ECONOMIE
Veel discriminatie
op de werkvloer
Belasting betaalt alleen geregistreerde kinderopvang
Duizenden klanten Essent zonder internet
Allochtonen in de praktijk in het nadeel
Je wordt alleen maar belazerd9
Prijs voor de Petronas
Vrachtauto op
trein om Duitse
tol te ontlopen
Brabanthal evenknie van RAI en Jaarbeurs
Huizenmarkt houdt zich
opmerkelijk goed
Een slordig knotje wol
D04
fji rtzichtig beleid
nsioenfondsen
wijk - De beheerders van
iioenfondsen houden zich
nauwelijks bezig met duur-
tn beleggen. Nederlandse
iioenfondsen investeren sa-
ongeveer 400 miljard euro,
van slechts 3 miljard in
I Vl zame beleggingen zit. Dat
inder dan 1 procent, con-
Jeerde gisteren het tijd-
T ift voor duurzaam onder-
en P+ People Planet Profit,
ïeeste pensioenfondsen
jrote ondernemingen heb-
nauwelijks oog voor duur-
s beleggingen, aldus het
:hrift. De bedrijfstakpensi-
ondsen houden zich meer
met duurzaamheid.
ed begin
rstinkopen VS
york - De Amerikanen zijn
aan het inkopen geslagen
de kerst. Volgens de eerste
ttingen hebben ze vrijdag 8
jaar ""d dollar uitgegeven aan
inkopen, zo meldde diver-
nerikaanse media gisteren,
rijdag na Thanksgiving
rah, kt in de Verenigde Staten
tioneel het inkoopseizoen
kerstmis los. Dit jaar gaven
t ill nerikanen op de zoge
uzie nde Zwarte Vrijdag 11 pro-
meer dat een jaar gele
Samen met de zaterdag
mai kerst vormt Zwarte Vrijdag
ukste dag voor de Ameri-
se winkeliers.
maandag 29 november 2004
ïin-
n
ie-
can
/ürt
aar-
iaag - De Consumenten-
ox-camera is
t van Unilever
ar a
P1!:
Schi
me,
blaast een actie tegen
af- De organisatie stel-
ianin de kaak dat levensmid-
tes ]iconcern Unilever in een
ider markt een camera zou
ortaen opgehangen bij een
jtje;Unox-rookworsten. De
ra blijkt echter eigendom
rheye supermarkt zelf. Super-
optdeskundige Gerard Rutte
dit. Hij zegt dat de ca-
ist q van supermarkt C1000 en
en] igen adviesbureau is. Een
dvoerster van de Consu-
enbond zegt dat de orga-
e nu overweegt om bij
te protesteren tegen de
ra- Eigenaar Rutte meent
r dat de klanten van
.absoluut niet te herken-
;etdÜn op de beelden". De ca-
geeft fabrikanten alleen
informatie of een ver-
ictie aanslaat onder win-
it hi d publiek of niet, zegt hij.
iia breekt met
iaanse bank
-Uf
✓11 Dl
;rde
alia
asti
al n
ren
ieui
asie
me'k,
f 'l
nb(
ster
écti
roet
nstl
ige
ld v
oto
illu«
mr
ede/anp - Er is te weinig oog
voor discriminatie op de werk
vloer, terwijl momenteel alle sig
nalen op rood staan. Onder men
sen afkomstig uit niet-westerse
landen als Turkije, Marokko, Su
riname en de Antillen, is de
werkloosheid drie keer zo hoog
is als onder autochtonen.
Dat concludeerden vice-voor-
zitster A. Jongerius van de FNV
en directeur H. Fermina van het
Landelijk Bureau ter Bestrijding
van Rassendiscriminatie dit
weekend tijdens een bijeen
komst van de vakcentrale in
Ede over integratie en de ar
beidsmarkt voor etnische min
derheden.
