Witte en zwarte scholen: mixen is zo makkelijk nie
LEIDEN REGIO
Titel komt als verrassing voor Jan Azier
Wat kan, wat mag en werkt het? Zeven gemeenten onder de loep genomen
'Herstelde' predikante
blijven zitten in pasto
H'öC 972
donderdag 9 DECEMBER
door Silvan Schoonhoven
katwijk aan zee - Ze moesten
de pastorie op 30 oktober
'veeg- en bezemschoon' ople
veren, had de centrale kerken
raad hen te kennen gegeven.
De dominees Van Vlastuin en
Vlietstra wonen echter nog on
gehinderd in hun ambtswonin
gen aan de Boulevard en de
Hogeweg. „Ze zijn halsstarrig",
zegt dominee B. Weegink van
de CK.
De twee predikanten moeten
hun pastorie verlaten omdat ze
niet zijn meegegaan in de Pro
testantse Kerk in Nederland
(PKN), die sinds 1 mei een feit
is. De 'bezwaarden' hebben
zich inmiddels verenigd in de
Hersteld Hervormde Kerk. Als
predikanten niet meegaan in de
kerkfusie, betekent dat volgens
de PKN dat ze uit hun ambt tre
den. Daarom krijgen Vlietstra
en Van Vlastuin geen salaris
meer en moesten ze een maand
geleden al uit hun ambtswo
ning. In mei hebben de domi
nees de rechter gevraagd een
stokje te steken voor de maatre
gelen. Dat kort geding hebben
ze verloren. De predikanten
stellen dat de uitspraak alleen
ging over het gebruik van kerk
gebouwen, niet over het ge
bruik van de ambtswoning.
Volgens predikant Weegink
hadden zijn voormalige colle
ga's beter de eer aan zichzelf
kunnen houden. „Zonder recht
of titel een pastorie bewonen
en van het vruchtgebruik profi
teren, dat kan niet. Ze nemen
daardoor ook een positie in die
anderen binnen de Hersteld
Hervormde Kerk óók niet inne
men. Ze hopen op de slachtof
ferrol en weigeren het ge-
sprekscircuit in te gaan dat
hiervoor staat. Ondertussen
denk ik dat er voldoend)
tensonrust bij hen aanv
waardoor ze toch niet
zitten. Ik hoop ook dat 1 r.
moed niet al te gerust is. J
Dominee Van Vlastuin s
oktober nog zijn boosht
de kwestie uit in de Her
Nieuwsbrief, het orgaan
hersteld hervormden. H
de zich 'opgejaagd als e N
wild' en verwijt de centi
kenraad dat die hem
enig invoelingsvermogen
opgedragen de ambtswo ij
ontruimen. Hij noemde
'verschrikkelijk onrecl 5
voelde 'een geestelijke ei
waardiging dat men zo oi
met de kerk die de Heq
land heeft gegeven'.
De centrale kerkenraad I
nog geen maatregelen v
de twee predikanten rui
dwang te laten vertrekki i
Weegink. „Zoals iedereeR
voelt, zijn daar geen c< he
plannen voor. De lai re
kerk zal daarover moet n
slissen. Dwang kan ook ra
zijn in brieven die duide di
taal zijn. Ze hebben waaitn
lijk geen zand in de ojtd
kunnen lezen wat er
Volgens hem moeten de eg
nees contact zoeken i
commissie voor bijz
zorg. Dat is het orgaan 'ei
PKN dat afspraken moet er
met de dominees en k< P
gers die niet meewilleirig
kerkfusie. „Maar dat wi IDi
ze halsstarrig. Ze hebto 1
hoge dunk en denken da en
enige voortzetting zijn
hervormde kerk, terwijl ie
voortzetting gelegen is sti
hervormde gemeente. 2 eri
den ook de eer aan ie
kunnen houden, maar 1 de
ben blijkbaar principf bo
voor ons niet helder zijn 'ld
pd
tc
door Rody van der Pols
leiden - Witte en zwarte scholen: ie
dereen wil er graag vanaf. Maar hoe?
Onderwijswethouder Hessing over
weegt een fusie van een aantal basis
scholen in Leiden om zo allochtone en
autochtone leerlingen te kunnen
spreiden. Wat hebben andere ge
meenten al voor oplossingen gepro
beerd? En waren ze succesvol?
Juridisch gezien is het helema.al niet
zo eenvoudig om leerlingen n aar ei
gen inzicht over scholen te spreiden.
In de grondwet is namelijk va stge
legd dat ouders zelf een basis school
voor hun kind mogen kiezen. Dit is
de zogenoemde 'vrije keuze v an on
derwijs'. Ouders kunnen nien wor
den gedwongen hun kind na. ar een
andere school te sturen dan de
school die zij zelf hebben uitgeko
zen.
