KUNST CULTUUR
Clausprijs voor
Palestijnse poëet
Schilder fopt Tussen Kunst Kitsch
'Ik heb nog aardig wat lucht'
Sfeer van '40 - '45 keert terug
in bijzonder oorlogsmuseum
Rik van Boeckel wint
slam poetry toernooi
Gluecifer moe maar voldaan
R7
De Tante van Charlie: afgestoft en opgepoetst
lijzen Bourne
Toverlei
erdorp - Theater Toverlei
.eiderdorp heeft met de
rstelling Atalanta het eenak-
estival van Rotterdam ge
inen. Aan het festival na-
12 amateurtheatergroepen
1. De jury prees het 'flitsen-
in krachtige spel' van Marie-
/Iarkwat, Manuela van Eg-
nd, Dave Groenland, Marco
ke en de 'sterke regie' van
rc Aarnink. Bassist Samuel
irne viel ook in de prijzen.
17-jarige Voorschotenaar
de zogenoemde Sena Guit-
(ward in Den Haag, een na-
ïale gitaarwedstrijd.
uvre-filiaal
lar Lens
- De Noord-Franse stad
s krijgt een filiaal van het
eldberoemde Louvre-muse-
in Parijs. De nieuwe vesti-
g maakt deel uit van het
nse beleid om verwaarloos-
egio's cultureel en econo-
;ch te ondersteunen. Met het
ject is een bedrag van 75
oen euro gemoeid. Het
uwe museum van 16.000
kante meter gaat perma-
ït vijf- tot zeshonderd wer-
uit de enorme Louvre-col-
ie tonen. Het Louvre II in
is moet in 2009 zijn poorten
■nen. Voor het filiaal hadden
steden belangstelling ge-
nd.
vink gedupeerd
tor diefstal
ielo - De band Jovink en de
ïderbietels is zwaar gedu-
ird door de diefstal van een
chtwagencombinatie. De
Ier, die in Almelo werd ge
len, bevatte apparatuur met
waarde van ruim 250.000
o. De formatie rond bassist
Jolink, zoon van Normaal-
iger Bennie Jolink, schakelde
eet na de diefstal de politie,
s inmiddels een beloning
2500 euro uitgeloofd voor
;ouden tip die leidt tot te-
ceer van de spullen.
ii Post nieuwe
>rzitter VNT
sterdam - Jan Post volgt
uk van der Walle op als voor-
er van de Vereniging van
derlandse Theatergezel-
lappen- en producenten
IT). Post is sinds 2000 alge-
en directeur van Het Neder-
dse Rode Kruis, na werk-
im te zijn geweest bij onder
:er Philips.
an Brown
erdringt zichzelf
sterdam - Dan Brown is met
De Da Vinci Code van de
iste naar de tweede plaats
de Bestseller 60 verdrongen
wel door zichzelf, met Het
enalis Dilemma. De Da Vin-
Code heeft veertien weken op
estaan, met een onderbre-
ig van twee weken tijdens de
iderboekenweek. Toen stond
t kinderboek Vader Zeepaard
Dan Browns Het Bemi-
Mysterie staat op 4.
woensdag 1 december 2004
bergen op zoom/gpd - Nieuw doek, nieuw
raamwerk, oude verftechniek. De bevin
dingen van een expert van het tv-pro-
gramma Tussen Kunst Kitsch: „Een heel
bijzonder schilderij van begin negentiende
eeuw."
Bijzonder is het schilderij wel. Het dateert
alleen niet van toen, maar van eind 2003.
Het is van de hand van kunstenaar Mart
Franken uit Bergen op Zoom. „Ik heb het
vorig jaar geschilderd en een oude verf
techniek gebruikt", vertelt hij. „Ik had het
in drie uur af."
