'We zijn eigenlijk twee
KUNST CULTUUR
Jugendstil
in het
Van Gogh
Boeiende
collage
over pijn
van Rogie
Brüggen: alsof Bach uit
de hemel meeluistert
Iter in de
ine steentjes
uralis ontdekt
0 soorten
fonietta zoekt
estmusici
lefietconcert
sgstgeest
R5
r in lego. Foto: ANP
erdam - In Villa Arena, de
boulevard in Amsterdam,
momenteel hard gewerkt
[arry Potter in lego-steen-
let meet vier bij vijf meter
daarmee het grootste lego-
et van Europa. Het 'kunst
bij de Arena dient ter om-
g van het uitbrengen van
d 'De gevangene van Az-
i'. Intussen zijn de voor-
dingen voor een nieuwe
film, de vijfde inmiddels,
r in volle gang.
Biologen van het Leid-
iseum Naturalis ontdekte
elopen dertig jaar 1300
re soorten landdieren in
ost Azië. Het ging vooral
secten, spinnen en slak
en overzicht van het on-
ek is pas op internet ver
en. Volgens Naturalis
het rapport wetenschap-
waarde en dient het het
chappelijk belang, vooral
gebied van milieu- en
■bescherming. Het on-
;k staat op de website
aturalis.nl.
hoten - Kamerorkest
ietta Voorschoten zoekt
usici en koorzangers
iet bevrijdingsconcert op
volgend jaar. Het pro-
na, waarop onder andere
fde Symfonie van Beetho-
aat, is volgens het kamer-
1 te groot om alleen uit te
a. De repetities vinden
in de winter en het voor
in 2005, onder leiding van
tit Hendrik Jan Brethou-
(leer informatie en aan-
in: tel. 071-5617113.
MUest - Het Van Wasse-
I llnsemble geeft een bene-
icert voor een scholen-
k op Bali. Het concert is
!dag 10 december in het
Kerkje te Oegstgeest.
programma staan wer-
Dvorak, Kalliwoda en
waarbij de Russische
i Minakov de solo's ver-
[aarten bestellen kan op
5141141.
ich
uei
pii
iet
zaterdag 27 NOVEMBER 2004
amsterdam/anp - Het Van
Gogh Museum in Amsterdam
houdt van 26 november tot en
met 27 februari een tentoon
stelling over het ontstaan van
de Franse Art Nouveau, gezien
door de kunsthandelaar en ver
zamelaar Siegfried Bing (1838-
1905).
Bing opende in 1895 een kunst
handel in Parijs, die als naam
L'Art Nouveau kreeg. L'Art
Nouveau werd rond de eeuw
wisseling de naam voor de
kunst die we ook kennen als Ju
gendstil.
De expositie La Maison Bing
herbergt ruim vierhonderd ob
jecten en kunstwerken die de
winkel ooit verhandelde of ex
poseerde: glaswerk van Tiffany,
schilderijen en beelden van on
der anderen Toulouse-Lautrec,
Rodin, Claudel en Vuillard, en
meubels, keramiek en sieraden
van Van de Velde, Colonna, De
Feure en Gaillard. Het is voor
het eerst dat zo'n uitgebreide
expositie wordt gewijd aan de
winkel, aldus het Van Gogh
Museum.
Bing begon als verzamelaar van
Chinese en Japanse kunst.
Vooral de Japanse kunst heeft
invloed gehad op de ontwikke
ling van L'Art Nouveau. Ook
Vincent van Gogh werd erdoor
geboeid. Gelijktijdig met de ex
positie wordt daarom in het
prentenkabinet van de tentoon
stellingsvleugel van het Van
Gogh een selectie Japanse
houtsneden getoond die Van
Gogh kocht bij Siegfried Bing.
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: 'Echo/Painthings' door
Rogie Company. Gezien: 26/11,
LAKtheater Leiden. Aldaar nog te zien:
27/n
„Happy Birthday to you!" Het
lied is feestelijk bedoeld, maar
wat kan een mens zich er treu
rig bij voelen. ,,I hope you have
a lucky day," wordt er nog aan
toegevoegd in 'Echo/Pain
things' van Rogie Company.
Een vrouw met een feestmuts
op weert kusjes af en probeert
zich te concentreren: wat is er
met me aan de hand, lijkt ze te
denken met de handen aan
haar hoofd.
De dansers zitten in een maal
stroom van pijn. Mannen gaan
wreed met stokken te keer,
vrouwen kronkelen over de
grond. Er is liefde tussen een
man en een vrouw, maar er is
pijn als de man zijn liefde op
een ander richt. Pijn duikt ver
raderlijk op. Een bruid danst
hartstochtelijk, maar ook ge
kweld. Een andere danseres
komt naïef bloemen brengen.
