PRINS BERNHARD
'Geen tijd om een bloemetje te kopen'
LAST MINUTE SINT
E E1
«sss. te(
tf! I
Q/195
experl
Beatrix vergat even haar verdriet
is
'Nederland verliest
een kleurrijk mens'
Hoe zit het nou
precies met de
sociale zekerheid?
'Gedreven prins
Bernhard laat
sterk WNF na'
Tientallen mensen bewijzen de prins de laatste eer bij paleishekken
Prins en Soldaat van Oranje
'vrienden voor het leven'
Nog 2 dagen! ^llg|| 'Rots in de branding voor veteranen'
MILJOEN
Staatsloterij -♦<
ndheid Bernha
uverzicnt DeiangnjKsre
aandoeningen prins Bernhard
(29-06-1911)
Zeer ernstige longontsteking
Schedelbasisfractuur, zware
hersenschudding, gebroken
ribben en een gebroken nek na
een ernstig auto-ongeluk in
Diemen.
Door een van zijn dochters
besmet met de bof.
Virale longontsteking
Operatie aan urineblaas
Kleine operatie aan bloed
uitstorting tussen schedel en
hersenen.
Complicaties aan de longen
(shock-long) na een zware
darmoperatie (tumor aan de
dikke darm)
Pacemaker-operatie
Staaroperaties aan beide ogen
Operatie aan prostaat, ingreep
aan netvlies linkeroog,
urineblaas-operatie, tweede
operatie aan linkeroog.
Operatie aan de vernauwing van
de luchtpijp. Er wordt een buisje
in de luchtpijp geplaatst om het
ademen te vergemakkelijken.
Aanpassingsoperatie aan
buisje in luchtpijp.
Neurologische complicaties na
zware darmoperatie. Operatie
n tumor in borst.
Ziekenhuisopname in Nairobi
(Kenia) na infectie aan lucht
wegen.
Staaroperatie aan rechteroog.
Operatie wegens galstenen.
Poliklinische behandeling
kortademigheid door vocht in
borstholte. Bij de prins worden
cellen gevonden die kunnen
wijzen op uitzaaiingen van een
tumor.
Zeist/ANP - Het Wereld Natuur
Fonds (WNF) zegt in een reac
tie op het overlijden van prins
Bernhard dat hij „in 43 jaar vele
successen wist te boeken en
een organisatie nalaat die over
de hele wereld op een eigentijd
se manier werkt aan natuurbe
scherming." Prins Bernhard
was de grondlegger van het
WNF en tot aan zijn dood presi
dent van het fonds.
„Zonder de prins zou het We
reld Natuur Fonds zich nooit
die sterke plek in onze samen
leving hebben verworven die
het nu heeft. Zijn visie, gedre
venheid en vastberadenheid
hebben ervoor gezorgd dat na
tuurbescherming nationaal en
internationaal op de kaart
staat", aldus Niek van Heijst, al
gemeen directeur van het WNF.
Volgens Van Heijst behaalde de
prins een van zijn eerste suc
cessen in India, waar hij pre
mier Indira Ghandi zover kreeg
om de jacht op de Bengaalse
tijger te verbieden. De prins
werd het meest bekend met zijn
actie voor de Afrikaanse olifant,
zijn lievelingsdier. Hij slaagde
er in Afrikaanse leiders in 1989
te overtuigen een eind te ma
ken aan de jacht op olifanten.
Ook speelde de prins een grote
rol bij het internationale verbod
op de handel in ivoor.
Prins Bernhard was de eerste
president van de internationale
WWF-organisatie vanaf de op
richting in 1961 tot 1976. Onder
zijn leiding groeide de organi
satie uit tot 875.000 donateurs,
waarvan 88.000 jeugdleden.
Aan de paleishekken hangt een hart van droogbloemen. Ook hebben mensen kaarsjes ontstoken. Foto: Ton Kastermans
door Jan Herman Baas
soestdijk - Op de Torenlaan
vlak bij de gedenknaald lopen
Ingrid Mol en Rinette Akhbeis
met hun honden. Door het don
ker zijn ze op weg naar paleis
Soestdijk voor wat ze hun 'laat
ste koninklijke tochtje' noemen.
Bij de hekken van het paleis
blijkt om half tien dat ze niet de
enigen zijn die prins Bernhard
de laatste eer bewijzen.
Direct na het bekend worden
van het overlijden zijn er al
tientallen mensen samenge
stroomd.
Sommigen zijn in de auto on
derweg naar huis, maar beslui
ten na een telefoontje van
vrienden of familieleden een
omweg via het paleis te ma
ken. „Wij reden rond negen
uur naar huis in Maartensdijk
toen we het hoorden. 'Het is
niet waar', dacht ik nog", zegt
Lycet van der Pol.
