gevonden bij opgra
vingen in het noorden van Syrië, op de ruïne-
heuvel Teil Sabi Abyad, stammen uit de pe
riode 6800 - 6300 v.Chr. De vondsten zijn ge
daan tijdens opgravingen die het museum sa
men met de Universiteit Leiden in de buurt
van de Eufraat uitvoert.
Het roodbruin gekleurde vaatwerk is grof,
kent eenvoudige vormen en is met de hand
gemaakt, zonder de hulp van een draaischijf.
Het is het oudste aardewerk dat ooit in Syrië
is aangetroffen en mogelijk zelfs uit het gehe
le Nabije Oosten. Het aardewerk dat tot voor
kort werd gehouden voor het oudst bekende
uit de regio, werd aangetroffen in jongere la
gen van bewoning.
Het team heeft ook 37 kleitabletten uit ca.
1200 v.Chr. gevonden. In deze tijd hadden de
Assyriërs een fort op de heuvel gebouwd, als
onderdeel van een grensverdedigingslinie. De
spijkerschriftteksten op de kleitabletten be
vestigen opnieuw de theorie dat het fort een
belangrijke bestuurlijke functie in de regio
had.
Het team onder leiding van dr. Peter Akker
mans concludeerde dat rond 6300 v.Chr. de
prehistorische bewoners van de heuvel tijde
lijk hun dorp verlieten. Dat zou mogelijker
wijs verband houden met de grote mondiale
klimaatverandering in deze tijd. Het werd
overal kouder en droger, mogelijk vanwege
enorme hoeveelheden ijs water die plotsklaps
vanuit Noord-Amerika de oceanen instroom
den. Alle bestaande nederzettingen op Teil
Sabi Abyad en in de omgeving werden verla
ten. Een handjevol werd enkele tieni
ren later weer bewoond, maar wel ra
re vormen van architectuur, landbo
teelt en aardewerk.
Dr. Peter Akkermans, conservator vai
lectie oude Nabije Oosten van het i
aanvaardde gisteren in het Groot Au
van het Academiegebouw het hoi
ambt. Hij sprak zijn oratie uit en ra
aan ook nog prof. voor zijn naam zet
P.C. Hooftprijswinnaar Frédéric Bastet houdt van Schoonheid met een hoofdletter
door Floor Ligtvoet
oegstgeest - De kersverse P.C.
Hooftprijswinnaar Frédéric Bas
tet moet erg aan alle aandacht
wennen. Zijn klassiek ingerichte
appartement in Oegstgeest staat
naast beeldende kunst en blad
muziek sinds gisteren ook vol
bloemboeketten. En elke vijf mi
nuten de telefoon. „Ja, alleraar
digst van u dat u belt. Dank u
wel."
De oud-hoogleraar archeologie,
dichter, biograaf en essayist
(78) slaakt een diepe zucht.
„Sinds ik ben opgestaan is het
hier een gekkenhuis. Het is al
elf uur en ik heb nog geen kop
koffie gezet." Toch geniet Bas
tet, vooral bekend van zijn
Louis Couperus-biografie,
zichtbaar van al het 'gedoe'
rond zijn persoon. „Dit is na
tuurlijk een heel prestigieuze
prijs."
Enige ijdelheid is ook Bastet
niet vreemd. Elk krantenknipsel
dat over hem verschijnt, wordt
bestudeerd. Ook poseert hij te
vreden voor de fotograaf. „Niet
mijn buikje erop zetten, hoor",
waarschuwt hij. De winnaar
van de belangrijkste Neder
landse literaire prijs werd van
ochtend onaangenaam verrast
door een foto in de krant. „Ik
leek Oltmans wel", roept hij
ontzet uit. „En dat vond ik toch
zo'n arrogante man."
Had u verwacht de P.C. Hooft-
prijs ooit te winnen?
„Nee, het kwam als de bekende
donderslag bij heldere hemel.
Zeker op mijn leeftijd. Door
gaans krijg je eerst de Constan-
tijn Huygensprijs en daarna
maak je misschien kans op de
P.C. Hooftprijs. Ik heb dus echt
in één keer een hink-stap-
sprong gemaakt."
De kunstwereld was ook ver
baasd. U staat niet direct be
kend als essayist, meer als bio
graaf.