Deze potsierlijke romantiek
krijgt een ironische draai als die
danseres later vastgebonden is,
gekweld wordt met water en
een honende wraak moet on
dergaan als ze, worstelend met
het touw, de bloemen op haar
lichaam gebonden krijgt.
De voorstelling is een overwel
digende collage van lijnen,
beelden en drama's, onder
streept door suggestieve mu
ziek. De sfeer is direct, realis
tisch, maar ook pijnlijk absurd
en eenzaam. Wit overheerst het
decor van opgehangen kleding
stukken en aardewerk. Het is
van een verraderlijke frisheid.
Witte kleding bedektkwetsbaar
en vergankelijk vleéB En vlees
bedekt botten. Fraai zijn de
filmbeelden, angstaanjagende
scènes in een leeg gebouw, een
drijvend lijk, eenzame peinzen
de danseressen in al hun naakt
heid. Maar de meeste pijn
wordt uitgedrukt in de dansbe
wegingen en in de vertwijfelde
omgang tussen de personages.
Het is prachtige dans, span
nend en aangrijpend. Pijn leidt
niet alleen tot angst, verplette
ring en dood, maar ook tot
energie en intense beleving. Ro
gie legt een enorme zeggings
macht, emotionaliteit en span
ning in de bewegingen. Na de
rijksoverheid heeft ook de ge
meente Rotterdam besloten de
subsidie voor Rogie Compa
ny stop te zetten. Dit zou hun
laatste voorstelling kunnen zijn.
Het is pijnlijk dat het stadsbe
stuur een groep opheft waar het
trots op zou moeten zijn.
Wipneus en Pim met duizendste optreden in Groenoordhallen
door Theo de With
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Orkest van de Achttiende Eeuw
o.l.v. Frans Bruggen. Gehoord: 26/11,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
Ruim twee eeuwen na de pre
mière van 'Die sieben letzte
Worte unseres Erlösers am
Kreuze' van Joseph Haydn
voerde Frans Brüggen met zijn
Orkest van de Achttiende Eeuw
dit werk opnieuw uit op dezelf
de plek, in de kathedraal van
Cadiz (Spanje). Een week later
dirigeert hij dit opus in de
Stadsgehoorzaal Leiden. Als
fijnzinnig Haydn-interpreet is
deze uitvoering bij hem in artis
tieke handen, net als de 49ste
Symfonie uit Haydns Sturm
und Drang periode. De tijd dat
Joseph zich liet inspireren door
Carl Philipp Emanuel Bach. Het
orkest van de 18de eeuw dat
slechts een paar maal per jaar
optreedt met daaraan vooraf
gaand een dag of vijf studietijd
heeft nimmer last van verve
ling, broodnijd of rivaliteit. Al
len dragen hun dirigent Frans
Brüggen nu bijna 25 jaar op
handen, die op zijn beurt iedere
musicus voor de volle honderd
procent aandacht en warmte
geeft. Dat is dan ook de reden
dat dit (project)orkest barst van
inspiratie en expressie, hele
maal gericht op de muziek die
ze onder handen nemen, in dit
geval Joseph Haydn.
De 49ste is een sfeervolle op
maat voor het tragische werk na
de pauze, die Sieben Worte,
met een bijzonder intiem, inge
togen Adagio vol droefheid en
overgave waarin overigens
tweemaal bij een hoge inzet
niet haarzuiver wordt ingeto-
neerd; dat heb je soms met die
darmsnaren. De hele symfonie
is doortrokken van passie die
geen uitvlucht vindt, totdat de
Finale losbarst in een schitte
rend dynamisch coloriet dat
juist alle uithoeken in brand
zet.
Om de concentratie niet te la
ten verslappen in Jezus' laatste
zeven woorden aan het kruis,
(zeven Sonata's die oorspron
kelijk in de eredienst werden
uitgevoerd tussen het gespro
ken woord van de priester)
heeft het orkest besloten om de
eerste altviolist 'de woorden'
voor elk deel in het Latijn te la
ten zeggen, in combinatie met
een destructief verbogen disso
nant van het orkest, om met
vernieuwde aandacht naar de
volgende sonate te kunnen luis
teren.
Brüggen weet de spanning tot
het bittere eind vast te houden
in wonderbaarlijk reflectief, in
dringend samenspel dat hij met
kleine hoekige bewegingen 'ge
stalte' geeft. De dramatisch
donkere klankkleur komt van
beide kanten door de verdeelde
opstelling van celli en contra
bassen. Blazers en strijkers zor
gen voor een delicate meng-
kleur, die soepel bewegend
steeds nieuwe nuances op doet
lichten. Woorden die de altist
(met jammer genoeg een veel te
vlakke, hoge stem) uitspreekt,
bewegen mee op de adem van
de muziek. Frasering en gene
rale rusten laten zich lezen via
het gehoor.
