'Dood Arafat
veroorzaakt
door stolling'
BUITENLAND
Moord Hassan schokt Britten
Strijd tegen landmijnen werpt vruchten af
Slowakije zet dossiers geheime dienst op internet
In halfuurtje van New York naar Amsterdam
Rusland werkt
aan modernere
kernraketten
Palestijnen willen helderheid
5Servië best bereid
Mladic op te pakken'
^ident: Eigen
ijes eerst
-Alexander Loekasjenko,
jiti-westerse president
t-Rusland, wil voortaan
nog maar modellen uit
and zien op grote recla-
den langs de snelweg,
irt hem dat op die bor-
»el westerse meisjes te
n, verklaarde hij gisteren
larlement. „Die Franijai-
;ezicht besmeurd met
Ier van de straat, mo
de billboards in het he-
domineren. We hebben
Hg mooie meisjes van ons-
Jdus het staatshoofd.
er in de bak
Ibij moeder
I - Een 26-jarige Itali-
ft zichzelf gisteren laten
en om niet langer bij
ieder te hoeven wonen.
ryj( e politie, gebeld vanwe-
familieruzie, weigerde
H3 hopige man mee te ne-
iar het bureau, gooide
leei ruit van een patrouille-
in met een steen. Daar
in dhij alsnog ingerekend.
kende collega
leert Duitsers
Duitsers ergeren zich
werk het meest aan
ide collega's. Dat blijkt
onderzoek van het Duit-
chrift Junge Karriere dat
lis gepubliceerd. Het
oek werd gedaan onder
itsers. 38 procent daar-
,het meest gehinderd"
len door onwelriekende
s. Voor 15 procent van
•rvraagden waren colle-
te gezellig proberen te
n irritatiefactor. Rom-
tureaus eindigden in de
ing van ergerlijke ar-
itandigheden op een
:k met 14 procent.
niet meer
efde Leider'
De Noord-Koreaanse
loemen leider Kim
liet langer 'Geliefde Lei-
it meldde het Japanse
reau Kyodo gisteren, op
an het persbureau Ra-
s, dat de Noord-Kore-
ledia volgt.
op Severs
onduidelijk
- Drie maanden na
lag waarbij marechaus-
len Severs in Irak om-
]s er nog geen enkel
■aanhouding of een
k tegen de daders. Dat
Ihet rapport van de
iige inspecteur-generaal
Jsmacht, luitenant-ge-
l.d. C. de Veer. Hij deed
open maand, onder
Wie Irak, onderzoek naar de
waarbij ook vijf militai-
ise' ond raakten. Minister
aar eeft het rapport gisteren
Tweede Kamer ge-
W lij onderkent dat er bij
itairen „gevoelens van
;en" zijn over de ge-
voortgang in het Iraak-
iek.
n Tunesië
noodweer
onweer heeft in
rden van Tunesië aan
egen mensen het leven
Volgens Tunesische me
er ook veel gewonden
materiële schade groot,
imingen veroorzaakten
«verkeerschaos. Door
ken kwamen vijf perso-
het leven.
ings minister
onderwijs?
Brom - De Amerikaanse
it George Bush heeft
Margaret Spellings
ragen als nieuwe minis-
Inderwijs. Spellings
rangt Rodney Paige, die
Erverkiezing van Bush
fömber zijn vertrek uit
binet aankondigde,
s behoort tot de intimi
imilie Bush.
donderdag l8 november 2oo4
;bl.
agenten
«d in Nepal
ndu - Bij gevechten
lepalese veiligheids-
en maoïstische rebel
ten minste acht agenten
De agenten liepen in
lerlaag in het Banke-
n het westen van Ne-
is de Nepalese staatsra
ten.
w
kol
100.000
Idaten erbij
I; In Afrika zijn de
lie jaar meer dan
[nieuwe kindsoldaten
leerd, aldus een CSC-
|Een derde is gerecru-
de Democratische Re-
Congo. Ook in Uganda
Vatie volgens de CSC
erg. Kindsoldaten
kedwongen tot gruwel-
[1 dwangarbeid. Vrou-
Wsoldaten worden
n als seksslaven.
Arabische wereld woedend over doodschieten Irakees
Hoog in de lucht 'lanceert' een B-52 het supersonische Amerikaanse raketvliegtuig X-43A. Foto: EPA-NASA
edwards air force base/anp -
Het supersonische Amerikaan
se vliegtuig X-43A heeft dins
dag een nieuw snelheidsrecord
gevestigd.
