Onder spanning
vallen de klappen
'Ik heb haar in elkaar geslagen en ben het huis uit gelopen'
Interview
Reportage
ZATERDAG
13 NOVEMBER
2004
Avital Selinger
is oprecht
verontwaardigd
Afscheid van vier
vrijgevochten
hartsvriendinnen
Als je dronken achter het stuur zit of je partner slaat, kan de
rechter je een verplichte behandeling opleggen. Maar wat als je je
kinderen mishandelt? „Als ik iets jat van mijn buren word ik
vervolgd, maar als ik mijn kinderen in elkaar sla, gebeurt er niets."
Ze weet niet eens waar het bekvechten over
ging toen zij haar dochter van 13 jaar in el
kaar sloeg. „Er was altijd wat en opeens
sloegen bij mij de stoppen door. Ik heb
haar in elkaar geslagen en ben het huis uit
gelopen. Op een bankje heb ik nagedacht."
Marloes (39) is moeder van twee kinderen.
„De opvoeding kwam helemaal op mij
neer. Mijn man was er wel, maar die hield
zich eigenlijk nergens mee bezig. Niettemin
ging het goed. Tot mijn man vreemd ging.
Ik betrapte hem met een vriendin. Hij zei
dat ik spoken zag, dat er niets aan de hand
was. Ik hield me dat ook voor, maar wist
diep van binnen dat het niet zo was. De
kinderen waren toen 7 en 9 jaar. Ik werkte
zo veel mogelijk om buitenhuis te zijn. Als
ik thuis kwam, zorgde ik voor de kinderen,
maar de irritaties groeiden. Mijn dochter
had altijd haar mondje klaar. Op een gege
ven moment heb ik haar in elkaar gesla
gen." „Toen ik overdacht wat ik had ge
daan, wilde ik in relatietherapie. Mijn man
wilde niet. Daarna heb ik haar nog een keer
in elkaar geslagen. Mijn man weigerde
weer om samen in therapie te gaan. Toen
ben ik weggegaan. Ik wilde geholpen wor
den. Ik wist dat ik opnieuw geweld zou ge
bruiken als ik zou blijven."
Marloes klopte aan bij het maatschappelijk
werk en kreeg hulp van een psycholoog. De
kinderen waren bij vader. „Zij wilden me
niet meer zien. Logisch. Ze hadden twee
jaar een tiran als moeder gehad. Een moe
der die schreeuwde en nooit gezellig was."
Na zeven maanden zocht haar dochter
haar op. „Ze wilde bij mij wonen. Bij haar
vader mocht werkelijk alles en ze besefte
dat ze regels nodig had, wilde ze niet in de
vernieling raken. Het was moeilijk. Ze wilde
niet naar school, was agressief en gebruikte
drugs. Soms kon ik haar wel wat aandoen,
maar dan liep ik gewoon weg of vroeg haar
naar haar kamer te gaan."
Marloes riep opnieuw hulp in van de
jeugdzorg. Na begeleiding ging het een
paar maanden goed, maar daarna liepen
de spanningen toch weer op. „Het werd
me teveel. Ik heb jeugdzorg gevraagd of ze
haar uit huis wilde plaatsen, omdat ik haar
anders wat zou aandoen."
Na een opvanghuis en kamerbegeleiding
woont haar dochter nu zelfstandig. Ze is
moeder van een dochter van 1 jaar. De va
der is buiten beeld.
Marloes maakt zich zorgen. „Haar nieuwe
vriend heeft haar op haar gezicht geslagen.
Ik praat niet meer met hem en begrijp mijn
dochter niet."
„Mijn grootste zorg is dat ook mijn dochter
uit frustratie dingen gaat doen die niet
goed zijn. Er is zoveel hulp te krijgen, maar
dan moet je wel zelf het initiatief nemen."
Per jaar worden tussen de vijftig- en tachtigduizend kinderen mishandeld. Foto's: GPD/Harmen de Jong
dreiging", zegt Sander van Arum, sys
teemtherapeut en hoofd jeugd van de
psychiatrische polikliniek De Waag, waar
net als bij de reclassering mensen'leren
hun agressieve gedrag te beteugelen.
