Met dood pater
familias Bernhard
valt bindend
element weg
ZATERDAG
11 DECEMBER
2004
De koninklijke familie bij het afscheid van Prins Bernhard, afgelopen zondag op
Soestdijk. Op de foto van links naar rechts: prins Friso, zijn echtgenote Mabel,
prins Jaime, prinses Carolina, prinses Margarita, prins Carlos, prinses Irene,
prins Constantijn, koningin Beatrix, gravin Eloise, prinses Laurentien, mr. Pieter
van Vollenhoven, prins Pieter-Christiaan, prinses Margriet, prinses Amalia,
prins Willem-Alexander, prinses Christina, prinses Maxima, Juliana (dochter
van Christina), prins Bernhard jr. (nauwelijks zichtbaar) met in zijn armen doch-
terje Isabella, prinses Annette met haar zoontje Samuel, prinses Marilène, prins
Floris en prins Maurits. Foto: ANP/Rick Nederstigt
Het zal na vandaag niet vaak meer gebeuren dat de koninklijke
familie voltallig bijeen is. Nu koningin Juliana en prins Bernhard
zijn overleden, is het bindende element verdwenen. Niet voor
iedereen is er straks nog een dringende reden om naar Nederland
te komen. Een familieportret bij het afscheid.
door Hans Jacobs
Bedroefd stond de koninklijke fa
milie zondag op het bordes van
paleis Soestdijk toen het lichaam
van prins Bernhard werd overgebracht
naar Den Haag. Ze waren er bijna alle
maal. De dochters, schoonzoon, kleinkin
deren met hun partners, en zelfs een aan
tal achterkleinkinderen van de patriarch.
Alleen de zoons van prinses Christina
ontbraken.
Ook zonder hen hadden zelfs trouwe af
nemers van de Oranjekalender nog een
hele puzzel aan het vinden van de juiste
namen bij alle prinsen en prinsessen. Het
was immers al zeventien jaar geleden dat
de Oranjes zich daar verzamelden voor
de gouden bruiloft van Juliana en Bern-
hard. In de tussentijd zijn al hun kleinkin
deren volwassen geworden, is een aantal
getrouwd en zijn anderen hun eigen weg
gegaan en uit beeld verdwenen.
Dat geldt bijvoorbeeld voor Bernardo en
Nicolas Guillermo, die er overigens in
Delft wel bij zullen zijn. „Ze leiden hun
eigen leven en kunnen niet steeds naar
Nederland komen", verklaarde een
woordvoerder eerder dit jaar hun absen
tie bij het huwelijk van Friso en de doop
van Amalia.
Ook bij andere gelegenheden - de millen-
niumreis naar India bijvoorbeeld, of het
huwelijk van Willem-Alexander - was de
familie niet compleet. Het ziet er naar uit
dat dit na vandaag eerder regel dan uit
zondering wordt. Misschien dat hooguit
het zilveren regeringsjubileum van konin
gin Beatrix in 2005 nog reden is voor een
reünie.
Koningin Juliana verzette zich tijdens
haar regering met hand en tand tegen een
tweedeling in haar familie, tussen A- en
B-prinsen. Die strijd is inmiddels verlo
ren, mede door de partnerkeuze van haar
dochters Beatrix, Irene, Margriet en
Christina. Binnen de koninklijke familie
zijn rangen en standen, bestaat een wir
war aan namen en titels en komen eigen
lijk alleen de kinderen van Beatrix regel
matig in de openbaarheid - het publici
teitsoffensief van prinses Margarita en
Edwin de Roy van Zuydewijn vorig jaar
even buiten beschouwing latend.
Kroon
De aandacht verschuift nu al langzaam
van Beatrix (66) naar haar oudste zoon
Willem-Alexander (37), schoondochter
Maxima en de net één jaar geworden
kleindochter Amalia. De koningin heeft
een paar jaar geleden duidelijk gemaakt
de kroon nog niet aan de wilgen te willen
hangen, mede om haar toekomstige op
volger nog een aantal zorgeloze jaren te
gunnen. Ook voor haar zelfwaren de ja
ren met Claus en hun opgroeiende gezin
op kasteel Drakensteyn de gelukkigste ja
ren.
Dat neemt niet weg dat Alexander zijn
moeder vaker zal bijstaan, dat ze samen
op reis zullen gaan, zodat Beatrix er na
het wegvallen van haar man en haar ou
ders niet alleen voorstaat. Haar tweede
zoon Friso (36) kan sinds zijn huwelijk dit
voorjaar, waarvoor het parlement geen
toestemming gaf, bij openbare taken niet
meer bijspringen.