Het experimentele onbemande
toestel bereikte enige tijd bijna
11.000 kilometer per uur: 9,7
keer de snelheid van het ge
luid. Dat heeft de Amerikaanse
ruimtevaartorganisatie NASA
bekendgemaakt.
Het toestel heeft een zogeheten
scramjetmotor. De motor ver
brandt waterstof en haalt de
daarvoor benodigde zuurstof
uit lucht die met supersoni
sche snelheid in de verbran
dingsruimte wordt geperst. Het
probleem is dat daarbij de ver
branding op gang moet blijven.
Volgens NASA komt dat neer
op „het in een wervelstorm
houden van een brandende lu
cifer". Het onbemande proto
type is beschreven als tussen
vorm van vliegtuig en raket.
Het bijna vier meter lange toe
stel was met een vliegtuig van
het type B-52 op een zekere
hoogte gebracht en daar losge
laten. De test boven de Stille
Oceaan, ten noordwesten van
Los Angeles, duurde een paar
minuten. Daarna viel de vlieg
tuig, zoals gepland, in zee. Het
was de tweede testvlucht met
de X-43A dit jaar. In maart be
reikte het toestel een snelheid
van 7700 km/uur. Met de snel
heid die dinsdag werd bereikt
kan in ongeveer een half uur
van New York naar Amsterdam
worden gevlogen.
londen-bagdad/anp-rtr-afp -
De Britten hebben gisteren met
woede en ontzetting op de
moord op hulpverleenster Mar
garet Hassan gereageerd. Een
officiële bevestiging van de
dood van de ontvoerde Brits-
Iraakse bleef uit. Bij nabestaan
den en autoriteiten lijkt echter
iedere hoop vervlogen dat ze
nog leeft.
In het Britse parlement her
dacht premier Blair de leidster
van de Iraakse afdeling van de
internationale hulporganisatie
CARE. De regeringsleider wees
erop dat Hassan zich ruim der
tig jaar had ingezet voor het
welzijn van het Iraakse volk.
De Britse media uitten hun af
schuw en onbegrip over de mo
gelijke moord. Een herden
kingsbijeenkomst in Ierland,
waar Hassan was geboren, trok
duizend belangstellenden. De
Arabische Liga bestempelde de
moord op Hassan als een cri
minele, terroristische daad.
Ook westerse leiders veroor
deelden de daders van de
„weerzinwekkende" moord
eensgezind.
Dinsdag had de Arabische
nieuwszender al-Jazeera be
kendgemaakt dat er een video-
moskou/gpd - Rusland ontwik
kelt nieuwe kernraketten waar
over geen enkel ander land nog
beschikt. Dat heeft de Russi
sche president Vladimir Poetin
gisteren gezegd. De nieuwe wa
pens zouden reeds met succes
zijn getest. Het nieuwe nucleai
re wapensysteem kan volgens
Poetin binnen enkele jaren
operatief zijn. De president liet
zich niet uit over het soort wa
pen dat Rusland ontwikkelt.
Rusland besteedt extra aan
dacht aan het nucleaire arse
naal sinds de Verenigde Staten
in 2001 bekendmaakten dat zij
een raketschild willen bouwen.
Daarmee lappen de VS tot er
gernis van Rusland internatio
nale afspraken aan hun laars.
Een voorname ambtenaar van
het Russische ministerie van
defensie vertelde eerder dit jaar
dat Rusland aan een wapen
werkt dat het Amerikaanse ra
ketschild zinloos maakt.
Poetin legde gisteren echter
geen verband met een wapen
wedloop met de oude vijand.
Hij gaf aan dat terrorisme een
van de grootste bedreigingen
vormt voor Rusland en dat de
verbetering van het nucleaire
wapensysteem daarbij niet mag
worden vergeten.
door onze correspondente
Hetty van Rooij
brussel - Het gaat goed met de
wereldwijde strijd tegen land
mijnen, de missie waar de in
1997 overleden prinses Diana
zich in de laatste jaren van haar
leven voor inzette. Het aantal
slachtoffers loopt jaarlijks terug
en steeds meer landen beloven
dat zij zich zullen houden aan
het internationale Verdrag tegen
Landmijnen.
Toch verliezen ieder jaar nog
minstens 8.000 mensen hun le
ven, of een van hun ledematen,
omdat ze op een mijn trappen.
De schatting loopt op tot 20.000
slachtoffers, als de niet-geregi-
streerde ongelukken worden
meegerekend. De ongelukken
vinden plaats in afgelegen ge
bieden, en veel slachtoffers ha
len nooit een ziekenhuis.