Zij wezen erop dat de verschil
len in opleiding en kwalificaties
van allochtonen ten opzichte
van autochtonen steeds kleiner
wordt. Zo geniet inmiddels 22
procent van de tweede genera
tie uit etnische minderheden
een hoger beroeps- of weten
schappelijke opleiding, terwijl
dat onder kinderen met Neder
landse ouders 27 procent is.
Jongerius stelde dat na de
moord op filmmaker Theo van
Gogh in discussies zoveel wordt
geroepen, vooral door politici,
dat werk de beste weg naar in
tegratie is. „Maar goed opgelei
de jongeren uit etnische min
derheden lopen een behoorlijk
risico niet aan het werk te ko
men, waardoor zij geïsoleerd
kunnen raken en zogezegd:
geen al te warme band met de
Nederlandse samenleving aan
gaan."
Fermina zei bang te zijn dat na
de moord op Van Gogh het
voor allochtonen alleen maar
moeilijk wordt om aan de slag
te komen. Hij en Jongerius ver
weten vooral het kabinet dat
het „geen gevoel voor urgentie"
heeft. J. van den Bos, directeur-
generaal Arbeidsmarktbeleid
van Sociale Zaken, bestreed de
aantijgingen van de FNV. Vol
gens hem worden wel degelijk
alle groepen gevolgd en hij
sprak van 'gevoelige tijden'. Het
kabinet wil juist met zijn alge
mene beleid voorkomen dat
groepen worden gestigmati
seerd. Ook zou tegenwoordig
per individu meer maatwerk
mogelijk zijn om mensen te
helpen bij het vinden van werk.
Het ministerie lanceert aan
staande donderdag het Lande
lijk Netwerk Diversiteitsmana-
gement. Deze 'mobilisatieclub'
gaat werkgevers actief benade
ren om uit te leggen hoe be
langrijk het is dat zij uit alle
groepen van de samenleving -
oud en jong, mannen en vrou
wen en zowel autochtonen als
allochtonen - mensen in dienst
hebben, aldus Van den Bos.
el - Dexia staakt de on-
ndelingen over samen-
erst ng met de Italiaanse bank
m h aolo IMI. De top van het
rk d Belgische bankconcern
noe unaniem besloten dat de
deken worden stopgezet,
vai)t de voorwaarden voor sa-
o 0j 'erking niet meer aan we-
sckiin- Dexia-topman P. Ri-
wilde verder geen details
over het besluit. Halver
deze maand werd bekend
Wüjexia en San Paolo onder
holden over een fusie. San
laa is de derde bank van Ita-
nde Dexia de bank van
>eo o Banen weg
Deutsche Bank
t - Deutsche Bank, het
te bankconcern in Duits-
;ondigt komende week
ïtslagronde aan waarbij
!000 banen verdwijnen,
inkbedrijf wil volgens di-
•uitse media voorname-
)eidsplaatsen schrappen
ïogere regionen van het
Een woordvoerder van
che Bank wil niet op de
;n ingaan. Topman Jo-
[g cermann geeft in een in-
v met het weekblad Fo-
stiïflt vandaag verschijnt, aan
I niet wil snijden in de
verlening aan klanten. Hij
;ttollt Deutsche Bank tevre*-
met de wijze waarop de
verlening verloopt.
door John Wanders
Amsterdam - De Vereniging van
Effectenbezitters (VEB) organi
seerde dit weekeinde voor de
26ste keer op rij haar jaarlijkse
'Dag van het Aandeel'. Het
bleek in de Amsterdamse Rai
vooral een treffen van gepijnig
de zielen.
Uitgerust met een 'hands free'
microfoon, verhaalt analist
Royce Tostrams in krijtstreep-
pak voor de zoveelste keer over
de 'spanning in de markt'. Als
een volleerd televisiedominee
die de Dag des Oordeels voor
voelt en weet dat slechts een
kleine groep uitverkorenen zal
ontsnappen, maant hij zijn toe
hoorders zich te bekeren tot
Tostrams Technische Analyses.
