Napoleon Bonaparte,
keizer van de republiek
Identificatieplicht
treedt vanaf
i januari
in werking
Franse lopen
niet warm voor
tweehonderdste
verjaardag kroning
Scholieren van het Amsterdams Lyceum met hun identiteitspasjes in de aanslag. Per i januari wordt de identificatieplicht in ons land ingevoerd voor iedereen vanaf 14 jaar. Foto: CPD
dens de nieuwjaarsnacht
itap of op familiebezoek?
ik er dan op oudejaarsdag
al aan een paspoort,
bewijs of identiteitskaart
je te steken. Want vanaf
het moment dat het
uurwerk losbarst, kan de
olitie erom vragen. Het is
et meest tastbare gevolg
van de Wet op de
gebreide Identificatie die
1200$ in werking treedt.
door Petra Dircks
Bewijzen wie je bent!
Met schoolmakkers op de fiets
naar de stad, geld mee om
een dvd te huren. O ja, de
sleutels niet vergeten en wegwezen
maar. Straks vergt een dvd'tje halen iets
meer voorbereiding dan alleen beden
ken of je geld en huissleutels bij je hebt.
Want dit vaste checklijstje wordt per 1
januari langer. Er hoort dan een geldig
identiteitsbewijs bij.
Een rijbewijs, paspoort of de Nederland
se identiteitskaart. Die moet je direct
kunnen tonen als de politie daarom
vraagt. Ook al ben je maar even van huis
om een filmpje te huren. Heb je als veer
tienjarige (en ouder) niks bij je, dan kan
de politie je meenemen naar het bureau
en riskeer je een boete van maximaal
2250 euro. Dat wordt wel een heel duur
dvd'tje.
Zo'n vaart zal het echter niet lopen. De
politie mag namelijk niet zomaar ie
mand om zijn of haar identiteitsbe
wijs vragen. Alleen vragen om te
zien of iemand daadwerkelijk
een legitimatie kan overleggen
gaat niet gebeuren, zo is de af
spraak.
Er moet wel een reden voor
zijn, een vermoeden van crimi
naliteit bijvoorbeeld. Hoewel dat na
tuurlijk weer heel moeilijk te bewijzen
valt. Want wat als jouw hoofd of uitstra
ling de politiefunctionaris nou niet aan
staat? Laat maar even zien, dat 'id'.
Dat was een van de redenen waarom het
zo lang geduurd heeft voordat deze uit
gebreide identificatieplicht er kwam in
Nederland. Die kan leiden tot willekeur,
tot discriminatie en tast de privacy aan.
Onder meer na de terroristische aansla
gen van 11 september 2001 in New York
zette het kabinet er toch vaart achter.
Het duurde tot juni dit jaar voordat ook
de Eerste Kamer goedkeuring gaf aan de
Wet op de Uitgebreide Identificatie, die
dus per 1 januari 2005 ingaat. Nu, na de
aanslag op Theo van Gogh in Amster
dam en de verharde strijd tegen terreur,
staan overheid en justitie te popelen om
de nieuwe mogelijkheden te benutten.
Jongeren
Een groot aantal volwassenen draagt
doorgaans wel een rijbewijs op zak. Dan
is er niets aan de hand, maar veel jonge
ren hebben vaak niet meer dan een
schoolkaart, bibliotheekpasje of brom
mercertificaat. Die gelden niet als offici-
eel identiteitsbewijs. Zij moeten dus nog
een officieel erkende legitimatie aan
schaffen.
Veel gemeenten zijn daarom deze
maand begonnen met een wervings
campagne. Ruim 350.000 jongeren ont
vangen een brief thuis waarin zij kunnen
lezen wat er verandert en waar zij een id
kunnen kopen en vooral dat zij dat niet
op het laatste moment moeten doen.
Wie toch lang wacht, moet het identi
teitsbewijs misschien via een spoedpro
cedure aanvragen, waardoor het duur
der wordt.
