Islamitische websites
Jongeren gebruiken islam bij zoektocht naar identiteit
Achtergrond
Interview
ZATERDAG
20 NOVEMBER
2004
Een jonge Marokkaanse man in gebed in een moskee. Foto: GPD/Kees Martens
www.selef iepu bl ikaties.com
www.al-yaqeen.com
www.elqalem.nl
www.marokko.nl
www.al-islaam.com
Enkele populaire Engelse sites:
www.islaam-online.com
www.ummah.com
www.islam-qa.com
teloos, maar niet iedereen wil zo machte
loos toekijken."
Ahmed keurt de moord op Van Gogh niet
goed, maar begrijpt die weL „Voor hetzelf
de geld was Mohammed B. naar het bui
tenland vertrokken om daar te vechten en
te sterven als martelaar. Ik zou ook bereid
zijn te sterven voor mijn geloof, maar niet
in Nederland, liever in Palestina of Irak.
Het is mooi als martelaar te sterven. Ik zie
dat niet als terrorisme."
Video
Dat jongeren zoals Ahmed, die hoger opge
leid zijn, toch zo kunnen radicaliseren ver
baast antropoloog Martijn de Koning niet.
Hij werkt aan een proefschrift over islam-
beleving onder jongeren en onderzoekt ook
de groep die radicaliseert. Vaak ontmoeten
dit soort jongeren op een zeker moment
een gelovige waar ze tegen opkijken.
Een groepje met dezelfde ideeën kan elkaar
in dat radicalisme opjagen. Mohammed B.
ging die ideeën ook uitdragen, waardoor
hem de toegang tot een moskee werd ont
zegd. Begrijpelijk vanuit die moskee, maar
waar gaat zo'n jongen dan heen?, vraagt De
Koning zich af. Het antwoord: bijvoorbeeld
naar bijeenkomsten bij mensen thuis, waar
gruwelijke video's worden getoond waarin
moslims het slachtoffer zijn.
Voor veel moslimjongeren geldt dat zij tus
sen hun vijftiende en vijfentwintigste ex
treem op zoek zijn naar hun identiteit. De
jongeren gebruiken de islam in die zoek
tocht. Juist omdat de ouders van deze ge
neratie weinig weten over de islam, gaan ze
op andere plaatsen informatie zoeken, bij
voorbeeld op internet. Velen zetten zich
vervolgens af tegen de in hun ogen culture
le islam van hun ouders. Zij zoeken een is
lam die houvast geeft in de Nederlandse
samenleving. Veel vragen die ze op internet
stellen, hebben een Nederlandse invals
hoek, bijvoorbeeld: Mag ik make-up dra
gen? of Mag ik verkering hebben? Daar ko
men dan conservatieve antwoorden op.
„Door radicaal te zijn, ben je ook duide
lijk", bevestigt de Franse islamkenner Oli
vier Roy vanuit zijn hotelkamer in Was
hington. Volgens Roy, die de Europese is
lam en de rol van internet heeft onder
zocht, hebben veel moslims het idee dat de
islam in zijn voortbestaan wordt bedreigd.
„Sommige jongeren vinden dat zij zichzelf
moeten bewijzen door daden. Dat ken
merkt hun onzekerheid." In zekere zin
vindt Roy het radicalisme te vergelijken
met de linkse beweging uit de jaren zestig.
Jongeren uit die tijd zetten zich af tegen
hun ouders en hun traditie. Deze generatie
moslims doet hetzelfde.
De Koning signaleert een gat in die religi
euze moslimmarkt. Er zijn volgens hem te
weinig maatschappelijke organisaties die in
dat gat springen. De organisaties die geleid
worden door de eerste generatie migranten
doen het niet.
„Ze hebben tijd genoeg voor dure overleg
organen en gesprekken met de overheid,
maar ondertussen hebben ze geen ant
woorden op de vragen waar jongeren mee
zitten", zegt de 23-jarige Abdelhakim, stu
dent aardrijkskunde en tot voor kort werk
zaam bij de website Elqalem. Ahmed: „Ze
hadden in actie moeten komen toen Van
Gogh bezig was de moslims te beledigen."
Islamitische websites haken volgens De
Koning wel in op de behoefte van jongeren.
