GESPREK VAN DE DAG
Rolstoel houdt hond overeind
Slaapkamer is de gevaarlijkste ruimte in huis
Wonderlijke schittering
Barry Hay
grootste
muzikale
Nederlander
Dierenartsen wijzen cliënt op handige vinding
DAGELIJKS LEVEN
Ho& zijn Die oEVTtts
MENSELIJK
Radio 538-dj RUUD DE WILD en tv-presentatrice TATUM DAGELET gaan
SCHEIDEN. Dat heeft een woordvoerster van de radiozender gisteren bevestigd.
Het paar was sinds september 2000 getrouwd. De Wild en Dagelet hebben een
dochtertje van bijna twee jaar, Toy Travis, waarvoor ze samen blijven zorgen.
Meer wilde de woordvoerster niet zeggen over de scheiding, omdat het ,,een pri-
vé-aangelegenheid betreft".
De Britse PRINS HARRY moet zijn
officiersopleiding aan de prestigieu
ze militaire academie SANDHURST
met enkele maanden uitstellen om
een knieblessure volledig te laten
genezen. Dat maakte de koninklijke
familie bekend, aldus de BBC. De
20-jarige prins zou aanvankelijk in
januari in Sandhurst beginnen, maar
heeft dat tot mei uitgesteld. De
tweede zoon van kroonprins Charles
en wijlen prinses Diana liep de knie
blessure in de zomer op tijdens een
training van het leger. De prins ver
ergerde de kwetsuur in oktober tij
dens een partijtje rugby. Foto: APA
Het promotieteam van de Ameri
kaanse film OCEAN'S TWELVE
moet het voorlopig zonder hoofdrol
speler GEORGE CLOONEY stellen.
De Hollywöod-ster, die in mei voor
opnames van de actiefilm in Neder
land was, heeft last van zijn rug. De
43-jarige moet wegens een hernia
thuisblijven, deelde zijn woordvoer
der aan een Amerikaanse website
mee. Volgens hem klaagt Clooney al
een tijd over rugpijn. Behalve de
promotietour vallen ook interviews
in veelbekeken talkshows in het wa
ter. De tweede ster van Ocean's
Twelve, Julia Roberts, is voorlopig
ook uitgeschakeld. Zij beviel zondag
van een tweeling. Ocean's Twelve
draait vanaf 10 december in de
Amerikaanse bioscopen. Foto: AP
Jan H. de Groot
Wilt u anderen vervelen,
vertel ze van uw successen
Emile Ratelband gaat optreden met
LEEUW LEON. De positiviteitsgoe-
roe redde het beest uit Praag, waar
de leeuw een spuitje wachtte nadat
zijn dompteur was overleden. Na
een kort verblijf in huiselijke kring
bij Ratelband in Oosterbeek is Leon
ondergebracht bij het Groot Rus
sisch Staatscircus. Op eerste kerst
dag is het circus met Leon en Ratel
band te zien op het Malieveld in
Den Haag. Ratelband noemt het op
treden met de leeuw een „mentaal
experiment". „Als ik vijfhonderd
managers van Philips over vurige ko
len kan laten lopen, moet het me
ook lukken deze leeuw mijn wil op
te leggen", aldus de goeroe. Volgen
de week begint hij te trainen met
Leon in Duitsland. Het Groot Kerst
circus in Den Haag heeft plaats van
25 december tot en met 9 januari.
ZANGERES DO is de nieuwe ambas
sadeur voor MEMISA. Do zet zich in
voor het project Cool2Care, dat tot
doel heeft jongeren in Nederland en
in ontwikkelingslanden dichter bij
elkaar te brengen. Do begeleidt kin
deren op Nederlandse scholen bij
het maken van een videoclip waarin
ze het leven in Nederland en in ont
wikkelingslanden laten zien. Begin
volgend jaar wordt een prijs uitge
reikt voor de beste clip. De zangeres
bezocht een gezondheidscentrum in
de Kenyaanse stad Kisumu. Het
centrum regelt onder meer thuiszorg
vooraids-patiënten. In Kisumu is
ruim 41 procent van de vrouwen
tussen de 18 en 35 jaar besmet met
aids. Een verslag van het bezoek van
Do wordt op 8 en 22 december op
Net5 uitgezonden.