Ook uitkeringsgerechtigden en ouderen
die geen rijbewijs hebben of niet naar
het buitenland reizen en dus geen pas
poort hebben, worden verplicht de toch
pittig geprijsde identiteitskaart aan te
schaffen. Voor sommige ouderen roept
de verplichting te allen tijde te kunnen
laten zien wie je bent, traumatische her
inneringen op aan de Tweede Wereld
oorlog, de bezettingstijd waarin de Duit
sers om een 'Ausweis' sommeerden.
Het Landelijk Bureau Racismebestrij
ding vreest voor een politiestaat waarin
de privacy moet wijken voor opsporing,
wat leidt tot een vrijbrief voor discrimi
natie en stigmatisering van bepaalde
groepen.
Buitenland
Voorstanders roepen dat het voor ieders
veiligheid is. „Nederland moet veiliger.
Misdaad, vandalisme en overlast moe
ten worden voorkomen en bestreden
en van burgers wordt een bijdrage
verwacht." Zo omschrijft het ministerie
van Justitie het in de modieuze, appel
groene brochure. Volgens de overheid
heeft in het buitenland verplichte identi
ficatie heeft geleid tot meer veiligheid.
In België, Duitsland, Spanje en Frankrijk
moet je al jaren meteen kunnen laten
zien wie je bent. Hoewel in deze landen
de leeftijdsgrenzen wat ruimer zijn. Ne
derland gaat met zijn beleid dat jonge
ren vanaf veertien jaar een id op zak
moeten hebben het verst.
„Een schandelijke situatie die in strijd is
met artikel 8 van de Europese Conventie
voor Mensenrechten", stelt Privacy In
ternational, een in 1990 opgerichte men
senrechtenbeweging die opkomt voor
naleving van de privacy van burgers.
Voorman Simon Davies schreef de Ne
derlandse minister van justitie Donner
en de Eerste en Tweede Kamer vorig jaar
een brief waarin hij de voorgenomen in
voering van de wet hekelde.
Het argument van de Nederlandse over
heid dat id-plicht in het buitenland heeft
geleid tot meer veiligheid, verwijst Da-
vies naar het rijk der fabelen.
„Integendeel", schrijft Davies, „er ko
men juist extra problemen bij. Denk aan
meer discriminatie, meer administratie
ve last en een toename van het stelen en
vervalsen van identiteitspapieren."
De Nederlandse overheid denkt dat het
met deze negatieve bijwerkingen wel
mee zal vallen. Daarbij hebben burgers
altijd de mogelijkheid een klacht in te
dienen over bijvoorbeeld politieoptre
den.
ZATERDAG
27 NOVEMBER
2004
ER
BIJ
De feiten op een rij
Vanaf i januari 2005 moet iedereen
van veertien jaar en ouder altijd een
geldig en origineel legitimatiebe
wijs bij zich hebben. Die dag treedt
de Wet op de Uitgebreide Identifi
catie in werking. Die gaat verder
dan de wet die nu geldt. Die
stelt legitimatie alleen in
bepaalde situaties ver
plicht.
De nieuwe wet, zo is de
gedachte van kabinet
en Eerste en Tweede
Kamer, moet de veilig
heid vergroten en crimina
liteit en overlast verminderen. Poli
tiemensen, marechaussee en toe
zichthouders zoals een boswachter
of de parkeerpolitie, kunnen om het
bewijs vragen. Zij mogen dat niet
willekeurig doen, er moet een reden
voor zijn, bijvoorbeeld als ze ver
moeden dat iemand een strafbaar
feit heeft gepleegd of getuige is van
een misdrijf.
Er komen echter geen aparte con
troles op het dragen van identiteits
papieren. Als je geen geldige papie
ren kunt tonen of dat niet wilt, kun
je meegenomen worden naar het
politiebureau. Je kunt dan een boe
te krijgen van maximaal 2250 euro.
