Groenoordhallen hervinden elan
KUNST CULTUUR
Sting volledig in ban van de liefde
Laatje spierballen
Erasmusprijs
voor 'moedige'
moslimdenkers
Lulletje lampekatoeif!
'In Europa' beste boek van 2Ue
Ana Moura pas zonde
microfoon een echte fad
vrijdag 5 NOVEMBER 2
Rod Stewart. Foto: EPA/Yui Mok
Rod Stewart in
Rotterdam Ahoy'
rotterdam - Sinds tien jaar
staat Rod Stewart weer op een
Nederlands podium. In het
Rotterdamse Ahoy' verzorgt de
muzikant op 30 mei, volgend
jaar, een eenmalig optreden.
Kaarten hiervoor zijn vanaf
morgen te koop.
Margedrukkers
in de prijzen
leiden - Verscheidene marge
drukkers en uitgeverijen uit de
regio Leiden zijn in de prijzen
gevallen bij Mooi Marginaal,
opgezet door de Stichting Lau
rens Janszoon Coster uit Haar
lem. Een vakjury maakte hier
voor een selectie van de '50 1"
mooiste bibliofiele en margina
le uitgaven uit de jaren 2002 en
2003. Zij bekroonde Jacques
van Gent, Dominiek van Gent
en uitgeverij Kopwit uit Leiden,
Jan Keijser en Avalon Pers uit
Woubrugge, 25 Leidse marge
drukkers verenigd in Corps 8
uit Leiden, Gerard Post van der
Molen, Dick Bemedes en De
Ammoniet uit Leiden, en Kees
Thomassen en De Uitvreter uit
Zoeterwoude.
Van Gogh-film
weer geweigerd
Amsterdam - Bioscoopexploi-
tant Pathé weigert nog steeds
de film 'Cool!' van Theo van
Gogh te vertonen. De produ
cent had Pathé gevraagd als
eerbetoon aan de overleden fil
mer de film alsnog op grote
schaal te vertonen. Dit heeft Pa-
tthé echter geweigerd. „Onze
mening over de film is niet ver
anderd", aldus een zegsman.
Destiny's Child
op wereldtournee
rotterdam - Destiny's Child
gaat voor het eerst in drie jaar
weer op wereldtournee. De
Amerikaanse meidengroep had
een pauze ingelast zodat de
bandleden aan hun solocarriè
res konden werken, maar het
trio is nu klaar voor een geza
menlijke tournee. Beyonce
Knowles, Kelly Rowland en Mi
chelle Williams doen op 23 mei
Nederland aan voor een optre
den in Ahoy" Rotterdam. De
vooiverkoop voor het concert
begint morgen.
amsterdam/anp - De liberale
islamitische intellectuelen Sa-
dik Jalal Al-Azm (Syrië), Fatema
Memissi (Marokko) en Abdul-
karim Soroush (Iran) hebben
gisteren de Erasmusprijs 2004
in ontvangst genomen. Voorzit
ter A. Rinnooy Kan van de
stichting Praemium Erasmia-
num reikte hun in het Konink
lijk Paleis op de Dam de onder
scheiding uit namens de zieke
prins Bemhard, in aanwezig
heid van koningin Beatrix, prin
ses Méxima, prinses Margriet
en prins Constantijn.
De drie prijswinnaars delen
volgens Rinnooy Kan „een gro
te persoonlijke moed bij het
hooghouden van de waarden
van vrijheid van meningsuiting
en vrijheid van denken." De
moord op Theo van Gogh toont
„de urgentie en de beangsti
gende actualiteit" van het the
ma van de Erasmusprijs van dit
jaar, religie en moderniteit, al
dus Rinnooy Kan. De prestigi
euze prijs, waaraan 150.000 eu
ro is verbonden, gaat voor het
eerst naar islamitische denkers.
Rinnooy Kan prees Al-Azm, die
wel de 'Voltaire van de Arabi
sche wereld' is genoemd, als
een van de meest vooraan
staande Arabische denkers.
Soroush heeft al eens de eretitel
'Luther van de islam' gekregen,
memoreerde hij. „De titel 'Eras
mus van de islam' zou beter
zijn, omdat Erasmus in tegen
stelling tot Luther nooit met de
kerk heeft gebroken." De Irani
ër gaat volgens Rinnooy Kan
„zover mogelijk in het verzoe
nen van islam en democratie."
