Legers EU
te groot
en te duur
BUITENLAND
Britse onderminister zwaar onder vuur na dood rekruten
China erkent eindelijk aids-probleem Opvolgers staan in de rij voor baan Ridge
Ons land koploper vredesoperaties
Tachtig miljoen vredeswensen
Overleg in
Oekraïne
toch hervat
Wallonië steunt kroonprins Filip in kritiek op Vlaams Belang
Sharon ontslaat ministers na afstemmen begroting
Verdachte moord Marleen Konings ontkent
Lichaam toch niet
Aargaret Hassan
onden - Het verminkte li-
haam van een westerse vrouw
at medio november werd ge-
onden in de Irakese stad Fallu-
ah, is niet dat van de Britse
ulpverleenster Margaret Has
an. Dat is gebleken uit tand-
rtsgegevens. Groot-Brittannië
aat er nog wel vanuit dat Has
an door haar ontvoerders is
ermoord. De Arabische zender
-Jazeera zond op 16 novem-
er een videoboodschap uit
raarop de executie te zien was
an een geblinddoekte westerse
:ouw.
donderdag 2 december 2004
Systematische mishandeling en terreur door officieren en instructeurs
Amerikanen te
dik voor scans
HiCAGO - Medische behande-
ingen zoals röntgenscans en
choscopieën zijn steeds moei
jker uit te voeren bij dikke
merikanen. De apparaten zijn
aak ontoereikend om door de
iikke vetlaag heen te kijken, al-
us een medisch rapport. Vol-
ens een van de onderzoekers
ooet radiologische apparatuur
leter worden ontworpen om de
lsmaar toenemende lichaams-
imvang van de gemiddelde
hnerikaan het hoofd te bieden.
Opstandelingen
erug in Fallujah'
ALiujAH - Irakese rebellen slui-
len langzaam maar zeker terug
laar delen van de stad Fallujah
raaruit de Amerikanen hen de
fgelopen weken hebben ver
heven. Dat hebben Ameri-
aanse mariniers gisteren ge-
egd. De mariniers doen dage-
ijks huiszoekingen. „De laatste
aar dagen hebben we twintig
ot 25 personen aangetroffen in
luizen die we al eerder hadden
mtruimd", aldus een marinier.
prinkhanen
tereiken Portugal
issABON - De sprinkhanen die
n de landen in Noord-Afrika
nomenteel een plaag vormen,
lebben Portugal bereikt en
laarmee voor het eerst het Eu-
opese vasteland. In de vakan-
ieregio Algarve landden zwer-
nen van de vraatzuchtige die-
en op de stranden. De sprink-
lanenplaag op de Canarische
iilanden is op zijn retour.
Aexicaans uitje:
5,7 miljoen euro
os cabos - Een Mexicaans top
in Los Cabos probeert
iteenrijke klanten te trekken
met een speciale 'aanbieding'
voor een driedaagse 'mini-
'ireak'. Volgens de Britse zender
IBC kost het uitje 6,7 miljoen
iro voor een koppel. De lief-
ibbers worden waar ook ter
reld opgehaald met een pri-
jet, die hen de hele vakantie
ir beschikking staat.
torp India op de
lucht voor bijen
ïenew delhi - Na een ongeval met
een vrachtwagen vol bijenvol
ken in het oosten van India zijn
van de insecten uit
gezwermd, waardoor de bewo
ners van een nabijgelegen dorp
in paniek raakten. Achttien
nnensen moesten door artsen
(behandeld worden. Bewoners
nvertelden dat de zwerm bijen
zon bijna verduisterde en
dat het lawaai van de insecten
(oorverdovend was. De mensen
P vluchtten hun huizen in.
Drugssmokkelaars
gepakt in Portugal
ussabon - De Portugese politie
'heeft drie Nederlanders en een
Spanjaard aangehouden en drie
ton cocaïne in beslag genomen.