Vrouwen met sluiers die het gezicht
verhullen en weigeren mee te wer
ken aan een controle, mogen ook
worden meegenomen naar het poli
tiebureau. Daar kunnen ze, als er re
ligieuze redenen zijn voor de weige
ring, door een vrouwelijke politie
agent gecontroleerd worden.
Geldige papieren zijn: rijbewijs, pas
poort en Nederlandse identiteits
kaart. Vreemdelingen mogen een
vreemdelingendocument overleg
gen. Een brommerkaart, pasje van
de bibliotheek, pas-65 of buskaart
gelden niet als identiteitsbewijs.
Een paspoort kost maximaal 37,96
euro, een identiteitskaart maximaal
30,56 euro. Ze zijn vijfjaar geldig en
te koop bij de afdeling burgerzaken
van de gemeente waar je woont.
Een jongere die (nog) op het pas
poort van zijn ouders staat bijge
schreven, mag zich hiermee niet le
gitimeren. Hij of zij moet zelf een
nieuw bewijs aanschaffen. Beveili
gingspersoneel in een winkel mag
wel vragen om je te legitimeren,
maar je bent dan niet verplicht je
papieren te laten zien en je kunt
voor de weigering ook geen boete
krijgen.
Als je het identiteitsbewijs kwijt
bent, moetje aangifte doen bij de
politie. Dit om te voorkomen dat
criminelen er misbruik van maken.
is geen feestje waar de Fransen warm voor lopen,
echt negeren kan de Franse republiek het niet. Op
2 december is het tweehonderd jaar geleden dat
Napoleon Bonaparte zich tot keizer aller Fransen
inde. De Corsicaan draaide de Franse revolutie de
lek om en dat nemen ze hem in la république nog
steeds kwalijk...
door Patrick Wiercx
Langs de weg richting Notre Dame, waar de
keizerskroning zou plaatsvinden, stond op 2
december 1804 een drievoudige haag van
80.000 soldaten. Die stonden er niet ter ver
fraaiing van het geheel, maar ter bescher
ming van de familie Bonaparte. De aanko
mende keizer was namelijk verre van popu
lair in Parijs.
De aanhoudende oorlogen zouden hem een
rijk opleveren dat meer dan de helft van Eu
ropa omvatte, maar het profijt daarvan ging
vooral naar de Napoleon-aanhang en met
name zijn directe familie. De Franse bevol
king zag als tegenprestatie alleen maar ja
renlang haar zonen naar de slagvelden ver
trekken, had voedselgebrek en moest zelf
maar een oplossing bedenken voor de rest
van de misère die daaruit voortvloeide.
Erger nog, met de kroning, le Sacre zoals de
Fransen de feestelijke bijeenkomst van hun
empereur zijn gaan noemen, was het offici
eel gedaan met de idealen van de Franse re-
volutie. Van gewone burgers werden de
Fransen weer onderdanen van een vorst.
Daarvoor hadden ze zich jaren in Parijs niet
op de barricaden geworpen.
Nog steeds is Napoleon in Frankrijk geen
populaire figuur. Elke stad en elk dorp kent
een Place Charles de Gaulle of een Rue de la
République. Een Rue Napoleon of een Ave
nue Bonaparte scoort aanzienlijk minder.
Het programma voor de herdenking ziet er
dan ook akelig mager uit. Een enkele ten
toonstelling en een lezing, wat nieuwe litera
tuur en zes nieuwe postzegels met de garde
imperiale erop, dat was het dan. President
Chirac komt er niet voor uit zijn stoel. Er is
alleen maar wat rumoer in de Franse pers of
het onderhand tijd is voor een Rue Napole
on I in Parijs.
Als Napolione di Buonaparte meldde de
Corsicaan zich vóór de Franse revolutie aan
bij de militaire academie. Het tussenvoegsel
di liet hij al snel vallen. Op het moment dat
hij als generaal zijn troepen ging leiden,
werd het Bonaparte. Behalve een uitstekend
strateeg was de man een zeer regelmatig
brievenschrijver.