Soroush sprak een voorkeur uit
voor een vergelijking met Eras
mus. Hij zei het als de belang
rijkste taak te zien van intellec
tuelen om mensen te leren tole
ranter te zijn.
Nieuwe directeur haalt meer evenementen naar Leiden
door Theo de With
leiden - De Groenoordhallen lijken hun
elan te hebben hervonden. Na de sluiting
van de veemarkt ging het bergafwaarts
met het hallencomplex. Tot overmaat van
ramp kondigde de gemeente Leiden aan
de hallen te willen slopen en het terrein
voor woningbouw te benutten. Maar di
recteur Jeroen Altink, sinds een jaar aan
het roer, gooit de handdoek niet in de
ring. Hij haalt allerlei nieuwe evenemen
ten naar Leiden, met als hoogtepunt de
grote ijsrevue Holiday on Ice twee weken
geleden.
Disco Dance Classics Party, Rail 2004,
Leyden Art Antiek Fair, Kerstmarkt,
Wipneus Pim, Golden Earring. Zelfs
voor de resterende weken van dit jaar
hebben de Groenoordhallen naast de
gebruikelijke snuffelmarkt nog een flink
programma. Het is grotendeels op het
conto te schrijven van Jeroen Altink, de
nieuwe directeur die vorig jaar de plaats
André de Jong innam. Hij heeft de be
zem door de hallen gehaald en probeert
ze opnieuw op de kaart te krijgen als
centraal gelegen evenementencomplex.
„De hele organisatie was nog geënt op
de veemarkt", zegt hij. Omdat die in
2001 als gevolg van de mond- en klauw
zeercrisis ter ziele ging, zag Altink geen
andere mogelijkheid dan een pijnlijke
reorganisatie door te voeren. „Er liep
hier te veel personeel rond in verhou
ding tot het aantal activiteiten en dus de
omzet. De hallen werden verhuurd aan
Jeroen Altink: „De snuffelmarkt is de kurk
waar de Groenoordhallen op drijven."
Foto: Mark Lamers
organisaties, waarmee van oudsher een
band bestond. Daarnaast werden in ei
gen huis evenementen als Beestenspul
en Koets Rijtuig georganiseerd. Ooit
waren dat succesvolle activiteiten, maar
ze zijn allemaal op een financieel deba
cle uitgelopen."
Zelf organiseert de directie van de
Groenoordhallen niets meer. Ze richt
zich vooral op het vinden van huurders
die het complex aan de Willem de Zwij
gerlaan voor hun eigen evenement wil
len gebruiken. Alting: „De Van der Werf-
hal hebben we min of meer permanent
gereserveerd voor de snuffelmarkt. Die
vindt 45 weekeinden per jaar plaats. Het
is dus onzin om elke week opnieuw op
te bouwen en af te breken. We hebben
de prijzen aangepast en gratis parkeren
geïntroduceerd. Met deze maatregelen
is het rendement met twintig procent
verbeterd. De snuffelmarkt is de kurk
waar de Groenoordhallen op drijven."
Verder is hij heel gericht op zoek gegaan
naar een nieuwe invulling. „We willen in
alle segmenten vertegenwoordigd zijn",
zegt de directeur. „Met A-evenementen
kunnen we ons op de kaart zetten. Daar
mee bedoel ik Holiday on Ice en de Da-
vis Cup, die ik ook heel graag nog eens
binnen zou halen. Maar ook op het ge
bied van concerten kunnen we een rol
spelen. Zelf ben ik vroeger bij het optre
den van Queen in de Groenoordhallen
geweest. De laatste jaren kwam alleen
de Golden Earring nog. Het is ook een il
lusie om te denken dat je hier nog we
reldsterren heen haalt. Concertorganisa
tor Mojo heeft contracten met zalen als
Ahoy* en de Heineken Music Hall. Maar
voor de Nederlandse top is dit best een
mooie zaal. Het concert van Blof trok
4000 bezoekers en René Froger 3500, dat
is toch niet gek? Ook van de jubileums
how van Wipneus Pim op zaterdag 4
december, hun duizendste optreden,
heb ik hoge verwachtingen."
