YST
Goed of
slecht in
Fable
Firefox: minder spyware dan IE
"7 mozilla
MULTIMEDIA
Overtreffende trap van Myst
Firefox
De perfecte rout
rediscover the web
Studio 9 van Pinnacle
Ajax Club Football 2005
Een hebbeding met harde schijf
Nostalgisch DEHB
flipperen
Al jaren is Internet Explorer de
onbetwiste leider als het om in-
temetbrowsers gaat. Sinds kort
is het webbladerprogramma
klanten aan het verliezen aan
nieuwkomer Firefox. Een gratis
browser op basis van het door
Explorer van de markt gedrukte
Netscape.
(GPD) - Firefox is vooral heel
snel, beschikt over een groot
aaintal extra's en is minder ge
voelig voor inbrekers dan Inter
net Explorer. De eerste vol
waardige versie van de nieuwe
webbrowser is sinds kort uit en
wordt gemaakt door enthousi
aste vrijwilligers die op basis
van de in 1998 vrijgegeven ver
sie van Netscape verder zijn
gaan bouwen.
Uit cijfers van het Amerikaanse
webanalysebedrijf WebSideSto-
ry blijkt dat het aandeel Firefox-
gebruikers wereldwijd gestegen
is van 3,5 procent in juni van
dit jaar naar 5,2 procent in sep
tember. Tegelijkertijd is het
aantal gebmikers van Internet
Explorer over dezelfde periode
gedaald van 95,5 naar 93,7 pro
cent. Veel sites - waaronder de
toonaangevende technieksite
Cnet.com - merken aan de ei
gen bezoekersstatistieken dat
Firefox in opkomst is. Testver
sies van Firefox zijn al verkrijg
baar sinds begin 2003 en zijn
meer dan zes miljoen keer ge-
download. De eerste 'echte'
versie 1.0 werd volgens de ma
kers van Firefox binnen vijf da
gen al 1,3 miljoen keer opge
haald.
Gebruikers van Firefox hebben
minder last van spyware en in-
braken. Dat komt onder meer
omdat het programma geen ge
bruik maakt van ActiveX, een
door Microsoft ontwikkelde
scripttaal die vaak misbruikt
wordt door digitale vandalen.
Firefox wordt verder in de hand
gespeeld, doordat Microsoft
heeft aangekondigd om Inter
net Explorer niet meer verder te
ontwikkelen totdat de nieuwe
versie van Windows in 2006
wordt uitgebracht. Daarnaast
heeft Firefox een aantal aan-
üekkelijke extra's aan boord.
Zo is 'tabbed browsing' inge
bouwd. Het surfen via tabbla
den in één venster in plaats van
het telkens openen van een
nieuwe browser. Ook heeft Fi
refox een goede pop-up killer
aan boord, waardoor vanzelf
opspringende vensters niet
meer voorkomen. Handig is
ook het ingebouwde Google-
zoekvakje dat naast de bekende
adresbalk is gezet.
Niet alleen zoeken in Google is
mogelijk: met een druk op het
kleine pijltje naast het Google-
logo krijg je een overzicht van
andere zoekmachines en dien
sten die rechtstreeks door te
spitten zijn vanaf het balkje. Via
de keuze 'Add engines' kunnen
er nog meer zoekdiensten wor
den toegevoegd.
Firefox is daarnaast makkelijk
uit te breiden door gratis exten
sies toe te voegen. Handige
voorbeelden daarvan zijn Ad-
block, waarmee je alle adver
tenties uit een website kunt ver
wijderen, Copy Plain Text, dat
regelt dat uit Firefox gekopieer
de tekst zonder opmaak in een
tekstverwerker kan worden ge
plakt en het leuke Mouse Ge
stures, waarmee je met
wegingen Firefox kunt
ren. Met de extensie Sa£
Firefox zelfs een volwaan
RSS (Really Simple Syndi
-nieuwskoppenlezer. Tw
obscuurdere uitbreiding!
User Agent Switcher en
Deze zorgen ervoor dat jf
pectievelijk Firefox verm
Internet Explorer zodat j
mige moeilijke pagina's PP1
goed kunt bekijken, en v
- bij echt hopeloze webs
openen van een pagina
current Internet Explore!
Favorieten uit de Micros
browser worden door Fii
automatisch als 'Bookm;
geïmporteerd. Bijwerken
Firefox en zijn extensies
desgewenst automatisch
beuren. Maar een druk o
knop Check now onder
tions, tabblad Advanced
voldoende. Firefox heeft
gen gratis e-mail prograi
Thunderbird, dat apart 1 nc
worden opgehaald: een
waardige vervanger voor
look Express.
