Pavarotti gaat met pensioen
KUNST CULTUUR
En hoe gaat het nu dan verdermet die cabaretprijs op zak?
Modderfokkers
R5
r
Licht en ruimte in meesterlijk Weihnachts-Oratorium
Beroemde Italiaanse tenor nog eenmaal op toernee
Kersjes:
geliefd bij
publiek én
musici
m Hanks in
Vinci Code
vrijdag 3 DECEMBER 2004
'uziekkrant Oor
maandblad
angeles - De Amerikaanse
Tom Hanks krijgt een rol
film naar het boek 'The
Vinci Code' van Dan Brown.
speelt de rol van Robert
gdon, de Harvardprofessor
een moderne speurtocht
t naar de Heilige Graal,
verhaal is een thriller vol
eende geheimen over de
stelijke kerk. De film wordt
egisseerd door Ron Howard,
beroemd werd met 'A Beau-
1 Mind'. Het is de bedoeling
de film op 19 mei 2006 in
ilatie gaat. Het boek The Da
ci Code, ook vertaald in het
derlands, staat al meer dan
jaar op de Amerikaanse
tsellerslijsten. In de hele we-
zijn inmiddels zo'n twintig
noen exemplaren verkocht.
Krvan 300.000 in Nederland.
s n
terdam - Muziekkrant Oor
t vanaf januari 2005 verder
maandblad. Het nu nog
ewekelijks verschijnende
wordt dan dubbel zo dik
zal meer de diepte in gaan.
ifdredacteur Mark van
aik geeft aan dat het niet om
bezuiniging gaat. Het blad
dt veel dikker met zo'n 130
ina's. „Onderzoek wees uit
er niet zo'n behoefte was
iedere twee weken een
d. Met het dikke maandblad
ben we bovendien ruimte
r grotere verhalen en kun-
we meer de diepte in."
itheby's veilt
izittingen JFK
york - Het Amerikaanse
inghuis Sotheby's veilt meu-
i, kunst, privé-foto's en an-
2 bezittingen uit de nalaten
ap van de vermoorde Ame-
lanse president John F. Ken-
zijn vrouw Jacqueline
later trouwde met scheeps-
gnaat Onassis. De meer dan
voorwerpen worden van 15
17 februari geveild. De op-
ngst van naar verwachting
er dan 1 miljoen dollar zal
goede komen aan de John
Kennedy bibliotheek in Bos-
Kennedy en zijn vrouw be-
;n vijf compleet gemeubi-
de huizen en woningen in
Verenigde Staten.
>man Truman
ipote duikt op
v vork - De eerste roman
de Amerikaanse schrijver
man Capote, die nooit is ge-
>liceerd en als verloren werd
chouwd, is teruggevonden,
ïdaag gaat het boek met de
I 'Summer Crossing' onder
hamer bij Sotheby's in New
k. De roman zat in een oude
3>s met foto's en documenten
de schrijver in 1966 weg had
laan. De doos werd meege-
nen door een man die op
toenmalige huis in New
Jk paste. Capote vertrok naar
itserland om te schrijven aan
meesterwerk 'In Cold
od' en vergat later zijn eer-
al"^
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Weihnachts-Oratorium van J.S.
Bach door het Amsterdam Baroque
Orchestra Choir o.l.v. Ton Koopman.
Solisten: Jörg Dürmüller (evangelist),
Johanette Zomer, Bogna Bartosz en
Klaus Mertens. Gehoord: 2/12,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
In de eerste maten moet er heel
even een boze geest verjaagd
worden, maar dan vinden het
Amsterdam Baroque Orchestra
Choir hun vorm, om die de
hele avond niet meer te verlie
zen. Het koor verrukkelijk warm
en helder zingend, met een
wervelende dynamiek, fantas
tisch articulerend en fraserend;
het orkest subliem en genuan
ceerd, met groot gevoel voor
dramatiek en steeds zo dansant
mogelijk. Zij zijn de pijlers
waarop Ton Koopman zijn
Weihnachts-Oratorium bouwt.
Hij beperkt zich tot de eerste
drie cantates en de laatste: de
geboorte, de verkondiging van
de engelen en de aanbidding
van de herders en de drie ko
ningen. En vooral de tweede
cantate zet Koopman meester
lijk naar zijn hand.