Dat gebeurde in de stad Faro in
jjde Algarve, waar een deel van
rtde cocaïne in een loods lag. De
rest vond de politie in een
t0(vrachtwagen met Nederlands
ukenteken. De cocaïnevangst is
Jde grootste in de geschiedenis
ltjvan het land.
'Knuffelrobot'
voor ouderen
jjjj tokyo - In Japan is gisteren een
J 'knuffelrobot' op de markt ge-
komen voor eenzame bejaar
den. De knuffelrobot kan pra
ten volgens geprogrammeerde
rspatronen. Zegt een bejaarde te
gen de robot: „Vandaag ben ik
in een slechte gezondheid",
antwoordt die: „Misschien
u oververmoeid. Waarom
rust u vandaag niet uit?"
Stress versnelt
veroudering
Washington - Veel stress ver
snelt het verouderingsproces.
Dit blijk uit een onderzoek on-
der een groep van 58 vrouwen
^waarvan de resultaten vandaag
jl in het wetenschappelijke tijd-
schrift Science staan. „Chroni-
sche stress lijkt het potentieel te
hebben het leven van cellen en
in het bijzonder cellen van het
f immuunsysteem te verkorten.
Daardoor versnelt het natuurlij-
ke verouderingsproces", aldus
een van de onderzoekers.
londen/anp - Nabestaanden van vier
Britse legerrekruten eisen van de Brit
se onderminister van defensie, Adam
Ingram, dat hij een volledig openbaar
onderzoek instelt naar hun dood op de
Deepcut-legerbasis. De soldaten zou
den slachtoffer zijn geworden van sys
tematische mishandeling en terreur
door officieren en instructeurs. Het
Britse ministerie van defensie heeft de
aantijgingen tot dusver ontkend.
Het schandaal rond de legerbasis
Deepcut kwam maandag naar buiten
toen de politie een gedetailleerd rap
port uitbracht, waarin melding werd
gemaakt van 173 gevallen van ernstige
mishandeling, racisme en verkrachting
van rekruten op de kazerne in Surrey
in het zuidoosten van Groot-Brittan-
nië. De politie begon het onderzoek op
de basis naar aanleiding van de dood
van vier rekruten tussen 1995 en 2002.
Volgens het leger pleegden de militai
ren zelfmoord. Lijkschouwers van de
politie zeiden echter dat bij zeker drie
gevallen zelfmoord niet de doodsoor
zaak was. De nabestaanden eisen nu
dat Ingram een openbaar onderzoek
instelt naar de ware oorzaak van hun
overlijden. Zij denken dat het leger de
zaak in de doofpot wil stoppen.
Ingram zei dinsdag dat de mysterieuze
omstandigheden van hun dood en de
andere klachten geen aanleiding geven
tot een grootschalig onderzoek. „De
beschuldigingen zijn serieus, maar
anoniem, vaag en niet bewezen. De in
cidenten staan op zichzelf', aldus de
bewindsman.
Familieleden bepleiten vandaag voor
een speciale commissie van het Lager
huis hun zaak. De Oppositiepartijen,
Tories en Liberal Democrats, hebben
hun steun voor het openbare onder
zoek al uitgesproken.
den haag/gpd - De EU-landen
hebben te grote en te dure le
gers die bovendien niet effectief
ingezet kunnen worden. Sinds
het einde van de koude oorlog
zijn ze nauwelijks gereorgani
seerd of gemoderniseerd. Alleen
de taken van de krijgsmachten
zijn aangepast. De dienstplicht
die in veel landen nog van kracht
is, belemmert een doelmatig op
treden van de legers.
Dat blijkt uit een studie van het
Instituut Clingendael, denktank
van het ministerie van buiten
landse zaken. De studie is op
gesteld door oud WD-kamerlid
en beroepsmilitair T. van den
Doel. De EU-landen hebben te
zamen 1,5 miljoen man onder
de wapenen. De militaire uitga
ven belopen 170 miljard euro.
Van den Doel stelt dat na de
koude oorlog de omvang van
een leger of de hoogte van de
defensie-uitgaven niet meer
van doorslaggevende betekenis
zijn. Het gaat erom wat een le
ger feitelijk kan. Omdat het ver
dedigen van het eigen land niet
meer de hoogste prioriteit hoeft
te hebben, moet de aandacht
gericht worden op de bijdrage
aan internationale veiligheid.