Tijdens de opnamen voor Tussen Kunst
Kitsch - vorige week in Bergen op Zoom -
bood een cursiste van Franken het schil
derij aan expert Ivo Bouwman aan. Tij
dens een cursus oude verftechnieken van
Franken kwam het tv-programma ter
sprake en opperde iemand het idee om
voor de grap het 'Rembrandtje' van Fran
ken mee te nemen. „Om niet meteen door
de mand te vallen, heb ik het doek en het
frame met thee bewerkt, zodat het wat ou
der leek. Want het is natuurlijk gewoon
nieuw hout met nieuwe spijkertjes."
De cursiste nam het schilderij mee naar de
opnamen in Het Markiezenhof. „Het was
er heel druk en de expert heeft er hooguit
vijf minuten naar gekeken", vertelt zij.
„Hij zag meteen dat het doek niet gesig
neerd was en kon er daarom geen prijs
aan plakken. Maar hij oordeelde wel dat ik
een 'heel bijzonder schilderij van begin
negentiende eeuw" bij me had." Maker
Franken is daar verbaasd over: „Ik had
verwacht dat de deskundige meteen zou
zien dat het een nieuw schilderij was."
Ivo Bouwman - geconfronteerd met het
verhaal - zegt het 'een interessant geval' te
vinden. „Ik kan me niet voorstellen dat ik
een recent schilderij als begin negentiende
eeuws beoordeel. Maar ik nodig mevrouw
uit om een keer terug te komen."
Bouwman taxeert al twintig jaar.
aalten/anp - In Aalten gaat 3 december een bij
zonder oorlogsmuseum open. Het in een heren
huis aan de Markt 12 gevestigde museum is vol
ledig ingericht zoals het er uitzag in de oorlogsja
ren '40-'45. De inrichting is tot stand gekomen
door Duits-Nederlandse samenwerking.
Met behulp van multimediatechnieken en ge
sproken teksten van de toenmalige onderduikers,
bewoners en nazi's wordt in het museum de
sfeer van de oorlogstijd opgeroepen. In het huis
verbleven in de oorlogsjaren tegelijkertijd onder
duikers (op zolder), een gezin en de plaatselijke
Duitse commandant die er zijn bureau had.
Elke kamer in de woning krijgt een thema. Zo
zijn afbeeldingen van de bewoners aangebracht
op de bekleding van stoelen: wie er gaat zitten,
hoort hun verhaal. Over de radio spreekt de
toenmalige koningin Wilhelmina. In de gang
hangen jassen die het verhaal vertellen van hun
eigenaren: collaborateurs, NSB'ers en iemand die
in het verzet zat.
Het museum is tot stand gekomen met de steun
van Duitse en Nederlandse instellingen op poli
tiek en sociaal-cultureel gebied. Nederlandse ?n
Duitse onderwijsdeskundigen hebben samen een
educatief programma voor scholen ontwikkeld.
De bedoeling is dat er schoolexcursies gaan
plaatsvinden.
Publieksprijs voor Germen Bergervoet
door Maarten Baanders
leiden - De jury van het eerste
Leidse Slamdicht Toernooi
heeft Rik van Boeckel aangewe
zen als winnaar. Eigenlijk won
Van Boeckel ook de publieks
prijs, maar omdat de regels
voorschrijven dat niet één en
dezelfde dichter met twee prij
zen naar huis mag, is de pu
blieksprijs naar de nummer
twee gegaan: Germen Berger-
voet.
„Gevaarlijk serieus", noemde
de jury de poëzie van Van
Boeckel. Zijn ritmisch verwoor
de maatschappijkritiek vatte hij
volgens de jury „prachtig bitter
samen, met durf, kracht en een
vaardig taalgebruik".
„Makkers poëten, kuis uw
taal," riep Van Boeckel het pu
bliek toe om vervolgens te ver
wijzen naar de moord op Theo
van Gogh en een schets te ge
ven van de verdwazing waarin
ons land sindsdien leeft. Als
dichter vraagt hij zich af wat er
nog gezegd kan worden. Woor
den kunnen gevaarlijk zijn,
maar een gedicht mag niet 'als
een burka over het echte ver
haal' gehangen worden. In ge
dichten over de 'allochtone-
foon' en het verbroederingcon
cert na de moord op Van Gogh
in Amsterdam, schuwde Van
Boeckel de humor niet, soepel
overschakelend van het ene al
dan niet allochtone accent op
het andere. Ook in de alledaag
se actualiteit vond Van Boeckel
zijn inspiratie. In 'Luie koop
wandeling over de markt' werd
de sfeer van de markt met na
drukkelijke dictie en veel ritmi
sche effecten tot leven geroe
pen.