In het eerste deel valt de sa
menzang 'Er ist auf Erden kom
men arm' van de koor-sopra
nen en bas Klaus Mertens op:
het ultra-strakke, precieze aan
deel van de sopranen wordt
doorsneden door de expressie
ve, diep en warm contrasteren
de basstem. Bij de daaropvol
gende bas-aria 'Grosser Herr, o
starker König', begint het orkest
verbijsterend te swingen.
De Sinfonia waarmee de twee
de cantate begint, is onover
troffen. Heel elegant en wellui
dend laat Koopman het kleine
orkest bloeien, houdt de strij
kers meest klein en strak, laat
de kleur komen van de houtbla
zers en het effect is overweldi
gend mooi. Verrassend is ook
de tenor-aria 'Frohe Hirten, eilt
ach eilet', waarin Jörg Dürmül
ler alle hondsmoeilijke haaltjes
tot heuse versieringen weet te
transformeren op een bijna
hippe begeleiding van traverso,
luit en geplukte cello. Heel bij
zonder is verder de manier
waarop Koopman de choralen
verhindert te slepen: het orkest
accentueert de ene tel, het koor
de andere, en daardoor maakt
hij de statigheid lichtvoetig,
komt er licht en ruimte in.
Na de pauze, in het derde en
zesde deel, is er minder plaats
voor dit soort interpretatieve
verrassingen, maar ontstaat er
wel meer ruimte voor het ver
haal. Vooral Johanette Zomer
raakt dan op dreef, in een reci
tatief waarin ze de bas als Hero
des hoogst dramatisch uit
scheldt, en in de daaropvolgen
de aria, waarin haar expressie
mooi afsteekt bij de zoetvloei
ende tussenspelen.
Maar de hoofdrol blijft voor
koor en orkest. Zij maken deze
uitvoering memorabel.
modena - De beroemde Italiaan
se tenor Luciano Pavarotti, wiens
carrière op de grote podia van de
wereld meer dan veertig jaar
heeft geduurd, houdt op met op
treden na een internationale af-
scheidstoernee langs meer dan
veertig grote steden. Hij maakte
duidelijk dat die toernee veel
langer dan een jaar gaat duren
en dat die waarschijnlijk nog
niet afgelopen is als hij volgend
jaar oktober zeventig wordt.
„De toemee is lang, maar ik
treed niet als een rockster
avond na avond op. Ik doe een
maximum van twee of drie con
certen in de maand." Waar zijn
laatste optreden is, weet Pava
rotti niet. „Als het afgelopen is,
ben ik klaar."
Welke aria hij aan het slot van
zijn laatste concert zal zingen,
weet hij ook nog niet. „Als je
eindigt zoals je begonnen bent,
zou ik zeggen: La Bohème. Dat
is mijn eerste liefde. Maar je
hebt ook Nessim Dorma, dat
bijna een handelsmerk is. Ik
had veel geluk in mijn leven. Ik
koos altijd meesterwerken uit."
Van de zanger zijn meer dan
honderd miljoen albums ver
kocht en daarmee is hij de suc
cesvolste artiest in de geschie
denis van de geluidsopname.
Hij wil echter graag dat de
mensen zich hem herinneren
als een serieuze operazanger.
Dat sommige critici zeggen dat
zijn stem achteruit is gegaan,
kan de zanger niet zo schelen:
„Ik vind dat mijn stem net zo
fris is als vroeger, met iets meer,
iets minder."
Het enige waarvan hij echt spijt
heeft „is als ik mijzelf in de
spiegel bekijk". „Het is geen ge
heim dat ik van eten hou. Het is
een passie, maar ik was te veel
uitgedijd. Nu heb ik het dank zij
mijn vrouw Nicoletta meer on
der controle." Ook vindt hij het
wel jammer dat hij nooit met
Maria Callas heeft gezongen.
Luciano Pavarotti zet er na veertig jaar een punt achter. Niemand verkocht meer 'geluid' dan de Italiaan
se tenor. Foto: Reuters
Pavarotti trouwde met Nicolet
ta, die dertig jaar jonger is dan
hij, na de scheiding van zijn
eerste echtgenote, met wie hij
37 jaar getrouwd was. Hun ap
partement ligt bezaaid met
speelgoed van hun een jaar ou
de dochter Alice. De zanger
zegt dat hij als stopverf in de
handen van het meisje is. „Ik
ben haar slaaf."