Ze staat met haar man Jan
dicht tegen het hek aan waar
inmiddels vijf kaarsjes zijn op
gestoken. Ze zijn doorgewin
terde Oranjeklanten, want met
de dood van Juliana waren ze
ook al present.
„We sturen regelmatig kaartjes
naar het koninklijk huis als er
iemand jarig is. Zaterdag ko
men we een bloemstuk bren
gen." Helemaal alleen staat H.
Rademaker van de Unicefwin-
kel in Soest waar Bernhard wel
eens kaarten kocht. „Ik had
geen tijd meer voor een bloe
metje", zegt ze. „De kreeg het
koud toen ik het hoorde. Sa
men met mijn zoon ben ik hier
heen gereden." De kleine vrouw
heeft het gezicht naar het paleis
gericht. Meer valt er eigenlijk
ook niet te doen. Veel is er niet
te zien.
Eigenlijk schijnt alleen de ver
lichte paleisklok door de bo
men heen. „De prins zullen we
missen", zegt ze weemoedig.
Jonnie Vemooy uit Almere zit
minder in de put. „We gingen
even bij ome Bennie kijken, zo
als we wel vaker deden. Eigen
lijk was het hier vanaf dinsdag
al druk." Vemooy was wel op
tijd om de rouwstoet uit het
Utrechtse ziekenhuis te zien ar
riveren.
Een motoragent voorop en
daarachter een aantal auto's
met familieleden van de prins.
„Ik zag Beatrix en Pieter van
Vollenhoven."
De meeste mensen staan gela
ten en kijken een beetje naar el
kaar.
Het enige rumoer wordt ver
oorzaakt door rinkelende mo
bieltjes en de media die radio-
en televisieopnamen maken of
mensen interviewen.
De Amsterdamsestraatweg is
afgezet. En dat is lastig voor de
mensen die er vroeg bij waren.
Zij kunnen voorlopig niet naar
huis.
ijdens de uitreiking van de Prins Claus Prijs danste koningin Beatrix
net een van de leden van Carlinhos Brown. Foto: GPD/Phil Nijhuis
(advertentie)
door Hans Jacobs
Amsterdam - Collectief hielden
de genodigden in de Burgerzaal
van het koninklijk paleis in Am
sterdam de adem in. Aan het
einde van de feestelijke uitrei
king van de hoofdprijs gisteren
van het Prins Claus Fonds liep
een adjudant naar koningin Bea
trix. De woordenwisseling was
maar kort. De blik van Beatrix
verstrakte even.
Na afloop werd over het inter
mezzo niets gezegd. „Het was
een mededeling voor de konin
gin", aldus een collega-adju
dant. Maar een communiqué
van de Rijksvoorlichtingsdienst
drie uur later gaf uitsluitsel.
Prins Bernhard was aan het
einde van de middag opgeno
men in het ziekenhuis. Kort
daarna bleek dat hij was overle
den.
Professioneel. Zo luidde het
oordeel over de reactie van de
vorstin, die zelfs inging op de
uitnodiging van de Braziliaanse
muzikant Carlinhos Brown om
een dansje te maken. De dans
passen werden door de geroer
de zaal begroet met een donde
rend applaus, maar ook met gê
ne.
Beatrix wilde niet weigeren,
maar iedereen was in gedach
ten bij haar doodzieke vader.
„Zo is de familie nu eenmaal.
Ze scheiden dat soort zaken",
aldus een bekende van Beatrix.
De vrolijke klanken onder droe
ve omstandigheden pasten des
ondanks bij de prijsuitreiking
van het Fonds dat prins Claus
in 1996 van de regering cadeau
kreeg bij zijn 70ste verjaardag.
„Claus zou haar ook hebben
aangespoord te dansen", weet
een ingewijde, die de speciale
sfeer roemde die deze bijeen
komsten vanaf het begin ken
merkt. Het gezin van de konin
gin is bijna nooit compleet bij
een officiële bijeenkomst, maar
met de Claus Prijs voelt ieder
een zich nauw verbonden - van
Beatrix tot Mabel.
Het onderwerp van dit jaar - de
positieve kanten van asiel en
migratie - gaf de plechtigheid
een bijzondere actualiteit, om
dat tegenwoordig juist de nega
tieve kanten van migratie voor
het voetlicht komen, zo lieten
de prinsen Constantijn en Friso
weten. Beiden hebben na het
overlijden van hun vader het
erevoorzitterschap van het
Fonds op zich genomen. Vorig
jaar sprak Constantijn, dit jaar
was het de beurt aan Friso, die
voorbeelden gaf van de voorde
len die migratie een land en
volk kunnen opleveren.