Ritme was ook een belangrijke
factor in de poëzie van Germen
Bergervoet en ook hij werd ge
ïnspireerd door de alledaagse
levensmiddelenhandel, in dit
geval niet de markt, maar de
supermarkt. Vlotte verkoop
praatjes voegde hij aaneen tot
een woordenstroom en waar
Van Boeckel de grote proble
men van de wereld aanpakt, gaf
Bergervoet in een ontmaske
rende woordenvloed een hu
moristische beschrijving van
het probleem dat 'kerstavond'
heet, waarbij de kerk niet ont
zien werd.
Het was druk tijdens het toer
nooi. Anders dan tijdens de
voorrondes stond de foyer van
het LAKtheater stampvol fans
van de dichters. De sfeer en de
warmte namen snel toe, niet in
de laatste plaats dankzij de mu
zikale intermezzo's van de
band met de oerhollandse
maar toch niet stichtelijk be
doelde naam Dominee van
Zanten. De sfeer hield het mid
den tussen lachen en aandacht.
Lichtvoetige woordgrapjes ken
merkten de gedichten van Peter
van den Berg. Vooral combina
ties van namen bleken verras
sende goochelattributen. „Toen
Lucy Fer eens
tegenkwam/Raakte ze in vuur
en vlam/Maar nu is het uit'.
Ook Theo en Rie, Jet en Seth,
Gé en Mie en Harm en Monica
bleken ideale stellen.
Serieuzer was Jet Crielaard. Uit
gaande van vogels of een sim
pel woord als 'leuning' riep ze
een weidse surrealistische we
reld op, vol ontmoetingen met
mensen, maar uiteindelijk vol
ledig bepaald door subjectieve
ervaringen. „Als ik op mijn te
nen ga staan/ben ik net groot
genoeg/ om door mijn eigen
oogkassen/ naar buiten te kun
nen kijken".
Ontbrak het stichtelijk woord
bij Dominee van Zanten, de
dichter Alex Franken wist er wel
raad mee.
Hij vertelde zijn eigen versie
van het verhaal over de schep
ping in zeven dagen, met een
God die zich op een scooter
voortbeweegt en zich persoon
lijk bekommert om de schep
ping van de Scheveningse
vrouw.
Rik van Boeckel liet in zijn performance weten veel ritmes van allochtonen geleerd te hebben.
Foto: Mark Lamers
Amsterdam/gpd - 'Ooit had ik
de illusie dat poëzie alles kon
veranderen, ons bestaan men
selijker maken', verzuchtte twee
jaar geleden Mahmoud Dar-
wish, de Palestijnse dichter die
vandaag in het Paleis op de
Dam wordt onderscheiden met
de Prins-Clausprijs 2004. 'Maar
uiteindelijk verandert de poëzie
alleen de dichter.' Dat klinkt
nogal teleurgesteld. Is die prijs
wel verdiend? Wie is deze Mah
moud Darwish?
Verplaats u even in een man
van 62 die als 6-jarige in 1948
met zijn ouders werd verdreven
uit zijn dorpje in Galilea, omdat
daar immigrerende joden van
uit de hele wereld kwamen te
leven. Die strijdbaar voor de
verbannenen is opgekomen, als
journalist van een communis
tisch dag- en weekblad in Israël
van tijd tot tijd gevangen werd
gezet en uiteindelijk de balling
schap verkoos, eerst naar Liba
non en, na 1982, naar Parijs. Hij
was lid van het uitvoerend co
mité van de PLO tussen 1987 en
1993, en keerde pas in 1996 te
rug naar Israël.