Daarnaast mogen scholen leerlingen
niet weigeren op basis van iliun etni
citeit, aangezien dit in strijd is met
artikel 1 uit de Grondwet, clie discri
minatie verbiedt. Wel is het zo dat
bijzondere scholen - zoals protes
tants-christelijke of kathol ieke - leer
lingen kunnen weigeren als zij de
'grondslag van de school iiiet onder
schrijven'. Dit geldt niet voor open
bare basisscholen, die in de praktijk
dan ook vaker 'verzwartein' dan bij
zondere scholen.
Dit alles maakt het uiterst moeilijk
om de vorming van zwar te en witte
scholen tegen te gaan. A'lleen maat
regelen op basis van vrij willige me
dewerking van zowel de ouders óls
de scholen zijn mogelijl.c Dat er nog
wel eens tegengestelde belangen
zijn, maakt het er niet makkelijker
op. Een inventaris van de uitgepro
beerde oplossingen én de resultaten.
Gouda:
Betaald busvervoer
Aanpak: Waarschijnlijk de eerste
Nederlandse gemeen te die een
spreidingsbeleid invoerde. Vanaf
1981 werden afsprak en gemaakt met
basisscholen over de percentages op
te nemen allochtone: leerlingen: 15
procent voor het bijzonder onder
wijs en 25 procent voor het open
baar onderwijs. Zodra een school
het afgesproken percentage had be
reikt, mocht worden doorverwezen
naaf een andere. Vervoer naar scho
len buiten de wijk en overblijven,
werden door de gemeente vergoed.
Resultaat: Het aantal zwarte scholen
bleef beperkt tot twee. Toch werd
het spreidingsbeleid in 1997 afge
schaft. Vooral dedlochtone bevol
kingsgroep voelde zich gediscrimi
neerd, omdat zij vaker een school
buiten de wijk moesten kiezen dan
autochtone oude rs. Als oplossing
werd een verhog ing van het percen
tage op te nemen allochtone leerlin
een afspiegeling van de wijk.
niet wil zeggen dat de zwarte 11
len zijn verdwenen, aangeziei
percentage allochtone tónden i
sommige wijken bijzonder ho c
Wel leidt deze aanpak tot het| I
mei met adressen door autocl
ouders die op die manier hun
toch naar de school van hun 1
willen doen. Onder meer de V
pleit voor het investeren in be
derwijs, in plaats van het stre\
naar spreiding.
Rotterdam:
Twee wachtlijsten
Aanpak: Rotterdam heeft een
riment aangekondigd met tw<
wachtlijsten, één voor allochti
leerlingen, één voor autochto j
lingen. De bedoeling is dat scl
een afspiegeling van de wijk 1
Resultaat: Niet bekend, het e: j
ment moet nog van start gaan
Tweede Kamer heeft positief j
geerd op het initiatief. Zolang
gels voor groepen gelden en n
voor individuele gevallen is ei1
sprake van discriminatie, oor<
ai-
En Leiden...
Een fusie?
Aanpak: Een van de oplossinj
onderwijswethouder Hessing (f
weegt, is het koppelen van wil
zwarte basisscholen. Daarmef
het mogelijk om kinderen te sn
den over verschillende vestigi
Uitgangspunt daarbij is dat di
menstelling van de schoolpofB
een afspiegeling vormt van de f
Zodoende moet de 'witte vluc
voorbeeld vanuit Leiden-Zuid
naar scholen in Voorschoten i
Burgemeester- en Professorei
worden tegengegaan. Daarna
Leiden een consulent inzettei11
ouders voorlicht over de onde
keuze. Dit experiment gaat va
zodra de Brede School in Leidl'
Noord klaar. Als het succesvo 5'
wordt het ook in de rest van dkl
ingevoerd.
Resultaat: Dat staat nog te be j"
Het voordeel van een fusie va
len is dat het een juridische b
biedt om kinderen te spreidei
verschillende vestigingen, zoiB
dat er een conflict met de vriji.
van onderwijs ontstaat. Wel is
medewerking van de scholen
En het is nog maar de vraag o
len hun zelfstandigheid willei
ven.
De gemeenteraad buigt zich ii
commissievergadering van 21
cember over deze kwestie. u]
Gebruikte bronnen j"
'Het basisonderwijs zwartwit l
ken' van het wetenschappelijk
reau van GroenLinks.
SP-nota: 'Gemeentelijk inschri
voor integratie op basisscholei
2004). J
jze
Een consulent
moet in Leiden-
Noord ouders
gaan adviseren
over de school
keuze. Daar
door zou de
Viersprong
meer allochto
ne leerlingen
moeten krijgen.