Over het cynische boek dat rijn
voormalige manager Herbert
Breslin over hem heeft geschre
ven en waarin deze Luciano Pa
varotti afschildert als een lui
aard, een vadsige slokop en een
verwend kind met een reeks
minnaressen, zegt de tenor: „Ze
zeggen dat hij een boek heeft
geschreven. Ik weet niet waar
om hij een boek heeft geschre
ven. Dat moet je aan hem vra
gen."
vervolg van voorpagina
rijswuk/anp - De dirigenten
foyer van het Concertgebouw
in Amsterdam is aan hem opge
dragen, want Anton Kersjes be
taalde 0,7 miljoen euro voor de
renovatie ervan. Behalve als be
langenbehartiger van de kun
sten was oud-dirigent Kersjes
de laatste jaren actief als bege
leider van jong talent In 1991
hield hij het op 67-jarige leeftijd
voor gezien als dirigent.
Kersjes werd bekend en geliefd
maar nooit echt beroemd als
dirigent van het Amsterdams
Philharmonisch Orkest dat later
opging in het Nederlands Phil
harmonisch Orkest en dat naast
het Concertgebouworkest in
het Concertgebouw moest spe
len. „Wij moeten tien keer beter
spelen dan het Concertge
bouworkest, wil men zeggen:
goh, wat een aardig strijkje",
knorde Kersjes daar eens over.
Zijn humeur leed er niet echt
onder. Hij werd op handen ge
dragen door het publiek én
door zijn orkesten, want Kersjes
zat ondanks rijn kunnen niet in
een ivoren toren. Een celliste:
„Hij was niet een dirigent tegen
wie je opkeek. Maar hij was wel
een man die het orkest door
rijn enthousiasme boven zich
zelf kon uittillen."
De muzikale loopbaan van
Kersjes begon al een beetje op
7-jarige leeftijd, toen hij door
een oudere broer werd meege
sleept naar een concert in rijn
geboortestad Arnhem. De klei
ne Anton was meteen verkocht.
Hij oefende meteen na rijn eer
ste concertbezoek thuis voor de
spiegel met een breinaald, vond
het er prima uitzien en nam om
te beginnen vioolles op de
plaatselijke muziekschool. Zijn
eerste beroepsmatige stappen
zette hij als violist bij het Gel
ders Orkest.
De oorlog stuurde alles in de
war en na de bevrijding was
Kersjes blij dat hij een goede
baan als violist en dirigent bij
orkest van Tuschinski in Am
sterdam kon krijgen. In '53
volgde een aanbieding om diri
gent te worden bij het zoge
noemde Kunstmaandorkest,
het latere Amsterdams Philhar
monisch/Nederlands Philhar
monisch. Kersjes dirigeerde
verschillende keren ook het Ko
ninklijk Concertgebouworkest.
Na rijn eigen carrière was hij
nauw betrokken bij de ontwik
keling van jong muzikaal talent.
Samen met zijn vrouw Mar-
greet van de Groenekan richtte
hij in 1994 een fonds op dat ta
lentvolle musici financieel sti
muleert. Het Kersjes van de
Groenekan Fonds reikt jaarlijks
deze geldprijzen uit. Ook na
rijn dood zal deze traditie wor
den voortgezet.
NOODZAKELIJK KWAAD
JAN RIJSDAM
Ali B is, volgens zijn website,
op dit moment zo heet als een
chilipeper in een golfplaten
schapenhut op het Atlasge
bergte rond het middaguur. De
rapper van Marokkaanse
komaf is bijna niet van de tv af
te slaan, stond samen met
Marco Borsato in een afgela
den Kuip en op de eerste plaats
van de hitparade, én heeft
sinds kort een eigen theater
show waarmee hij, vorige
week nog in Leiden, volle zalen
trekt. Kortom:
Ali B is zo'n
beetje de knuf
fel-Marokkaan
van Nederland.