Voor Nederlandse gebru
kent Firefox een nadeel: n
programma is alleen in 1 ne'
gels verkrijgbaar. Maar h 8 u
wel riiet lang duren voor nr>
mand een vertaalmoduli
kaar heeft gezet.
;em.
Firefox 1.0 is gratis bes< Het
baar voor Windows XP,
OSX en Linux via
www.mozilla.org/firefo ^ok
sleei
ersc
lid
CC
hoo
Jasper Wigleven
Fas
Wore
Pinnacle Systems heeft een
plus-versie uitgebracht van
Studio 9, het programma
voor videomontage met de
pc. Het is nu ook mogelijk de
nieuwe dubbel-layer dvd's te
branden, waardoor twee uur
video van zeer hoge kwaliteit
op één schijf past. Studio is
daarmee één van de eerste.
Pinnacle gaat in op veel wen
sen van meer gevorderde ge
bmikers. Allereerst is er het
tweede videospoor. Had je in
de oude versies voor beeld-
in-beeld een ingewikkelde
truc nodig, nu kan dat stan
daard. Verder is 'chroma key'
beschikbaar, daardoor kan
een blauw of groen vlak op
de achtergrond worden ver
vangen door een andere vi
deo. De weerman op de tele
visie maakt onder meer ge
bruik van deze trucage. Het
aparte titelspoor blijft. Ook
daarin zijn net als in de an
dere sporen effecten en over
gangen te plaatsen. Foto's
kunnen in 'beweging' wor
den gebracht door erop in te
zoomen of deze als het ware
langs de lens te laten schui
ven. Indien gewenst kunnen
foto's worden geroteerd en
van rode ogen worden ver
lost. Pinnacle Studio Plus 9
kost 99 euro.
Codemasters presenteerde onlangs de nieuwste versie van het
computerspel Ajax Club Football in de Amsterdam Arena. Ajax-
spelers Nigel de Jong, Wesley Sneijder, Rafael van der Vaart,
Tomas Galasek en Daniel de Ridder waren aanwezig en ver
toonden hun virtuele voetbalkunsten. Sneijder en Van der
Vaart stonden naast elkaar ieder hun eigen game te spelen. Het
eerste dat Sneijder deed was met een grijns Van der Vaart uit
de selectie halen. Ook Nigel de Jong had zichtbaar plezier om
als Galasek de nodige fouten te maken. Ajax Club Football 2005
biedt nieuwe en spectaculaire vaardigheden, zeer realistisch
weergegeven 3-D spelers, visuele effecten en veel informatie
over het officiële team. In het spel is de Player Focus feature op
genomen, die de gamer de mogelijkheid geeft een speler te ma
ken die sterk op hem lijkt. Ook kunnen historische wedstrijden
opnieuw worden gespeeld. Ajax Club Football 2005 is verkrijg
baar voor PlayStation 2, Xbox en pc.
Wie net uit zijn winterslaap komt, weet het misschien nog niet,
maar video is uit en dvd is in. De kwaliteit is veel hoger, de
disks slijten niet, er gaan er twee keer zoveel in de kast en je
hoeft ze niet terug te spoelen voor je ze naar de videotheek
brengt. Toch staat bij veel mensen dat zwarte tapes vretende
apparaat nog steeds in de woonkamer om tv-programma's op
te nemen (die enkele keer dat iets de moeite waard is wil je het
toch niet missen). Maar daar zal verandering in komen nu de
prijzen van dvd-recorders zakken. En ook een harde schijf om
opnames te maken is wel erg handig. Het liefst in combinatie
met de dvd-recorder, zoals we dat van de pe's gewend zijn.
Maar die combinatie is wel prijzig.
De JVC DR-MH30 is zo'n apparaat. In één kastje zitten een 160
Gigabyte hdd-recorder én een dvd-recorder. Opnames die je
wilt bewaren, bewerk je op harddisk (reclame eruit, begin en
eind eraf) en daarna kopieer je ze naar een dvd'tje. Sluit je ou
de videorecorder of videocamera aan op de line-in om je oude
videobanden en vakantiefilms op dvd te zetten. En als je een
digitale camera hebt neemt de recorder via 'intelligent link' de
besturing over om nog gemakkelijker te monteren.
Video opslaan op een harde schijf vraagt om een andere ma
nier van denken. Alles staat op één schijf, dus alles is bij de
hand. Maar is die schijf dan wel groot genoeg? Doordat je zelf
de mate van compressie kunt instellen, bepaal je dat voor een
groot deel ook zelf. Op een 160 Gb schijf kun je op zeer hoge
kwaliteit 70 uur en op lage (vhs) kwaliteit zelfs 200 uur kwijt.