Diezelfde man is nu zo ver dat
hij zegt: 'Ik wil de vrijheid heb
ben te pleiten voor het ophef
fen van de Palestijnse staat, zo
als de Nederlanders dat doen
als zij pleiten voor meer Euro
pese integratie.' Aanleiding was
een vraag van een journalist
wat hij uiteindelijk van Arafats
opvolgers verwacht.
Toch staat Darwish te boek als
de grootste vrijheidsdichter van
de Palestijnen, die van zijn land
eenzelfde soort geliefde maakte
als Lucebert ooit van 'de ge
martelde bruid Indonesië'.
In zijn befaamde gedicht 'Een
minnaar van Palestina' geeft hij
onder meer deze kijk op de ge
liefde: 'Ik heb je gezien in het
doornig gebergte, een hoedster
zonder schapen was je, een
verschoppelinge op de resten
van een kamp, mijn lusthof
eens, toen ik een vreemdeling
was en ik, mijn hartje, aan de
poort klopte... Nu storten zich
op mij de deur, het venster, de
specie en de stenen
Menigmaal had Darwish als hij
over Palestina dichtte een ge
liefde vrouw voor ogen uit zijn
eigen bestaan, zodat zo n ge
dicht in zekere zin een dubbel
liefdesgedicht werd: voor Pales
tina én voor de vrouw in kwes
tie. Hij noemt Palestina 'de
vlam van zijn gedichten'.
Over de vijand Israël schreef hij:
de wijngaarden van mijn voor
vaderen heb je geplunderd,
land waarop ik werkte in het
zweet van mijn aanschijn sa
men met al mijn kinderen.
Voor ons en onze nakomelingen
heb je niets overgelaten dan
deze rotsen. En nu zeggen ze
dat jullie regering ons die ook
nog af wil pakkenHet zijn de
bekende verwijten, waar alleen
conservatieve Israëli's moeite
mee kunnen hebben.
Maar Darwish drijft zijn verzet
niet op de spits en dat hangt ze
ker samen met het feit dat hij
jarenlang van buitenaf naar het
conflict tussen Palestina en Is
raël kon kijken. Het heimwee
naar zijn gelukkige eerste jaren
in zijn geboortedorp blijft: Als
ik aan vroeger denk, groeit in
mijn hoofd het kruid/ van spijt,
en zucht ik over wat verleden
was. Volg ik mijn gemoed, dan
jaag ik dromen na, maar met
een stem van vuursteen sla ik
uit de rots een lied.
Darwish is eerder dromer dan
protestdichter. Een idealist. Al
vroeg inspireerden hem huma
ne dichters als Kahlil Gibran,
Garcia Lorca, Pablo Neruda en
Yeats. 'Niets, helemaal niets,
rechtvaardigt terreur' was zijn
antwoord op de aanslag op de
Twin Towers.
Gezien de doelstelling van het
Prins Claus Fonds om persoon
lijkheden te waarderen voor
hun bijdrage aan positieve
maatschappelijke veranderin
gen, lijkt Mahmoud Darwish
die met zijn poëzie, bij alle
strijdbaarheid, de hand blijft
uitsteken naar de tegenstander,
een perfecte keuze.
In Leiden en de regio bestaat grote belangstelling voor professio-
;le en amateuristische kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt stad-
regiogenoten die musiceren, zingen, dansen, toneelspelen, fo-
jraferen of op andere wijze actief zijn. Vandaag: Show- Mar-
fiingband Tamarco uit Leiderdorp.
imarcovoorzitter Dick van
ir Weijden (54) had twintig
ar geleden een illegale racüo-
inder. „Piratenradio heette
tt toen", zegt hij met een
imlach. „Tamarco deed via
ïze zender een oproep voor
euwe leden. Zo zijn mijn
ouw en kinderen daar be-
onnen en uiteindelijk volgde
zelf ook."
imiddels is Van der Weijden
en jaar voorzitter en bestaat
et Leiderdorpse Tamarco bij-
a vijftig jaar. Dat viert de mu-
ekvereniging met jubileum-
^iviteiten zoals bingo, een lo-
irij en een reünie. „Het is ont-
ittend leuk om voorzitter te
ijn, maar ook erg druk. Zeker
Jiet het jubileum van een hal-
eeuw. Daar zet ik me na-
lurlijk helemaal voor in", zegt
m der Weijden.