De Nederlandse acteur en zanger
JOHANNES HEESTERS, volgens
het Guiness Book of Records al ge
ruime tijd de langst werkende podi
umartiest, wordt zondag 101. Geen
enkel beletsel voor de witgelokte lie
veling van onze oosterburen om voor
volgend jaar een fikse tournee door
zijn tweede vaderland Duitsland te
plannen. Heesters gaat met het
Duitse Filmorkest Babelsberg vanaf
16 januari naar zestien plaatsen.
Het wordt een grote muziek en
dansshow, die meer dan een halve
eeuw filmgeschiedenis de revue laat
passeren. De moeilijk lopende
Heesters gaat zelf niet meer met de
beentjes van de vloer, maar zingen
kan hij nog als de beste. Heesters
debuteerde in 1920 in Amsterdam.
Medio jaren dertig vertrok hij naar
Wenen en Berlijn, vooreen glansrij
ke loopbaan in aanvankelijk vooral
operette en film. Foto: AP
Een man van vijfenvijftig jaar wordt weer vader. De
komst van het kind staat een rustige oude dag in de
weg. Hij moet weer van voren af aan beginnen. Redt
hij dat nog? Wordt het een ramp of juist een zege
ning? Twijfels, herinneringen aan zijn eigen jeugd en
goede voornemens strijden om voorrang. In dit feuil
leton leest u in dertig afleveringen hoe hij de lange
weg naar het nieuwe vaderschap aflegt. Vandaag afle
vering 12.
Over drie dagen is het Sinterklaas. Dan mag neef Jan
weer in maillot en kan hij vrijelijk zijn lippen stiften,
met Zwarte Piet als alibi. Dan doet de overbuurman
weer zijn witte baard om, zo'n baard met van die nep-
golven erin, zoals bij de pruiken van Engelse rechters;
dan houdt die man die alles altijd zo zeker weet zich
nastaan een lang gouden vraagteken.
Ook toen ik de leeftijd had waarop ik alles wat vader zei
nog voor zoete koek aannam, was er al argwaan tegen
'de goedheiligman, tegen deze gulle bejaarde. Nog ner
gens had ik oude mensen ontmoet die zo vrijgevig waren
als hij. Ik weet nog hoe mijn opa uitzijn portemonnee,
die zo dik was als een loempia, een dubbeltje pulkte en
het drie, vier maal omdraaide voor hij het aan mij gaf,
alsof hij zich het gezicht van Juliana goed wilde inpren
ten voordat hij het kwijt was. Ik vertrouwde de zaak al
vroeg niet. En maakte stiekem andere tekstjes op de lied
jes die ze zongen. „Sinterklaas is jarig. Zet hem op de
pot. Hoop dat hij hem vol doet. Met de deur op slot.En
tartte Sinterklaas. Als-ie alles kon horen, moest hij ddt
maar eens opschrijven in het oude, met rood crêpepa
pier gekafte, behangselboek.
Bij ons thuis werd het Sinterklaasfeest uitgebreid ge
vierd. Al dagen van tevoren maakten vader en moeder
ruzie over het te besteden bedrag. Ik zat daar gewoon
bij. En vroeg als de twist op zijn hoogtepunt was: „Maar
we krijgen toch alles gratis van Sinterklaas, pap?"
„Sodemieter toch op met je gratis", zei vader bits. „Wat
weet jij daar nou van? Jij weet niks."
Er stond een revolver op mijn verlanglijstje. Een speel
goedrevolver helaas.
Op de avond zelf smeet hij de pepernoten naar binnen.
Ze kletterden tegen de ruitjes van het buffet. Kijk je uit,
Jan", mopperde mijn moeder, een opmerking die ze snel
weer voor mijn kleine zusje inslikte.
Na het strooien bonsde hij hard op de deur, zodat we
verstijfden van schrik.
„Ga maar eens beneden kijken", zei moeder.
En ja, hoor, daar stond een zinken teil vol met cadeau
tjes, de teil waar we wekelijks in gingen, met vaag de
zeeprand er nog in.
We pakten de geschenken uit, trokken het papier er ruw
vanaf, het huis lag vol proppen en dozen, 's Morgens
hadden je ouders geen kind aan je, want dan zat je met
je cadeautjes te spelen. Nou ja, met je cadeautjes spelen.