Dat zijn 29 films, 43 series, 158 soaps en een avondvullende
spelshow.
bootst zodat je ze op je heden
daagse pc kunt naspelen. Visual
Pinball is gratis op te halen op
www.randydavis.com/vp/. Om
het programma te kunnen
draaien is verder een collectie
Visual Basic scripts nodig, te
vinden op www.vpforums.com-
/modules.php?name=Down-
loads&d-op=getit&lid=2. De
flipperkasten van weleer zijn
van www.vpforums.com/vpta-
bles/tables.php af te halen.
Om deze bestanden te kunnen
downloaden moet je je eerst
gratis registreren. Vervolgens
mag je elke vijf minuten een be
stand of flipperkast ophalen.
Het installeren van Visual Pin
ball is wat ingewikkeld. De op
gehaalde bestanden zijn 'inge
pakt' om ze kleiner te maken en
moeten onder Windows XP
eerst weer worden uitgepakt.
Dat kan door met de rechter
muisknop op.zo'n bestand te
klikken en voor 'Alles uitpak
ken' te kiezen.
Het uitgepakte Virtual Pinball
levert een map op met het pro
gramma zelf en verschillende
submappen. In de map 'Tables'
plaatsen we de eveneens uitge
pakte Visual Basic scripts en de
uitgepakte flipperkasten.
Nu kan er eindelijk worden ge
flipperd. Dubbelklik op een
flipperkast-bestand en Visual
Pinball start op. Krijg je een
waarschuwing van je virusscan
ner, schrik dan niet, maar ver
breek de verbinding met inter
net en schakel de scanner uit of
luut ongevaarlijk, maar de pro
grammeertaal Visual Basic
wordt ook vaak gebruikt door
virusbouwers. Op de op vpfo-
rums aangeboden flipperkasten
rusten nog steeds rechten van
de fabrikanten in kwestie en je
mag ze dan ook eigenlijk alleen
gebruiken als je echt in het be
zit bent van de fysieke flipper
kast in kwestie.
Als de flipperkast in beeld ver
schijnt, kun je met een druk op
geef opdracht om het script toe de '5' munten inwerpen, met '1'
te staan. De scripts zijn abso- start je hel spelon door de en-
ter-toets ingedrukt te houden
trekje aan de veer om de bal te
lanceren. De linker- en rechter
shift-toetsen zijn de flippers.
Net als in het echt kun je tegen
de kast aan duwen om de bal
binnen het speelveld te houden
door op de spatiebalk te druk
ken. Pas op, want een te harde
duw kan de flipperkast op tilt
laten slaan. Met een druk op F6
krijg je alle opties voor de geko
zen kast te zien en kun je de af
metingen van het scherm aan
passen. Alle kasten zijn voor-
Als er zoiets bestaat als een
overtreffende trap superlatief
voor Myst, dan is het Myst IV
Revelation. De verschijning van
het eerste deel van dit avontu-
renspel in 1993 geldt als een
mijlpaal in de relatief korte ge
schiedenis van computerspel
len. Dat de computertechnolo
gie de afgelopen elf jaar grote
sprongen voorwaarts heeft ge
maakt is terug te zien in de
nieuwste aflevering uit de Myst-
serie.
Grafisch is het een juweeltje.
Hoewel het spel tweedimensio-
neel is, heb je voortdurend de
indruk in een 3D-wereld te ver
blijven. Revelation bevat ruim
een uur video. De geluidseffec
ten en de muziek van Jack Wall
en Peter Gabriel zijn overweldi
gend. De systeemeisen voor de
computer zijn navenant. Zo
vreet het spel liefst drie gigaby
te van de ruimte op de harde
schijf op. Myst-fans zonder
dvd-rom-speler moeten sowie
so afhaken.
Met de benaming Myst IV Re
velation geven de makers aan
dat de voorganger Uru Ages
Beyond Myst, eigenlijk niet echt
thuishoort in de reeks. Revela
tion haakt meer aan bij Myst
III: Exile. Kennis van wat er
voorafging aan Revelation is
geen voorwaarde om het spel te
spelen. Het begint met een
(hernieuwde) kennismaking
met geleerde/schrijver Atrus en
zijn dochter Yeesha. Voor Atrus
heeft Rand Miller, een van de
scheppers van Myst, model ge
staan. Hij blijkt ook een aardig
stukje te kunnen acteren. Al
gauw laat Atrus je in chaos ach
ter.