Altink constateert tevreden dat hij in een
jaar tijd al veel bereikt heeft. „Maar we
zijn er nog lang niet en niet alles lukt."
De voorstelling 'Abba, The Show' moest
vorige maand wegens gebrek aan be
langstelling worden geannuleerd. „Ja,
dat is zonde. Maar een show met weinig
bezoekers is helemaal dodelijk. Het is in
economisch opzicht natuurlijk een
slechte tijd. Het publiek komt minder
makkelijk op beurzen, evenementen en
concerten af."
Daarnaast moet de directeur nu ook op
boksen tegen het beeld dat de
Groenoordhallen op korte termijn plat
worden gegooid. De gemeente Leiden
wil het 22 hectare grote terrein benutten
voor woningbouw. „Eigenaar Libéma
wil meewerken aan sloop", vertelt Al
tink. „Het duurt echter nog jaren voor
dat het zover is. Er is nog geen concreet
plan. De inspraakprocedure moet nog
van start. Ik denk zeker tot 2007 of 2008
door te gaan, maar voor hetzelfde geld
duurt het nog tien jaar. Al die tijd kan ik
de hallen niet leeg laten staan."
De sloopplannen spelen hem echter wel
parten. „Iedereen herinnert zich de
krantenkop 'Sloop dreigt voor
Groenoordhallen'. Concurrenten maken
daar ook misbruik van. Als een beurs de
komende tien jaar op dezelfde plek wil
blijven, kan ik dat inderdaad niet garan
deren. Gelukkig kijken de meeste orga
nisatoren niet zover vooruit. Holiday on
Ice bepaalt bijvoorbeeld elk jaar op
nieuw in welke steden ze volgend sei
zoen optreedt."
muziek recensie
Louis Du Moulin
Concert: Sting in kader van 'Sacred Love
Tour'. Gezien: 3/11, Ahoy', Rotterdam.
De wereldverbeteraar in Sting
heeft - voorlopig? - plaatsge
maakt voor de liefdesapostel.
Geen spitse opmerkingen over
de Amerikaanse verkiezingen
daarom gisteravond bij het eer
ste inhaalconcert van de Britse
popveteraan (53) in het afgela
den Ahoy'. Evenmin verwijzin
gen naar de brute moord op
toch medekunstenaar Theo van
Gogh eerder op de dag in Am
sterdam. Wel heel veel muzika
le variaties op het allermooiste
dat er thans voor hem als wijze
re krasse knar bestaat, de heili
ge liefde.
Sting moest in mei zijn 'Sacred
Love Tour' onderbreken (en
onder meer in Rotterdam op
het laatste nippertje verstek la
ten gaan) wegens een keelont
steking, die hem toen al gerui
me tijd parten speelde. Achteraf
zullen de fans daar niet rouwig
om zijn, omdat het half jaar uit
stel beloond bleek met een Gor
don Sumner (ware naam) in
bloedvorm. Meteen al bij de
opening 'Send Your Love' toon
de hij een ouderwetse gretig
heid, die hij vervolgens bijna
twee uur lang zou vasthouden.
Wanneer zijn hese stem hem
even dreigde in de steek te la
ten, riep hij slim de hulp in van
zijn even enthousiaste achter
ban. Zoals bij het inzetten van
'Roxanne', dat schier eindeloos
werd uitgesponnen als stond de
speciale behandeling symbool
voor Stings inmiddels overbe
kende voorkeur voor een uren
lang voorspel in bed.
Sting in Ahoy': heel veel muzikale variaties op de heilige liefde. Foto: GPD/Rob Verhorst
Het terugvallen op het 11.000-
koppige koor was verre van ris
kant, omdat het voormalige
hoofd van The Police toch weer
zwaar leunde op het gouden re
pertoire uit de twee voorbije
decennia. Met dien verstande
dat al die vertrouwde krenten
(als 'Every Little She Does Is
Magic', 'Fragile', 'Fields Of
Gold', 'Englishman in New
York') extra sappig werden op
gediend.
Deels dankzij de royale speel
ruimte die geregeld werd ge
gund aan de jazzy instrumenta
listen in zijn zevenkoppige be
geleidingsgroep (met name gi
tarist Dominic Miller).