„Hmm, ik heb natuurlijk veel
meer dan essays alleen ge
schreven. Van mijn hand zijn
ook dichtbundels, romans, we
tenschappelijke artikelen en
biografieën. Ik pas daarom niet
echt in één hokje. De jury heeft
mij nu als essayist beloond. Dat
heb ik niet zelf bepaald maar
Frédéric Bastet: „De jury heeft mij als essayist beloond. Dat heb ik niet zelf bepaald maar ik ben er erg blij mee." Foto: Hielco Kuipers
daar ben ik wel erg blij mee."
Wat kenmerkt uw essays?
„Een grote zorgvuldigheid. Ik
zoek dingen tot de bodem uit,
lees bijvoorbeeld alle egodocu
menten (dagboeken en brieven,
red.) van een persoon en zet die
op chronologische volgorde.
Het meest verguld ben ik nog
met mijn boek 'Helse Liefde'.
Dat werk bevat een reeks essays
over de onderlinge relatie tus
sen Chopin, Liszt, George Sand
en Marie d'Agoust. Ik wil altijd
helemaal de controle hebben
over een onderwerp. Ik ben
duidelijk niet zo'n kunstenaar
als Karei Appel die snel iets op
het doek zet. Ik zou trouwens
wel willen dat ik dat kon."
Uw bekendste literaire werken
gaan over Louis Couperus. Wat
vindt u zo fascinerend aan deze
schrijver?
„Allereerst de kwaliteit van zijn
werk. Hij is de grootste schrijver
van Nederland. Toen ik tijdens
de Tweede Wereldoorlog als
zestienjarig jongetje onderge
doken zat voor de Arbeitsein-
satz, las ik zijn boeken. Het wa
ren voor mij heel angstige tij
den maar ik kon er door de lite
ratuur soms toch aan ontsnap
pen. Lang niet alles van Coupe
rus is trouwens even mooi. Hij
heeft ook het boek 'God en Go
den' geschreven. Nou, daar
word je helemaal beroerd van.
Dat is niet om door te komen."
„Louis Couperus spreekt mij
ook als persoon aan. Hij heeft
iets raadselachtigs. Hij was naar
alle waarschijnlijkheid homo
seksueel. Toch was hij ge
trouwd. Over homoseksualiteit
liet hij zich nooit openlijk uit
maar het was wel een duidelijk
thema in zijn werk. Hij zei eens:
ik wil geen biografie, in mijn
werk laat ik al zo veel van me
zelf zien. Voor mijn boek heb ik
daarom dus vooral zijn werk
goed bestudeerd."
Couperus maakte van het leven
een groot kunstwerk. En u? Bent
u ook een dandy?
„Ik houd wel van Schoonheid
met een hoofdletter, mooie
spullen en muziek. Toch lijk ik
niet op hem. Anderen zeggen
van wel maar daar ik trek me
niets meer van aan. We leiden
toch echt andere levens. Cou
perus was continue aan het rei
zen. Ik heb ook veel gereisd
voor mijn beroep als archeo
loog maar ik vond dat eigenlijk
niets. Het liefst was ik thuis. Ik
ben ook nooit getrouwd ge
weest. Of ik wel homoseksueel
ben? Daar laat ik mij niet over
uit."
Bij de P.C. Hooftprijs hoort een
aardig geldbedrag. Wat gaat u
daarmee doen?
„Hoeveel geld ik precies ont
vang, weet ik eigenlijk niet. Het
is me wel verteld maar door alle
commotie is het niet goed tot
me doorgedrongen. Ik geloof
dat het in de buurt komt van de
50.000 euro. Een deel daarvan
wil ik aan het Louis Couperus
museum in Den Haag schen
ken."
muziek recensi I"
Wijnand Zeilsti
Concert: Kerstsamenzang mi G
Band-orkesten en een gastop
Voice of Joy. Organist: Dick
Gezien: 17/12, Grote Kerk,
izet
30l
Van 'Groot is uw trouw
tot 'Last Christmas' vai
- de reikwijdte van de
editie van de kerstsamf
in Rijnsburg is groot. D
zijn de geestelijk géinsj
liederen overigens wel
in de meerderheid. Wa
naam opvalt, is de ven
heid in orkestratie. Son
traditionele kerklieden
gen orgelbegeleiding,
niet door enkele blazi
sterkt. Maar vooral ooi
de tientallen koperblaz
de Jong Flora Band, de
Band en de Flora Brass
kerstsamenzang van ee
fundament voorzien.