Wat volgt is een zoektocht door
diverse tijdperken, genaamd
Tomahna, Spire, Serenia en Ha
ven. Dankzij de zipmode is het
mogelijk te switchen tussen di
verse plaatsen die je eerder
hebt bezocht. Wel zo gemakke
lijk als je eerder in het spel een
deur, hendel of attribuut over
het hoofd hebt gezien. Geleide
lijk aan ontrolt zich het beklem
mende verhaal van de verban
nen zonen van Atrus, Sirrus en
Achenar. Daarbij speelt een
amulet van Yeesha een belang
rijke rol, want die voorziet je
voortdurend van flashbacks.
Tempo en volgorde van de reis
bepaal je helemaal zelf.
Moest je bij Uru de hoofdper
soon creëren, al dan niet naar
je evenbeeld, in Myst IV zie je
alleen een handje in beeld. Dat
stelt de cursor voor. Omdat je
geregeld rechtstreeks aange
sproken wordt door personages
in het spel alsof je een bekende
bent, heb je toch de indruk dat
je deel uitmaakt van deze mys
tieke wereld.
Myst zou Myst niet zijn als je
tijdens je speurtocht geen puz
zels tegen zou komen. Er zitten
opnieuw echte hersenkrakers
tussen. Voor wie zichzelf erop
betrapt in rondjes te lopen be
vat het spel gelukkig een uitge
breide helpfunctie, in drie ni
veaus. Zodat niet meteen alle
plezier vergald wordt. Nieuw is
dat je uitgerust bent met een
fototoestel. Maak onderweg zo
veel mogelijk opnamen van
symbolen en patronen, want
die kunnen belangrijke aanwij
zingen bevatten voor puzzels
waar je later op stuit.
Min. systeemeisen, pc:
Windows98SE op Pentium III
700 Mhz of AMD Athlon, 128
MB RAM (256 voor XP), 3 GB
vrije schijfruimte, Nvidia Gefor-
ce 1 of ATI Radeon 7000 video
kaart, dvd-rom-speler (4x), Di
rectX 9.0 compatibel geluids
kaart. Voor MAC: OSX 10.2 op
G4, Nvidia Geforce 2 of ATI Ra
deon 7500 videokaart, dvd-
rom-speler (4x). Prijs: 49,99 eu
ro.
Marcel Luyckx
Omdat er steeds meer wegen
komen, maar vooral omdat ver
keerssituaties steeds weer ver
anderen, is het noodzakelijk dat
de producenten van routeplan
ning-programma's voortdu
rend updates maken. Het in
Rotterdam gevestigde bedrijf
AND is al heel lang de primus
inter parus op dit gebied en ook
de 2005-uitgaven zijn van
een kwaliteit,
die op geen
stukken na
wordt gehaald
door de plan
ners, die her en
der op internet te
vinden zijn.
De software van
AND is de basis
voor vele ande
ren, maar zeker
bij een volledige
installatie op de
harde schijf is het
eigen product ab
soluut te prefere
ren. Als je route
planners wilt testen
op juistheid, moet je na
tuurlijk letterlijk naar de
bekende weg vragen.
Dat wordt dus van huis naar
redactie. AND geeft tot 'op de
millimeter' de juiste route weer,
want die ken ik inmiddels na
tuurlijk perfect.
Ook maar eens gevraagd om de
route naar Alkmaar, waar ko
mend jaar de hoofdvestiging
van ons bedrijf komt en dus
mogelijk ook de nieuwe werk
plek. Het zou van mijn huis in
Leiden zo'n zeventig kilometer
zijn/De twijfels komen echter,
wanneer een reistijd wordt aan
gegeven van 45 minuten. Dat
zal mogelijk alleen op zondag
ochtend en midden in de nacht
lukken. Wil dat ook op andere
momenten haalbaar zijn, dan
zal bij de verbouwing in Alk
maar toch gedacht moeten
worden aan een helikoperdek.
Al is ook het gele bord bij de
(Let)
(Bel)
oprit naar de A5 ('Alkmaai
te Haarlem') een verstand
oplossing.
Waar de meeste routeplaifc Kuit
moeite mee hebben is hei
geven van de meest logisc ('e
kortste weg binnen de be!
de kom. Dat geldt ook vot
AND. Naar het huis van n
dochter laat het program
een enorm
omrijden, zo "fan-
qua kilo met!
qua tijd. Ooi ,„dl
bezoel
een sc
zus sti
grotep
men,
sinds j
icKyD
dag st;
de Rlii
weg to
Leiden Mast
Rijn,5!1
paaltje
auto'sRode
ten de
smalle
bind in
te neni
Nu hel b.
voord s'ap°'
soort ritjes natuurlijk gee
teplanner nodig, maar to [indei
Opvallend is ook de niet!
wezige rotonde bij het uil iu'sf 3
van de wijk waar ik woon k"1®
zou ik in zuidelijke richtii ams
voor een kwart en in noo ciijst
ke richting voor driekwaï
ten nemen. Leuk, maar ei i
dus geen rotonde en die
er in de planning voor de
mende jaren ook niet. No n-kwa
dan maar gewoon links-
rechtsaf
Maar nogmaals: de in dri of
verkrijgbare AND Routejp'and.