De Palestijnse prijswinnaar
Mahmoud Darwish, omschre
ven als de nationale dichter van
een niet bestaande staat en de
stem van volk dat het zwijgen is
opgelegd, was zeer omstreden
vanwege zijn uitgesproken me
ning over de Israëlische bezet
ting van zijn land. De SGP pro
testeerde en ook joodse organi
saties hadden bezwaar. De aan
wezigheid van premier Balke
nende, een novum, en de voor
zitters van Eerste- en Tweede
Kamer gaven echter aan dat de
regering achter de keuze van
het Fonds stond.
Rijswijk/ANP - Erik Hazelhoff
Roelfzema, de legendarische
Soldaat van Oranje, leerde de
prins in 1941 in Londen ken
nen. De twee bleven vrienden
voor het leven.
Hazelhoff Roelfeema, Ridder in
de Militaire Willemsorde, rea
geerde schriftelijk: „Wanneer
een oude ridder, 93 jaar, ertus
senuit gaat, dan is dat natuur
lijk geen tragedie. Vooral niet
na een welbesteed, succesvol
leven en in de boezem van zijn
familie. En zeker niet als hij, zo
als prins Bernhard, Ridder in de
Militaire Willemsorde, voor
niets en niemand bang was."
„De klap komt aan bij hen die
hij achterliet", aldus Hazelhoff
Roelfzema. „Mijn gedachten
gaan uit naar zijn vier dochters
en vele kleinkinderen, die alle
maal dol op hem waren, ieder
op eigen manier. En naar zijn
ontelbare vrienden, want
vriendschap was prins Bern-
hards sterkste punt. Daar kan ik
van meepraten, want een van
deze vrienden was ikzelf."
De Engelandvaarder vertelt:
„We maakten kennis met elkaar
in de late zomer van 1941, in
Londen, en ons eerste gesprek
eindigde typerend met zijn
woorden: „Als er iets is wat ik
voor u doen kan, laat maar we
ten." Kort hierna gaf hij mij de
eerste vliegles van m'n leven en
even typerend ploften we met
z'n tweeën in een klein dubbel-
dekkertje als een pudding een
Engels weiland in. Het was het
eerste van een reeks avonturen,
nu dierbare herinneringen, die
we in de loop van zestig jaren
samen hebben doorgemaakt."
IN UW SCHOEN?
amersfoort/anp - Prins Bernhard was voor de
veteranen, vooral de oudere veteranen uit de
Tweede Wereldoorlog, een rots in de branding.
Dat zegt voorzitter A. Knoppien van het Vetera-
nenplatform. Volgens Knoppien heeft de prins de
totstandkoming van het platform vanuit de cou
lissen gesteund. Met het veteranenbeleid is het in
Nederland lang modderen geweest.
„Het is natuurlijk heel triest", zegt Knoppien
over het overlijden. „We wisten dat het kwam,
maar op het moment zelf is het toch een schok.
Trekking zondag 5 december
(advertentie)
•Wie heeft er recht op WW?
Tot welke leeftijd geldt de sollicitatieplicht?
Wat gebeurt er met de WAO?
Hoe lang blijven we doorwerken?
SZ\W.nl Dan weet u het snel
m Sociale Zaken
m I
T» f
«S» c
j* «sr
.uurenscherm!
incl. gratis
riginele headset!
nu
Bel 020 - 35 55 355 of kijk op www.expert.nl voor adressen en telefoonnumrr
ers van de ruim 200 experts in heel Nederland
„Vriendschap was wellicht de
krachtigste motivering van
prins Bernhards leven, een na
tuurlijke uiting van zijn gulle
karakter", benadrukt Hazelhoff
Roelfzema nog eens. „Hij dééd
graag iets voor anderen, zonder
bijbedoelingen, liefst anoniem.
Ter gelegenheid van zijn zestig
ste verjaardag maakte ik een in
terview met hem voor een na
tionaal tijdschrift en één van
mijn vragen was: „Wat geeft u
de meeste voldoening?" Zijn
antwoord: „Iets te doen voor
een of andere eenvoudige stak
ker die dat niet verwacht, liefst
zonder dat hij weet dat het van
mij komt. Het was zijn sterkste
én zijn zwakste punt, een drijf
veer die geld kostte, wat soms
tot excessen leidde."
Volgens Hazelhoff Roelfzema is
het „geen wonder dat het Ne
derlandse volk hem op handen
heeft gedragen, juist omdat hij
onder zijn uitzonderlijke eigen
schappen een enkele keer blijk
gaf van menselijke zwakte. Juist
daardoor ga je van iemand
houden. En wij Nederlanders
hielden van hem, herkenden
hem als één van ons, ook als we
gewoon soldaat waren of ma
troos, of 'een of andere eenvou
dige stakker'."