Je zat eigenlijk te dromen boven de lege dozen, die altijd
mooier waren dan wat erin had gezeten.
De Bijenkorf in de Grote Marktstraat had destijds prach
tige etalages, waar de Sinterklazen en de Zwarte Pieten
je nawuifden met een door een motortje aangedreven
hand. De heerlijkste cadeaus lagen er uitgestald. Alles
zager zo rood en warm uit. Ik voelde een soort gebor
genheid die ik later alleen nog in de paar bordelen die ik
heb bezocht ben tegengekomen.
Als het eenmaal Sinterklaas geweest was, naderde Kerst
mis met rasse schreden. Dan verscheen de Kerstman in
de etalages, een wat ruigere broer van Sinterklaas. Ook
in het rood gestoken, maar met laarzen aan en een rode
muts met een witte bol eraan op zijn hoofd. De Kerst
man zag er veel blozender uit dan Sinterklaas, die een
wat poederachtige gelaatskleur had.
Tenvijl zich op het donkere asfalt een web van
sneeuwsporen vormde, zag je de mensen 's avonds met
kerstbomen achterop de fiets naar huis rijden. Op de
hoeken van drukke winkelstraten stonden soldaten van
het Leger des Heils naast grote spaarpotten te zingen.
„Daar staat dat uitschot weer", mopperde vader. „Eerst
zich jarenlang te pletter zuipen en dan ineens heilig
gaan doen. Van mij krijgen ze niks, nog geen knoop."
Op het Prins Hendrikplein werden de kerstbomen ver
kocht. Een vriendje van me mocht de baas van de kerst
bomen helpen, zodat die zich kon bezighouden met het
telkens weer opnieuw bladeren door het bundeltje pa
piergeld dat hij in zijn achterzak bewaarde. De kruizen
werden met de achterkant van een bijl aan de bomen
vastgespijkerd.
Venvijtend keken de mensen naar de kerstbomen. Wat
waren ze weer duur dit jaar!„Mij maakt het niet uit,
hoor", zei de kerstbomenverkoper. „Dan laat je die
boom toch staan. Deze komen helemaal uit Duitsland,
echte blauwsparren zijn het. En ze zijn mooi vol.
Als om dat te bewijzen, pakte hij een boom vast bij de
kruin en liet hij hem met het kruis een paar maal hard
op de grond tapdansen. „Kijk eens", zei hij, „die verliest
geen naaldje, hoor." Later, in de januarimaand, zou die
boom van driehoog naar beneden worden gegooid en
kaal temidden van zijn eigen naalden op de stoep staan.
Het mooiste van de kersttijd vond ik toch het zingen.
Van het lied 'Stille nacht, heilige nacht' kreeg ik bijna
tranen in mijn ogen. Als ik het op een straathoek hoorde
aanzwellen, bleef ik even staan en voelde ik een groot en
prettig verdriet in mij opkomen.
Wanneer mijn moeder de kerstboom ging optuigen,
mocht ik helpen. In de loop der jaren waren de broze
kerstfiguurtjes danig gehavend. Van hetelandje was een
oor af, de kerstman had een voetje verloren. Maar als je
ze een beetje tussen de takken wegmoffelde, zag je er
niets meer van. Als de lichtjes over de boom heen waren
uitgespreid en het engelenhaar tussen de takken was ge
drapeerd, kwam de piek. Daarvoor moest mijn moeder
op een stoel gaan staan. Wanneer vader thuis was, stak
hij soms ineens een hand onder haar rok en zei hij met
een wat gesmoorde stem: „Godverdomme, meid, wat
heb je toch een lekkere poten.
„Hou op", zei moeder, „niet waar die jongen bij is."
Waarna vader zuchtte en even over mijn haar streek.
„Geeft niet hè, jongen", zei hij. „Zo ben ik nou een
maal.
's Nachts ging de kerstboom uit. Vader draaide voor hij
naar bed ging één lampje los. Ik sloop stil mijn bed uit
en probeerde dat lampje te vinden. Dat was nog een hele
toer, de takken verweerden zich tegen mij, prikten in
mijn handen, een bal viel uit de boom.