..Ik loop nog steeds met het
korps mee, daar geniet ik van."
he voorzitter speelt sousafoon,
een groot blaasinstrument dat
op de schouder gedragen
wordt. „Je moet geen zwaar ro
ker zijn om dat instrument te
bespelen", stelt Van der Weij
den. „Ik heb nog aardig wat
lucht, maar drie uur lang met
elf kilo rondlopen is best
zwaar. Het spelen op zich valt
nog best mee, het is vooral het
gewicht dat het moeilijk
maakt."
Sinds 1996 speelt Tamarco in
de eredivisie van de Koninklij
ke Nederlandse Federatie van
Muziekverenigingen. De Lei
derdorpse show- marching-
band won drie jaar geleden
goud op het Wereld Muziek
Concours. „Dat was één groot
feest," herinnert Van der Weij
den zich. „De lat ligt door die
prijs hoger, mensen verwach
ten wat extra's van ons. Door
jaren van hard werken zijn we
zover gekomen en we willen
nog beter worden. Je moet am
bitie hebben, anders sta je stil.
En wij kunnen die ambitie
waarmaken. Ik mag wel zeggen
dat we al een behoorlijk hoog
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'De Tante van Charlie' naar
Brandon Thomas. Spel: Jon van Eerd,
Huib Rooymans, Pamela Teves e.a. Regie:
Andy Daal. Gezien: 30/11, schouwburg
Leiden
Het blijkt maar weer eens een
onverwoestbaar genre te zijn.
Heel veel theatervernieuwing
en -veranderingen ten spijt
blijkt een oerdegelijke klucht
nog altijd het publiek te kunnen
bekoren. En dan is 'De Tante
van Charlie' niet zo maar een
klucht. Nee, spreek maar gerust
van een archetype - een soort
oerklucht waaraan vaak wordt
'gerefereerd als voorbeeld voor
het gehele genre.
Hoofdrolspeler Jon van Eerd en
regisseur Andy Daal hebben het
verhaal danig afgestoft en opge
poetst. Het gegeven is meer dan
100 jaar oud en moest dus wel
opgeknapt worden. Daarbij zijn
de bewerkers slim te werk ge
gaan. De gebeurtenissen spelen
zich af in de jaren twintig van
de vorige eeuw. Als in die tijd
heren een jong meisje wensten
te ontvangen, was dat alleen
aanvaardbaar in aanwezigheid
van een chaperonne. Omdat de
echte tante van Charlie op zich
laat wachten, moet de butler
uitkomst bieden en zich als
tante voordoen. De flauwekul
begint dus min of meer geloof
waardig. Dankzij travestie en
persoonsverwisseling kan de
motor van de klucht gaan
draaien. En het stuk komt pas
goed op gang als de echte tante
zich meldt.
Het geheel staat of valt met de
vertolking van de neptante. Jon
van Eerd laat wederom zien dat
hij dit genre door en door be
heerst Hij is gezegend met een
mimiek die tot in de nok van
het theater zichtbaar is. Alle an
dere personages fungeren
slechts als aangever, of ze nu
karikaturale vaderfiguren, brave
Hendriken, oude geliefden of
tuttige meisjes zijn. Het zijn
overigens wel dankbare bijrol
len die de voorstelling compleet
maken en voor de nodige afwis
seling zorgen. Voeg daarbij een
flink speltempo en een drie
dubbele portie overdrijving.
Verveling mag immers geen
moment toeslaan, want dan
spat de zeepbel snel uiteen.
Aan die randvoorwaarden
wordt ruimschoots voldaan.
Wil je een klucht, dan word je
hiér op je wenken bediend.
Kluchtiger dan dit kan een
klucht niet zijn. Jon van Eerd en
collega's leveren, op hun ge
bied, vakwerk.