De prins heeft nog wel een rol bij het
Prins Claus Fonds. Ook achter de scher
men spreken Friso en Mabel wel degelijk
mee. De baby die ze volgend jaar april
verwachten, valt buiten het koninklijk
huis. Die wordt graaf of gravin.
Constantijn (35) en Laurentien wonen en
werken in Brussel. Dat ze de voorbije ja
ren vaker op de voorgrond zijn getreden
dan voorheen, is geen opzet, zo verzekert
een paleiswoordvoerder. De prins is van
wege het Nederlandse EU-voorzitter
schap, dat eind deze maand afloopt, aan
getrokken als adviseur van het ministerie
van buitenlandse zaken. Hij moest dan
ook bij een paar bijeenkomsten opdra
ven, terwijl zijn vrouw veel werk maakte
van de strijd tegen analfabetisme. En sa
men zorgen ze voor de kinderen, Eloise
en Clausimir.
Irene
Irene ,(65) wil geen prinses meer worden
genoemd, maar deze dagen is de zus van
de koningin in de officiële mededelingen
van de Rijksvoorlichtingsdienst gewoon
weer Hare Koninklijke Hoogheid Prinses
Irene.
Irene kan haar veren niet geheel van zich
af schudden. De pogingen daartoe leve
ren niet alleen rond de uitvaart van haar
vader problemen op. In september stond
ze als Irene van Lip-
pe-Biesterfeld (de fa
milienaam van Bern
hard) op de sprekers
lijst van een bijeen
komst die werd bij
gewoond door ko
ningin Beatrix. Irene
begon haar toe
spraak dan ook met
Majesteit.
Ze woont in Wijk bij
Duurstede, geeft na haar scheiding in
1981 van prins Carlos Hugo van Bour-
bon-Parma onder andere natuurcolleges
en lezingen en schrijft boeken. Een deel
van het jaar woont ze op haar boerderij in
Zuid-Afrika. De banden van de koninklij
ke familie met haar ex-man zijn overigens
nooit verbroken.
„Toen ik ging scheiden van Irene, brach
ten de Oranjes de grootsheid op om dat
niet te zien als een scheiding met de ko
ninklijke familie. Onze wederzijdse affec
tie bleef', aldus de volgend jaar 75 wor
dende prins in een gesprek met het blad
Vorsten.
Drie van de vier kinderen van Irene heb
ben gekozen voor een internationale
loopbaan. Carlos jr (34) woont evenals
zijn vader in Brussel en houdt zich als on
dernemer onder andere bezig met het
opzetten van milieuvriendelijke produc
tieprocessen in heel Europa. Hij is ook
voorzitter van het Spaans, Portugees en
Ibero-Amerikaans Instituut, dat aan de
vooravond van het overlijden van Bern
hard nog een bijeenkomst hield op Soest
dijk.
Jaime (32) is als diplomaat werkzaam in
Afghanistan, waar hij als politiek adviseur
en conflictbemiddelaar is gestationeerd
bij de Nederlandse troepen. De tweeling
broer van Margarita wil verder in de di
plomatieke dienst. Hij hoopt na zijn tijd
in Afghanistan op een mooie post elders.
Bang is Jaime niet. Vorig jaar werkte hij
ook enige tijd in Irak en daarvoor was hij
op de Balkan en in Rwanda.
Zijn jongste zus Carolina (30) volgde het
afgelopen jaar in Oxford een postdoctora
le studie over asiel-, migratie- en vluchte
lingenvraagstukken, in aansluiting op
haar eerdere werk voor de VN in de Gaza-
strook en Eritrea. Vorige week nog sloot
ze zich aan bij het gezin van tante Beatrix
bij de uitreiking van de Prins Clausprijs,
waarbij asiel en migratie het hoofdthema
vormden.
Prinses Margarita was zondag voor het
eerst weer welkom in de familiekring. Ze
probeert in afwachting van haar schei
ding in Amsterdam een nieuw leven op te
bouwen. Vorige maand was ze nog op be
zoek geweest bij opa Bernhard, die ze er
eerder van beschuldigde haar huwelijk
kapot te willen maken.
Margriet en Pieter zijn stugge, koppige
volhouders en
doordouwers. Zo
heeft Margriet
(61) sinds 1961
nog geen Prins
jesdag overgesla
gen. Ook als
stand-in voor
oudste zus Bea
trix is de prinses
al bijna 25 jaar
geen moeite te
veel. Zij blijft in elk geval overal in het
land welzijnsinstellingen, zorgcentra en
ziekenhuizen bezoeken, naast haar werk
voor het Internationale Rode Kruis. Of ze
het ook altijd even leuk vindt, is een pa
leisgeheim.