Met het Terromoto (aardbe
ving) scheurt in schrikwekken
de helderheid 'das Vorhang im
Tempel von oben ab bis unten',
alsof Bach uit de hemel mee
luistert.
leiden - Wipneus en Pim. Bijna
niemand weet meer dat zij oor
spronkelijk twee gezworen
vrienden zijn uit de boeken van
Bruno van der Made. Bij Wip
neus en Pim denkt iedereen te
genwoordig aan die twee ge
stoorde dj's die discohits uit ja
ren zeventig combineren met
bekende tv-tunes en spelletjes
als 'Ren je Rot'. In de Leidse
Groenoordhallen is zaterdag 4
december hun duizendste optre
den. Het belooft een nog groter
feest te worden dan hun show
van nature al is.
In hun dagelijkse kloffie zien
Edwin van 't Schip en Mark
Kneppers er niet uit als feest
beesten. Wie ze aan de jus d'o-
range ziet nippen met dochter
Yara op schoot, zou niet zeggen
dat ze enorme mensenmassa's
kunnen laten meeblèren met de
herkenningsmelodie van 'Ti Ta
Tovenaar', 'Ome Willem' of een
ander illuster televisieprogram
ma uit het verre verleden. Toch
deden ze dat op grote festivals
als Parkpop en Lowlands. „Wij
zijn eigenlijk twee anti-helden.
De dj-wereld wordt steeds
stoerder, maar wij gaan tegen
die frend in. Als bij ons een
plaat overslaat, is dat geen
ramp, maar juist leuk."
Mark Kneppers, nog altijd
woonachtig in Leiden, en Ed
win van 't Schip, die sinds kort
deze regio heeft verruild voor
het oosten des lands, begonnen
hun carrière achter de draaita
fel in clubs in Sassenheim en
Lisse. Ze draaiden onafhanke
lijk van elkaar en hadden hun
eigen stijl. Mark: „Ik was veel
met mixen bezig en draaide
graag stevig en hard." Edwin:
„Omdat ik minder goed in
mixen was, hadden mijn num
mers een kop en een staart. Je
moet dan niet denken aan de
liedjes die wij nu als Wipneus
en Pim draaien. Het was toch
wat meer progressieve mu
ziek."
Het duo Wipneus en Pim werd
'geboren' in 't Paard in Den
Haag. Ze kregen in 1996 de
vraag of ze om en om elke
maand een disco-avond wilden
verzorgen voor 125 gulden per
keer. „Dat vonden we zo weinig
geld dat we besloten het samen
te doen. Niet voor het geld,
maar voor de gezelligheid." Een
lichtvaardig besluit met grote
gevolgen, want een paar jaar la
ter moesten ze hun baan in res
pectievelijk het onderwijs en de
jeugdhulpverlening opzeggen.
Ze waren opeens full-time dj.
In eerste instantie draaiden ze
om de beurt een plaatje, maar
Welke film zou iedereen
gezien moeten hebben?
Wat is het mooiste boek
ooit geschreven? Welke
muziek weet telkens weer
te ontroeren? Wat is het
mooiste kunstwerk aller
tijden? Kortom: waarmee
is Henk Jan Mulder, eige
naar van Kunsthuis De Ma
re in Leiden, in de zevende
hemel?
krijg. Het heet 'Wonderful To
night'. Een achtergrondzange
res van Clapton heeft daarin
een solo waar je stil van wordt.
Waanzinnig mooi. De dvd is
alleen om dat nummer al de
moeite van het kopen waard."
Mooiste film?
„'The Godfather Cyclus'. Deze
drie films heb ik al meerdere
keren gezien, steeds vind ik het
weer heerlijk. De acteurs spe
len ontzettend goed, vooral Al
Pacino. De tijd waarin het zich
afspeelt, de jaren zestig,
spreekt erg tot de verbeelding.
Het is echt een film die je ver
maakt, omdat het zo spannend
is. Dat is voor mij belangrijk."
Kunstwerk?
„In mijn vak heb ik het voor
recht om dagelijks met kunst
bezig te zijn. Het eerste werk
dat ik kocht heet 'Twee Hon
den' en is gemaakt door de
Leidse kunstenaar Jacob Kan
bier. Mijn passie voor kunst
begon door dit doek, ik kijk er
nog elke dag met plezier naar.
Het is een groot, rauw doek. Óf
je vindt het ontzettend mooi,
óf heel erg lelijk. Ik vind het
fantastisch. Het hangt nog
steeds in mijn woonkamer en
het doet nog altijd iets met
me."
tekst: Annelies Karman
foto: Dick Hogewoning
Mooiste boek?
,,'De Da Vinci Code' van Dan
Brown. Het is een gaaf boek,
omdat het spannend en intri
gerend is. Ik vind de histori
sche inslag leuk, daardoor is
het namelijk ook leerzaam.