De Internationale Campagne
tegen Landmijnen ICBL) bere
kent in een gisteren gepresen
teerd rapport dat het gebruik
van landmijnen over de hele
wereld 'dramatisch daalt'. De
ICBL is een collectief van rond
de duizend onafhankelijke or
ganisaties uit zestig landen, die
al sinds 1992 ijvert voor een we
reldwijd verbod van landmij
nen.
Jody Williams, coördinator van
de organisatie die in 1997 de
Nobelprijs voor de Vrede won,
constateert dat steeds meer
landen zich houden aan de re
gels van het Verdrag tegen
Landmijnen, ook wanneer ze
hun handtekening daar niet on
der hebben gezet. Het verdrag
uit 1997 verbiedt het gebruik,
de productie, de handel en de
opslag van landmijnen, en ver
langt dat de landen die het ver
drag onderschrijven in tien jaar
'landmijn vrij' zijn. In 2009 al
le landmijnen de wereld uit", is
de kreet waar ICBL zich van be
dient.
Nog 42 landen hebben het ver
drag niet ondertekend, waaron
der China, Rusland, een groot
aantal landen in het Midden-
Oosten en de Verenigde Staten.
„De VS stopten in 1997 met de
productie van mijnen, maar be
houden het recht om daar weer
mee te beginnen", zegt Wil
liams.
In de afgelopen vijf jaar, zo re
gistreert ICBL, zijn 62 miljoen
opgeslagen landmijnen vernie
tigd en is meer dan 1100 vier
kante kilometer land landmijn
vrij gemaakt. Italië ligt op kop
met de vernietiging van zeven
miljoen opgeslagen landmij
nen. De enige twee landen die
tussen 1999 en 2004 voortdu
rend nieuwe mijnen hebben
gelegd, zijn Rusland en Birma
(Myanmar). Zesentwintig van
de vijftig producerende landen
hebben de productie gestaakt
en de legale handel in landmij
nen ligt volledig stil.
Maar ICBL berekent de voorra
den van landen die het verdrag
niet hebben ondertekend op
meer dan 180 miljoen landmij
nen. Bovendien zijn er min
stens zeventig gewapende groe
pen in de wereld die landmij
nen leggen, in landen als Con
go, Tsjetsjenië, Colombia, India
en Nepal.
„We zijn de oorlog aan het win
nen", zei Jody Williams gisteren
op het NAVO-hoofdkwartier in
Brussel, na een ontmoeting met
secretaris-generaal De Hoop
Scheffer. Zij noemt het Verdrag
tegen Landmijnen 'een kruising
tussen wapenbeheersing en
een humanitaire afspraak'. Vijf
jaar geleden berekende Wil
liams dat er 'elke twintig minu
ten' ergens ter wereld iemand
op een landmijn trapt. „Dat
kun je nu niet meer zeggen. Het
aantal slachtoffers is enorm te
ruggelopen, maar het aantal is
nog steeds dramatisch hoog en
er zijn veel te veel kinderen
bij." ICBL schat dat één op de
vijf slachtoffers van landmijnen
een kind is.
De in 1997 overleden prinses Diana zette zich de laatste jaren van
haar leven in voor de strijd tegen landmijnen. Archieffoto: EPA
>rftrf4on+ Dlina W Q11 in n i unlnonH iior l'nmt A/firlHon Clmaralriia nn /Ho Konrt Cr Trionliin nnkli/.nnrHn rHio ol onv/Ho*.
afge- door onze correspondent Runa Hellinga
Boedapest - Slowakije gaat een deel van de dossiers
van de communistische geheime dienst (StB) via het
internet publiek maken. De eerste stukken met zo'n
21.000 namen zijn al toegankelijk. Dit gebeurt ter gele
genheid van de 15de verjaardag van de Tsjechoslo-
waakse fluwelen Revolutie (17 november 1989) toen de
communistische partij onder druk van massale beto
gingen afstand deed van haar macht.
De StB-dossiers, die de periode 1950-1989 omvatten,
worden in drie etappes openbaar gemaakt. De nu ge
openbaarde stukken slaan op Oost Slowakije. Begin
volgend jaar komt Midden Slowakije aan de beurt. Er
gens in april volgt de regio Bratislava en het westen
van het land. Al met al gaat het om ruim 60.000 dos
siers die toegankelijk worden gemaakt voor geïnteres
seerden.