Voor Pieter van Vollenhoven (65) komt
volgend jaar eindelijk zijn finest hour. Hij
wordt dan na een leven lang vechten en
lobbyen voorzitter van de nieuwe Onder
zoeksraad voor veiligheid, zo heeft het ka
binet vorige week vrijdag besloten. De
raad moet onderzoek gaan doen bij ram
pen, ernstige ongevallen en incidenten
als daaruit lering kan worden getrokken.
De vier Apeldoornse prinsen, die vrijwel
alleen op Koninginnedag naar buiten tre
den, blijven tot de troonswisseling lid van
het koninklijk huis.
Tenzij de nu nog ongehuwde Pieter-
Christiaan (32) en Floris (29) geen toe
stemming vragen of krijgen voor een hu
welijk. Beiden hebben al jaren een vrien
din, respectievelijk Anita van Eijk en Ai-
mée Söhngen.
Vorige week hebben die ook op Soestdijk
afscheid genomen van de zieke Bernhard,
met wie ze een paar keer in Italië vakantie
hebben gevierd. In juni zaten Anita en Ai-
mée ook in het familievak bij de doop van
Amalia. Over trouwplannen - Pieter-
Christiaan werkt bij de Koninklijke Mare-
De pater familias
van de Oranjes is
niet meer.
Foto: ANP
chaussee, Floris bij de rechtbank in Am
sterdam - is niets bekend.
De twee lopen daarmee achter op hun
oudere broers Maurits (36) en Bernhard
jr. (34). Maurits was in 1998 de eerste van
zijn generatie die in het huwelijk trad. De
populaire en sportieve prins werkt bij
Philips in Amersfoort, echtgenote Marilè
ne zit op het hoofdkantoor van Albert
Heijn in Zaandam.
Ze verwachten volgend jaar juni hun der
de kind, na Anna (3) en Lucas (2). In hun
achternaam wordt die van hun over
grootvader bewaard: van Lippe-Biester-
feld van Vollenhoven.
Bernhard jr, het kerstkind van de Oranjes
(hij is op 25 december geboren) en vrouw
Annette namen zondag hun twee kinde
ren mee naar Soestdijk: de in mei gebo
ren Samuel en de tweejarige Isabella. Er is
nog geen gelegenheid geweest hun zoon
te dopen. Bernhard is zelfstandig ICT-on-
dernemer, Annette werkt in de gehandi
captenzorg, als begeleidster op een
kuristwerkplaats. In afwijking van het
kroost van Maurits, heten de kinderen
van Bernhard gewoon Van Vollenhoven.
Christina
Prinses Christina (57) stond dit voorjaar
even in de schijnwerpers toen ze op de
begrafenis van haar moeder een lied
zong. In 1975 vroeg de zich tegenwoordig
Van Lippe-Biesterfeld noemende prinses
geen toestemming voor haar huwelijk
met de in Amerika woonachtige Cubaan
se banneling Jorge Guillermo. Daarmee
onderstreepte ze haar wens om verder
van koninklijke taken verschoond te blij
ven.
Christina woonde jaren in Amerika, ver
huisde in 1984 naar Nederland om na
haar echtscheiding in 1996 naar New
York terug te keren. Haar zoons Bernardo
(27) en Nicolas (25) gingen mee, dochter
Juliana (23) vergezelde haar bij de ko
ninklijke familie in ongenade gevallen
streng-katholieke vader naar Londen.
Daarmee verdwenen de kinderen uit
beeld, ook omdat ze niet altijd voor fami
liefeesten naar Nederland terugkomen.
Volgens de laatste gegevens studeert Ber
nardo in New York grafische vormgeving
en Nicolas in Los Angeles industriële
vormgeving.
Juliana is het enige kleinkind van Juliana
en Bernhard dat is geboren nó de troons
afstand. Toch heeft ook zij voor zondag al
een keer eerder op het beroemdste
bordes van Nederland gestaan, in 1987 bij
de gouden bruiloft van haar grootouders.
Daarna dook Juliana pas weer op als
bruidsmeisje bij het huwelijk van Willem-
Alexander. Op de cd met Broadwayliedjes
die haar moeder in 2002 uitbracht, zingt
de aan de kunstacademie studerende Ju
lie een liedje mee.
Achtergrond
Reportage
'Huil niet, ik kom
terug', waren zijn
laatste woorden
Overwinteraars
en jonge
avonturiers aan
Spaanse costa's
Wildwest
tussen de
Limburgse
heuvels