Naast het kerkdienstka
van de bijeenkomst is
wisseling ook het conc 1
deelte. Een belangrijke"1
daarbij weggelegd vooi j,
treden van de zanggroi
of Joy onder leiding va t
mijn van Duijn met pii
leiding van Stephanie
veld. Tegenover de vol
koperklanken van het
plaatsen zij de vocaal
re uitwerking van vier 1
uit hun eigen kerstrepe
Overheersend echter zi
de Flora Band-orkestei p,
der leiding van de dirig
Dirk v.d. Gugten, René
en Maarten Verhoef ni
de samenzang begelek
maar tevens concerterA^
drukwekkend door de
sfeer klinkt dat bijvoor la
'The lost Cord' van Art
van. De aloude kersthil 10
Wonderland' door de J
raband daarentegen isl
te aarzelend. Het is hi
nummer van de avoni
swing, en juist dat elei
overtuigt in deze uitvi
iets te weinig. Maar d«
ruimschoots gecompi
door een fraai gearranj
'Last Christmas'
En kerst is geen kerst
'Jingle Bells'De vrolijj
ting van het concert li{
voor de hand.
DE ZEVENDE
HEMEL
Welke film zou iedereen
gezien moeten hebben?
Wat is het mooiste boek
ooit geschreven? Welke
muziek weet telkens weer
te ontroeren? Wat is het
mooiste kunstwerk aller
tijden? Kortom: waarmee
is kunstschilder Reinier
van Schoonderwoerd den
Bezemer uit Leiden in de
zevende hemel?
Beste cd?
„Ik kan niet zo gauw een titel
opnoemen, maar ik heb er wel
een stuk of wat van U2. Een li
ve-opname met daarop
'Bloody Sunday' is mijn favo
riet, al is dat een dvd en geen
cd. Daarop staan ook veel ex
tra's. Op een gegeven moment
wordt daar verteld dat Bono
'Sunday Bloody Sunday'
schreef, dezelfde dag nog, na
dat hij had gehoord van dit
drama (een geweldloze mars,
in 1972 in Noord-Ierland, voor
gelijke rechten tussen katho
lieken en protestanten wordt
op bloedige wijze beëindigd
door het Britse leger, red.). Als
ik daaraan denk krijg ik weer
kippenvel. Bono is een rasar
tiest, een groot talent. Het lijkt
me ook nog eens een goed
mens, hij is veel met goede
doelen bezig."
Beste boek?
„Ik ben niet echt een boeken
lezer. De meeste boeken die ik
lees gaan over cultuur en ge
schiedenis. Het laatste boek
wat ik heb gelezen is van Jan
Donia, 'Souvenirs'. Het is een
biografie over Herman Brood.
Voor dat boek heeft hij onder
anderen gesproken met de
vrouw van Brood, zijn zoon,
Nina Hagen, zijn manager
Van Dijk, met klanten... Over
drugs, drank, de kritieken die
hij kreeg. Dat heeft hij op een
knappe manier opgeschreven.
Zelf zei Donia: 'Ik ken hem als
geen ander, maar ik heb hem
nooit ontmoet'. Brood intri
geert mij ook. Hij was een re
volutionair schilder, die voort
kwam uit de graffiti-wereld.
En een goed muzikant."
Beste film?
„Dat is eigenlijk een docu
mentaire, 'Water en vuur',
over Marinus van der Lubbe.
Ik heb de première gezien in
het Lido aan het Leidseplein.
Die documentaire heeft mij
ontzettend ontroerd. Ik hoor
de bij de negenhonderd geno
digden, mijn ouders hebben
Van der Lubbe gekend. In de
documentaire vertellen Leide-
naars over Van der Lubbe, ook
mijn moeder doet dat. Zo ver
telt zij dat kinderen van een
jaar of vijf, zes vaak op straat
een liedje over hem zongen,
'Het mysterie van Berlijn'. Op
een gegeven moment zingt zij
dat liedje ook. Prachtig! Zoals
de hele documentaire. Bij de
aftiteling, toen de gordijnen
dichtgingen, was er een staan
de ovatie."
Beste kunstwerk?