Maar dan, opeens, floepten de lichtjes weer aan. Ik keek
naar die wonderlijke schittering die ineens
in ons vale huis was gekomen. En dan
wilde ik wel dat de nacht nooit meer
ophield.
Kerstmis is het feest van de geboorte, i
kom t een kind dat alles goed zal ma
ken en alle schuld van ons op zich
zal nemen. De os en de ezel staan er
met hangende koppen bij. Ze we
ten nog niet dat dit kind veel zal
moeten lijden, dat ze hem later j_
aan het kruis zullen slaan met
lange scherpe draadnagels door
zijn voeten en handen heen. Net
Jack Spijkerman, maar dan in een
nachtmerrie van zo'n tweeduizend
jaar terug.
Tja, jij zit nog lekker veilig in de buik
van je moeder, kind. Blijf daar nog
maar even. De eerste die naar je wijst,
doe ik wat. Met jou ga ik alle feesten
vieren die er zijn. In jouw ogen zul
len lichtjes komen. En zo niet, dan
weet ik het losse lampje wel te vinden.
Eerdere afleveringen van deze serie zijn te vinden op onze internet-site
O
0
1
O
Barry Hay. Foto: Taco van der Eb
Barry Hay, zanger van de Golden
Earring, is op internet verkozen
tot de grootste muzikale Neder
lander. Bijna 17.500 mensen
brachten hun stem uit op de ver
kiezing die als grap begon. De
stemming liep tot gistermiddag
12.00 uur.
Een bezoeker van de internetpagi
na www.musicfrom.nl noemde de
verkiezing van de grootste Neder-,
lander twee weken geleden „een
blamage" eri vond dat dan ook de
grootste muzikale Nederlander
moest worden gekozen. De inter
netpagina vond het zo'n goed
idee, dat ze bezoekers lieten stem
men.
Helemaal representatief verliep de
verkiezing niet. De internetsite is
zelf de eerste die het toegeeft. Er
stonden maar tien personen op
de stemlijst. Ook was de fanclub
van Barry Hay gemobiliseerd om
vooral veel op de zanger te stem
men. Hay won uiteindelijk met
ruim 30 procent van de stemmen
van DJ Tiësto en Boudewijn de
Groot (ieder 13 procent).
Ook waren er veel stemmen voor
Herman Brood, Henny Vrienten
en Jan Akkerman (allen 8 procent)
André Hazes ontving slechts 6,4
procent van de stemmen. Huub
van der Lubbe werd laatste met
een schamele 2,9 procent.
Ongezonde lucht in de slaapkamer veroor
zaakt jaarlijks honderden doden. Doordat
de meeste slaapkamers onvoldoende ge
ventileerd worden en te warm zijn, ontstaat
gedurende de nacht een bijna giftige lucht
die mensen gevoeliger maakt voor ziekten.
Met name voor astmapatiënten kan dit fa
taal zijn.
Dit blijkt uit promotie-onderzoek van Evert
Hasselaar van het onderzoeksinstituut OTB
van de TU Delft. Hasselaar bestudeerde in
ongeveer vijfhonderd woningen wat voor
gevaren de verschillende ruimten met zich
mee brengen. Hij schrok van de gezond
heidsrisico's van slaapkamers. „De keuken
leidt door de gevaren van snijden en bran
den misschien tot acutere gevaren, maar in
de slaapkamer worden geleidelijk veel
chronische ziekten opgebouwd." Hasselaar
keukens en badkamers vaak geen ventila
tiesysteem of slechts ventilatie die geba
seerd is op één persoon.
Uit matrassen komt fijne stof van huismijt
en onder meer doordat langdurig in- en ui
geademd wordt komt er veel kooldioxide
de lucht. Hasselaar: „De wettelijke grens
voor kantoren wordt 's nachts in veel
slaapkamers bereikt. In één op de vijfhui
zen woont iemand die gevoelig is voor die
stoffen."
De onderzoeker adviseert elke nacht een
slaapkamerraam open te doen en elke vijf
jaar een nieuw matras te kopen. Ook is het
gezond het beddegoed overdag terug te
slaan en de temperatuur in de slaapkamer
laag te houden.
Huismijt is minder actief als het koud is.
schat het aantal 'slaapkamerdoden' op
vierhonderd tot zevenhonderd per jaar,
maar benadrukt dat dit nattevingerwerk is.