Van den Doel erkent dat de vor
ming van een Europees leger
nog ver weg is. Toch moeten
EU en NAVO daar naartoe wer
ken. Om landen over te halen
echt troepen en materieel be
schikbaar te stellen voor inter
nationale operaties pleit Van
den Doel voor de vorming van
een fonds. Dat moet gevuld
worden door alle EU- en
NAVO-landen De hoogte van
de bijdrage is afhankelijk van de
financiële situatie van het land.
Landen die deelnemen aan in
ternationale operaties krijgen
de kosten uit dat fonds vergoed.
Zij hoeven er niet meer zelf
voor op te draaien.
Van den Doel wil een aantal
normen hanteren om vast te
stellen hoe effectief een leger
van een land is. Daarbij gaat hij
uit van vijf criteria: hoe capabel
is het leger, hoe is het opgeleid,
welke type leger is het, wat wil
het land met het leger en hoe
veel geeft men er aan uit.
Uit eerste tests blijkt dat Oos
tenrijk, België, Griekenland en
Hongarije het slechtst scoren
als gekeken wordt naar hoeveel
hun leger presteert in vergelij
king met de hoogte van de de
fensie-uitgaven. Het Deense le
ger levert het beste product
voor het minste geld. Bij inter
nationale operaties is Neder
land koploper.
Bangkok - Een officier van de Thaise lucht
macht wordt bijna aan het oog onttrokken
door zakken vol papieren vogels. De tachtig
miljoen origamikunstwerkjes zijn door de
bevolking gevouwen ter ere van de verjaar
dag van koning Bumibhol, op 5 december.
Die dag worden de vogels door de Thaise
luchtmacht 'gedropt' boven de drie zuidelijk
ste provincies van het land. De vogels sym
boliseren het verlangen van koning en be
volking naar vrede in de regio.
Foto: EPA/Rungroj Yongrit
kiev/anp-rtr-afp - De twee
aartsrivalen voor het president
schap in Oekraïne, premier
Janoekovitsj en oppositieleider
Joesjtsjenko, ondernamen gis
teren, na de mislukte contacten
vorige week, onder begeleiding
van Europese en Russische be
middelaars een tweede poging
om het conflict te beëindigen.
De pro-westerse oppositie be
twist haar nederlaag bij de ver
kiezingen en verwijt de Rus-
sisch-gezinde machthebbers
kiezersbedrog. Het tweetal be
sloot het rondetafelgesprek
voort te zetten na de uitspraak
van het hooggerechtshof over
de geldigheid van de verkiezin
gen. De strijdende partijen te
kenden een verklaring over her
vorming van het politieke sys
teem en wijziging van kieswet
ten.
Ook besloten ze de eenheid van
Oekraïne te bewaren. Janoeko
vitsj had eerder gezegd te stre
ven naar afscheiding van de
oostelijke regio's als hij niet tot
president werd benoemd. Pre
sident Koetsjma meldde verder
dat Janoekovitsj en Joesjtsjenko
waren overeengekomen dat de
betogers van de oppositie niet
langer regeringsgebouwen
blokkeren.
Janoekovitsj werd eerder op de
dag ontslagen als premier,
maar hij accepteert die 'illegale'
beslissing niet. Joesjtsjenko liet
na de bespreking echter weten
dat het nu getekende akkoord
neerkomt op een erkenning van
zijn rivaal dat hij als premier
moet opstappen. Buitenlandco-
ordinator van de Europese
Unie, Solana, acht het onwaar
schijnlijk dat het hooggerechts
hof het omstreden resultaat van
de presidentsverkiezingen van
21 november zal goedkeuren.