Verrassende gastoptredens, zo
als eerder op deze tournee van
Annie Lennox en Herbie Han
cock, bleven uit. Wel kwam
support £Ct Chris Botti, gedu
rende de 'Brand New Day Tour'
van vier jaar geleden nog ge
woon bandlid, heel even voor
bij flitsen voor een korte trom
petsolo.
Beduidend indrukwekkender
was evenwel de vocale kracht
toer van koorzangeres Joy Rose,
die zodoende aan de zijde van
de blonde maestro 'Whenever I
Say Your Name' als enig nieuwe
(re) nummer tot spontaan pu
bliekssucces verhief.
Leidse kunstenares maakt etsen met schoolklas
door Annelies Karman
leiden - De kinderen van groep
7b luisteren geconcentreerd
naar kunstenares Arjenne Fak
kel. Ze legt uit waarop gelet
moeten worden bij het maken
van een linoleumets: „Je moet
altijd van je af gutsen. En denk
eraan dat het in spiegelbeeld
moet."
Vorige week zijn de leerlingen
van basisschool De Weerklank
al begonnen met hun kunst
werk en gistermiddag moesten
de jongens de klus afinaken. De
workshop is een onderdeel van
een scholenproject van het
Centrum Beeldende Kunst in
Leiden.
„Ik heb een strip gemaakt van
een mannetje die zijn handen
wast", zegt Fabian Heemskerk.
Iedere leerling maakt drie
plaatjes, die samen een strip
voorstellen.
Het thema van dit jaar is bewe
ging. „Op het eerste plaatje zie
je dat het mannetje hele vieze
handen heeft. In het tweede
plaatje gaat hij ze wassen. Op
het laatst is hij zo blij dat alle
zeepbelletjes van zijn handen
afgaan." Die laatste afbeelding
toont het mannetje in feest
stemming, met allemaal zeep
bellen om zich heen.
„Het is een ontzettend leuk
project", vindt Fakkel. „De kin
deren zijn enthousiast en wer
ken samen. Ze doen het echt
geweldig." De leerlingen heb
ben eerder al een kijkje geno
men in het atelier van de kun
stenares. „Dus ze weten precies
wat ik doe."
Vorige week begonnen de leer
lingen met etsen. Vandaag sme
ren ze er met een rollertje inkt
op. Daarna leggen ze een vel
papier over het linoleum en
persen dit met een speciale
pers op elkaar. De lijnen die de
leerlingen in het linoleum heb
ben gegutst zijn wit, de rest
heeft de kleur van de inkt: oran
je of blauw.
Juffrouw Mariëlle van Zoen
houdt in de gaten of alles goed
gaat. „Pas op, je zit bijna met je
knie in de inkt", waarschuwt ze.
„Het gaat echt perfect", vindt
de lerares. „Ik merk aan de kin
deren dat ze het erg leuk vin
den. Het resultaat is er ook
naar."
Fabian legt de laatste hand aan
zijn etsen. „Ik vind het erg leuk
om creatief bezig te zijn", zegt
hij. Hij moet nog even wachten
op zijn beurt, om de ets in te
smeren met inkt, en trekt intus
sen zijn schort aan. Na een
kwartiertje staat hij eindelijk
met de roller inkt in handen.
Hij begint met oranje en ge
bruikt daarna blauw. „Blauw
vind ik eigenlijk mooier." Fak
kel helpt de jongens met de
pers. „Je moet hierbij heel veel
kracht gebruiken", zegt ze.
„Laat maar zien dat je spierbal
len hebt."
Als de les afgelopen is, ligt het
lokaal vol met linoleumplaatjes
en afdrukken. De leerling-kun
stenaars zijn erg trots op hun
kunstwerkjes. „Ik ga hem thuis
onmiddellijk ophangen", ver
telt Fabian.
NOODZAKELIJK
In 2000 was het 400jaar gele
den dat Nederland als eerste
en enige land in de wereld
handel mocht drijven met Ja
pan vanaf het eiland Decima.
Reden voor een grootscheepse
viering waarin ook Leiden
participeerde. Centraal in het
verhaal stond namelijk de
VOC-scheepsarts Von Siebold.