Voordat het te laat is...
Het Amsterdamse Rai Congres
centrum klinkt en oogt op deze
novemberdag als een schuil
kerk in tijden van rampspoed.
De collectieve depressie walmt
de bezoekers van de 26ste Dag
van het Aandeel al bij de ingang
als rioolgas tegemoet.De slui
pende krach, die sinds het jaar
2000 vele miljarden aan aande
lenkapitaal deed verdampen,
leerde talloze kleine beleggers
spijkerhard waarom aandelen
feitelijk worden aangeduid als
'risicodragend' kapitaal. Zeer
velen keerden de aandelen
markt gewond en gefrustreerd
de rug toe. De traditionele Dag
van het Aandeel verwordt op
deze manier al gauw tot een
jaarlijkse reünie van 'losers'. Al
leen de medewerksters van de
garderobe weten nog iets van
een glimlach te tonen. Zoals ui
teraard ook geldt voor Peter
Paul de Vries, het publiciteits-
gevoelige boegbeeld van de or
ganiserende VEB.
De Vries staat bij bestuurders
van beursgenoteerde onderne
mingen bekend als een lastpak
en dat mogen we in de wereld
van de 'haute finance' oprecht
een geuzennaam noemen. Met
humor, snelle respons en goede
dossierkennis weet de VEB-di-
recteur een door hem geleide
paneldiscussie tussen de be
stuursvoorzitters Scheepbou
wer (KPN), Bennink (Numico)
en Veenhof (Wessanen) aardig
naar zijn hand te zetten. Zo'n
man wens je een eigen talk-
kuala lumpur - De Petronas Towers, een van de hoogste gebouwen-
compexen in de wereld, ontvingen gisteren de Aga Kahn Prijs 2004.
Het complex kreeg de onderscheiding omdat het architectonisch ver
nuft koppelde aan de waarden van de moslimmaatschappij.
EPA/Karam Adle
arnhem/anp - Enkele duizenden klanten
van Essent kunnen na vier dagen nog al
tijd niet via de kabel op internet. Dat
meldde een woordvoerder van het bedrijf
gisteravond.
De adressen van de getroffen computers
communiceren niet met het adres op de
server van de provider. Het bedrijf denkt
na over een schadevergoeding voor de ge
troffen klanten.
De gedupeerden kunnen het probleem al
leen oplossen als zij met de helpdesk
(0900-8112) bellen, aldus de Essent-zegs-
man. Een medewerker kan dan het juiste
IP-adres doorgeven, dat de klant moet in
voeren in zijn computer. De helpdesk is
moeilijk bereikbaar, ondanks dat Essent
honderden mensen heeft opgeroepen om
bij te springen. Gedupeerden moeten het
blijven proberen, adviseert de woordvoer
der. De problemen begonnen donderdag
toen de internetleverancier van server ver
anderde. Enkele tienduizenden klanten'
konden daardoor tijdelijk niet op het we
reldwijde web. Voor de duizenden surfers
die het nu nog zonder e-mail moeten
doen, bleken de problemen hardnekkiger
en de oplossing ingewikkelder.
Ruim 400.000 mensen gaan via Essent op
het internet.
show toe op de Nederlandse te
levisie. Quote van de dag: „Als
iemand in mijn management
team over economie begint,
dan schors ik de vergadering
voor een kwartier; economie in
teresseert mij niet." (Bennink)
In de oranje ambiance van een
door ING Bank gesponsorde
workshop, bladert een oudere
congresganger door de jongste
editie van de Quote 500. „Ik
kom hier voor het eerst en ik
kom hier nooit weer terug",
klinkt het dan berustend. „Je
wordt hier alleen maar belazerd
en opgelicht. Ze kunnen het
mooi vertellen, maar je moet
niet denken dat ze in jou geïn
teresseerd zijn, hoor. Nee, ze
zijn alleen maar geïnteresseerd
in je geld."