En dat wil wat
zeggen in een
tijd dat de me
dia ook bol
staan van het
signalement
van Moham
med B.
Maar Ali B is
dan ook een
aardige Marok
kaan. Zo eentje
die oude
vrouwtjes de
straat helpt
oversteken, 'en
dan mogen ze hun tas gewoon
houden'. Ali B is ook een ge
weldige entertainer die laat
zien dat rappen en stand-up
comedy goed samen gaan. Met
een stevig portie zelfspot vertelt
en rapt hij over het leven van
de straat, over de problemen
die allochtonen tegenkomen
bij het solliciteren, over dat ze
geweigerd worden bij discothe
ken. Hij gaat ook lastige on
derwerpen als de louche prak
tijken van Marokkanen of de
moord op Theo van Gogh niet
uit de weg. Ik heb lange tijd
niet zo'n leuke, betrokken ca
baretier gezien.
Wat ik maar wil zeggen: Ali B
is heel anders dan Amerikaan
se rappers als 50 Cent en Emi
nem die, behangen met dikke
gouden kettingen en omringd
door hitsige slettenbakken,
niet veel verder komen dan
'modderfokker' hier en 'fuck
the police' daar. Al is dat na
tuurlijk heel normaal tussen
de blonde snollenpop en platte
reality-soaps op MTV en de
andere muziekzenders. Laatst
dacht ik: stel je voor dat je een
paar kinderen hebt op te voe
den. Het zal niet meevallen om
ze nog een beetje kennis van
fatsoenlijke muziek bij te bren
gen. Vechten tegen de bierkaai
is dat. Volgens sommigen was
Penney de Jager destijds al de
duivel in jarretels, maar dat
was moeder Teresa vergeleken
met de videoclips, zeg maar de
mini-softpornofïlmjes, van nu.
Gelukkig kun je je kinderen
nog naar de muziekschool la
ten gaan, zult u denken. Tja,
behalve als u in Leiderdorp
woont. Want na jaren bakke
leien hebben de collegepartijen
CDA, PvdA en GroenLinks be
sloten de Leiderdorpse mu
ziekschool Rijnakkoord op te
heffen. GroenLinks-cultuur-
wethouder MacGillavry waag
de het zelfs zijn bewondering
uit te spreken voor zijn fractie
omdat die zo'n moeilijke be
slissing had durven nemen.
Dat is heel andere taal dan de
fractievoorzitter van Groen
Links, Femke Halsema, vorige
week in de Tweede Kamer
sprak. Die zei over de kortin
gen op de kunstbegroting dat
het 'gewoon
slecht beleid is,
visieloos en wei
nig toekomstge
richt'. Woorden
die mij ook uit
stekend van toe
passing lijken op
het afbraakbe
leid van de
GroenLinks- wet
houder in Lei
derdorp.
Nog bonter dan
de wethouder
maakte WD-
burgemeester
Zonnevylle het
na een protest
advertentie van
medewerkers van
de muziekschool Een tekening
van een dolk gezet in muziek
noten en het woord 'doodsteek'
bevielen de burgemeester niet.
Dat zou niet passen 'in deze
ontivrichte samenleving. Zon
nevylle liet de medewerkers
van de school weten dat zij
'geen betrokken burgers zijn'
en dat een dergelijke tekening
en woordgebruik 'niet bijdra
gen aan initiatieven om de
rust en veiligheid voor de bur
gers zeker te stellen
Ik vroeg me af of Zonnevylle
zo'n brief ook aan zijn partij
genoot Zalm in Den Haag
heeft geschreven toen die zei
dat het oorlog" was. En heel
even dacht ik nog dat de brief
gericht was aan een zooitje
voetbalhooligans. Maar nee,
de trap na, van de burgerva
der, was echt bedoeld voor de
medewerkers van de muziek
school en daarmee voor de 550
leerlingen en hun ouders. Je
moet maar durven: om docen
ten en ouders die zo verant
woordelijk omspringen met
hun opvoedende taak dat ze
kinderen fatsoenlijk muziek
onderwijs bijbrengen, toe te
voegen dat ze geen betrokken
burgers zijn. Het is eigenlijk te
schandelijk voor woorden.