„Dus toch een tragedie, maar
dan voor ons, Nederlanders die
achterbleven", constateert de
Soldaat van Oranje. „Wat een
verlies van iemand die zo lang
zoveel voor ons heeft gedaan en
nog zou kunnen doen als hij
nog leefde. Ieder van ons, Ne
derlanders, ons hele volk, heeft
een persoonlijke vriend verlo
ren."
den haag/gpd - „Een man om
van te houden", zo typeerde
premier Balkenende gister
avond prins Bernhard. Van
een gesprek dat de premier op
18 november met de toen al
zieke prins had was Balkenen
de vooral dit bijgebleven: „Zo
veel liefde voor het leven, zo
veel kracht en strijdbaarheid
en tegelijkertijd rustig de dood
in de ogen ziend. Een unieke
persoonlijkheid."
Alle politieke partijen in Den
Haag prezen de prins als een
kleurrijk mens, een markante
persoonlijkheid, en zelfs een
levende legende.
Zij roemden zijn grote inzet
voor het verzet in de Tweede
Wereldoorlog, maar de meeste
wezen ook op de moeilijke pe
riode in het leven van de prins.
Vanaf 1976 droeg hij, wegens
de Lockheed-affaire, niet lan
ger zijn militaire uniform.
„Het tekent hem dat hij zich
ook daarna met enthousiasme
en optimisme is blijven inzet
ten voor de samenleving", al
dus Balkenende. „De prins zag
elke dag als een geschenk."
„Vooral tijdens de oorlogsja
ren heeft de prins een enorm
belangrijke rol gespeeld, niet
het minst als bevelhebber van
de Binnenlandse Strijdkrach
ten", aldus CDA-ffactievoor-
zitter Verhagen.
Na de oorlog was Bernhard op
bevrijdingsdag steeds bij het
défilé van oud-strijders. „Hij
was de prins van de vetera
nen."
PvdA-leider Bos herinnert zich
de prins van de Lockheedaffai-
re. „Prins Bernhard was een
uitgesproken persoonlijkheid
die met grote inzet actief was
voor de wederopbouw van Ne
derland en het behoud van de
natuur in de wereld", aldus
Bos. „Met prins Bernard ver
liest Nederland een kleurrijke
prins met een veelbewogen le
ven die op zijn eigen wijze
woelige periodes in de monar
chie te boven is gekomen."
Volgens WD-ffactievoorzitter
Van Aartsen heeft Bernhard
„met de ijzeren wil waarmee
hij telkens tegenslagen te bo
ven is gekomen en de vrijmoe
digheid waarmee hij zijn me
ning gaf, ook de jongere gene
ratie aangesproken."
D66 noemt de prins een toege
wijd pater familias. „Daar
naast was hij iemand die
ogenschijnlijk uitersten in zich
verenigde: als fervent jager en
als hartstochtelijk beschermer
van de natuur bij het WNF".
aldus de D66-ffactie.
„Sommige mensen zijn reeds
tijdens hun leven een legen
de", zei LPF-fractievoorzitter
Van As in een reactie.
De SP memoreert dat Bern-
hard hoewel geliefd ook om
streden was. „Er was de Lock-
heedaffaire, maar ook de ge
ruchten over een vermeend
lidmaatschap van de NSDAP
keerden steeds terug. De prins
heeft de beschuldiging altijd
ontkend", stelt SP-leider Ma-
rijnissen.
(advertentie)
Hij was een symbool voor de veteranen, een rots
in de branding." Hij kwam soms opvallend voor
hen op, zoals tijdens het laatste défilé dit jaar.
Toen zette Bernhard een groene baret op, ter on
dersteuning van de commando's die het hoofd
deksel exclusief voor zichzelf willen houden. „Hij
was een rebel, hij deed dat toch maar."
De veteranen hebben volgend jaar, op de verjaar
dag van de prins (29 juni), hun eerste veteranen-
dag. Hij zal zo nog lang herinnerd worden, denkt
Knoppien.
U hoeft deze alleen nog maar te controleren.
Binnenkort ontvangt u uw ingevulde Voorlopige
Teruggaaf 2005. De berekening daarvan is mede ge
baseerd op uw Voorlopige Teruggaaf 2004. Controleer
de gegevens goed.
Zijn deze niet juist? Geef de juiste gegevens dan
door via internet of door middel van een 'verzoek of
wijziging Voorlopige Teruggaaf 2005'.
Zijn alle gegevens juist en volledig? Dan hoeft u
niets te doen. Het bedrag van de Voorlopige Teruggaaf
ontvangt u dan vanaf januari 2005 automatisch in
maandelijkse termijnen op uw rekening. Kijk voor meer
informatie op v
Belastingdienst
Leuker kunnen we 't niet maken.
Wel makkelijker.