Deze doodgewone belegger, die
veel liever over zijn kleinkinde
ren praat dan over zijn favoriete
beursfondsen, vertrouwde aan
de beleggingsexperts van ING
Bank naar eigen zeggen een be
drag van 600.000 gulden toe.
„Van dat geld is nu nog 5.000
euro over", verzucht de man.
„Nee, ik denk dat ik maar eens
naar huis ga. Da's véél leuker."
haulerwijk/anp - Transportbe
drijf Boonstra in Haulerwijk wil
tolheffing op Duitse wegen ont
lopen door vrachtauto's per
trein te vervoeren. „Wij gebrui
ken deze constructie al in Zwit
serland en dat is soms goedko
per", aldus directeur. E. Huur
man van het transportbedrijf.
De directeur verwacht dat het
Duitse kabinet in december ak
koord gaat met de heffing. Per
verreden kilometer is een trans
portbedrijf voor de autobahn
dan negen tot en met vijftien
eurocent kwijt. De tol zou vanaf
medio 2005 worden geheven.
„We rijden veel op Italië, met
zo'n vijftien tot twintig vracht
wagens per week. Op het traject
van Duisburg naar Basel zijn
we gemiddeld 84 euro tol kwijt
als de plannen doorgaan. Het is
op die route mogelijk de trein te
pakken", zegt Huurman, die de
tolheffing in Duitsland met lede
ogen aanziet. „Frankrijk, Oos
tenrijk en Italië - als dit zo
doorgaat, komt er hopelijk één
Europees tolsysteem, dat maakt
de administratie goedkoper."
den bosch - De Brabanthallen in Den Bosch zijn uitgebreid met een
hal van 15.000 vierkante meter, zodat het totale oppervlak van het
complex uitkomt op 44.000 vierkante meter. De Bossche evenemen
tenhallen willen in één adem worden genoemd met de RAI en de
Jaarbeurs. De bouw van de 'zwarte dood', zoals de nieuwe hal liefko-
den haag/gpd - Huiseigenaren
werden deze week opgeschrikt
door een prijsdaling op de wo
ningmarkt. Appartementen zijn
volgens het Kadaster in oktober
gemiddeld 1.000 euro goedko
per geworden, eengezinswo
ningen zelfs 6.000. Is de huizen
markt, na vier jaar economi
sche malaise dan toch aan het
kantelen?
Jan Willem Aarts, bij de Rabo
bank specialist op het terrein
van de huizenmarkt, is niet on
der de indruk van de jongste
cijfers van het Kadaster. Vol
gens hem zijn die maandcijfers
te wisselvallig om er meteen
een trend in te zien. „Als je kijkt
naar de trend, dan stijgen de
huizenprijzen nog steeds. Wel
zijn de stijgingen wat minder
sterk dan twee, drie jaar gele
den."
In de Kadastercijfers zitten va
ker vertekeningen, constateert
Aarts: ,,Als het een maand is
met relatief veel verkochte hui
zen in de goedkope categorie,
dan drukt dat het gemiddelde
meteen."
Het Economisch Bureau van de
Rabobank constateert dat de
stijging van de gemiddelde hui
zenprijs in Nederland dit jaar
nog steeds boven de 3 procent
ligt. Dat is het dubbele van de
inflatie. Het is aanzienlijk min
der spectaculair dan de prijs
stijgingen die in de jaren '90
werden gemeten (met uitschie
ters tot boven de 20 procent in
1999). Maar de gevreesde 'har
de landing' van de huizenmarkt
is uitgebleven. Jn plaats van de
door sommigen voorspelde
prijsdalingen, zijn de prijzen
licht blijven stijgen - tot verras-
zend heet, duurde slechts zes maanden. Hoewel de Brabanthailen
qua oppervlak nog wel achterblijven bij RAI (66.000 vierkante me
ter) en de Jaarbeurs (ruim 100.000 vierkante meter) heeft Nederland
er een toplocatie voor vak- en publieksbeurzen, evenementen, sym
posia, concerten en congressen bij. GPD/Joep Lennarts
ECONOMIE WIJZER
sing van velen.