Heel veel dingen die Brown
schrijft, kunnen kloppen. Ik
ben benieuwd naar de film. Ik
kijk graag naar films, omdat
dat minder tijd kost dan een
boek. Voor lezen vind ik vaak
de rust niet."
Wipneus en Pim in Leiden en in hun dagelijkse kloffie: „Het is de rock 'n roll-benadering van dance-avon-
den. YMCA draaien we niet thuis." Foto: Hielco Kuipers
gaandeweg kregen ze allebei
een eigen rol: Mark achter de
draaitafel en Edwin op de voor
grond als entertainer. „Ik was
gewend voor de klas te staan",
zegt hij daarover. „Dat verma
ken heb ik in me." Drie jaar
lang zorgden ze voor uitver
kochte avonden in 't Paard en
toen werden ze door de rest van
Nederland ontdekt. Na hun op
treden op Lowlands in 1999
werden ze een ware hype. „Het
was voor die tijd volstrekt
nieuw wat we deden. Er waren
nog geen Disco Dance Classics
Party's, zoals die tegenwoordig
twee keer per jaar in de
Groenoordhallen worden ge
houden. De retro-rage begon
net de kop op te steken."
Eerst werden Wipneus en Pim
nog weggezet onder het kopje
camp, maar ze bleken geen be
vlieging. Anders hadden ze
nooit die duizendste show ge
haald. „We hebben steeds een
volgende stap gezet", verklaart
Mark. „Daardoor is de show
zich blijven ontwikkelen. We
gingen 'Ren je Rot' en andere
spelletjes spelen met het pu
bliek. Daarna gingen we arties
ten uitnodigen voor gastoptre
dens." In dat opzicht is het op
treden op Parkpop hen het
meest bijgebleven. Tijdens dit
legendarische optreden deelde
Ome Willem het podium met
de dj's. Hij wist een massa van
200.000 mensen aan te zetten
tot het zingen over broodjes
poep.
„Ome Willem was op dat mo
ment helemaal niet in the pic
ture", herinnert Edwin van 't
Schip zich. „Hij is nu weer he
lemaal terug. Sinds kort is Ed
win Rutten zelfs op pad met
een Ome Willem Theatertour.
Het is toch bijzonder dat wij dat
hele proces op gang hebben ge
holpen." In hun jubileumshow
op 4 december werken Wip
neus en Pim samen met Anita
Meijer, George Baker, Boney M
en Guus Meeuwis. „Niet elke
artiest is er geschikt voor. Ze
moeten tegen een knipoog kun
nen. Wij nemen onszelf niet al
te serieus en hen dus ook niet.
Iemand als George Baker be
grijpt dat precies. Hij wordt
door ons echt niet van de wijs
gebracht." Misschien gaat hij
daarom nu aan kop in de race
om de Wipneus Pim Award.
Deze prijs wordt in de
Groenoordhallen uitgereikt. Op
de site www.wipneusenpim.nl
kan nog worden gestemd.
George Baker en Boney M zijn
momenteel in een nek-aan-ne-
krace verwikkeld.
De volgende stap die Wipneus
en Pim willen maken, is de
sprong naar het theater. „Met
een familieshow, want kinderen
blijken ons helemaal te gek te
vinden. Ze vinden die oude
liedjes leuk, net als hun ouders.
Maar misschien moeten we dan
meer met een verhaallijn wer
ken en audiovisuele middelen
inzetten. Het is een idee dat we
de komende tijd serieus willen
uitwerken."
Alle aandacht is nu nog gericht
op de jubileumshow in Leiden,
dat ze nog altijd als hun thuis
basis beschouwen. „Het wordt
een groot spektakel", voorspel
len ze. De dj's verwachten 3000
a 3500 feestelijk uitgedoste be
zoekers in jaren 70 stijl. „Het is
de rock 'n roll-benadering van
dance-avonden. Natuurlijk
draaien we alleen originele
nummers en vanaf vinyl." Nee,
zeggen ze, het is niet de muziek
die ze thuis opzetten. Ze hou
den nauwgezet bij wat er van
daag de dag verschijnt en Mark
Kneppers draait in 't Paard nog
eens per week hedendaagse
muziek. „YMCA draai ik niet
thuis."
Wipneus en Pim Jubileums
how, zaterdag 4 december,
20.00 uur, Groenoordhallen,
Leiden.
Mooiste cd?
Eric Clapton.
Foto EPA
„Ik heb een hele brede interes
se wat muziek betreft, van
house tot klassiek. Voor ieder
moment is een ander soort
muziek passend. Het is daar
om moeilijk om mijn favoriete
cd te benoemen. Op de dvd
'Eric Clapton and Friends in
concert' staat een prachtig
nummer waar ik kippenvel van