Hij en gezant Biegman probe
ren het overleg tussen de partij
en weer op gang te brengen.
brussel/gpd - De Belgische
kroonprins Filip (44) ligt onder
vuur na omstreden uitspraken
over het extreemrechtse Vlaams
Belang. Het vroegere Vlaams
Blok wil in zijn ogen het land
'kapotmaken'. Niet slim, oorde
len commentatoren. Ook de
Belgische premier Guy Verhof-
stadt vindt dat Filip beter zijn
mond had kunnen houden.
Volgens Verhofstadt had Filip
last van een 'emotioneel mo
ment'. „De prins is bijzonder
begaan met de uitstraling van
België", stelde Verhofstadt. „Ik
kan me voorstellen dat hij zich
afeet tegen partijen die België
willen splitsen, maar dit past
niet bij de rol van de prins."
In een gesprek met de Belgi
sche Story zegt Filip: „Sommige
mensen en partijen, zoals het
Vlaams Belang, willen ons land
kapotmaken. Ik kan u verzeke
ren dat ze dan met mij te ma
ken krijgen. En vergis u niet: als
het moet ben ik een taaie."
In de Belgische (en dan vooral
de Vlaamse) media rijzen als
gevolg van de ondoordachte
uitspraken van Filip opnieuw
twijfels over de intellectuele
vermogens van de prins. „Hij
kan het echt niet", citeert de
krant De Morgen een uitspraak
van oud-hofmaarschalk Her
man Liebaers.
In Franstalig België is opvallend
meer begrip voor de uitspraken
van de kroonprins. Volgens de
Waalse socialistenleider Elio di
Rupo heeft Filip 'de moed ge
had te zeggen wat veel demo
craten denken'. Ook de Waalse
minister-president Jean-Claude
van Cauwenberghe is het eens
met de prins.
De voorzitter van de Franstalige
christen-democraten, Joëüe
Milquet, is niet te spreken over
de reactie van premier Verhof
stadt. Ze verwijt hem dat hij
heeft gereageerd als een Vlaams
politicus en niet als premier. Zij
vindt dat Verhofstadt zich ach
ter de prins had moeten scha
ren, omdat hij 'de democrati
sche principes van het land ver
dedigt'.
-®- washington/anp - Voor de eooide aanvankelijk hoee oeen. tenlandse zaken. Alberto Gc
Geïnfecteerden worden gemeden als leprozen
door onze correspondent
Erwin Tuil
peking/gpd - Het is voor Europe
anen misschien niets bijzonders,
maar een Chinese president die
een aids-patiënt een hand geeft
is voorpaginanieuws. Veel van
zijn landgenoten geloven datje
op die manier aids kan krijgen.
De onwetendheid over het on
derwerp is groot en vaak schrij
nend. De Chinees die bezweert
dat je besmetting door de buur
man kan voorkomen als je de
ramen dichtplakt, bestaat echt.
In kranten verschenen in de
aanloop naar Wereldaidsdag
verhalen over onbegrip, discri
minatie en onverschilligheid.
Zo is er een moeder die van
haar schoonouders haar zoon
tje niet meer mag aanraken,
omdat ze daarmee haar kind
aids zal geven. Doet ze dat toch,
dan wordt de jongen direct
naar het ziekenhuis gebracht
voor een aids-test. Moeder en
zoon zijn doodongelukkig,
maar de schoonouders zijn bik
kelhard en geloven echt dat dit
het beste is voor het kind.
Wereldaidsdag is voor de Chi
nese regering een uitstekende
gelegenheid om het probleem
van onbelemmerde aidsver-
spreiding eindelijk aan te pak-
In China wordt eindelijk voorlichting over aids gegeven. In de stad
Lanzhou stonden mensen in de rij voor gratis condooms. Foto: EPA
ken. De regering moet wel: ja
renlange ontkenning, onwe
tendheid, falend bloeddonor-
beleid en halfslachtige maatre
gelen in combinatie met een ta
boe op het onderwerp hebben
geleid tot een tijdbom onder de
samenleving.
Voorzichtige schattingen gaan
uit van 10 miljoen geïnfecteer
den in 2010. In 2002 waren er
nog 820.000 hiv-geïnfecteerden.