Archieffoto:
Mark Lamers
informatie voorzien over de verschil
lende scholen. Daarbij wordt bena
drukt dat een zwarte school zeker
geen slechte school is. Citaat uit een
brochure: 'Op een kleurrijke school
kan uw kind veel leren'.
Resultaat: Moeizame start. Zo wil
den twee van de vier zwarte scholen
aanvankelijk niet meewerken, omdat
zij bang waren dat er voor de gewei
gerde allochtone leerlingen geen au
tochtone leerlingen in de plaats zou
den komen. Na drie jaar is een lichte
verbetering opgetreden. In enkele
wijken hebben scholen inmiddels af
spraken gemaakt over het toelaten
van leerlingen.
zend tegenover ingrijpen door de ge
meente uit angst voor identiteitsver
lies, maar inmiddels is er een jaar
lijks directeurenoverleg waarop af
spraken worden gemaakt over toela
tingsbeleid. Scholen benadrukken
niet langer hun 'kleur', maar concur
reren op basis van onderwijskundige
inzichten.
Resultaat: Succesvol. Het aandeel
allochtonen op de aanvankelijk vol
ledig zwarte school is zestig procent.
Allochtone leerlingen gaan ook naar
bijzondere scholen. Een van de suc
cesfactoren is het niet-verplichtende
karakter van de maatregelen, vol
gens de wethouder.
Wisch: Amsterdam:
Eerlijk concurreren Sjoemelen met adressen
Aanpak: Eind jaren tachtig bleek in
deze Achterhoekse plattelandsge
meente één school volledig 'ver-
zwart' te zijn, terwijl alle andere
scholen helemaal wit waren. Aan
vankelijk stonden de scholen afwij-
Aanpak: Sinds 2000 moeten kinde
ren in Amsterdam binnen hun eigen
postcodegebied een school zoeken,
waarmee vooral de 'witte vlucht' tot
staan moet worden gebracht.
Resultaat: Scholen vormen meer
Jan Azier is Nederlands kampioen onderwaterfotografie. „Ik moet eerlijk zeggen: dat had ik niet ver
wacht," Foto Taco van der Eb
schrijven zich in en krijgen dan
een fotorolletje en een wed
strijdnummer. Daarna ben je
vrij om een eigen duiklocatie in
het Grevelingenmeer of de
Oosterschelde te zoeken. Om
half vijf moet je je rolletje weer
inleveren. De eerste foto moet
van je wedstrijdnummer zijn.
Op die manier kan er geen
«F
fraude worden gepleegd."
Het aardige van deze opzet is
dat iedereen zijn foto's onder
gelijke weers- en wateromstan
digheden maakt. „Dan kun je
foto's ook vergelijken. Maar als
je naar mijn winnende foto
kijkt en die naast foto's legt die
bijvoorbeeld onder ideale om
standigheden in de Rode Zee
zijn gemaakt, heb je eigenlijk
geen vergelijk."
De opdracht die de fotografen
meekrijgen is vierledig: „Je
moet een groothoekfoto zon
der model, een groothoekfoto
met model, een close-up en
een visportret maken. Mijn
vrouw is al sinds jaar en dag
ook mijn vaste duikpartner,
m'n buddy. Zij treedt op als
model in mijn foto's. Het is be
langrijk dat je daar iemand
voor neemt die weet hoe de
onderwaterfotografie werkt.
Mijn vrouw weet precies hoe ze
onder water moet kijken."
In de categorie visportretten
sleepte Azier de eerste prijs in
de wacht. „Ik zag een hele
mooie donderpad, waar ik een
foto van heb gemaakt. Maar
dat alleen is natuurlijk niet ge
noeg om Nederlands kampi
oen mee te worden. Maar over
all wist ik ook de meeste pun
ten in de wacht te slepen. En
dat leverde mij uiteindelijk de
titel op."
De prijs die hoort bij het kam
pioenschap is, hoe kan het ook
anders, een duikreis naar
Egypte. Voor één persoon.
„Maar ik neem m'n vrouw na
tuurlijk mee. Geen duik trip
zonder m'n vaste buddy."
Warenmarkt digitaal
De Leidse warenmarkt heeft
een nationale primeur. Om het
jagen op koopjes te vergemak
kelijken, kunnen bezoekers van
de markt de aanbiedingen na
melijk nalezen op www.markt-
vandaag.nL Daarnaast staat er
op deze internetsite een platte
grond waar deze aanbiedingen
te koop zijn en leuke weetjes
over de markt. En voor wie
geen computer heeft, worden
de aanbiedingen ook op een
folder gezet die elke zaterdag
rond de markt wordt uitge
deeld.