Deze maand verscheen in Frankrijk het eer
ste deel van zijn omvangrijke corresponden
tie, in totaal goed voor maar liefst 30.000
brieven. Leidraad daarin zijn vooral de be
langen van de Napoleon-clan. Het waren
Charles, Lucien, Jeröme, Joseph, Louis, Ca
roline, Elise en Pauline en niet te vergeten
moeder Laetitia om wie de wereld draaide.
De familie lag constant met elkaar overhoop
en het hof smeet met geld. Werd de een ko
ning van Holland, dan was de titel van prins
de ander te min geworden. Werd de een
grand-chambellan (opper-kamerheer), dan
wilde de ander een nog fraaiere titel in de
hofhouding.
Kreeg de een een riant paleis van de keizer,
dan weigerde de ander nog langer zijn be
scheiden kasteel aan te houden. De man van
Caroline, prins Murat, werd groot-admiraal,
terwijl hij nog nooit de zee gezien had. Jo
seph werd koning van Napels, maar vond
dat te min. Hij kreeg er Spanje voor in de
plaats. De invoering van het decimaal stelsel
en het burgerlijk wetboek worden vaak Na
poleons verdienste genoemd. Het eerste had
vooral een militaire reden, het tweede was er
zonder Napoleon ook wel gekomen.
Soap
De kroning moest het hoogtepunt zijn van
de Napoleon-soap. Napoleon vond de aan
wezigheid van de toenmalige paus Pius VII
van belang. De man zelf niet. Na weigering
werd de paus tegen zijn wil meegenomen uit
Rome. Ontvoerd heet dat.
Napoleon liet bij aankomst van zijne heilig
heid zijn slechte humeur duidelijk blijken.
Hij liet de pauselijke koets expres stoppen
boven een modderpoel. De hoogste geeste
lijke werd vervolgens ondergebracht in een
kasteel dat volgepropt was met kunst, gesto
len tijdens de Italiaanse veldtochten. Zo kon
de paus de schilderijen bekijken die nog on
langs in zijn eigen Vaticaan hingen.
De plechtigheid van de kroning werd gron-
Le Sacre, de kroning, waarop Napoleon zijn vrouw Josephine tot keizerin kroont. Het schilderij is gemaakt door Jac-
ques-Louis David. Foto: GPD
dig voorbereid. De Bibliothèque Nationale in
Parijs beschikt over een document van 350
pagina's waarin het verplichte schoeisel en
kleding zijn aangegeven. Die dag in decem
ber was het dermate koud in de kerk en de
dienst zo langdradig en onverstaanbaar dat
menigeen zijn plas niet op kon houden.
Achter de pilaren was het een komen en
gaan van kerkgangers die buiten hun nood
tegen de zijmuren van de kathedraal ledig
den.
Napoleon zette zelf de kroon op zijn hoofd
en kroonde daarna zijn vrouw. De Europese
hoven spraken er schade van. De nieuwe
majesteit kon de afwezigheid van enig en
thousiasme maar slecht zetten. De ont
vangst bij het publiek was dermate lauw („Er
juichte helemaal niemand die dag", schrijft
een van zijn biografen teleurgesteld) dat de
nieuwe keizer een verslag verbood in le Mo-
niteur, de officiële staatscourant.
De schilder David maakte een protserig
schilderij met het belangrijke moment als
thema. Ruzie natuurlijk in de familie, want
wie mag waar zitten op het schilderij? Waar
de familieleden echt zaten in de kerk, doet er
natuurlijk niet toe. De broers Lucien en Jerö
me, evenals moeder Laetitia waren niet eens
bij de kroning aanwezig, maar David moest
ze toch een plaatsje geven op het schilderij.
De paus kijkt op het schilderij nog redelijk
vriendelijk, maar in werkelijkheid zal hij
slechte herinneringen hebben aan de dag.
Hij kon 's avonds, vóór het avondeten, de
feestelijkheden verlaten. Wel moest hij nog
vier maanden in Parijs blijven en daarna
mocht hij eindelijk vertrekken naar Rome.
Zonder zijn schilderijen.