Er zijn 60.000 aids-wezen die
als leprozen gemeden worden
door autoriteiten en bevolking.
Mensen die zich sterk maken
voor aids-wezen zijn in sommi
ge plaatsen gearresteerd omdat
hun opvang de openbare orde
verstoort.
Een van de belangrijkste oorza
ken voor de verspreiding van
aids is de verkoop van bloed ge
weest. Op het platteland werd
door bloedbanken tegen beta
ling bloed ingezameld onder
arme boeren. Er werd niets ge
test en er werd geen gebruik ge
maakt van schone naalden.
Hoewel de inzamelaars van de
risico's wisten, gingen ze ge
woon door.
Nu de voorspellingen desa
streus zijn en de economische
ontwikkeling bedreigen, komt
Peking in actie. Er verschijnen
condoomautomaten in de grote
steden, condooms liggen bij de
kassa van de supermarkt en
miljoenen affiches zijn opge
hangen waarop wordt opgeroe
pen je te beschermen met een
rubber. Acteurs lichten met to
neelstukjes het volk op het plat
teland voor, televisie doet dat in
de steden, schoolkinderen krij
gen uitgebreid voorlichting. Het
taboe lijkt te zijn opgeheven.
washington/anp Voor de
post van minister van binnen
landse veiligheid van de Ver
enigde Staten staan de kandi
daten in de rij. Amerikaanse
media speculeren druk over de
opvolger van Tom Ridge op het
slechts anderhalf jaar oude su-
perdepartement met een slor
dige 180.000 medewerkers. To
renhoge favorieten lijken er
echter zelfs in het roddelcircuit
niet te zijn.
Voormalig politiecommissaris
Bernard Keiik van New York
gooide aanvankelijk hoge ogen,
maar zijn naam lijkt enigszins
naar de achtergrond te zijn ver
dwenen, net als die van Frances
Townsend, de adviseur binnen
landse veiligheid van het Witte
Huis, aldus The New York Ti
mes.
President Bush lijkt zich voor
zijn tweede ambtstermijn voor
al te richten op loyale aanhan
gers die hem al jaren een warm
hart toedragen en actief steu
nen. De recente voordrachten
van Condoleezza Rice op bui
tenlandse zaken, Alberto Gon
zales op justitie en Margaret
Spellings op onderwijs moeten
tegen dat licht worden gezien.
De namen van zeker zeven an
dere kandidaten voor de veelei
sende post van minister van
binnenlandse veiligheid circu
leren ook al, waaronder die van
Gordon England, een voormali
ge assistent van de vertrekken
de Ridge. Ook Asa Hutchinson,
die al onderminister is op het
departement, wordt gezien als
mogelijke opvolger.
jeruzalem/anp - De Israëlische
premier Sharon heeft gister
avond in het parlement (Knes
set) een eerste stemming over
de begroting voor volgend jaar
verloren. Coalitiepartner Shinui
stemde zoals verwacht tegen.
De premier ontsloeg na de
stemming de ministers van Shi
nui. Zijn regering steunt nu op
nog maar veertig van de 120 ze
tels in de Knesset.
De begroting van de regering-
Sharon kreeg steun van slechts
43 volksvertegenwoordigers. Als
het parlement de begroting niet
voor 31 maart heeft goedge
keurd, valt de regering en vol
gen automatisch verkiezingen.
Shinui stemde tegen omdat de
minister-president 290 miljoen
shekel (bijna 50 miljoen euro)
heeft toegezegd aan de ultraort
hodoxe UTJ in ruil voor steun
voor de begroting. Shinui wil
juist de staatssteun aan de ul
traorthodoxe gemeenschap
sterk verminderen.
Sharons zal nu proberen de
centrumlinkse Arbeidspartij bij
zijn coalitie te halen. Hij wil
vervroegde verkiezingen voor
komen. Sharon zet alles op alles
om zijn terugtrekkingsplan uit
Gaza te redden.