„Deze sites die voor de jongeren aantrekke
lijk zijn, hangen bijna allemaal een pure en
vrome vorm van de islam aan, die dicht bij
de oorspronkelijke teksten blijft en aantrek
kelijk is vanwege zijn conservatisme en
eenvoud. Het is duidelijk wat wel en niet
mag."
Deskundigen noemen deze stroming sala-
fisme, maar jongeren omschrijven dat zelf
niet zo. Zij noemen zich de ware moslims
of de enige echte, zoals ook te zien is aan
de namen van msn-discussiegroepen. Hoe
wel veel van deze groepen geweld afwijzen,
dringen toch radicale en gewelddadige
boodschappen door. Zodra er klachten
binnenkomen worden de sites gesloten,
maar meestal duiken ze later onder een an
dere naam weer op. Daarom heeft het op
Foto: ANP/Rob Keeris
zwart gooien van internetsites, zoals het
kabinet wil, volgens De Koning weinig zin.
Een populaire site onder moslimjongeren
is al-yaqeen.com. In de rubrieken de mos
limvrouw en interesse in de islam? kunnen
ze in eenvoudig geschreven verhalen infor
matie vergaren over de islam met betrek
king tot hun leven in Nederland. Ook is er
een vraag-en-antwoordrubriek.
Geweld keurt al-yaqeen af. Wel heeft de site
connecties met de is radicaal bekend
staande Haagse As Soennah-moskee, die
door de inlichtingendienst AIVD in de ga
ten wordt gehouden. „De As Soennah mos
kee is een van de weinige moskeeën die iets
doet voor jongeren en waar ook in het Ne
derlands wordt gepredikt", zegt Abdel
hakim.
Nederlandstalig
Student Ahmed zegt precies hetzelfde over
de omstreden El Tawheed moskee in Am
sterdam. Ook Mohammed B. kwam daar
geregeld. Veel jongeren hebben behoefte
aan Nederlandstalige preken, omdat ze het
Arabisch niet goed genoeg beheersen. Ah
med: „Andere moskeeën vinden het blijk
baar prima dat er bijna geen jongeren ko
men."
Abdelhakim vindt de As Soennah-moskee
niet radicaal, wel recht van leer. „Als een
vrouw voor de islam kiest is dat haar vrije
keuze, maar dan moet ze wel gesluierd over
straat gaan en wijde kleding dragen. Wij
zijn niet tegen homo's, maar wel tegen hun
extravagante gedrag op straat. Laten ze dat
thuis doen." Sluiten van moskeeën is vol
gens beiden geen oplossing. Abdelhakim:
„Je gaat toch geen kerk sluiten wanneer
een kerkganger iets doet wat niet kan?"
In het stiltecentrum van de Hogeschool
van Amsterdam is het mannen- en vrou-
wendeel gescheiden door een gordijn. Er
zijn deze middag geen vrouwen, wel staat
een groepje mannelijke studenten te bid
den. Een andere jongen leest een boek lig
gend tegen de muur. Informaticastudent
Saïd (23), klein baardje, bruin leren jasje,
wil naar binnen gaan. Hij is een regelmati
ge bezoeker van selefiepublikaties.com, een
salafistische site. Saïd spreekt liever van
een site voor de pure islam. Hij vindt het
niet moeilijk om te leven in een samenle
ving waarin de meerderheid niet-islami-
tisch is.
De meeste jongeren hebben daar geen
moeite mee, denkt hij. Juist omdat ze hier
geboren en getogen zijn. Zij zijn Nederland
gewend. Wel willen jongeren een plek waar
ze ongestoord hun islam kunnen beleven.
Islamdeskundige Olivier Roy herkent dit
verlangen. „Deze vorm van islam is een
product van de Westerse samenleving en
niet los te denken van de tweede generatie
immigranten, die in een Westers land zijn
opgegroeid." Enkele radicale groepjes
daargelaten streven de jongeren volgens
Roy geen islamitische samenleving na. „Ze
willen geen macht, maar een plek waar ze
ongestoord hun geloof kunnen uitoefenen.
De meeste jongeren vinden die plek op in
ternet."
door Mayke Calis
Het is ondoenlijk een volledig overzicht te geven van alle islamitische sites die
jongeren geregeld bezoeken. Het aanbod is zo groot en wisselt zo snel, dat in
formatie van vandaag morgen weer achterhaald kan zijn.