Zijn kostbare verzameling
planten, dieren, schilderijen en
andere artifacten uit Nippon
stelde hij ten toon in zijn
woonhuis aan het Leidse Ra
penburg. Een goed deel van de
collectie van Volkenkunde en
Naturalis is hier
nog altijd op ge
baseerd. Een
klein deel is van
af januari 2005
permanent te
zien in het nieu
we Von Siebold-
museum in het
oude pand aan
die mooie gracht.
Dat hebben we
in elk geval nog
aan het Japan
jaar overgehou
den.
De organisatie
rond dat evene
ment kwam ove
rigens véél te laat
en slechts met
horten en stoten
op gang. De ge
dachte toen was,
dat het geld van externe spon
sors als vanzelf zou binnen
stromen. Dat kan je wel verge
ten tegenwoordig. Multinatio
nals als Sony, JVC en Toyota
doen aan strategische plan
ning op lange termijn als het
gaat om reclame en pr. Die
hoesten voor de gelegenheid
echt niet zomaar een paar mil
joen op. Met veel kunst- en
vliegwerk is het op het aller
laatste moment nog redelijk
voor elkaar gekomen met het
Japan-jaar. Er was sprake van
een aantal bescheiden doch
aardige culturele manifesta
ties. En gelukkig kwam de kei
zer van Japan op bezoek. Dat
leverde wervende krantenfoto's
en gratis reclame voor de stad
op.
Van fouten kan en moet je le
ren. En dus besloot de gemeen
te Leiden om met de organisa
tie van het Rembrandtjaar niet
te wachten tot het ook daad
werkelijk 2006 was. Vorig jaar
al presenteerde wethouder
Geertsema de eerste plannen.
Met daaraan gekoppeld een
begroting die er niet om loog -
zes miljoen. Een groot deel
daarvan moet opgehoest wor
den door externe geldschieters.
Maar: op tijd en ambitii omg
start. Goed zo! zou je zeaden te
Toch wat opgestoken wieren
pan. (opbac
Een halfjaar later is dufleke g'
dat de doelstelling - Leikers v:
ternationaal op de kaatvoten
als de stad waar Remfrrdndem
geboren en waar hij zijnsteld,
heeft geleerd - nu al flim van
gesteld moet worden. Ra
de sponsors laten het q/qjg$
Een aantal plannen is al
sneuveld nog voordat d^OQi
van het papier waarop
neergepend, is opgedroöi De 31
Die handdoek is snel in foddic
Hen
dan. Wel fo uit f
snel. Dat rjs Serii
vragen op.porme
van: is er dwerel
lijk wel gehoor N
naar die st twee
sors? Omegen
ze op het jjiër Lli
huis een /ijeluk. 1
jaar in de [uit Cl
stoel zitteme s o
wachten fjessur
geldschietï
zich in
f
AD VAN KAAM
esd
23
d v;
leurd
van drie
zichzelf O}
stoep aam
den?En f
onverhoow s ma
kandidaa&der A
gevers hebMier
aangeklo)
wie dan 1
met wat voor verhaal?
welke goed van de tongiiaand
gesneden onderhandelai
die boodschap gebrachtl 3ck
had hij de vrijheid om té.
zen op de contra-prestaif\&G
de zijde van de gemeen tl
die daar al mocht zijn? f De
die dingen, zeg maar, wifx Se
van zou willen weten aften we
ondernemer mijn geld i/ljarige
brandt en in Leiden zou erd v
ken. pan de
Maandag presenteert c/i|o Mii
ristentrekker Geertsema jrtaan
ficiële logo dat hoort bij janim
Rembrandtj aar. De eersif P we
sie daarvan verdween eeperlee
maanden geleden en een
voor de openbaarmaki lilif
ruisloos in de prullenbal
lukkig hadden ze op hem Dl
huis nog net op tijd dooi
dit snel in elkaar geflan&f* -1
letterlijk en figuurlijk neftema
naar leek. Een jonge, mefien v
volstrekt onherkenbare Jf stun
brandt. Wiens conterfeitfcrlijdt
zo goed kon doorgaan wjnpioi
lulletje lampekatoen vaifch hi
overkant. Origineel hapt vraj
werk van de eerste orde. ri bijc
Ik vrees intussen met gre#e vai
ze dat ddt de hele tendewp1 h<
wordt van het Rembran&ëhai
istl
den haag/gpd - Het boek 'In Europa, Reizen door de
eeuw' van Geert Mak is als 'Beste boek van het jaar' verkoj
kreeg de NS-publieksprijs toegekend. Aan de stemming
mooiste boek van het jaar namen ditmaal 40.604 mensi
ruim 6000 meer dan vorig jaar. Voor Geert Mak is het de!