De regering verloor al in juni
haar meerderheid. Toen stap
ten twee ultaorthodoxe partijen
uit de regering uit protest tegen
het Gazaplan zijn. De coalitie
overleefde de afgelopen maan
den dankzij gedoogsteun van
de linkse oppositie.
Shinui probeerde dinsdag nog
een crisis te voorkomen door
uitstel van de stemming voor te
stellen, maar Sharon wilde daar
niet van weten. Israëlische me
dia denken dat de premier op
een politieke crisis uit was om
dat met het vertrek van Shinui
de weg vrij maakt voor de Ar
beidspartij en de UTJ. Beide
partiien steunen het plan voor
de Israëlische terugtrekking uit
de Gazastrook. Maar op soci
aal-economisch gebied zijn er
nogal wat tegenstellingen tus
sen Sharons Likud en de Ar
beidspartij.
Sharon gaat er volgens waarne
mers van uit dat de Likud-frac-
tie in de Knesset niet zal aan
sturen op vervroegde verkiezin
gen om de Arbeidspartij uit de
coalitie te houden. Uit peilin
gen blijkt dat een ruime meer
derheid van de Israëlische be
volking het Gazaplan steunt.
Bovendien heeft de bevolking
geen zin in nieuwe verkiezin
gen.,
kaapstad/gpd - De man die er
van wordt verdacht in januari
van dit jaar de Nederlandse stu
dente Marleen Konings te heb
ben vermoord, heeft gisteren
tijdens de eerste procesdag in
Kaapstad verklaard onschuldig
te zijn. Eerder had de 46-jarige
Ferdinand Mostert tegenover
de politie en een magistraat de
moord bekend.
Het proces werd bijgewoond
door de ouders van Marleen,
haar zus en een vriendin, die
ook optrad als getuige. Vader
Edwin Konings zei gisteravond
dat de confrontatie met Mostert
voor de familie 'erg zwaar' is,
maar dat 'we het aankunnen'.
Mostert, die een beschaafde in
druk maakte en met zachte
stem sprak, liet gisteren weten
zijn eigen verdediging te willen
voeren. Hij bekende schuld
voor wat betreft fraude, diefstal
en verboden wapenbezit. Een
moord op een vroegere celge
noot ontkende Mostert ook.
Aanklager Jan Theron zei na af
loop niet verbaasd te zijn over
het intrekken van de bekente
nis, maar wel over het beken
nen van schuld voor de andere
aanklachten. „Hij heeft bekend
een pistool te hebben gestolen
van een echtpaar uit de plaats
Brits in 2003. Dit is hetzelfde
wapen dat bij hem gevonden
werd toen hij werd gearresteerd
en waarmee Marleen Konings is
vermoord."
Het lichaam van de 24-jarige
studente uit Winterswijk, die in
Zuid-Afrika was in het kader
van een uitwisselingsprogram
ma, werd op aanwijzing van
Mostert op 16 januari gevonden
in een kloof nabij Swellendam,
De ouders van de vermoorde studente Marleen Konings en haar zus
José komen aan bij het gerechtsgebouw in Kaapstad.
Foto: EPA/Nic Bothma
een plaats 250 kilometer ten
oosten van Kaapstad. Zij werd
toen al ruim twee weken ver
mist. Het lichaam verkeerde in
staat van ontbinding en had
één schotwond, achter in het
hoofd.
Volgens het forensisch rapport
zou Mostert Konings op haar
knieën hebben gedwongen en
haar daarna dichtbij van achte
ren hebben neergeschoten. Zelf
verklaarde Mostert dat hij en
Konings op de bewuste dag in
de by;ui van de kloof een wan
deling maakten. Hij zou op een
hert hebben willen schieten,
dat Konings juist bezig was te
fotograferen. Toen de Neder
landse niet ophield met gillen,
schoot Mostert haar van af
stand in het achterhoofd aldus
zijn verklaring.
Marleen had de man ontmoet
in een pension in het kust-
plaatsje Mosselbaai, waar ze ei
genlijk naar toe had willen rei
zen met een vriendin. Die
moest echter onverhoopt terug
naar Nederland.