In deze krant verklaarde een
personeelslid van de muziek
school nog alleen maar hui
lende leerlingen en verontruste
ouders aan haar bureau te
krijgen met de vraag: „Hoe nu
verder? Waar moet mijn kind
heen? Niemand die het weet.
Nou, burgemeester Zonnevylle
weet het vast wel: meer MTV
kijken en allemaal rappen op
z'n Amerikaans, modderfok
kers. Daar krijg je vast heel be
trokken burgers van.
>r Ruud Buurman
iecht - De Utrechtse comedi-
1 Anuar Aoulad Abdelkrim
y. n zaterdag in Rotterdam het
Hï dste cabaretfestival van Ne-
■I land, Cameretten. Anuar,
A 1 26 februari 1976, zag vier
err geleden een voorstelling
Najib Amhali, net als hij
Marokkaanse komaf, en
it direct: dót wil ik ook.
larom deed je als stand-up
nedian mee aan een cabaret-
tival? Er zijn toch ook stand
■comedy festivals?
wilde meedoen aan een van
grootste festivals van Neder-
d. Zo'n prijs geeft je toegang
de grotere theaters en dót
c ik. En het geeft je naamsbe-
idheid, dacht ik. Nou, dat
pt, ik ben de laatste dagen
gebeld door kranten, radio
tv, Barend en Van Dorp."
7 bar cabaret vereist andere dis
ables dan stand up comedy.
dat hebben ze me in de
Jrrondes van Cameretten
p wel duidelijk gemaakt. Ik
mijn stijl moeten aanpas-
tijdens workshops en met
ilp van een regisseur. Niet
:n maar een half uur achter
n microfoon de ene na de an-
re grap de zaal in roepen,
V lar meer theatrale elementen
n brengen. En niet zo snel
aten, van de hak op de tak,
aar rustiger en met een lijn in
programma. Dat lukte aar-
geloof ik. Anders win je
n festival niet. Alleen zal ik
loit muzikaal worden."
it is je stijl?
ben niet zo actueel. Mij zul
geen harde grappen horen
iken over wat er de laatste
Anuar Aoulad Abdelkrim: „Ik heb mijn stijl moeten aanpassen tijdens
workshops en met behulp van een regisseur." Foto: GPD
tijd aan de hand is in Neder
land. Ik ben van Marokkaanse
afkomst, maar in Utrecht gebo
ren en getogen, ik mag me dan
wel Marokkaans voelen, ik bén
Nederlander. Mijn programma
is eigenlijk meer persoonlijk.
Met als thema wel vaak de kloof
tussen de eerste, tweede en
derde generatie allochtonen.
Het grote nieuws is niet echt
mijn stijl."
Wie zijn je voorbeelden?
„Ik heb Culturele Maatschap
pelijke Vorming gestudeerd en
ik kwam toen een keer terecht
bij een voorstelling van Najib
Amhali. Prachtig vond ik het...
dat iemand dót kon. Ik ben
door hem geïnspireerd, maar
dat heeft niets te maken met
het feit dat hij ook van Marok
kaanse afkomst is. Na afloop
sprak ik hem en hij zei: als je
het ook wilt, moet je zoveel mo
gelijk gaan optreden in bijvoor
beeld comedyclubs. Vier jaar
geleden klom ik doodnerveus
op een podium in het Amster
damse Toomler. Ik moest en
zou het doen. Ik had een paar
grappen, maar de mensen ble
ven maar keihard lachen. Ik
dacht dat het gewoon een open
podium was, maar 't bleek een
auditie-avond te rijn. Na afloop
hoorde ik dat ik was aangeno
men."
En hoe gaat het nu verder met
zo'n prijs op zak?
„Ik ben nu bijna drie jaar ver
bonden aan het Comedy Café
in Amsterdam en toer door het
land met A Night Of Comedy,
een theaterprogramma vol
stand-up comedians. Ik schrijf
daarnaast teksten voor het tv-
programma Raymann is Laat.
Ik moet nu heel hard gaan wer
ken aan mijn eigen theater
show. Dat half uur van Came
retten uitbouwen tot een
avondvullend programma. Ik
heb materiaal genoeg. Als deze
prijs tot gevolg heeft dat thea
ters me willen boeken, moet ik
er Waar voor rijn."
door Herman Joustra
leiden - Ted Griffioen (19) won
afgelopen weekeinde de pu
blieksprijs van het Cameretten-
festival. De Zoeterwoudenaar,
sinds kort wonend in Leiden,
geniet met volle teugen. Hij
vindt het schitterend op een
podium te staan.