De economen van de Rabo
bank, de grootste hypotheek
verstrekker van Nederland, wa
ren de afgelopen jaren steeds
optimistischer over de toe
komst van de huizenmarkt dan
andere voorspellers. Toch ver
giste ook deze bank zich met
zijn raming voor 2004. Rabo
voorzag een prijsstijging voor
dit jaar van ongeveer 1 procent.
Dat was onder meer op basis
van een zeer laag consumen
tenvertrouwen, een net afgeslo
ten economische recessie met
snel toenemende werkloosheid
en een stagnerende woning
bouw. Maar de huizenmarkt is
behoorlijk resistent gebleken
tegen al deze negatieve facto
ren.
Dat de huizenmarkt in Neder
land zo geleidelijk kan afkoelen,
is macro-economisch een ze
gen. Een 'harde landing' met
sterk dalende huizenprijzen
zou de economische malaise
veel ernstiger maken. De on
derzoekers op dit terrein zijn
het er over eens dat de histo
risch lage rente en de sterk ach
terblijvende nieuwbouw de
prijzen nu op peil houden.
Op een markt die door krapte
wordt geregeerd, en waar geld
goedkoop kan worden geleend,
kan een toenemend vertrouwen
van de consument zomaar op
nieuw voor flinke stijgingen van
de huizenprijzen zorgen. Rabo-
onderzoeker Aarts: „Het consu
mentenvertrouwen kan heel
snel opveren als de werkgele
genheid zich herstelt. Dan
moeten we rekening houden
met nieuwe, flinke prijsstijgin
gen."
astingdienst draait op volle toeren om alle
igen van werkende ouders voor een tege-
oming volgens de Wet kinderopvang te
':en. De nieuwe wet geldt per 1 januari
de tegemoetkoming wordt alleen ver-
Is kinderen worden opgevangen bij een
itreerde organisatie voor kinderopvang,
en kinderdagverblijf, naschoolse opvang
ouderbureau. Wie kiest voor informele op
ia een oppas aan huis of een au pair, hoeft
rekenen op een tegemoetkoming van de
id of op een fiscale regeling. Die heeft al-
aar kosten.
iwe Wet kinderopvang is vooral aantrek-
'oor ouders met lagere inkomens. Ouders
gere inkomens gaan er in veel gevallen fi-
el op achteruit. Het is dan ook niet ver-
rlijk dat sinds de aankondiging van de Wet
v opvang meer gezinnen interesse tonen
;n au pair in huis. Ook de Nederlandse Au
ganisatie (NAPO), een soort branchever
waar zes bureaus bij zijn aangesloten,
luidelijk een toename in het aantal aan-
Mensen lopen vaak al een tijdje met het
een au pair te nemen", vertelt Marielys
1 igenares van één van de aangesloten bu
reaus. „Heel wat ouders zijn ge
schrokken van de gevolgen van
de Wet kinderopvang en zetten
nu toch die stap. Voorheen dacht
men dat een au pair alleen voor
rijke mensen was. Nu wordt daar
iets anders over gedacht."
Toch hangt er nog altijd een aar
dig prijskaartje aan een au pair.
Er moeten bemiddelingskosten
betaald worden, een ziektekos
tenverzekering en eventueel een
aansprakelijkheidsverzekering.