De dossiers behelzen namen van agenten, informan
ten, dissidenten en mensen die door de StB in de ^aten
werden gehouden. De internetpagina van het Instituut
voor Nationale Herinnering dat de dossiers publiceert,
besteedt daarnaast aandacht aan de geschiedenis van
de geheime dienst. Er worden ook foto's getoond.
Na de splitsing van Tsjechië en Slowakije op 1 januari
1993 kregen beide landen hun eigen StB-dossiers.
Tsjechië publiceerde die al eerder, maar de vroegere
Slowaakse premier Meciar was fel tegenstander van
openbaarmaking. Na Meciar's aftreden wist de huidige
geheime dienst publicatie nog jaren tegen te houden.
Geïnteresseerden moeten zich registreren om het ma
teriaal te kunnen bekijken. De publicatie lokte op de
eerste dag al reacties uit. Zo schreef een man aan een
krant dat hij er nu achter is gekomen dat de partijfunc
tionaris in het bedrijf waar hij werkte, ook informant
van de StB was. De man werd in 1990 eigenaar van het
bedrijf. „Daar heeft de Fluwelen Revolutie ons ge
bracht", aldus het zure commentaar van de brief
schrijver.
band was opgedoken met beel
den van de executie van een ge
blinddoekte vrouw. De Iraakse
echtgenoot van Hassan liet we
ten dat het slachtoffer waar
schijnlijk zijn vrouw is. De Brit
se autoriteiten stelden na ana
lyse van de beelden vast dat het
bij de vermoorde vrouw moge
lijk om de hulpverleenster gaat
De 59-jarige Hassan was op 19
oktober op weg naar haar werk
ontvoerd. Haar kidnappers eis
ten tevergeefs de terugtrekking
van de Britse troepen uit Irak.
Ook een andere gewelddadige
dood in Irak leidde gisteren tot
verontwaardiging. De Arabi
sche Liga eiste een onderzoek
naar de dood van een gewonde
Irakees, die door een Ameri
kaanse militair zou zijn dood
geschoten. De desbetreffende
soldaat moet worden aange
klaagd voor oorlogsmisdaden.
Ook moeten andere soortgelijke
incidenten in andere plaatsen
in Irak nader onderzocht wor
den, stelde een woordvoerder
van de Arabische Liga.
In de Arabische wereld is woe
dend gereageerd op de televi
siebeelden van de Amerikaanse
marinier die een ongewapende
gewonde Irakees doodschiet.
De beelden zijn veelvuldig op
Arabische televisiestations uit
gezonden. Veel Arabieren con
stateren dat de haat tegen de
Amerikanen met de dag groeit.
De angst bestaat dat hierdoor
meer terroristen worden gecre-
eerd.
De rebellen in Irak worden ook
bekritiseerd, omdat zij islamiti
sche gebedshuizen gebruiken
als uitvalsbasis voor acties en
opslagplaats van wapens. Bo
vendien vinden veel Arabieren
het vermoorden van onschuldi
ge burgers onacceptabel.
Ondertussen gaat het geweld in
Irak gewoon door. In het zui
den van de opstandige stad Fal-
lujah werd opnieuw hevig ge
vochten. Amerikaanse artillerie
en gevechtsvliegtuigen bom
bardeerden doelen in het zui
delijk deel, de laatste plek in de
stad waar na anderhalve week
van gevechten nog op grote
schaal verzet wordt geboden.
Zeker vijf Irakezen kwamen om
door een aanslag met een auto
bom in het Noord-Iraakse Baiji.
Bij de ontploffing in de buurt
van een Amerikaanse militaire
basis en een markt raakten
minstens vijftien mensen ge
wond.
ramallah-parijs/anp-afp - De
Palestijnen gaan de dood van
hun voormalig leider Yasser Ara
fat onderzoeken. De Palestijnse
Autoriteit liet gisteren weten
een commissie in te stellen om
helderheid te krijgen over de
doodsoorzaak.
De minister van volksgezond
heid, Tibi, wordt voorzitter en
zal met een delegatie naar
Frankrijk reizen. Arafat (75)
stierf vorige week in een militair
hospitaal in Parijs, waar hij was
opgenomen nadat hij ernstig
ziek was geworden.
De Palestijnse autoriteiten had
den Frankrijk eerder deze week
om opheldering over de doods
oorzaak van Arafat gevraagd.