De belangrijkste oorzaak van aandoenin
gen die men via de slaapkamer kan oplo
pen is gebrek aan ventilatie. Veel mensen
slapen met meerdere personen op één ka
mer zonder dat daar een raam open staat.
Bovendien wordt in slaapkamers relatief
veel tijd doorgebracht, ongeveer eenderde
van een mensenleven. Mensen hebben tij
dens hun slaap een andere temperatuur-
en vochtregulatie dan wanneer ze wakker
zijn. Ze zweten bijvoorbeeld veel meer en
ook dat vocht komt in de lucht terecht.
Door de slechte luchtkwaliteit ontstaan al
lergieën en worden mensen gevoeliger voor
ziekten.
Slaapkamers hebben in tegenstelling tot
Als het aan de dierenarts had gele
gen, had Sam'anderhalf jaar gele
den al een spuitje gekregen: artro
se. Maar dankzij de vindingrijkheid
van zijn baasje Harco Jans dartelt
de inmiddels 12-jarige viervoeter
nog immer door het Lage Bergse
Bos in Rotterdam. Speciaal voor
Sam ontwierp de 34-jarige Rotter
dammer een hondenrolstoel. Dank
zij mond-tot-mondreclame zijn er
inmiddels een stuk of zestig uit de
werkplaats gekomen.
Hij zou er inmiddels een aardig
belegde boterham aan kunnen
overhouden. Vier, vijf keer per
week staat Harco Jans achter de
werkbank om een exemplaar van
de door hemzelf ontworpen hon
denrolstoel te vervaardigen. Hij
maakt het aluminium frame,
echtgenote Vivienne achter de
naaimachine het stoeltje. De ge
middeld 350 euro die ze voor hun
werk vragen, wordt zonder dralen
afgerekend. „Maar het geld gaat
naar het goede doel. Ik doe het uit
dierenliefde. Bovendien verdien ik
de kost al met m'n eigen timmer
bedrijf."
De ziekte van zijn eigen hond was
voor Jans aanleiding een oplos
sing te zoeken. „Hij had artrose in
de knieën, en de dierenarts had al
gezegd dat we Sam moesten laten
inslapen. Mijn vader zei toen: dat
gaan we niet doen." Samen gin
gen ze aan de slag met koperen
buizen en ander 'loodgieterspul'
en het resultaat was een voertuig
dat het midden houdt tussen een
rolstoel en een rollator. Alle vier
de poten van het dier kunnen op
de grond staan, maar het achter
lijf en zo nodig ook de achterpo-
ten vinden steun op het stoeltje.
„In eerste instantie had ik de stoel
alleen voor mijn hond gemaakt,
maar bij het uitlaten werd ik door
allerlei mensen aangesproken of
ik er voor hen ook een kon ma
ken." Inmiddels zijn verschillende
dierenartsen overtuigd van het
nut van de vinding van Jans. En in
plaats van een spuitje te advise
ren, wijzen ze hun cliënten op de
handige dierenvriend.
„Van echt doorverwijzen is geen
sprake", zegt de Rotterdamse die
renarts T. Lateur. „De hond van
Jans was hier patiënt. Ik ben na
dien weieens wezen kijken hoe
het met de hond ging, dat zag er
goed uit. Maar de vraag is wel:
hoe ver ga je met een dier? Voor
jonge dieren, tot een jaar of acht,
negen, kan het een oplossing zijn.
Maar is een dier eenmaal veer
tien, dan gaan gewrichtsklachten
vaak samen met andere klach
ten."
Vooral sinds Jans in augustus een
eigen website opende, loopt het
storm. „Zo'n beetje elke avond
zijn we bezig met de hondenrol
stoelen." Elke stoel wordt op maat
gemaakt, in prijs variërend van
250 euro voor een 'maatje teckel'
tot 550 euro voor de Sint Bem-
hard. „Met levenslange garantie."
Edwin Wendt
De half verlamde hond Sam heeft veel baat bij de hondenrolstoel. Hij verplaatst zich met het door zijn baas ontworpen karretje. Foto: GPD/Cor Vos
Uitvergroot lijkt de huisstofmijt op een mon
ster. Foto: GPD