Veel van de kinderen die te maken heb
ben gehad met geweld komen vroeg of
laat in de hulpverlening of de criminali
teit terecht. Ze hebben concentratiestoor
nissen, raken depressief of agressief en
slaan later niet zelden hun eigen partner
of kinderen.
Krijgt het Advies- en Meldpunt Kinder
mishandeling (AMK) lucht van mishan
deling dan gaan medewerkers op onder
zoek uit en bieden ouders hulp aan. Soms
wordt de Raad voor de Kinderbescher
ming ingeschakeld en kan een kind door
de rechter onder toezicht worden gesteld
of uit huis worden geplaatst.
Wat gebeurt er met de mishandelende
ouder? Een teveel drinkende pappa of
mamma wordt naar verslavingszorg ge
stuurd. Bij psychiatrische problemen
worden ouders naar een RIAGG verwe
zen.
Soms wordt opvoedingsondersteuning
aangeboden, maar bijna nooit is een be
handeling verplicht. Bij kindermishande
ling wordt namelijk zelden aangifte ge
daan. Zonder tussenkomst van de rechter
kan er ook geen behandeling worden op
gelegd. Als ik iets jat van m'n buren kan
ik wel vervolgd worden, maar als ik m'n
kinderen in elkaar sla, gebeurt er niets",
zucht Van Arum.
De AMK's krijgen jaarlijks ruim zevendui
zend meldingen binnen van verwaarlo
zing en mishandeling, maar in slechts 1
procent van de gevallen wordt aangifte
gedaan. De Raad voor de Kinderbescher
ming adviseerde de rechter vorig jaar na
onderzoek ruim 6300 kinderen uit huis te
plaatsen of onder toezicht te stellen. Te
gen hooguit enkele honderden ouders is
aangifte gedaan. „De jeugdzorg en de
Raad willen kinderen redden", zegt Van
Arum. „Zij missen de instelling om straf
bare zaken aan de kaak te stellen."
Sinds twee jaar heeft de Raad richtlijnen
die medewerkers vérplicht stelt strafbare
feiten te melden. Alles wat de onderzoe
kers tegenkomen wat strafbaar is, moet in
ieder geval intern worden gemeld. Daar
na wordt besloten of aangifte moet wor
den gedaan.
Een evaluatie, begin dit jaar laat zien dat
bij de ene vestiging wel melding wordt
gedaan en bij de andere nagenoeg niet.
Alle raadsmedewerkers worden er nu nog
eens op gewezen dat hun plicht is om
strafbare feiten te melden. Van Arum:
„Als ze dan geen aangifte doen, kunnen
ze ouders in ieder geval bij ons aanmel
den voor behandeling."
Polikliniek De Waag wil niet wachten tot
er aangifte is gedaan. Kindermishande
ling is moeilijk strafrechtelijk vast te stel
len omdat er zelden politie aan te pas
komt, in tegenstelling tot partnermishan
deling. Vandaar dat op verschillende
plekken in het land het project Kindspoor
is gestart.
Als de politie in een huis komt waar kin
deren getuigen zijn geweest van geweld,
wordt melding gedaan bij jeugdzorg. Het
AMK in Den Haag heeft sinds mei 57 mel
dingen binnengekregen via Kindspoor.
Aan elke melding gingen gemiddeld al
negen mishandelingen vooraf.
Paul Baeten, regiomanager AMK Den
Haag: „Zonder dit project waren we deze
kinderen niet op het spoor gekomen."
Ook hier geldt: als er geen aangifte wordt
gedaan kunnen ouders niet gedwongen
worden behandeld.
Het kabinet heeft wetsvoorstellen in de
maak die kindermishandeling moeten te
gengaan. Zo wordt er gewerkt aan een
huisverbod voor plegers (in plaats van het
kind uit huis te halen). Ouders kunnen
zich in de toekomst ook niet langer be
roepen op het ouderlijke tuchtrecht als ze
slaan. De plannen voorzien niet in een
brede aanpak van alle geweld achter de
voordeur. Van Arum pleit voor een inte
grale aanpak in een Centrum voor Rela
tioneel Geweld -'huiselijk geweld' klinkt
volgens hem 'te gezellig'. „Een centrum
met kennis van ltinderen, volwassenen,
daders en slachtoffers. Jongerenwerkers
moeten meer kennis krijgen van volwas-
senenzorg en andersom. Nu ziet een jon
gerenwerker een kind met een probleem,
maar ook een relatieprobleem van de ou
ders waar hij niet aan mag komen."