Naast de informatieve sites zijn vooral de msn-groepen populair. Daarop kun
nen jongeren onder schuilnaam berichten plaatsen en op elkaar reageren. Radi
cale en gewelddadige msn-groepen worden na klachten onmiddellijk gesloten
(niet beschikbaar wegens administratieve doeleinden, staat er dan).
Islamitische georiënteerde en salafistische Nederlandse sites zijn onder meer:
ten studente met hoofddoek zit ge
knield op een matje in een kleine
ruimte, haar hoofd gebogen. In het
lokaal ernaast van het stiltecentrum van de
Hogeschool van Amsterdam wast een an
dere studente haar handen.
Jonge moslims zijn blij dat ze tussen de
colleges door kunnen voldoen aan hun is
lamitische plicht om vijf maal per dag te
bidden. De twintigjarige Huriye, studente
pedagogiek, bezoekt de ruimte twee maal
per dag. Ze is van top tot teen gekleed in
zwarte gewaden. Sinds twee jaar is ze be
wust bezig met de islam, zegt ze. Het begon
te knagen toen ze merkte dat haar vrienden
tijd vrijmaakten om te bidden.
Ze ging boeken lezen over de islam, discus
sieerde veel met leeftijdgenoten en zo werd
haar geloof stukje bij beetje dieper. Nu doet
Huriye meer aan haar geloof dan haar ou
ders. Consequenties voor haar dagelijks le
ven heeft dat wel. Zo praat ze wel met
mannen, maar alleen over de studie of over
maatschappelijke onderwerpen. Nooit over
persoonlijke dingen. „Ze mogen gewoon
niet te dichtbij komen."
Vrouwen zoals Huriye zijn er veel in Neder
land. Meestal rond de puberteit raken ze in
de ban van het geloof en geleidelijk gaan ze
zich anders gedragen en Weden. Sommigen
gaan nog verder, worden radicaler en uit
eindelijk gewelddadig.
De ommekeer is het sterkst zichtbaar bij
ex-criminelen. Door het geloof komen ze in
een andere wereld terecht en beseffen in
eens hoe slecht hun leven in de ogen van
Allah was. „Ik zie dat niet als radicaal of ex
tremistisch", zegt de 22-jarige student Ah
med. „Zo iemand heeft het juiste pad ge
vonden." Ahmeds zoektocht naar de islam
begon anderhalfjaar geleden. „Mijn ouders
weten bijna niks over de koran. Als ik vroeg
waarom ik vijf keer moest bidden, hadden
ze geen antwoord." Hij ontmoette een twee
jaar oudere man die hem dingen vertelde
over de islam die hij nog niet wist.
In zijn verdere zoektocht bleek internet een
schat aan informatie op te leveren, meer
dan zijn ouders en de imam uit zijn mos
kee hem konden vertellen. „Op internet
vind je telefoonnummers van imams uit
Saoedi-Arabië. Die kun je gewoon bellen
met een vraag, in het Arabisch, maar ook in
het Engels. Dat zijn pas geleerden."
Via zoekmachine Google vond hij veel in
formatie over Abdalah Azzam, de leermees
ter van Osama bin Laden en stichter van de
trainingskampen in Afghanistan. Ook be
keek hij filmpjes van moslimstrijders in
Tsjetsjenië en Afghanistan. „Als je die film
pjes ziet, ga je echt anders over de islam
denken. Dan zie je pas wat voor leed mos
lims wordt aangedaan. Het is natuurlijk
een verschil met Nederland, maar ook hier
zie je dat mensen de islam aanvallen. Theo
van Gogh deed dat bijvoorbeeld en Ayaan
Hirsi Ali. Wat moet je doen? We zijn mach-
Jonge Marokkanen in
Nederland zijn
koortsachtig op zoek
naar hun identiteit. Die
vinden ze meer en meer
in de religie. Via internet
komen ze uit bij een
pure, vrome en
conservatieve islam, die
soms geweld propageert.
Waarom worden
sommigen zo radicaal?
„Radicaal? Iemand heeft
het juiste pad
gevonden."
Renate Dorrestein
heeft de 'staat
van koeievlaai'
achter zich
gelaten
Monique Velzeboer
fotografeerde
kinderen in
Nepal en
Bangladesh
Nederlandse
jongeren uit hun
dak in Duitse
partytempels