„De Barnsteenkamer. Vorig
jaar was ik in Rusland, in Sint
Petersburg. Daar vlak bij ligt
een plaatsje Tsarskoje Selo,
met het Catharina-paleis. De
ze kamer, die dus geheel uit
barnsteen is opgetrokken, is
tijdens de Tweede Wereldoor
log spoorloos verdwenen uit
dat paleis. Hoe is een raadsel.
Die kamer is nu volledig gere
construeerd, inclusief de
schilderijtjes die ook van
barnsteen zijn. Ze noemen het
wel het achtste wereldwon
der."
tekst: Herman Joustra
foto: Hielco Kuipers
Marinus van der Lubbe tijdens zijn proces in Duitsland in 1933.
Spaarnestad Fotoarchief
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: A Christmas Carol Event door
het Leiden English Choir o.l.v. Patrick
Pranger. M.m.v. Wendy Roobol (sopraan)
Rosalie Sloof (mezzo), Vera Kool (harp),
Chris Bragg (orgel) en leden van het
Leiderdorps Kamerorkest. Gehoord: 17/12,
Lutherse Kerk, Leiden. Nog te horen:
18/12, Oude Kerk, Voorburg.
Gezien de samenstelling van
het Leiden English Choir had
het voor de hand gelegen Brit-
tens 'A Ceremony of Carols' in
de oorspronkelijke zetting voor
alleen hoge stemmen te bren
gen. Het vrouwenaandeel is na
melijk nogal wat omvangrijker
en sterker. Het LEC zingt het in
een arrangement voor ge
mengd koor en het klinkt he
laas niet helemaal smetteloos.
De Procession in de eventjes al
leen met kaarsen sfeervol ver
lichte kerk begint desondanks
goed. Alleen, het koor lijkt met
elk deeltje iets onzekerder te
worden en dat verdraagt Britten
niet. De lastige triolen in 'There
is no Rose' vallen pas laat op de
goede plek, en de koorinzet van
'Balulalow' doet afbreuk aan de
recitativische inleiding van
Wendy Roobol, die met harpis
te Vera Kool juist zo'n prachtige
sfeer van belofte opbouwde.
Op dreef is het LEC in 'This litt
le Babe', dan voegen de heren
ook een stevige donkere toets
toe aan dit met oorlogsbeelden
overladen strijdlied, maar Brit-
tens 'Ceremony' krijgt over het
geheel niet die dwingende be
handeling die de wringende
harmoniek en de ingenieuze
ritmiek vraagt.
Veel beter gaat het met drie
moderne carols, ook weer op
oude teksten, waarbij het orgel
zo nu en dan voor wat peper
zorgt, en het koor het relatief
simpel houdt. De oververtegen
woordiging van vrouwenstem
men maakt de muziek dan
prettig licht, terwijl de mannen
er net genoeg warmte!
ven.
De ware, op het kitsch!
Engelse Kerstsfeer ont|
ter pas na de pauze a"
de bekende liederen 0
programma staan. Eeii
warmend lieve versie
leit dit kindeke' - in hef
'Here lies the little onej
simpel en direct en veif
lijk gemeend.
Ook 'Sweet was the sol
een betoverend dalenif
elijntje, krijgt precies d
doorzichtige sfeer diei
een wiegenlied. Op hef
is 'O come all ye faith
ginnend met voile en fl
harmonieën, maar onffl
door een al te opdringq
soulige solo van dirigel
ger. En de suikerzoete 1"
carols zijn bij het LECi!
waar in goede handen!
nadat het glazuur van jL
is gebarsten, is het fijn^
ook een puntig en hu
'Ding dong! merrily on|
gunnen.
voerendaal - In een kleurrijk gemeentehuis, zo
was de bedoeling, moest burgemeester Hub
Strous deze week afscheid nemen van de Lim
burgse gemeente Voerendaal. Speciaal voor de
gelegenheid was een kunstenaarsduo bereid ge
vonden twaalf kunstwerken ter beschikking te
stellen. Maar de scheidende Strous vond een
aantal werken 'te aanstootgevend'. Hij ergerde
zich dermate aan een drieluik met worstelaars,
dat hij de kunstenaars verzocht de doekf
halen. De kunstenaars besloten daarop
mee te nemen. Het drieluik, dat de titef
laar' draagt, toont enkele abstracte i
over elkaar heen buitelen of in eikaart
geld zijn. Met een beetje fantasie is er el
grafische voorstelling in te zien. En dal
scheidend burgemeester van Voeren!
handjes naast staan schudden.