In een kamer zitten acht mannen bij
elkaar. Ze hebben hun vrouw bij her
haling mishandeld en volgen nu een
'Daderprogramma Huiselijk Geweld' bij
de reclassering. Volgens de statistieken
moeten er tenminste drie mannen bij zijn
die ook hun kinderen mishandelen. Veer
tig procent van de mensen die hun part
ner slaan, slaan ook de kinderen.
Niemand bekent ooit zijn kinderen iets te
hebben aangedaan. Met uitzondering van
Frans. Hij heeft ook geen keus. Zijn kin
deren hebben aangifte tegen hem ge
daan. Jarenlang zou hij zijn handen niet
hebben kunnen thuishouden. „Ik pro
beerde nooit aan de jongens te komen,
maar ze haalden soms het bloed onder
m'n nagels vandaan. De oudste had zo'n
smerig lachje, net als z'n vader."
Frans is de stiefvader van twee jongens,
inmiddels 16 en 20 jaar oud. Zijn eigen
twee kinderen heeft hij al tien jaar niet
meer gezien. Zijn eerste vrouw scheidde
van hem nadat hij haar had geslagen. Zijn
nieuwe vriendin had al twee zoons van 7
en 11 jaar. Het ging allemaal goed, totdat
beiden teveel gingen drinken, de vrouw
in een depressie raakte en hij zich steeds
meer miskend voelde.
„Bij conflicten kozen de jongens altijd
partij voor hun moeder, terwijl ik altijd al
les voor ze heb gedaan. Overwerken voor
computers en zo. Maar ja, kinderen kun
je niet met geld kopen hè? Eerst hadden
we vooral bonje met woorden. Het slaan
begon toen de oudste 14 jaar was."
Enkele maanden geleden liep het zo uit
de hand dat aangifte tegen Frans werd
gedaan. „Mijn vrouw was aan het
schoonmaken en ik zat na mijn werk in
de tuin een biertje te drinken. Het was te
gen vijven. Ik begon trek in eten te krijgen
door Monique de Knegt
en wou een eitje bakken. Nee, zei m'n
vrouw, want ik moet er nog bij."
„Ze wilde me met de koekenpan slaan.
Voor ik het wist gaf ik haar een klap tegen
haar schouder en duwde haar de gang in.
De oudste zoon heeft toen de politie ge
beld. Voor de rust ben ik een paar dagen
naar m'n ouders gegaan. Ik was woedend
dat ze voor die klap en duw de politie had
ingeschakeld."
„Toen ik weer thuis kwam, heb ik een
lauw biertje gedronken in de tuin. Daarna
wilde ik een pizza in de oven schuiven,
maar dat wilde zij niet. Ze zou hem op de
grond gooien, zei ze. Dan smeer ik hem
in je haar, zei ik. Voor ik het wist rolden
we vechtend door de tuin."
De oudste zoon, die net thuis kwam,
schoot zijn moeder te hulp. Wat er pre
cies is gebeurd, weet ik niet meer. Ik had
een black-out omdat m'n pizza me niet
werd gegund. Het schijnt dat ik de keel
van mijn vrouw wilde dicht knijpen. Ze
was blauw bij haar keel, maar ik was ook
helemaal beurs hoor! De zoon heeft de
politie gebeld en die heeft'mij in de hand
boeien afgevoerd."
Frans is één van de vele ouders die slaan,
schoppen of knijpen. Maar hij is één van
de weinigen die is opgepakt en wordt be
handeld. Per jaar worden er tussen de
vijftig- en tachtigduizend kinderen mis
handeld. Daarbij zijn niet de tienduizen
den kinderen, die regelmatig zien dat
pappa en mamma elkaar in de haren vlie
gen. Zij zijn evengoed voor hun leven be
schadigd. Alle geweld achter de voordeur
is in feite kindermishandeling.
Als je als kind ziet dat vader regelmatig
moeder slaat, ben je allebei je ouders
kwijt. In de beleving van een kind heeft
moeder hulp nodig en is vader een be-
Leven op
het ritme
van de netten