Timoteus Waarsenburg
Eric-Jan Berendsen
gen voorgesteld, maar dat stuitte op
weerstand van vooral gereformeerde
scholen.
Tiel:
Dreigende rechtszaken
Aanpak: In Tiel werd in 1993 een
convenant gesloten tussen de ge
meente en schoolbesturen waarin
per wijk werd vastgesteld hoe hoog
het percentage allochtone kinderen
per groep mocht zijn. Zodra dat per
centage werd overschreden, moch
ten allochtone ouders geadviseerd
worden hun kind bij een andere
school in de wijk aan te melden. Het
bleef nadrukkelijk bij een advies.
Resultaat: Ook hier maakte een aan
tal allochtone ouders bezwaar tegen
de grote afstand tot de school die
hen geadviseerd werd. Bovendien
verweten zij de gemeente niets te
doen aan de 'witte vlucht'. Zij dreig
den met rechtszaken, waarna de ge
meente voor een andere aanpak
koos: voorlichting door consulenten.
De aanpak leidde tot een evenwich
tiger verdeling van allochtone leer
lingen over de verschillende scholen.
Toch kwamen er ook meer zwarte
scholen bij.
Zaanstad:
Centraal meldpunt
Aanpak: Sinds 1996 streeft de ge
meente ernaar dat scholen qua leer
lingensamenstelling een afspiegeling
vormen van de wijk. Daarbij speelt
een 'centraal meldpunt' een belang
rijke rol, dat onder meer verant
woordelijk is voor voorlichting. Ou
ders kunnen hun kind pas inschrij
ven na het bezoeken van een infor
matiebijeenkomst. Ook wordt ge
tracht autochtone ouders groepsge
wijs 'over te halen' hun kinderen
naar een zwarte school te doen, zo
dat deze weer 'gemengd' raken. Ook
organiseren de scholen open dagen.
Het centraal meldpunt controleert of
scholen zich aan de afgesproken
percentages houden.
Resultaat: Het opheffen van de
scheiding tussen witte en zwarte
scholen is niet waargemaakt. Maar
de 'witte vlucht' is tot staan gebracht
en de segregatie is niet enorm toege
nomen. Ouders lijken een bewustere
schoolkeuze te maken als gevolg van
de verplichte voorlichtingsbijeen
komsten.
Amersfoort:
'Kleurrijke school'
Aanpak: Gemeente en scholen heb
ben hier in 1999 afgesproken dat het
percentage allochtone leerlingen per
school moét toegroeien naar het
percentage'allochtone kinderen in
de wijk. Bij zwarte scholen kan dit
leiden tot een stop voor allochtone
leerlingen. Maar ook het omgekeer
de komt vóór: op een witte school
die witter is dan haar omgeving wor
den geen autochtone leerlingen
meer aangenomen. Daarnaast moe
ten bijeenkomsten, folders en open
dagen ouders van 'genuanceerde'
Leiden is een Nederlands kam
pioen rijker. Zijn naam: Jan
Azier. Zijn discipline: onderwa-
terfotografi'c:. „Ik deed dit jaar
voor het eerst mee. En meteen
Nederlands kampioen. Ik moet
eerlijk zeggen: dat had ik niet
verwacht.'
Tan Azier, in het dagelijks leven
ambtenaur bij de gemeente Al
kemade, begon zo'n twaalf jaar
geleden met duiken. „De kin
deren wuren toen wat ouder en
mijn vrc-uw en ik wilden graag
leren duiiken. We zijn toen lid
geworden van een Haagse
duikvereniging, Amfibius", ver
telt Azinr. En omdat fotografe
ren 'op het droge' al een geliefd
tijdverdrijf was, schafte hij di
rect een waterdicht huis voor
zijn camera aan.
„Met onderwaterfotografie ben
ik ongeveer tien jaar terug be
gonnen. Voordat je in die tak
van sport een beetje niveau
hebt, ben je echt jaren verder.
Dit jaar heb ik voor het eerst
meegedaan aan het Neder
lands kampioenschap. Het fo
tograferen onder water is echt
niet te vergelijken met fotogra
fie boven water."
Hoewel deelname aan het Ne
derlands kampioenschap voor
iedereen met een duikbrevet
mogelijk is, doen in de praktijk
alleen de beste onderwaterfo
tografen van het land mee. „Ik
schat dat het er dit jaar zo'n
veertig of vijftig waren", zegt
Azier.
„De wedstrijd was op zondag
26 september. Alle deelnemers
Onder redactie van
Timoteus Waarsenburg en Eric-Jan Berendsen
TELEFOON 0 71 - 53 56 424
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de
Breestraat ligt is het symbolische
middelpunt van de stad.