De au pair zelf heeft recht op zak
geld: maximaal 340 euro per
maand belastingvrij. Ook kost en
inwoning komen volledig voor re
kening van het gastgezin. Daar
naast kunnen er nog kosten zijn
voor de reis, een verblijfsvergun
ning en een talencursus. Het Nibud heeft bere
kend dat een au pair in totaal ten minste 900 eu
ro per maand kost. Bij NAPO houden ze het op
zo'n 600 euro per maand. „Het ene bureau re
kent 435 euro aan bemiddelingskosten; bij een
ander ben je wel duizend euro kwijt", verklaart
EIGEN
BEURS
Brenda van Dam
Avila het verschil. Een au pair mag
maximaal dertig uur per week werken
en blijft meestal zes tot twaalf maan
den. De interesse voor au pairs mag
dan zijn toegenomen, het aanbod is
sinds de uitbreiding van de Europese
Unie eerder afgenomen. Oost-Euro-
pese meisjes gaan nu bijvoorbeeld lie
ver naar landen als Engeland. België
of Spanje. „Het zakgeld in die landen
ligt hoger dan in Nederland. Ook kun
nen ze daar meer scholing krijgen, of
ze willen liever de Engelse taal leren",
vertelt Avila. ,Het is lastiger om au
pairs te vinden, maar het lukt nog
wel."
Het merendeel van de schoolgaande
kinderen wordt overigens opgevan
gen door een oppas aan hiüs of een
oppas waar de kinderen naar toe ge
bracht worden. Wat betaal je een oppas die thuis
voor de kinderen zorgt? Er bestaat niet zoiets als
een minimumloon voor informele oppas. Wel
geeft het Nibud sinds jaar en dag richtbedragen.
Wat je aan de oppas betaalt, hangt af van het
aantal kinderen waarvoor gezorgd wordt. Het Ni
bud gaat uit van een basisbedrag van ten minste
3,30 euro per uur voor één kind. Voor twee kin
deren geldt een minimumtarief van 4,50 euro per
uur en voor drie kinderen minimaal 5,60 per uur.
Vraagt een kind veel aandacht, dan is een hoger
tarief redelijk. Vaak doet de oppas aan huis ook
huishoudelijk werk. Voor die uren moet een ho
ger tarief betaald worden (meestal zes tot negen
euro per uur). Gaat het kind naai- de oppas toe,
dan is het minimumbedrag 2,80 euro per uur.
Voor het tweede en derde kind gelden dezelfde
bedragen als in de situatie dat de oppas aan huis
komt.
In de praktijk zullen veel ouders hogere bedragen
betalen. Er zijn bovendien grote lokale verschil
len. Vooral in de grote steden is men duurder uit.
Het is een kwestie van vraag en aanbod en on
derhandelen met de oppas. Wie een oppas aan
huis heeft, moet bedenken dat als iemand twintig
uur of meer per week werkt, er sprake is van een
formele arbeidsrelatie. Met alle juridische en be
lastingtechnische gevolgen van dien. Dat pro
bleem is er niet als de oppas twee of minder da
gen per week werkt. Meer informatie: Oppasta-
rieven: 0900 403 40 94 (55 ct. per minuut) of
www.nibud.nl;www.napo.nl.
Ooit was de personeelsafdeling
van een bedrijf de afdeling waar
ze de loonadministratie deden,
het personeelsfeestje organi
seerden, het verzuim bijhielden
en wellicht een fruitmand
stuurden bij langdurige ziekte.
Tegenwoordig omvat perso
neelsbeleid veel meer, en is het
een integraal onderdeel van de
bedrijfsvoering. Je zou het nog
steeds personeelsbeleid kun
nen noemen, maar dan neem je
geen afstand van de fruitmand
en het personeelsfeestje. Dus
heet het nu HRM, Human Re
sources Management.
Ik begrijp dat dit werk in het
Engels moet wor
den aangeduid.
Beheer van Men
selijke Hulpbron
nen klinkt niet lek
ker. Maar Opti
maal Beheer van
Personeel, OBP,
zou bij nader in
zien best kunnen.
Of gewoon perso
neelsbeleid, want
dat is het tenslotte.
Staat de Engelse
verpakking ook ga
rant voor een beter
product? Een re
cent Amerikaans
onderzoek geeft een mooi voor
beeld ter bevestiging daarvan.