(Nederland 24,99 euro,
en Europa 29,99 euro) vo
voor het echte routewerk jpTe<
kend.
Jong t
Jong
Jan van der Nat
>8-26
Ortec
zien van de originele geluiden
en dat geeft een heerlijk nostal
gisch gevoel. Vergeet dus niet
de speakers aan te zetten.
Wie zelf een kast wil ontwerpen
haalt met Visual Pinball ook
nog eens een flipperkast con
structieset binnen, maar dan
moet je wel wat van Visual Ba
sic weten. Een echte aanrader
voor flipperfanaten, en nog gra
tis ook.
Jasper Wigleven
Exclusief
spel voor
Xbox van
Microsoft
De bezitters van de Xbox spel
computer hebben er lang naar
uitgekeken: Fable van de ver
maarde Britse spellenmaker Pe
ter Molyneux. Het spel van Big
Blue Box Studios wordt exclu
sief voor de zwarte doos van
Microsoft uitgebracht door de
softwaregigant zelf.
Fable, oorspronkelijk bekend
als Project Ego volgt de lijn van
het laatste spel dat Molyneux
voor de pc uitbracht: Black and
White, waarin de speler kiest
voor goed of kwaad. Fable is
echter een 'role playing game'
(RPG), en lijkt verder in niets op
het 'god-spel' Black and White.
Je begint het spel als een een
voudige dorpsjongen in het
middeleeuwse 'Albion' die wei
nig aan zijn hoofd heeft, afge
zien van het feit dat je geld no
dig hebt om een cadeautje voor
je jarige zusje te kopen. Dit is
tevens de leerfase van het spel.
Direct al word je voor keuzes
gesteld: verricht je nobele da
den of lieg en bedrieg je en ge
bruik je grof geweld om je d'oel
te bereiken. Watje ook doet,
aan het eind van de eerste epi
sode overvallen bandieten het
dorp en wordt iedereen afge
slacht, inclusief je familie. Al
leen de speler wordt gered door
een geheimzinnige man, die
hem naar een trainingscentrum
brengt. Hier zal je leren hoe je
kan vechten en magie kunt ge
bruiken en het ligt voor de
hand dat je uiteindelijk wraak
zal kunnen nemen op de moor
denaars van je familie en dorps
genoten.
De keus tussen goed en kwaad
gaat echter in het hele spel
door. Wie goede daden verricht
groeit uit tot een nobele held,
wie zich slecht gedraagt (waar
bij het bijvoorbeeld mogelijk is
om 's nachts dorpsgenoten te
vermoorden en him huizen
over te nemen) verandert ook
qua uiterlijk: je wordt een soort
duivel met hoorns op je hoofd.
Waardoor je omgeving in ieder
geval weet dat er met jou niet te
spotten valt.
De oorspronkelijke opzet van
Fable was viel dieper: het had
een spel moeten worden met
veel keuzevrijheid en bijna on
beperkte mogelijkheden. Nu zit
je toch wat vast aan de verhaal
lijn en is het voor de meeste
spelers niet zo interessant om
daar veel van af te wijken. Het
lijkt er op dat Molyneux heeft
ingezien dat je voor een spel
computer geen al te ingewik
keld spel moet maken. Voor
diepgravende spellen als Bal-
durs Gate is de pc veel meer ge
schikt. Dat wil niet overigens
zeggen dat Fable nu een opper
vlakkig spel is geworden: voor
de Xbox is het gelijk al een top
per. Het is een echt Brits spel,
met mooie muziek en goede
stemmetjes voor de de spelfigu-
ren. Jammer alleen dat de
meestal zwijgende hoofdfiguur
nooit zo erg gaat leven. De be
sturing van de held is echter
prima en grafisch is Fable dik in
orde. Wie het verhaal volgt is
zeker 30 uur zoet, wie daar van
af wijkt kan nog veel meer
speeltijd uit Fable halen. Het
spel biedt dus zeker waar voor
het geld.
Min. systeemeis: Xbox. Prijs: 60
euro. Website:
www.fablegame.com
Frank Buurman