Premier Ahmed Qurei stuurde
daarover een brief aan de Fran
se regering. De Franse minister
van buitenlandse zaken Barnier
verklaarde daarop dat de fami
lie van Arafat geen informatie
uit het medisch dossier van
Arafat hoeft te verstrekken. Bar
nier wees erop dat medische
dossiers volgens de Franse wet
vertrouwelijk zijn.
Veel Palestijnen denken nog al
tijd dat Arafat door Israël is ver
giftigd. Frankrijk verwees die le
zing indirect naar de prullen
bak. „Wanneer de artsen het
geringste vermoeden hadden
gekregen, hadden ze justitie in
geschakeld", aldus regerings
woordvoerder Copé. Jeruzalem
zelf ontkent elke betrokkenheid
bij de dood van Arafat.
De persoonlijke geneesheer van
wijlen Arafat zei gisteren niet
langer te geloven dat zijn vroe
gere baas is omgebracht door
middel van gif. Achraf al-Kurdi
verklaarde dat tegen de Spaan
se krant El Pafs. De arts eiste
een week geleden nog een offi
cieel onderzoek naar de doods
oorzaak van de Palestijnse lei
der en wilde dat er een autopsie
werd uitgevoerd. De Jordaniër,
die ruim twintig jaar Arafats lijf
arts was, zei te willen dat „het
Palestijnse volk in alle transpa
rantie kan vernemen wat de
dood heeft veroorzaakt".
Hij verklaarde argwaan te heb
ben gekregen door de afwezig
heid van welke informatie dan
ook over de gezondheid van
Arafat sinds die op 29 oktober
werd opgenomen in een zie
kenhuis in Parijs. Hij voegde er
aan toe dat Arafat bij kennis
was toen die zijn hoofdkwartier
in het Palestijnse Ramallah ver
liet.
Volgens de Franse krant Le
Monde bezweek Arafat aan een
relatief zeldzame afwijking van
het stollingsmechanisme in zijn
bloed. Le Monde baseerde zich
op artsen die het medische dos
sier van de Palestijnse president
kennen.
Volgens Le Monde leed de Pa
lestijnse president aan diffuse
intravasale stolling (DIC). Daar
bij ontstaan op meerdere plaat
sen in het lichaam kleine stol
lingen. Daardoor raakt de stol
lingscapaciteit van het bloed
uitgeput, wat ernstige bloedin
gen tot gevolg kan hebben. DIC
wordt doorgaans veroorzaakt
door een andere ziekte, bijvoor
beeld een gezwel of een infec
tie.
belgrado-den haag/gpd - In
Servië en Montenegro bestaat
wel degelijk de politieke wil
de Bosnisch-Servische gene
raal Ratko Mladic, verant
woordelijk gehouden voor
het massacre in Srebrenica,
op te pakken. Alle geloof
waardige onderzoeken die tot
op de dag van vandaag zijn
gehouden, hebben echter
aangetoond dat Mladic niet
in Servië is. Datzelfde geldt
voor Radovan Karadzic, pre
sident van de Bosnische Ser
viërs.
Dit heeft Rasim Ljajic, voor
zitter van de Servische Natio
nale raad voor samenwerking
met het Joegoslavië tribunaal,
laten weten. ,,Als bewezen
kan worden dat Mladic hier is
wordt hij zeker uitgeleverd
aan het Joegoslavië tribunaal
want de politieke wil en be
reidheid dat te doen bestaat",
aldus Ljajic.
In Servië en Montenegro
worden berichten van de
voorzitter van het Joegoslavië
tribunaal, rechter Theodore
Meron, dat het land feitelijk
alle samenwerking met het
tribunaal heeft gestaakt, afge
wezen. Meron heeft dat de
VN in een rapport bericht.
Uit informatie van de Servi
sche regering blijkt dat de ge
heimhoudingsplicht vip 316
mensen -waarvan 53 smds
juli- is opgeheven. Zij mogen,
indien zij moeten getuigen,
staatsgeheimen aan het Joeg-
slavië tribunaal prijs geven.
Er zijn 21 documenten die
het tribunaal wilde hebben,
overgedragen.
Sinds januari 2003 hebben
zich 24 mensen die door het
tribunaal werden gezocht,
vrijwillig overgegeven. Dat
het tribunaal niet meer ver
dachten in handen heeft ge
kregen komt omdat de aan
klagers mikken op een vrij
willige overgave van verdach
ten in plaats van een formele
arrestatie. In de laatste twee
maanden is aan elk verzoek
van het tribunaal tegemoet
gekomen, aldus de Servische
regering.