Hoe belangrijk is het voor een
beginnend cabaretier mee te
doen aan dit soort festivals?
„Het is een kans om voor een
groot publiek op te treden. Je
kunt dan zien of je een grote
zaal aankan. Het is een heel an
der circuit. Toen ik meedeed
aan het Leids Cabaretfestival,
was het voor mij duidelijk dat
de mensen echt voor cabaret
kwamen. Terwijl ik soms op
plekken sta waarvan ik denk:
wat doe ik hier? In een jeugd
honk, met achter je graffiti op
de muur en voor je mensen die
opstaan omdat ze bier gaan ha
len. Ik stond een keer gepro
grammeerd voor een hardcore
avond. Dus eerst ik, daarna
techno-muziek. Nou, dan wil je
niet weten wat voor een publiek
je hebt."
Is een publieksprijs mooier dan
een juryprijs?
„Ik besef nog niet echt dat ik
een prijs heb gewonnen. Deze
week heb ik gewoon weer op
een open podium gestaan, met
mijn cabaretbandje. Met muzi
kanten. In Rotterdam, en in
Leiden ook, ging ik absoluut
niet voor de jury. Ik wil het pu
bliek een leuke avond bezor
gen. Dan heb ik ook een leuke
avond. Ik vond het wel verve
lend dat een recensent schreef
dat ik wel heel veel vrienden bij
Ted Griffioen: „Ik ben pas 19 zeg, wie ben ik dan om te zeggen wat er
allemaal fout is in de wereld?" Foto: Henk Bouwman
me had. Absoluut niet waar. El
ke finalist had zes kaartjes ge
kregen voor vrienden en fami
lie. Zes! Ach, ik wil me er niet te
veel van aantrekken. Ik denk
maar zo: het is mooi om later
op een affiche te zetten dat ik
die qrijs heb gewonnen. En die
prijs werkt ook mee aan mijn
promotie."
Jij bent als nieuwkomer een van
de weinige cabaretiers die veel
muziek in hun optreden stop
pen. Waarom?
„Muziek hoort erbij. Een liedje
is een rustmoment. Maar met
alleen liedjes kom je er niet,
tenzij ze allemaal grappig zou
den zijn. Ik probeer gedichten
en muziek te mengen met mijn
verhaal, dat wel stand-up-ach-
tig is. Al van kinds af aan riep ik
dat ik cabaretier wilde worden.
En ik speelde al heel jong in een
familiebandje, met mijn broers.
Ik drumde. Later leerde ik gitaar
en piano. Muziek en teksten,
het zat er dus allebei al in."
Waaruit, haal je je inspiratie?
„Uit de dingen om me heen. Ik
schrijf alles op in dichtvorm. Of
in Ted-vorm: ik ben namelijk
de strijd aangegaan met Loesje.
Ik schrijf op een zelfde soort
manier oneliners op. Tedje-tek-
sten: 'Pispaaltjesvoetbal, Cla
rence Seedorf is verzekerd van
een basisplaats'. Net als Loesje
onderhuids maatschappijkri
tisch, ik probeer Ittjn mening
niet in iemand te stampen. Ik
ben pas 19 zeg, wie ben ik dan
om te zeggen wat er allemaal
fout is in de wereld? Voorlopig
wil ik de mensen een half uur
iets moois op cabaretgebied la
ten zien."
Waar sta je als cabaretier over
vijf jaar, hoe zie je jouw toe
komst?
„Mijn doel was ooit in de Leid-
se Schouwburg te staan. Dat
gebeurde een half jaar geleden.
Toen was mijn doel een prijs te
winnen. Dat is nu ook gebeurd.
Ik vul nu een half uur, mijn
doel is een compleet program
ma te maken. En dan ook we
ten dat het een goed program
ma is. Maar hoe het echt is over
vijf jaar? Ik ben geen Jomanda.
ik ben Tedje. En die vindt het
leuk om op een podium te
staan."