keer dat hij de NS-Publieksprijs krijgt. In 2000 werd zijn 1
eeuw van mijn vader' bekroond. Het was de achttiende ke<
publieksprijs werd toegekend. Eerdere winnaars waren 0.
aan van Dis, Connie Palmen, Anna Enquist en Hella S. Ha;
-De
leeft
)baar
;e rei
re ver
jtitel 1
prol
ijden
rzii
Fabian (links) gebruikt een rollertje om zijn ets in te smeren n
Foto: Dick Hogewoning
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Ana Moura (fado), m.m.v.
Guilherme Banza (Portugees gitaar), José
Elmira Nunes (gitaar) en Filipe Larsen
(bas). Gehoord: 4/11, Stadsschouwburg,
Leiden.
Waren de Fadista's van weleer
door het leven getekend, gepokt
en gemazeld, nu zijn ze 'jong,
mooi en brutaal' volgens Dick
Laning. Maria Severa Onofri-
ana, de moeder van alle fadis-
tas, zong tweehonderd jaar ge
leden over de dood, het onver
vuld verlangen, de sores, het le
ven zelf. De laatste decennia
vindt bij alle fado-zangeressen
een verschuiving plaats naar de
kleurige kant van het weliswaar
'gewone' leven, van eten en
drinken, werken, slapen en
minnen.
Ana Moura, half Portugees, half
Angolees, is de nieuwe ster aan
het fadistenfirmament, die deze
trend prolongeert, met een in
gehouden gratie en weinig ver
toon. Haar zwarte xaille (om
slagdoek), gereduceerd tot een
smalle band om haar heupen
met lange afhangende glitterra
fels, houdt ze angstvallig tussen
haar vingers als ze haar drie
koppig ensemble en de zaal be
groet. De Portugese gitaar met
z'n licht kwikzilveren wendbare
klank introduceert haar liedjes
alert en vindingrijk, de twee an
dere gitaren houden het bij een
rustige adequate begeleiding.
Moura's stemkwaliteit is uitste-
jsatiei
»isch(
kend, voluit hard en als (200(
smart of melancholie to^an T
wordt dat volle geluid afj regei
dempt door een wazig vjle m;
Haar traditionele en mojPesc:
musical fado's wisselt zehte is
té naadloos af, contrasten Olyi
aanvankelijk nauwelijks jen m
'gezellige' songs mag mqë.
ldapt worden, wat weinii
windends oplevert. Ze
schattig in het Engels w^'c
fado's over gaan, maar tijgi)
dan over love, beautiful
ry lyric komt ze niet. De n - D
korte liederen zijn stuk mdria
stuk mooie miniaturen, ie vo<
interactie met het publiejmaai
niet op gang, de vonk sl$g dit
slechts met mate over. Ms op 1
pauze moet het gebeurejDe a
opzwepende wisselendeBlagei
van de Portugese gitaar ta. M
gen daartoe uit. Haar uitpete
kingsmogelijkheden actiën, ee
ze, haar stem verdiept, Vrarin
heftiger, krijgt die versera van
doorleefde edge. In een fen on
(about the war, a terriblè.
ty) wordt de muziek woe
sarkastisch en Moura's a
menselijke emoties.
Ana Moura wordt pas ee|
waarachtig fadista als zei
aan 't eind van het progiiiMEEi
haar microfoon weglegt, innis:
mededeling dat het zó eijolger
hoort in haar land. Dén lidoor
uit haar schulp, zingt meiaar. I
en ziel, rauw, donker, snolnisfe»
hartstochtelijk, zonder eéland
ment te overdrijven, puitief ge
Voor 't eerst echt kippenjbpgel
kennelijk de hele zaal, gelijk we
het eerste echt ruige appjsvan
inclusief fluitconcert. Zotrugv
microfoon gooit zij ons lip 24
le leven voor de voeten, [de va
[Knei
ao
l ni<