Tamarco bestaat binnenkort vijftig jaar en paradeert trots door de straten. Mét voorzitter Dick van der
Weijden. Publiciteitsfoto
niveau hebben. Ik denk dat we
tot de beste veertig korpsen
van het land gerekend kunnen
worden", zegt Van der Weij
den.
„Natuurlijk gaat het bij Tamar
co ook om gezelligheid en
saamhorigheid. We doen meer
dan alleen muziek maken. Kla
verjassen bijvoorbeeld. Toch
blijft presteren voor mij het be
langrijkste. Als je alleen voor de
gezelligheid komt, kun je beter
fid worden van de carnavals
vereniging. Onze mensen zijn
gedisciplineerd, ze drinken
geen alcohol voor en tijdens de
optochten en schelden niet op
andere korpsen. De leden van
Tamarco zijn geen branie
schoppers. We worden vaak
weer gevraagd door de organi
saties van evenementen, om
dat ze weten wat we waard
zijn", vertelt Van der Weijden.
Alle neuzen staan nu dezelfde
kant op, naar het vijftigjarig be
staan. Vorig weekeinde hadden
we de eerste jubileumactiviteit:
klaverjassen. Ongeveer vijftig
mensen deden mee, dus dat is
een mooie opkomst. Ik was er
zelf ook, want ik houd wel van
een potje kaarten."
Volgend jaar komt Tamarco
met een jubileumloterij. „Het
gaat om 4000 loten. Een aantal
oud-leden heeft bij bedrijven,
winkels en restaurants prijzen
geregeld. Die kunnen we uit
reiken tijdens de bingo en die
loterij. Daar komt het nodige
regelwerk bij kijken. Maar ik
doe het met plezier. Ik zou niet
weten wat ik thuis moet doen."
tekst: Annelies Karman
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert Gluecifer. Gezien LVC, Leiden
Een slordige twintig concerten
op rij valt voor een band bijna
niet vol te houden. Zanger Biff
Mafibu van Gluecifer worstelt al
een tijdje met een virusinfectie.
Eerder cancelde de groep al
twee concerten in Duitsland.
Mafibu geeft tijdens het LVC
concert aan zo snel mogelijk de
koffers te pakken voor de terug
reis richting Oslo.
Wie had gedacht dat de Vikings
of Rock op de automatische pi
loot de set zouden afwerken
kwam evenwel van een koude
kermis thuis. Biff Mafibu lijkt
met zonnebril en wit jasje zo uit
een nachtclub gelopen en is de
aanstekelijke blikvanger van de
band. Een man met een ruige
volle stem met een flinke dosis
soul. Het vijfde album Automa
tic Thrill is begin dit jaar uitge
komen en de vuige mannen-
rock wordt ook in het LVC vol
vet neergezet. Geen riff uit het
standaardrepertoire die de
band overslaat.
Gluecifer kent het kunstje van
het onbeschaamd jatten. Je
hoeft als band nou eenmaal
ook niet iedere keer weer het
wiel uit te vinden. Gluecifer
brengt een hele serie catchy
moddervette songs met aanste
kelijke koortjes van de beide gi
taristen Captain Poon en Raldo
Useless. 'I got a war', 'Rock-
throne' en 'Black Book Lodge'
zijn zo maar drie van de punti
ge songs die na één keer horen
in je hoofd geramd zitten en die
sterke verwantschap hebben
met het werk van The Hives en
Monster Magnet.
De ritmetandem Danny Young
op drums en Stu Manx op bas
legt een heerlijk fundament
neer en de Scandinaviërs zor
gen bij het vroeg in de set ge
speelde 'Here Comes the Pigs'
zelfs voor de nodige dynamiek.
Ondanks de zichtbare ver
moeidheid bij Biff Mafibu duwt
de zanger tijdens het optreden
nog behoorlijk het gaspedaal in.
En hij kan na de laatste toegift
Easy Living heerlijk uitrusten in
de tourbus.