Dat onderzoek stelt vast dat het
geheim van de productiviteits-
winst in grote staalfabrieken
kan worden afgebeeld in twee
simpele cirkeltjes. Het ene oogt
als een slordig opgewikkeld
bolletje wol, het andere als een
cirkel met lijntjes erin die alle
maal uit hetzelfde punt vertrek
ken.
De Amerikaanse onderzoekers
troffen grote productiviteitsver-
schillen tussen fabrieken aan.
Ze bestudeerden de eindlijn
van staalproductie, waar grote
rollen dun plaatstaal worden
afgewerkt (door het aanbren
gen van coatings bijvoorbeeld).
Productiviteit in zo'n lijn kun je
meten met stilstand, door sto
ringen etc.
Aan de onderkant staan tradi
tionele bedrijven, waar perso
neelsbeleid nog niet verder is
gevorderd dan de fruitmand en
waar de managers ook hele
maal geen heil zien in modern
personeelsbeleid. In traditione
le bedrijven hapert de lijn ge
middeld ruim 10 procent van
de tijd, in de moderne bedrij
ven maar 6 procent. In kapi
taalintensieve continu bedrij
ven zijn dat grote verschillen; in
de staalbedrijven maken loon
kosten maar 10 tot 15 procent
van de totale kosten uit. De rest
is kapitaalkosten en kapitaal
moet niet stilstaan.
Moderne bedrijven weten stil
stand te reduceren met een
heel pakket van methoden:
prestatieloon, teamwerk, baan-
Joop Hartog
hoogleraar economie
Universiteit Amsterdam
zekerheid, taakroulatie, trai
ning, communicatie, aandacht
voor goede arbeidsverhoudin-
gen. Juist de combinatie van
maatregelen werkt, afzonderlijk
zijn de methoden veel minder
effectief. De lagere stilstand
wordt vooral bereikt door goe-
de samenwerking in de produc
tieteams. In zon staalfabriek
wordt de eigenlijke productie
geheel door machines gedaan.
Werknemers zitten in elektroni-,
sche commandoposten, staren,
op computerschermen en
drukken op toetsen. Ze zijn er
alleen voor het bewaken van de
voortgang en het voorkomen -
van stilstand. Ep-
dat gaat beter
bij goed team-
werk.
De onderzoe
kers hebben ger.
meten hoe het
overleg in zijn
werk gaat bij be-,
paalde proble
men. Inde tra-
ditionele bedrij
ven loopt alles
via de voorman'.
Als je op een cir
kel de medewer
kers in de groep
afzet, en je treld
een lijntje voor het overleg, dan
lopen de lijnen van de mede
werkers naar de voorman: ze
komen allemaal in hetzelfde
punt samen. Maar als je in een
bedrijf met modern personeels
beleid zo'n cirkel tekent, dan
zie je een wirwar van lijnen, ais
een slordig opgewonden knotje,
wol. Alle medewerkers zijn mef
elkaar verbonden, iedereen is
betrokken bij het oplossen van
de problemen. Storingen ver
helpen en voorkomen is een
zaalc van het hele team.
Er zijn ook duidelijke gevolgen
voor gevraagd vakmanschap ep
voor teamsamenstelling. In het
traditionele bedrijf moet de
voorman alles weten en alle
problemen oploss^l In het
moderne bedrijf wordt iedereen
op zijn kennis aangesproken en
deelgenoot gemaald van de ge
zamenlijke verantwoordelijk
heid. Hier is geen sprake meer
van een alwetende voorman en
onnozele medewerkers, maar
van vakkennis die is gespreid in
de groep. Het gaat ook niet lan
ger om zuiver technische ken
nis van het productieproces,
maar om bewaking en begelei-.
ding van het proces vanachter
de computer. Daarom is de
vraag naar vaardigheden ook
verschoven: van zuiver produc-
tief vakmanschap naar het be-
grijpen van gegevens op het
computerscherm, het verwer
ken van informatie over pro
ductieprocessen en het com
municeren daarover met colle
ga's. Als in een slordig knotje
wol.
